Vragen van het lid Haverkamp aan de ministers van Defensie en van Justitie over het bericht dat de paspoortcontroles op Schiphol vastlopen bij uitbreiding van de luchthaven.

De heer Haverkamp (CDA):

Voorzitter. Alles is relatief in het leven. Dat laat dit mondelinge vragenuurtje ook zien. Van de vorige vragen, die toch van serieuze aard zijn – iemand heeft zijn been verloren – gaan wij over naar de waan van de dag, namelijk de paspoortcontrole op Schiphol. Ik hoop althans dat ik mijn vragen zo mag relativeren.

De controle op Schiphol loopt vast, zo deelt de scheidend bevelhebber van de Koninklijke Marechaussee ons via de voorpagina van de Telegraaf op zondag mee. Ik heb aan de minister van Defensie daarover de volgende vragen.

Kan de minister aangeven waarom er op deze wijze over dit onderwerp wordt gecommuniceerd? Hij weet net zo goed als ik dat de bezetting van de Koninklijke Marechaussee op Schiphol een gevoelig onderwerp is. De Kamer heeft de minister regelmatig gevraagd of de personele bezetting op Schiphol voldoende is. Er moet in de ogen van de CDA-fractie niet alleen een zorgvuldige controle, maar ook een snelle controle plaatsvinden, opdat de grenzen goed bewaakt worden en mensen niet nodeloos in de rij staan. Uit de antwoorden van de minister en de werkbezoeken komt het beeld naar voren dat het goed geregeld is. Dan is het vreemd om met deze krantenkop geconfronteerd te worden. Kan de minister aangeven of er op dit moment daadwerkelijk problemen zijn?

Ik heb ook een vraag aan de minister van Justitie. In het interview wordt aangegeven dat men veel verwacht van toekomstige ICT-ontwikkelingen. Op dit moment kennen wij bijvoorbeeld al de Privium pas. Deze mag niet worden uitgereikt aan Amerikanen. Hoe gaat de minister dit in de toekomst oplossen?

Eerder heeft de CDA-fractie vragen gesteld over de samenwerking tussen de douane en de Koninklijke Marechaussee. Toen werd ons verteld dat daarnaar gekeken zou worden. Ondertussen bereiken ons berichten dat er al een rapport is uitgebracht, waarin voorstellen zijn gedaan om de overheidscontrole op Schiphol te verbeteren. Kunnen de ministers aangeven op welke termijn de Kamer een uitgewerkt plan op dit terrein mag verwachten?

Minister Van Middelkoop:

Voorzitter. Ik dank de heer Haverkamp voor zijn vragen. Het zal hem bekend zijn dat luitenant-generaal Beuving, de commandant van de Koninklijke Marechaussee, een markante persoonlijkheid is en, voeg ik er aan toe, bijna b.d. Dat is altijd goed voor een krachtig interview, zo ook in dit geval. De heer Haverkamp weet net zo goed als ik ook dat een geïnterviewde nooit verantwoordelijk is voor de kop van een interview; laten wij die dus even terzijde leggen.

Ik zie wat de zaak zelf betreft weinig redenen om af te doen aan de woorden van de commandant die voor een deel natuurlijk ook de wat langere termijn betreffen. Als iemand met gezag erover kan spreken, is hij het wel. Het is bijvoorbeeld evident dat het aantal passagiers op Schiphol toeneemt, zoals hij in het interview zegt. Hij mag best erop wijzen dat als daaraan geen aandacht wordt besteed, het na verloop van tijd vastloopt. Voorkomen moet worden dat er lange wachtrijen ontstaan bij de paspoortcontroles. Daarom wordt met enige regelmaat bekeken of de capaciteit voldoende is. Ik noteer overigens, met erkentelijkheid aan de heer Haverkamp, die kennelijk op werkbezoek is geweest, dat de situatie op dit moment naar tevredenheid is; des te meer reden om dat in de toekomst zo te houden. De heer Haverkamp weet dat het vorige kabinet in 2007 extra middelen heeft toegekend, de zogenaamde Herbengelden. De uitwerking van die maatregel loopt tot op de dag van vandaag door. Daardoor zijn 57 vte's extra voor de Koninklijke Marechaussee op Schiphol beschikbaar gekomen. Ook de commandant van de Koninklijke Marechaussee is van mening dat de formatie op dit moment voldoet.

