4 Vragenuur

Vragen van het lid Van Gerven aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het sluiten van de spoedeisende eerste hulp in Zevenaar.

De heer Van Gerven (SP):

Voorzitter. Afgelopen zondag werden we opgeschrikt door het laatste nieuws van het ziekenhuis in Zevenaar. Daar wordt per 1 april 2012 de spoedeisende eerste hulp definitief gesloten. Daardoor moeten meer dan 100.000 mensen die nu voor acute hulp in Zevenaar terechtkunnen, naar het verre Arnhem. Hoe is dit mogelijk?

Het ziekenhuis in Zevenaar is onderdeel van het grote Rijnstate ziekenhuis. Hoe is het mogelijk dat zelfs grote ziekenhuizen nu al geen spoedeisende eerste hulp meer open kunnen houden? Het ziekenhuis Rijnstate geeft de volgende reden voor de sluiting: "Gezien het beleid van de overheid, zorgverzekeraars, banken en de ziekenhuissector om in 2012 nog intensiever te bezuinigen, zien wij geen betere oplossing dan de spoedeisende eerste hulp te sluiten". Zijn wij met deze VVD-gezondheidszorg al zo ver gezonken dat banken en verzekeraars het beleid bepalen, in plaats van de behoefte van de bevolking en de patiënt? Klopt het dat vanwege de bezuinigingen de spoedeisende hulp in Zevenaar wordt gesloten? De hamvraag is natuurlijk wat deze minister daaraan gaat doen. Blijft zij wegkijken, net als bij de ziekenhuizen in Delfzijl en Vlissingen? Gaat de minister met het ziekenhuis overleggen hoe de spoedeisende hulp wel open kan blijven, in het belang van goede en bereikbare zorg om de hoek, voor patiënten in Zevenaar, Rijnwaarde, Spijk, Didam, Duiven, Westervoort, Angelo, Babberich, Beek en andere plaatsen in De Liemers?

Minister Schippers:

Voorzitter. De spoedeisende hulp in Zevenaar wordt inderdaad per 1 april 2012 volledig en definitief gesloten. Rijnstate heeft mijn ministerie laten weten dat het hiertoe heeft moeten besluiten vanwege financiële overwegingen en kwaliteitsoverwegingen.

De locatie Zevenaar is een klein ziekenhuis. Voor een betere invulling en waarborging van de kwaliteit vond het ziekenhuis het van belang om voor deze locatie gekwalificeerde spoedeisendehulpartsen in te zetten. Rijnstate is er niet in geslaagd voldoende spoedeisendehulpartsen te werven voor de locatie in Zevenaar, om zo stabiele openingstijden te kunnen garanderen. Volgens de kwaliteitsnorm voor spoedeisende hulp zijn de competenties waarover een arts moet beschikken doorslaggevend. Een tekort aan spoedeisendehulpartsen hoeft dus niet te betekenen dat de spoedeisende hulp niet aan de kwaliteitsnorm zou kunnen voldoen, met als gevolg dat deze gesloten zou moeten worden. Het is een keuze van de instelling zelf om de inzet van spoedeisendehulpartsen als voorwaarde te stellen.

Naast overwegingen van kwaliteit was het om financiële redenen voor het ziekenhuis niet meer haalbaar om spoedeisende hulp op twee locaties, Arnhem en Zevenaar, te garanderen. Rijnstate neemt tot 1 april 2012 de tijd om de sluiting voor te bereiden, zodat het maatregelen kan nemen om de kwaliteit van de acute opvang voor de inwoners te garanderen. De spoedeisendehulplocatie in Zevenaar is niet noodzakelijk voor de bereikbaarheid van de spoedeisende hulp binnen de normtijd van 45 minuten. Dit betekent dat er bij sluiting van deze locatie geen inwoners buiten de normtijd vallen doordat zij de spoedeisende hulp niet meer binnen 45 minuten zouden kunnen bereiken. Ik ben verantwoordelijk voor de bereikbaarheid van de spoedeisende hulp binnen 45 minuten. In deze situatie is de normtijd niet in het geding. In mijn brief van 27 april over de waarborgen voor continuïteit van zorg heb ik de Kamer onder andere geïnformeerd over mijn verantwoordelijkheid voor acute zorg. Daar gaat het nu over.

De heer Van Gerven (SP):

Ik roep de minister op om op te houden met de bereikbaarheidsnorm van 45 minuten, waar zij steeds mee schermt. Wat kopen de mensen die in de file op de A12 staan en van Zevenaar naar Arnhem moeten daarvoor? Die kopen daar niks voor. Als er een brand uitbreekt, moet een brandweerauto in acht minuten ter plekke zijn. De 45 minutennorm is een politieke norm en heeft niets te maken met een wetenschappelijk onderbouwde noodzaak. Je moet uitgaan van de behoeften en de belangen van de patiënt, niet van banken en verzekeraars en van de bezuinigingsagenda van partijen in de Kamer en van het kabinet. Het moet gaan om de zorg ter plekke voor meer dan 100.000 mensen en meer dan 200 mensen die per dag gebruikmaken van de acute hulp.

Ik vraag de minister om een landelijk plan te maken, waarmee alle ziekenhuizen, het ziekenhuis in Zevenaar en de ziekenhuizen in andere delen van het land, volwaardig overeind kunnen worden gehouden, inclusief spoedeisende eerste hulp en vraag haar om daarvoor de middelen ter beschikking te stellen, bijvoorbeeld via een kleinschaligheidstoeslag.

