4 Vragenuur

Vragen van het lid De Rouwe aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, bij afwezigheid van de minister, over de gevolgen voor de Nederlandse vloot van de binnenvaartstakingen in België.

De heer De Rouwe (CDA):

Mevrouw de voorzitter. Op dit moment worden er in België op diverse plaatsen vaarwegen belemmerd door boze schippers. In de spanningen gebeuren ook rare dingen. Sluizen zijn gesaboteerd, Nederlandse schippers wordt te verstaan gegeven België te verlaten zonder lading of zij worden gedwongen aan de kant te blijven. Sommige Nederlandse schippers hebben uit voorzorg hun vrouw en kinderen van boord gehaald. Ook vernemen wij inmiddels dat verzekeraars schippers niet zullen vergoeden voor de schade die ontstaan is. Intimidatie, dingen stukmaken, elkaar het varen onmogelijk maken; het zijn uiteraard allemaal ontoelaatbare zaken. Ik kan niet anders dan de betrokken organisaties oproepen om het hart warm te houden, maar het hoofd ook koel te houden.

Desalniettemin zit er wel een gedachte achter de frustratie van deze schippers en die begrijp ik ook. De paniek in de Europese binnenvaart is niet onbegrijpelijk, want nooit was er na de oorlog zo'n ingrijpende structurele crisis in die binnenvaart. Eerder heeft Nederland aangegeven de binnenvaartcrisis aan te melden binnen Europa om maatregelen te kunnen nemen. Dat is toen niet gelukt. Nog steeds bemerk ik bij het kabinet niet een heel actieve opstelling om die crisis opnieuw aan te melden, ondanks een goede motie van mijn collega de heer De Vries van de PvdA. Daarom heb ik de volgende vragen.

Omdat het hier ook menselijke drama's betreft: wat kan de regering doen om de Nederlandse schippers te helpen, nu zij in een benarde situatie terecht zijn gekomen? Wat vindt de staatssecretaris in dit geval van de opstelling van België? Is zij bereid met de Belgische en Duitse collega's op korte termijn opnieuw rond de tafel te zitten om de crisis aan te melden en te kunnen overgaan tot bijvoorbeeld het reactiveren van de vloot door met een "oud voor nieuw"-regeling de vloot deels te saneren? Wat is de stand van de CCR-regels? Kunnen wij die op dit moment opnieuw opschorten?

Staatssecretaris Mansveld:

Voorzitter. Ik dank de heer De Rouwe voor de vragen. Ik ga even in op de suggestie dat het kabinet geen actie onderneemt. Wij hebben kennisgenomen van de acties die momenteel op het Belgische vaarwegennet gaande zijn, maar nog niet op Nederlands grondgebied. De minister van I&M heeft gisteren contact gehad met haar Vlaamse ambtgenoot. Zij hebben afgesproken elkaar op de hoogte te houden van de ontwikkelingen. Mijn ministerie volgt de acties en de ontwikkelingen op de voet en heeft nauw contact met de overheden in België en met de binnenvaartbranche. Terecht stelt de heer De Rouwe dat de veiligheid van de Nederlandse schippers die mogelijk door de acties worden getroffen een punt van zorg is. Juist daarvoor heeft de minister bij haar Vlaamse collega aandacht gevraagd. Dat is gisterochtend allemaal al gebeurd en er is een nauw contact.

Het is nog niet duidelijk hoeveel steun de acties in de binnenvaartwereld krijgen. Ze zijn nog steeds beperkt van omvang en vinden plaats in België. Ik heb nog geen aanwijzingen dat de acties overslaan naar Nederlands grondgebied. Mocht dat gebeuren, dan treedt er een scenario van Rijkswaterstaat in werking. Dat is een protocol waarmee de acties een uur worden toegestaan en waarbij vriendelijk wordt gevraagd of mensen die niet bij de acties betrokken zijn gewoon hun business as usual kunnen doen, zodat zij er verder geen last van hebben. Dat protocol bestaat, maar het is nog niet in werking omdat de acties nog niet naar Nederland zijn overgeslagen.

Het is ook nog niet helemaal duidelijk welke eisen de demonstrerende schippers hebben en of deze eisen verdergaan dan alleen richting de Belgische autoriteiten. Ook daarover zijn wij in contact met de Belgische autoriteiten. Naar ik uit persberichten heb begrepen, zullen deze eisen vooral betrekking hebben op mogelijke maatregelen om de huidige crisis het hoofd te bieden. De heer De Rouwe gaf dat ook al aan. Dan moet ik nu heel even terug naar wat er de afgelopen periode is gebeurd.

De voorzitter:

U moet wel afronden. Dus kort graag.

Staatssecretaris Mansveld:

Ik ga dan specifiek in op de mogelijke actie richting de Europese Commissie om te zien wat er vanuit Brussel gedaan kan worden aan de situatie. De minister heeft in antwoord op de motie van de heer De Vries al aangegeven dat we uiteraard bereid zijn om mee te denken met de sector maar dat de verantwoordelijkheid voor voorstellen vanuit de sector ook bij de sector is neergelegd. Als er voorstellen komen, moeten die op de korte termijn effectief zijn, moeten ze op een breed draagvlak kunnen rekenen, ook bij verladers en financiers, en moeten ze passen binnen de Europese en nationale mededingingsregels, hetgeen heeft te maken met een eerdere afwijzing door de NMa. Verder heeft de minister aangegeven bereid te zijn om op korte termijn met de sector in gesprek te gaan met de Europese Commissie. Naar ik heb begrepen, is de sector voorstellen aan het voorbereiden. Dus eigenlijk past wat er nu gebeurt in de acties die nu lopen. Ik zou zeggen: hét moment voor de sector om met voorstellen te komen.

