Aan de orde is de behandeling van:

het wetsvoorstel Wijziging van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 1995 (wijziging samenhangende met de Voorjaarsnota) (24194).

De algemene beraadslaging wordt geopend.

Mevrouw Kamp (VVD):

Mijnheer de voorzitter! Uit tabel 3.3 van de Voorjaarsnota blijkt dat een deel van de rijksbijdrage voor academische ziekenhuizen is overgeheveld van de rijksbegroting in enge zin naar het uitgavenkader zorg. Het gaat om een bedrag van 255 mln. met ingang van 1995. Op pagina 10 van de Voorjaarsnota staat dat met dit laatste mede wordt vooruitgelopen op een overheveling van het ministerie van OCW naar het ministerie van VWS. Is deze rijksbijdrage nu al of niet overgeheveld van OCW naar VWS? Als dat het geval is, zou dat mij verbazen. Ik wijs op de zeer moeizame voorgeschiedenis van dit voornemen, zowel bij de totstandkoming van het regeerakkoord als in de periode daarna. Ik had verwacht dat het kabinet hierover een brief aan de Kamer had gezonden.

Wij hebben bij de behandeling van het FOZ gesproken over het kabinetsvoornemen tot overheveling van het deel voor de patiëntenzorg van de academische ziekenhuizen naar VWS. Toen werd gezegd dat het zou gaan om drie tranches van 85 mln. Het is nu vreemd dat deze overheveling wel voorkomt in tabel 3.3 van de Voorjaarsnota, maar niet in de suppletore begrotingen van VWS of van OCW. Is dit een technische overboeking? Dat lijkt mij niet, want dan zou die terug moeten zijn te vinden in de suppletore wet. Ik krijg hier gaarne opheldering over.

Men zal begrijpen dat mijn fractie zich er zorgen over maakt of in werkelijkheid straks niet de verantwoordelijkheid voor de patiëntenzorg zonder geld wordt overgeheveld. Ik wil hier graag een klip en klaar antwoord op. Wellicht ziet de minister van OCW hierin een goede bezuinigingsmogelijkheid voor zijn begroting en dan moet een en ander straks verspijkerd worden in het premiegefinancierde deel van de zorg. Welke zekerheid hebben wij uiteindelijk dat dit geld ook wordt overgeheveld?

Voorzitter! Ik wil ook graag een toelichting op het punt van de bouwgemachtigden. Ik wist overigens niet dat die bestonden. Het aanstellen van bouwgemachtigden blijkt een interessante mogelijkheid om de kosten van nieuwbouw te drukken. Welke grote nieuwbouwprojecten zijn nog in aantocht? Ik raak hiermee min of meer aan de contractreervrijheid, ook voor de financiële kant, een onderwerp waar ik al eerder over heb gesproken. De minister vindt dat directies en besturen van instellingen zelf moeten proberen om het geld zo goedkoop mogelijk te lenen. Ik begrijp dat de twee bouwgemachtigden die nu zijn aangesteld voor 1,2 mln. op de begroting drukken. Waar wordt dat geld aan besteed? Gaarne een verduidelijking op dit punt.

Minister Borst-Eilers:

Mijnheer de voorzitter! Mevrouw Kamp heeft detectivewerk verricht met betrekking tot de 255 mln. Zij heeft daar een aantal vragen over gesteld. Het bedrag van 255 mln. is nog niet overgeheveld. Eind november hebben minister Ritzen en ik een brief gestuurd aan de Vereniging van academische ziekenhuizen, met een afschrift aan de Tweede Kamer. Daaruit bleek dat wij uiterlijk per 1 januari 1996 willen komen tot een verlaging van de uitgaven op de OCW-begroting met 250 mln. Dat wordt gelijktijdig toegevoegd aan het budget voor patiëntenzorg. De oorspronkelijke afspraak om het in drie tranches van 85 mln. te doen, hebben de heer Ritzen en ik verlaten. Wij zijn tot de conclusie gekomen – de heer Ritzen was het er uiteindelijk ook mee eens – dat het beter in één keer kon als het wat later kon gebeuren. Wij hebben met elkaar afgesproken om dit soort operaties niet halverwege het jaar uit te voeren, omdat zij allerlei financiële consequenties hebben. Dus per 1 januari 1996, als het ware in de oudejaarsnacht, brengt minister Ritzen mij een fles champagne en 255 mln. Per 1 januari 1996 gaat die nieuwe situatie in. Het zal niet meer op de begroting van OCW voor 1996 staan. Het zal dan toegevoegd zijn aan het budgettair kader zorg. Die operatie verloopt strikt neutraal. De taken en het bijbehorende bedrag worden samen overgeheveld.

Mevrouw Kamp (VVD):

Voorzitter! Nu zegt de minister dat het 1996 wordt. Het vreemde is echter dat het in de Voorjaarsnota, in tabel 3.3, al geboekt wordt vanaf 1995.