Minister Schippers:

Ik wil de heer Van Gerven vragen om het kaartje te bekijken in de Nationale Atlas Volksgezondheid op de website van het RIVM. Daarop kan hij zien dat er in een cirkel om Zevenaar heen meerdere ziekenhuizen met een spoedeisende hulp beschikbaar zijn, niet in alleen Arnhem maar ook elders. Met andere woorden: in dat gebied heeft men nog steeds de keuze uit meerdere ziekenhuizen met een post voor spoedeisende hulp. Als wij in de Kamer met elkaar een normtijd afspreken waarbinnen een ambulance aanwezig moet zijn bij de patiënt, de patiënt gestabiliseerd moet worden in de ambulance en vervolgens veilig afgeleverd bij het ziekenhuis, dan is dat ook de norm waaraan wij elkaar houden. Dat is de norm die we hebben afgesproken. Als het onder de norm zakt, grijp ik in, maar als dat niet het geval is, is er blijkbaar voldoende keuze voor spoedeisende hulp in deze regio.

De heer Van Gerven (SP):

De minister draait er omheen. Ze gaat niet in op mijn vraag wie het bepaalt. Rijnstate Ziekenhuis Zevenaar heeft een tekort van miljoenen. Het kan toch niet zo zijn dat als dit ziekenhuis een miljoenentekort heeft, de bevolking in Zevenaar de rekening krijgt gepresenteerd? Het kan toch niet zo zijn dat een tachtigjarige patiënt die haar been breekt, niet in het ziekenhuis om de hoek terecht kan? Hoezo: keuze uit verschillende ziekenhuizen? De mensen in Zevenaar en omstreken hebben niets aan de keuzevrijheid van een minister die zegt dat ze maar naar Deventer of Doetinchem of Arnhem moeten gaan. Nee, zij willen gewoon hun ziekenhuis om de hoek behouden. Kan de minister toezeggen dat zij de 45 minutennorm gewoon van tafel haalt, gewoon uitgaat van de behoefte van de mensen en gewoon alle ziekenhuizen in Nederland overeind wil houden, inclusief de spoedeisende hulp, ook in Zevenaar?

Minister Schippers:

Als je een post voor spoedeisende hulp goed overeind wilt houden, moet die aan kwaliteitsnormen voldoen. Als het ziekenhuis zelf zegt niet de artsen en ander personeel te kunnen vinden om zijn spoedeisende hulp op een kwalitatief goed niveau overeind te houden, houdt het op een gegeven moment op. Als een dergelijke post voor spoedeisende hulp blijft bestaan, krijg je kwaliteitszorg die onder de maat is. Daarmee is helemaal niemand gediend. Wij staan ervoor dat de kwaliteit goed moet zijn. Als dat niet het geval is, grijpen we in. Wij staan ervoor dat de aanrijtijden – dat betekent natuurlijk heen en terug – binnen de 45 minutennorm vallen. Als dat niet het geval is, grijpen we in. Zo hebben we het met elkaar geregeld. Verder bepaalt het ziekenhuis of dat het voor zijn verantwoordelijkheid kan nemen om een post voor spoedeisende hulp open te houden.

Mevrouw Voortman (GroenLinks):

Ik wil best de discussie aangaan over de vraag welke zorg je waar moet verlenen, in dichtbevolkte en minder dichtbevolkte gebieden. Echter, op het moment dat je niets doet wanneer een ziekenhuis zijn post voor spoedeisende hulp sluit, vallen op een gegeven moment overal posten voor spoedeisende hulp om. Komt de minister dus met een landelijk dekkend plan op basis waarvan we weten wat er waar moet?

Minister Schippers:

Heel veel ziekenhuizen in Nederland hebben geen post voor spoedeisende hulp. Ik kan die ziekenhuizen ook niet tot zo'n post dwingen. Als ziekenhuizen zelf duidelijk maken dat zij een kwalitatief goede post voor spoedeisende hulp niet overeind kunnen houden, kan ik hen ook niet dwingen om dat toch te doen. We moeten er landelijk voor zorgen dat in Nederland zo'n goed dekkend netwerk van posten voor spoedeisende hulp is, dat iedereen in Nederland – behalve op de eilanden, daarvan weten we dat het niet te regelen is – op tijd met een ambulance bij een post voor spoedeisende hulp kan komen. De norm daarvoor hebben we met elkaar in de Kamer afgesproken. De Kamer kan mij dus aan die norm houden, want dat hebben we afgesproken.

Mevrouw Leijten (SP):

De minister laat de banken en verzekeraars haar bezuinigingsplan doorvoeren, waarbij 40 posten voor spoedeisende hulp gesloten moeten worden en dus ook 40 ziekenhuizen. Zij zegt dat de sluitingen te maken hebben met de kwaliteit, maar dat is natuurlijk een kwestie van de kip en het ei. Als een ziekenhuis namelijk te weinig geld heeft, wordt het ook moeilijk voor dat ziekenhuis om kwaliteit te bieden. Erkent de minister dat het haar beleid is om de zorgverzekeraars en de banken ervoor te laten zorgen dat 40 ziekenhuizen met hun posten voor spoedeisende hulp verdwijnen in Nederland?

Minister Schippers:

Wij geven in Nederland bijzonder veel geld uit aan ziekenhuiszorg. Voor dat geld kan goede zorg worden geleverd en kunnen er voldoende spoedeisendehulpposten worden opengehouden. Aan regio's waar weinig ziekenhuizen zijn en de spoedeisende hulp dus echt niet dicht kan, geven wij een beschikbaarheidsbijdrage. Dan betalen wij er extra voor om de spoedeisende hulp open te houden. Dat is onze verantwoordelijkheid. Onze verantwoordelijkheid is dat iedereen in Nederland op tijd zorg van goede kwaliteit kan krijgen.