De heer De Rouwe (CDA):

Ik dank de staatssecretaris voor haar beantwoording en voor de initiatieven van de afgelopen 48 uur. Het doet mij goed om te horen dat er al actie is ondernomen en er contact is geweest met de Belgische collega's. Mijn oproep aan de staatssecretaris is om daarmee door te gaan en om oog en oor te hebben voor de zorgen van de schippers, in het bijzonder die van de Nederlandse schippers. Ik hoop overigens dat ook het Vlaamse parlement zijn rol en taak opneemt, maar daar gaan wij niet over. In het bijzonder zou ik nog willen vragen of schippers ook bij het ministerie terechtkunnen als zich problemen voordoen. Is er een afspraak over, bijvoorbeeld met de sector, dat er niet eerst langs tien loketten gevaren moet worden om problemen te melden?

Verder heb ik nog de vraag of de staatssecretaris kansen ziet om schippers die in problemen komen, te helpen. Zijn daar maatregelen voor?

Een van de eisen van de stakers betreft de bodemtarieven. Welnu, als CDA zien we dat niet zitten. Wel zien we er wat in om het aan te melden bij de crisis. Nu er afgelopen weekend toch gesproken is met de Belgische overheid, is mijn vraag aan de staatssecretaris of de Belgische overheid er nu wel voorstander van is om de crisis aan te melden, waar zij dat eerder niet was. In het verlengde daarvan zou ik graag willen weten of er ook contact is gelegd met de Duitse collega's. Volgens mij is er op korte termijn ambtelijk contact met de heer Ramsauer. Zou de staatssecretaris ook het aanmelden van de binnenvaartcrisis daar op de agenda willen plaatsen? Dit omdat Duitsland eerder tegen was maar ook met ons een belang heeft om de crisis aan te melden binnen Europa, zodat dan mogelijkheden ontstaan voor een oud-voor-nieuwregeling en initiatieven die ook in de sector breed gedragen worden.

Staatssecretaris Mansveld:

Ik sluit mij aan bij de laatste woorden van de heer De Rouwe. Het is heel belangrijk dat er breed gedragen voorstellen komen vanuit de sector samen met verladers en financiers. Die moeten dan nieuwe en andere argumenten bevatten dan drie jaar geleden, toen het voorstel voor aanmelding bij de Europese Commissie werd afgewezen.

De heer De Rouwe heeft verder gevraagd hoe problemen worden opgelost. Zoals ik al aangaf, zijn er heel nauwe contacten met de branche. De afgelopen maanden zijn die contacten opengelegd op zoek naar voorstellen die breed gedragen worden.

Verder heeft de heer De Rouwe gevraagd of er maatregelen zijn specifiek voor schippers. Welnu, in crisis zijn er allerlei maatregelen. Het is niet zo dat we specifieke regels hebben voor de sector. Dat wordt ook voor een deel aan de branche overgelaten.

Dan de vraag of de Belgen nu wel bereid zijn om een aanmelding te steunen bij de Europese Commissie. Dat is mij op dit moment niet bekend, maar dat zal ik in de contacten met de Belgen in ieder geval aanstippen. Inderdaad is er een afspraak om binnenkort met de heer Ramsauer te overleggen. Daarvoor staan meerdere punten op de agenda. Ik denk dat het geen enkel probleem is om ook over dit punt informatie uit te wisselen.

De heer Albert de Vries (PvdA):

Ik ben blij te horen dat de staatssecretaris maatregelen neemt om de harde kantjes van de actie weg te nemen, maar die actie geeft wel aan dat het water tot aan de lippen staat. Ik begrijp dat de motie die door de Kamer breed is gesteund, inmiddels in uitvoering is. Is deze actie nu ook niet aanleiding om er nog wat voortvarender mee om te gaan? Er zijn kennelijk lopende afspraken, waarover de staatssecretaris zal overleggen, maar is het niet beter om echt initiatief te nemen, ook in de richting van de collega's bij de Franse en de Zwitserse overheid, om deze afspraken af te tasten en om met de banken te praten, zoals in de motie ook wordt gevraagd?

Staatssecretaris Mansveld:

Zoals ik al zei, er is gevraagd aan de branche om met concrete voorstellen te komen, die aan drie voorwaarden moeten voldoen. Zij moeten op korte termijn effectief zijn, een breed draagvlak hebben, ook bij verladers en financiers, en zij moeten passen binnen de Europese en de nationale mededingingsregels. Er was in het verleden geen steun. Op de vraag of dit het moment is, is mijn antwoord dat ik de branche, als deze constateert dat dit het moment is, nog nadrukkelijker uitnodig om met voorstellen te komen, zodat we dat gesprek kunnen voortzetten.

De voorzitter:

Mijnheer De Vries, u kunt nu een tweede vraag stellen, maar dan heeft uw fractie geen vragen meer bij de andere onderwerpen. Ik dank de staatssecretaris opnieuw voor haar komst naar de Kamer.