Wel is er sprake van ondervulling en dat is echt wel een punt van zorg. Die ondervulling wordt ondervangen door tijdelijk Koninklijke Marechaussee-medewerkers uit andere districten op Schiphol in te zetten. Dat is natuurlijk een kortetermijnoplossing, maar voor Schiphol vooralsnog bevredigend. Ik voeg eraan toe, refererend aan de aantallen die luitenant-generaal Beuving in het interview noemt, dat op dit moment evenveel Koninklijke Marechaussee-functionarissen op Schiphol werken als er Nederlandse militairen in heel Afghanistan zijn. Dit om aan te geven hoe groot ook in volume de inzet van de Koninklijke Marechaussee op Schiphol is en dus ook van de beheerder Defensie. Binnen de Koninklijke Marechaussee is een taskforce opgericht om een oplossing voor de ondervulling te vinden voor de middellange en de langere termijn.

De minister van Justitie zal spreken over de langere termijn en de pilot Self service.

Minister Hirsch Ballin:

Voorzitter. Ik kan vanuit mijn verantwoordelijkheid voor de grensbewaking door de Koninklijke Marechaussee melden dat de capaciteit en voldoende bezetting een voortdurend punt van aandacht is en dat ik daarover in gesprek ben met de leiding van de Koninklijke Marechaussee. Het probleem zit niet zozeer in de formatie als in het verloop van het personeel. Ik kan mij dan ook goed voorstellen dat de scheidende commandant van de Koninklijke Marechaussee, wanneer hij de blik op de toekomst richt, wijst op de mogelijkheden van andere technieken en werkwijzen op het gebied van de grensbewaking. Er lopen verscheidene projecten, zowel Nederlandse als Europese, om gebruik te maken van Privium en andere methoden van geautomatiseerde afhandeling aan de grens. Dat is ook van belang uit het oogpunt van vergroting van de betrouwbaarheid van de controles bij de grenspassages. Ik heb er eerder in een ander verband op gewezen dat de identificatie op basis van alleen paspoort en foto tekorten en beperkingen kent. Ook daarom vinden wij gebruikmaking van biometrische technieken van belang. Het is ook iets dat in Europees verband ter hand wordt genomen. Een Europese afstemming is immers goed. Ook is het van belang in de relatie met derde landen. In de mate waarin deze nieuwe technieken beschikbaar komen, komt er op den duur een alternatief voor fysieke behandeling door het personeel van de Koninklijke Marechaussee. Dat is echter een project van verscheidene jaren. Ik zou het dan ook niet als een wondermiddel willen zien voor de korte termijn. De inzet van collega Van Middelkoop en de leiding van de Koninklijke Marechaussee voor voldoende personele bezetting blijft onverminderd van belang. Intussen zijn wij bezig met zowel een Europees visa-informatiesysteem als een nieuwe aanpak van de controles aan onze buitengrenzen, waaronder Schiphol.

De heer Haverkamp (CDA):

Ik dank beide bewindslieden voor hun beantwoording, waaruit duidelijk naar voren komt dat er op dit moment geen problemen zijn bij de paspoortcontrole.

Helaas heb ik geen antwoord gekregen op twee vragen. Ten eerste de concrete aanpassing van bijvoorbeeld Privium. Wat nu als blijkt dat het niet mogelijk is om die aan mensen van buiten Schengen toe te wijzen? Gaat de minister van Justitie zich daar dan alsnog voor inspannen? Ten tweede de verregaande samenwerking tussen de Koninklijke Marechaussee en de douane. Wij hebben daarover in het jaar 2006 vragen gesteld. Intussen begrijpen wij dat er verregaande stappen gezet worden. Kan de minister van Justitie ons daarover verder inlichten?

Minister Hirsch Ballin:

Wij zijn in onderhandeling met de Verenigde Staten over een versnelde grenspassage van EU- en VS-onderdanen. Daarbij worden uiteraard ook de mogelijkheden van Privium betrokken. Wat betreft de krachtenbundeling van de verschillende diensten die betrokken zijn bij grensbewaking, douane en veiligheids­controles, heb ik samen met de minister van Defensie en de staatssecretaris van Financiën een werkgroep ingesteld. Die moet voor de grensbewaking een nieuwe organisatie in kaart brengen. Wij zijn nog lang niet toe aan het stadium van besluitvorming. Het is immers niet alleen een kwestie van personeel en organisatie, maar ook van technieken en de manier waar die op elkaar inwerken. De gedachte van de heer Haverkamp heeft inmiddels een goed thuis gevonden in deze werkgroep.

