6 Volledige country-by-country reporting

Aan de orde is het VSO over de reactie op de motie van het lid Merkies c.s. over volledige country-by-country reporting (25087, nr. 146). 

De heer Merkies (SP):

Voorzitter. Als we in Europa afspreken dat bedrijven publiceren hoeveel belasting ze betalen voor elk land waarin ze actief zijn, dan kunnen we wereldwijd een trend in gang zetten. Het zou een gamechanger kunnen zijn. Het zou kunnen betekenen dat andere delen van de wereld ook erin gaan geloven dat ze die eisen kunnen stellen. Ik hoop dat de minister deze ambitie deelt en dat transparantie over belastingbetaling gewoon de norm wordt voor multinationals. 

Het voorstel gaat uit van het "pas toe of leg uit"-beginsel. Het is een vorm van zelfregulering. Ik heb hier te kort tijd om op alle details in te gaan, maar het gaat mij erom dat dit niet de inzet moet zijn. In feite doe je dan al water bij de wijn voordat de onderhandelingen begonnen zijn. De inzet moet zijn: publieke country-by-country reporting voor alle landen, zonder uitzonderingen. 

Daarom dien ik de volgende motie in. 

Motie

De Kamer, 

gehoord de beraadslaging, 

overwegende dat het wenselijk is dat bedrijven publiek maken hoeveel belasting ze afdragen in elk van de landen waar ze actief zijn; 

constaterende dat de Europese Commissie een voorstel heeft gedaan voor publieke country-by-country reporting, waarbij gegevens van de meeste derde landen niet op individueel maar op geaggregeerd niveau moeten worden weergegeven; 

constaterende dat vervolgens de motie van de leden Merkies, Grashoff en Schouten is aangenomen, waarin de regering wordt verzocht, zich in Europees verband sterk te maken voor publieke country-by-country reporting waarbij belasting moet worden gerapporteerd voor álle landen; 

constaterende dat de manier waarop de minister van Justitie deze motie wenst uit te voeren, berust op een vorm van zelfregulering; 

verzoekt de regering, als inzet in de Europese onderhandelingen over publieke country-by-country reporting niet te kiezen voor een voorstel op basis van "pas toe of leg uit", maar de stelling in te nemen dat publieke country-by-country reporting betrekking moet hebben op álle landen waar een onderneming actief is, 

en gaat over tot de orde van de dag. 

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Merkies, Grashoff en Groot. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund. 

Zij krijgt nr. 147 (25087). 

Mevrouw Aukje de Vries (VVD):

Voorzitter. De VVD is ook groot voorstander van uitwisseling van informatie over belastingen, maar dan tussen belastingdiensten. Wij zijn dus tegen het voorstel om publieke country-by-country reporting te gaan doen. Wij zijn het dan ook oneens met de SP op dat punt. Wij hebben ons hier nog niet zo heel lang geleden, volgens mij terecht, druk gemaakt over het risico dat belastinggegevens van burgers en bedrijven op straat komen te liggen. Ik wil dat we dat hiermee op een vergelijkbare wijze doen. 

De heer Groot (PvdA):

Voorzitter. Ik zou mij willen beperken tot het uitspreken van steun voor de motie, die ik ook heb meeondertekend. Het is erg belangrijk dat bedrijven openheid geven over waar ze hun winsten laten neervallen. Als de Amerikanen in staat zijn om wereldwijd een bankgeheim af te dwingen, dan kan Europa als grootste markt in de wereld ook afdwingen dat de multinationals die werkzaam zijn in Europa, openheid van zaken geven over waar ze winsten laten neervallen. Als dat gebeurt zal er meer transparantie komen, wat een positieve invloed zal hebben op de belastingmoraal, wereldwijd. Dus nogmaals steun voor deze motie. 

Minister Blok:

Voorzitter. De motie van de heren Merkies, Grashoff en Groot verzoekt de regering om als inzet in de Europese onderhandelingen over publieke country-by-country reporting niet te kiezen voor een voorstel op basis van "pas toe of leg uit", maar de stelling in te nemen dat publieke country-by-country reporting — je zou eigenlijk kunnen zeggen "land-bij-land verslaglegging", maar goed, zo is het in de motie niet geschreven, waar ik "pas toe of leg uit" overigens wel een nette vertaling van "comply or explain" vind — betrekking moet hebben op alle landen waar een onderneming actief is. Zoals bekend, deelt het kabinet de ambitie om wereldwijde uitsplitsing van informatie te realiseren maar een Europese, Nederlandse dochter van een moederonderneming die buiten de Europese Unie gevestigd is, is helemaal afhankelijk van de bereidheid van de moedermaatschappij om informatie te leveren. Het is juridisch eigenlijk niet hard te maken dat als ze die informatie niet heeft, ze dan een straf zou moeten ondervinden voor iets wat ze niet kan leveren. Dus om deze reden moet ik de motie ontraden. Verder wijs ik er de Kamer op dat het stadium van de onderhandelingen inmiddels zo ver gevorderd is en dus de steun voor "pas toe of leg uit" nogal breed is, dat het, ongeacht het Nederlandse standpunt, waarschijnlijk niet zal lukken om er nog iets in te veranderen. 

De heer Merkies (SP):

Het is toch de bedoeling dat Nederland zich er wel hard voor gaat maken. Dat leidt dan ook meteen tot mijn vraag of dit wel de ambitie is van de minister. Het juridische argument dat de minister noemt, is niet zo sterk omdat dezelfde eis wel wordt gesteld als het gaat om de rapportage met betrekking tot landen buiten Europa die op de zwarte lijst staan. Dus daar spreek je ook dochterondernemingen van een buitenlandse onderneming op aan. Als het daar kan, kan het dus ook met betrekking tot andere landen. 

Minister Blok:

Bij belastingparadijzen is duidelijk sprake van een situatie waarin het gaat om bewuste belastingontwijking. Echter, als daar geen indicatie voor is en een dochteronderneming die niet bij machte is om informatie te leveren, toch een sanctie wordt opgelegd, vind ik dat moreel niet juist maar juridisch ook zeer kwetsbaar. Ik ben niet tegen transparantie, want ik kan mij voor het overige heel goed vinden in deze richtlijn, maar mijn ontrading van de motie is erin gelegen dat ik mij niet kan vinden in dát deel van de motie, naast de praktische overweging die ik er aan toegevoegd heb. 

De voorzitter:

De heer Merkies, tot slot. 

De heer Merkies (SP):

Ik heb er juist op doorgevraagd in de schriftelijke ronde. Daarbij bleek er juridisch geen verschil te zijn tussen de twee gevallen, dus de landen die op de zwarte lijst staan en de andere landen. Als het juridisch bij het ene geval kan, kan het bij het andere geval ook. Dan gaat het dus meer om de wenselijkheid. Ik hoop dat de minister met mij de wens uitspreekt om totale transparantie te hebben voor alle landen. 

Minister Blok:

Ik vrees dat ik de heer Merkies op dit onderdeel niet tegemoet kan komen. Er is een lijst gepubliceerd van landen die niet coöperatief zijn als het gaat om het voldoen aan fatsoenlijke belastingstandaarden. Er is dan een goede grondslag om openheid te vragen over de belastingen die daar betaald worden. Maar die grondslag ontbreekt echt voor andere landen, die ongetwijfeld een ander belastingsysteem hebben, maar verder te goeder trouw opereren. Ik vrees dat ik de motie blijf ontraden. 

De beraadslaging wordt gesloten. 

De voorzitter:

Over de ingediende motie zullen wij vanavond stemmen. 

De vergadering wordt van 11.04 uur tot 11.17 uur geschorst.