4 Vragenuur

Vragen van het lid Verhoeven aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, bij afwezigheid van de minister en de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, over een interview met de minister van Infrastructuur en Milieu in de Volkskrant waaruit blijkt dat het kabinet de files niet wil oplossen.

De heer Verhoeven (D66):

Voorzitter. Afgelopen zaterdag stelde de minister van Infrastructuur en Milieu dat zij er niet meer in gelooft dat de files zullen worden opgelost. Dat, terwijl het regeerakkoord nog ronkte met de tekst "files worden aangepakt en de mobiliteit verbeterd". Deze minister noemde het bestrijden van files haar prioriteit en taak. Tijdens de begrotingsbehandeling in november vorig jaar gaf zij nog aan dat 2011 een jaar zou worden waarin zichtbaar zou worden doorgepakt voor de automobilist. Ineens lijkt deze ambitie plaats te hebben gemaakt voor pessimistisch defaitisme. Zo wordt het geen 130 km/u op de snelweg, maar 30 km/u: stapvoets, stilstaan in de file. D66 is zeer teleurgesteld over de verdwenen durf en ambitie van de minister en het kabinet. Het bestrijden van de files moet de doelstelling zijn en blijven. Wie op de sterren schiet, zal ze misschien nooit raken, maar hij komt in ieder geval dichterbij dan degene die op laaghangend fruit schiet.

Dit kabinet pretendeert er te zijn voor de automobilist, maar na honderd dagen werpt de regering de handdoek in de ring. Zo staan automobilisten weer vier jaar in de kou. Daarom heb ik de volgende vragen. Wanneer komt het kabinet met zijn daadkracht in de vorm van echte oplossingen? Wat doet het kabinet de komende maanden om auto's weer in beweging te brengen, in plaats van zich bij stilstand neer te leggen? Welke concrete maatregelen kan autorijdend Nederland voor de zomer van dit kabinet verwachten?

Minister Kamp:

Voorzitter. De minister van Infrastructuur en Milieu heeft gezegd dat zij niet gelooft dat de files zullen oplossen. Dat wordt door de heer Verhoeven vertaald met de stelling dat de minister de files niet wil aanpakken en de mobiliteit niet wil verbeteren. Hij geeft daarmee een wonderlijke draai aan de woorden van de minister. Wij zijn wel degelijk zeer gemotiveerd om de files aan te pakken. Ik geef de heer Verhoeven daarover graag wat informatie.

We kunnen op dit moment echter niet zeggen dat wij de files oplossen, dat het snel afgelopen is met de files. Het feit is dat het aantal files in de afgelopen tien jaar met zo'n 40% tot 50% is gegroeid. Volgens mij weet de heer Verhoeven dat beter dan ik. Als wij de komende jaren niets doen, neemt het aantal files tussen nu en 2015 nog eens flink toe. Wij voeren een programma uit dat het perspectief biedt dat een flinke stijging van de files in de komende vijf jaar gehalveerd kan worden. Daartoe worden maatregelen genomen die volgens mij inmiddels bij de Kamer bekend zijn. Er zijn vijftig fileknelpunten in beeld gebracht en die worden aangepakt. Voor een groot deel worden die knelpunten zelfs met spoedprojecten aangepakt, die al uiterlijk in 2014 worden gerealiseerd. Op dit moment lopen er 27 van dergelijke spoedprojecten, die allemaal betrekking hebben op knelpunten in de filetop 50.