De heer Teeven (VVD):

Als gezagsdragers in dit land met pensioen gaan, geven die vaak afscheidsinterviews. Dan hoor je vaak meer over hen in de Kamer dan op het moment dat zij hun werkzame leven nog niet hebben beëindigd.

Ik ga ervan uit dat de beide ministers op de hoogte waren van dit interview. Waren zij hiervan op de hoogte? Wisten zij dat het interview eraan zat te komen? Waren zij op de hoogte van de inhoud? Klopt het dat de nieuwe technieken eind 2009 ingevoerd kunnen worden? Kan dat de personele krapte bij de marechaussee verhelpen? Gaan er geen ambtenaren uit voordat de werkgroep die de minister noemde zijn werk heeft beëindigd? Vallen er geen gedwongen ontslagen bij de douane op Schiphol voordat de werkgroep klaar is?

Minister Van Middelkoop:

Ik zeg nogmaals dat van krapte op dit moment geen sprake is. Wij voldoen aan onze verplichtingen. Dat geldt voor de minister van Defensie als beheerder en voor de minister van Justitie op het punt van het gezag. De zorgen van de generaal Beuving slaan op de lange termijn.

De generaal is een markante persoonlijkheid. Hij heeft echter naar mijn overtuiging in dit interview niets miszegd. Hij heeft de ruimte om zijn zorgen voor de langere termijn uit te spreken, zeker op dit moment. Ik doe daar niet al te moeilijk over. In de beste traditie van het ministerie van Defensie is vooraf gemeld dat het interview zou plaatsvinden. Er is ook contact geweest met een van onze voorlichters. Er zijn daarbij ongetwijfeld wat wijsheden gewisseld. Verder hebben wij het aan de wijsheid van de generaal overgelaten. Het resultaat is dit zeer lezenswaardige interview.

Minister Hirsch Ballin:

Mevrouw de voorzitter. Het is loffelijk dat generaal Beuving in zijn afscheidsinterview de blik op de toekomst richt. Als wij kijken naar het genre van afscheid nemend personeel van de krijgsmacht hebben wij wel eens... Pardon, ik zeg iets op het terrein van mijn collega en slik dat weer in.

Wij moeten ons realiseren dat de mogelijkheden om technieken te gebruiken als substitutie voor personeel pas aan de orde zijn in een verdere toekomst dan 2009, het jaar waarnaar de heer Teeven vroeg. Daar is meer tijd voor nodig. Het is ook absoluut prematuur om nu over welke personele consequentie dan ook te spreken. Op dit moment is punt van zorg het gevuld krijgen van de plaatsen die er bij de marechaussee zijn; dus niet te veel verloop. De technieken zijn van belang en er wordt aan gewerkt, maar daarmee hebben wij niet voor volgend jaar een middel gevonden dat personele inzet overbodig maakt. Het is een zaak van de langere termijn en van stapsgewijs opereren.

De voorzitter:

Nee, mijnheer Teeven, het woord is aan de heer Brinkman.

De heer Teeven (VVD):

Ik heb geen antwoord gekregen op mijn vraag aan de minister of er douaneambtenaren worden ontslagen...

De voorzitter:

Punt!

De heer Teeven (VVD):

...voordat de werkgroep klaar is met de werkzaamheden.

Minister Hirsch Ballin:

Die vraag heb ik wel beantwoord. Ik heb namelijk gezegd dat het absoluut prematuur is om over welke personele consequentie dan ook te spreken.