Minister Borst-Eilers:

Ik moet toegeven dat er bij VWS van uitgegaan is dat het bedrag al in de loop van 1995 zou zijn overgeheveld. De minister van Onderwijs heeft mij er echter van weten te overtuigen dat het om allerlei redenen praktischer is, aangezien het per 1 januari 1996 moet ingaan, om het precies op die datum over te hevelen.

Mevrouw Kamp (VVD):

Hoe wordt het dan verwerkt? Dan is het niet in de Miljoenennota en in de VWS-begroting voor 1996 die wij op Prinsjesdag ontvangen, opgenomen. Moet het dan in 1997 bij suppletore wet worden opgenomen?

Minister Borst-Eilers:

U zult het wel tegenkomen in het FOZ-kader 1996. Het wordt ook geen begrotingsgeld van ons. Het komt terecht in de premiesector, want het gaat om patiëntenzorg die via de premies betaald wordt.

Voorzitter! Mevrouw Kamp heeft een vraag gesteld over de bouwgemachtigden. Zij sprak over twee bouwgemachtigden, samen goed voor een bedrag van 1,2 mln. Als dat het salaris zou zijn van de bouwgemachtigde zou menige beroepsgroep in de gezondheidszorg zich direct laten omscholen tot bouwgemachtigde. Dat bedrag is een raming. Er zijn op het ogenblik twee bouwgemachtigden aangesteld: één voor de nieuwbouw Academisch Ziekenhuis Nijmegen en één voor de nieuwbouw van het Wilhelmina-kinderziekenhuis in Utrecht. Het hangt enigszins van de snelheid van plannen maken af of er ook nog bouwgemachtigden nodig zullen zijn voor andere grote projecten dit jaar. Dat is nog niet helemaal te overzien. Dat geld is niet alleen salaris voor deze mensen. Zij worden ondersteund door één administratieve kracht. Er waren wat opstartkosten. Het project moest ontwikkeld worden, er moesten instructies worden opgesteld enz. Het is de bedoeling dat de bouwgemachtigde ervoor zorgt dat grote bouwprojecten binnen de perken blijven, in twee opzichten. Ten eerste moet er alleen gebouwd worden als er een vergunning is verleend en ten tweede moet er gebouwd worden binnen het vastgestelde budget. Die budgetten zijn soms heel hoog. Het kan zo maar om een groot academisch ziekenhuis in de orde van grootte van 1 mld. zijn. Overschrijdt men dan 1% op zo'n budget in een langjarig project – wat helemaal niet ondenkbaar is; het is zelfs reeds vaak vertoond – dan gaat het al om 10 mln. Dus de kost gaat hier al heel snel voor de baat uit. Er is ervaring met dit soort bouwcoördinatoren bij de nieuwbouw van het Academisch Ziekenhuis Utrecht en van het Academisch Ziekenhuis Amsterdam. Met name in Utrecht is men voor de bouw exact binnen het budget gebleven. Grotendeels was dit te danken aan het feit dat er een soort waakhond was aangesteld, die iedere keer als men iets meer wilde, akkoord moest gaan, maar er dan op wees dat het elders minder moest. Dus een soort minister Zalm voor de ziekenhuisbouw. Nogmaals, ik heb groot vertrouwen in het systeem. Ik vind het ook heel goed om het op deze manier in te stellen. Het bedrag van 1,3 mln. is een raming. Als het bij deze twee projecten blijft en als er geen andere projecten van start gaan in 1995, zullen wij uiteindelijk een onderschrijding van dat bedrag zien op de begroting.

Mevrouw Kamp (VVD):

Hoe verhoudt zich dit met name tot het College voor ziekenhuisvoorzieningen? Uiteindelijk heeft dat college een bewaakfunctie, geeft het de vergunningen af en hoopt het dat de kosten binnen een bepaald budget blijven. Is het niet een beetje overbodig?

Minister Borst-Eilers:

Nee, het is niet overbodig. Het College voor ziekenhuisvoorzieningen stelt nauwkeurig de richtlijnen vast en het controleert op papier alles wat officieel gepland wordt. Maar in een feitelijk bouwproces kunnen allerlei dingen voorkomen, zoals de aankoop van bepaalde materialen, kleine veranderingen, toch maar duurdere sterilisatoren. Men vraagt hiervoor geen toestemming aan het College voor ziekenhuisvoorzieningen. Dat hoeft ook niet. Maar iemand die het uitgavenproces ter plekke strikt bewaakt, kan zorgen dat alles wat te veel wordt uitgegeven elders weer gecompenseerd wordt.

De algemene beraadslaging wordt gesloten.

Het wetsvoorstel wordt, na goedkeuring van de onderdelen, zonder stemming aangenomen.

Naar boven