Men weet dat er 800 km wegstroken bijkomen. Die 800 km asfalt wordt in deze kabinetsperiode aangelegd. Dat levert ook een grote verbetering op. Verder bekijken wij hoe wij kunnen komen tot een betere benutting van het bestaande asfalt, zoals de minister van Infrastructuur en Milieu heeft gezegd. Wij slagen er ook in om optimaal gebruik te maken van vliegvelden, door start- en landingsbanen te maken. Zo zijn er volgens ons ook verbeteringen mogelijk op het punt van benutting van het bestaande asfalt. Bovendien hebben we al afgesproken dat wij kijken naar de spitsstroken. Wij zoeken uit hoe wij de spitsstroken beter kunnen benutten, door de gebruiksmogelijkheden te verruimen of die spitsstroken zelfs permanent te openen. Wij gaan ook met private partijen aan de slag om te bekijken of, boven op de ruime middelen die in de komende periode al beschikbaar zijn gesteld voor infrastructuur, nog extra middelen van private partijen voor dit doel beschikbaar kunnen komen. Over die ruime middelen merk ik het volgende op. Volgens de planning wordt de komende tien jaar al met al zo'n 40 mld. in infrastructuur geïnvesteerd, waarvan meer dan de helft in de wegen.

Als men ziet wat er allemaal gebeurt voor de wegen, wat de ambitie is om de groei te stoppen, de groei te halveren en zo veel mogelijk verder te gaan, kan men volgens mij alleen maar constateren dat de minister van Infrastructuur en Milieu bruist van activisme.

De heer Verhoeven (D66):

Bruisen van optimisme was precies niet het beeld dat afgelopen zaterdag geschetst werd en dat is geen goede zaak. In dat opzicht is het misschien begrijpelijk dat de minister zegt dat een fileloze wereld niet mogelijk is. Het bijltje wordt er echter veel te makkelijk bij neergelegd. De beloftes uit de Nota Mobiliteit worden bijvoorbeeld niet gehaald. Er zijn programma's gestart om de stijging te halveren, maar dat zijn heel voorzichtige ambities voor een kabinet dat er zo'n groot punt van heeft gemaakt om de files aan te pakken. De aanpak is in dat opzicht ambitieloos en visieloos. Het is een klein beetje hier, een klein beetje daar, maar er is helemaal geen sprake van echt hervormen.

Ik geef een paar voorbeelden om de minister uit te dagen wat verder te gaan in het tegemoetkomen aan onze fractie. Het kabinet durft niet door te pakken met Anders Betalen voor Mobiliteit. De accijnsverhoging op brandstof gaat niet lukken, omdat onze buurlanden niet willen meedoen. Ik hoor alleen maar uitspraken over aanpakken op de weg, maar een fundamenteel beter openbaar vervoer is heel ver weg. In plaats van verder, vaker en veiliger rijden wordt er bezuinigd op het spoor en het openbaar vervoer in de steden. Ook de mogelijkheden van het thuiswerken, een heel belangrijk onderdeel van het aanpakken van files en van digitale mobiliteit, worden onvoldoende gestimuleerd.

Daarom toch nog een aantal aanvullende vragen, gericht op een andere aanpak dan die eenzijdige manier om een paar spades in de grond te steken en gericht op een breed pakket tegen files. Heeft dit kabinet nog de ambitie om de verschillende kansen – thuiswerken, beter openbaar vervoer en optimaal benutten van de capaciteit – aan te grijpen om Nederland weer in beweging te krijgen? Hoe gaat de minister thuiswerken optimaal benutten? Het is heel mager. Met slechts 5% minder mensen op de weg, is de ochtendspits grotendeels verleden tijd. Wat doet de overheid zelf op dit punt? Waarom is het bij veel ministeries zo moeilijk om een paar uur vanuit huis te werken alvorens naar kantoor te komen? Heeft de overheid hierin geen voorbeeldfunctie?

De voorzitter:

Dank u wel.

Minister Kamp:

Eerst zegt de heer Verhoeven dat de spade niet in de grond gaat en daarna zegt hij dat wij andere dingen moeten doen dan die spade in de grond steken. Ik denk dat uw analyse van de situatie niet klopt, mijnheer Verhoeven; zeg ik via u, mevrouw de voorzitter. Je kunt toch moeilijk zeggen dat er geen ambitie is en dat er geen spade de grond in gaat, als het kabinet van plan is om de groei die voor de komende vier jaren wordt voorzien, te halveren, als er 800 km wegstroken bij komt, als er 27 spoedprojecten in deze kabinetsperiode worden gerealiseerd, als alle 50 bestaande knelpunten worden aangepakt, als er een betere benutting van het asfalt komt en als er private investeringen komen.