De heer Brinkman (PVV):

Voorzitter. Het is eigenlijk lachwekkend en ook een beetje knap hoe deze twee bewindslieden de Tweede Kamer een beetje in slaap proberen te laten sukkelen. Wij hebben een generaal die afscheid neemt en een duidelijke waarschuwing door heel Nederland laat horen door zijn zorgen te uiten over de personele bezetting van de marechaussee en over de bescherming van onze buitengrenzen. En dan komt de minister van Defensie met de motie-Herben, die ondertussen alweer verleden tijd is, want hij heeft zelf initiatieven genomen om 180 man te schrappen bij de Koninklijke Marechaussee. Waar blijft hij met zijn mooie verhaal? Gaat hij nu tegen mij zeggen dat die 180 man er alsnog bijkomt? Ik denk dat hij de geluiden die de heer Beuving via dat interview heeft laten horen heel serieus moet nemen. Ik vind dat de minister dat op dit moment niet doet en dat vind ik een schande.

Minister Van Middelkoop:

Voorzitter. Ik geloof dat de heer Brinkman opnieuw probeert een lichte vete uit te vechten die wij bij de begrotingsbehandeling hebben uitgevochten en waarbij een motie van zijn hand is verworpen.

De heer Brinkman (PVV):

Die vete hadden wij toch al?

Minister Van Middelkoop:

Het is ook niet zo moeilijk om de strijdbijl te begraven. Want, mijnheer Brinkman, de kwalificaties die u gebruikt voor uw eigen rekening latend, er is op moment geen krapte. Lees het interview: de uitspraken en zorgen van de generaal betreffen de wat langere termijn. U kunt wat mij betreft de credits krijgen dat deze twee ministers door u en uw collega's naar de Kamer zijn gehaald voor dit onderwerp, maar dit staat al op de agenda. Ik zou zeggen: volg ons de komende jaren zeer nauwgezet en controleer of wij de zorgen die wij nu verwoorden serieus nemen en de belofte die wij doen waarmaken.

De heer Knops (CDA):

Voorzitter. Collega Haverkamp heeft zojuist al aangegeven dat wij als CDA-fractie hierover in 2006 vragen hebben gesteld. Kunnen beide bewindslieden nu toezeggen dat het rapport van de taakgroep nog voor het zomerreces de Kamer gaat bereiken?

De voorzitter:

Wie van beide bewindslieden gaat deze vraag beantwoorden? Er wordt heftig oogcontact gezocht. Het woord is aan de minister van Justitie.

Minister Hirsch Ballin:

Er wordt op dit moment hard aan gewerkt. Onze verwachting is dat het rapport uw Kamer voor of uiterlijk in het zomerreces zal bereiken.

De heer Heerts (PvdA):

De heer Beuving is destijds gevraagd door toenmalig Defensieminister Kamp, dus dat moet wel een goede generaal zijn geweest, zou ik haast zeggen.

Omdat het antwoord toch wat rommelig is, heb ik enkele vragen. De vaste commissies van Justitie en Defensie hebben recentelijk een werkbezoek gebracht aan Schiphol. Daar werd gemeld dat er een derde aan personeel tekort was. De ene minister zegt dat de vulling het probleem is en de andere het verloop. Wat is nu het echte probleem? Een andere belangrijke vraag is hoe het komende zomer op Schiphol gaat. Worden het daar lange wachtrijen of komen daar oplossingen voor? Kunnen de bewindslieden de Kamer daarover informeren?

Minister Van Middelkoop:

Met dat informeren van de Kamer zijn wij nu druk bezig. Ik dacht dat ik in het bijzonder met de heer Haverkamp een akkoord of in elk geval een overeenstemming van waarneming had. Ik beschouw zijn woorden maar als een bevestiging van wat ik hier met mijn verantwoordelijkheden zeg, namelijk dat er op dit moment wel sprake is van ondervulling, maar dat wij daarin hebben voorzien en dat er geen problemen zullen ontstaan die de burger raken, te weten veel te lange wachtrijen bij de passagierscontrole. Het hele interview ging over de wat langere termijn. Daaraan zullen wij aandacht geven. Het is gewoon een probleem van ondervulling. Wij hebben daarin onder meer voorzien door elders capaciteit weg te halen, want wij vinden Schiphol een ongelooflijk belangrijk project, waarvoor wij een zware verantwoordelijkheid dragen. Als er op een bepaalde locatie 1800 marechaussees zijn, verwacht de burger wel dat er goed werk wordt geleverd. Dat gebeurt op dit moment ook, en samen met generaal Beuving zullen wij alles op alles zetten om dat de komende jaren zo te houden.