De overige mogelijkheden om mobiel te zijn en om je in dit land te verplaatsen krijgen natuurlijk ook aandacht. Wij voeren de Nota Mobiliteit uit, zoals die door de Kamer is vastgesteld. Wij zullen die nota ook actualiseren. Wij zullen dit ook meenemen. Van de 40 mld. aan investeringen in de infrastructuur komt meer dan de helft ten goede aan nieuwe wegen. Voor de rest is ook het openbaar vervoer, het spoorwegennet in het bijzonder, daarbij in beeld. Dus over de gehele linie wordt ambitieus geprobeerd om de mobiliteitsproblemen op te lossen.

De voorzitter:

Dank u wel.

De heer Verhoeven (D66):

Voorzitter. Het is enigszins tekenend dat de minister op het moment dat hij gaat praten over andere zaken dan de spade in de grond, door zijn spreektijd heen is. Ik bedoel dat niet vervelend, maar het is wel tekenend voor de aanpak van de files door dit kabinet: eenzijdig en onvoldoende gericht op het aanleggen van wegen. Kan de minister nog eens ingaan op de punten die ik zojuist noemde in verband met het thuiswerken, op het stimuleren van medewerkers van bedrijven om thuis te werken, om vanuit huis een paar uur de mail te checken en vervolgens pas naar kantoor te gaan en om niet zielloos in de file aan te sluiten? Kan de minister iets zeggen over de bezuinigingen op het openbaar vervoer, zodat dat een alternatief wordt voor alle mensen die nu in de file aanschuiven? Kan de minister daarop nog eens ingaan, want op deze punten schiet de aanpak van de files en het oplossen ervan tekort.

Minister Kamp:

Voorzitter. Ik heb aangegeven dat de komende tien jaar zeer veel wordt geïnvesteerd in het openbaar vervoer. Iets minder dan de helft van de 40 mld. die in totaal voor infrastructuur beschikbaar is, wordt juist voor het openbaar vervoer aangewend. Wij zijn het ook zeer met de heer Verhoeven eens dat de mogelijkheden om de druk op de weg en de druk op het openbaar vervoer te verminderen, aandacht verdienen. Er wordt gesproken over Het Nieuwe Werken. Die mogelijkheden worden steeds meer benut. Iedereen heeft er ook belang bij om die mogelijkheden beter te benutten. Verschillende ministers bezien ook al op hun beleidsterrein wat zij kunnen doen om daarin verbetering te brengen. De Nota Mobiliteit zal daarvan de weerslag zijn, maar ik heb ook gehoord dat de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ermee bezig is. Ik hoop dus dat wij de heer Verhoeven op dit punt kunnen bedienen.

De voorzitter:

U hebt nog twintig seconden voor een laatste vraag.

De heer Verhoeven (D66):

Afgelopen zaterdag ontbraken de mooie woorden. Die heb ik gelukkig – ik zeg het oprecht – nu van de minister wel gehoord. Ik hoop ook dat er echt zicht komt op concrete daden. De minister heeft een aantal punten aangestipt. Ik vertrouw erop dat de minister op dit punt voor de zomer komt met een redelijke, duidelijke invulling van de maatregelen die nu voorzichtig, heel voorzichtig, door de minister zijn geschetst.

Minister Kamp:

De bijdrage van de heer Verhoeven ervaren wij als een aansporing en die zullen wij benutten.

De voorzitter:

Dat is altijd goed. Dank aan de minister, die naar ik begreep af en toe ook namens de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid sprak.