Vragen van het lid Smits aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de vermeende tekorten die zich bij de AWBZ zouden voordoen en de mogelijke oorzaken daarvan.

Mevrouw Smits (PvdA):

Voorzitter. Er schijnen nieuwe tegenvallers in de zorg te zijn. Het was een snelle mededeling van de minister gistermiddag, voornamelijk tegenover journalisten. Die snelle mededeling baart de PvdA veel zorgen. Ik weet nog hoe twee weken geleden de minister zei dat incontinentieluiers voor ouderen en rollators in het pakket blijven, althans voorlopig. Later zouden dit soort maatregelen mogelijk wel aan de orde komen. Is het twee weken later al zover? Van de minister hoor ik graag klip en klaar wat hij van plan is.

Zijn er tegenvallers bij de zorguitgaven en, zo ja, welke omvang hebben ze en waar zitten ze? Zijn ze het gevolg van het wegwerken van de wachtlijsten? Zo ja, is de minister het eens met de opvatting dat het goed is dat de wachtlijsten in de ouderenzorg worden weggewerkt? Zijn er andere oorzaken aan te geven? De allerbelangrijkste vraag is: welke gevolgen wil de minister eraan verbinden? Bereidt hij nieuwe bezuinigingen, nieuwe eigen bijdragen voor? Laat hij patiënten en zorginstellingen opdraaien voor de gevolgen van het beleid?

Minister Hoogervorst:

Voorzitter. Ik had gisteren een algemeen overleg over preventiebeleid. Bij die gelegenheid zijn mij moties voorgelegd die geld kosten. Men vroeg mij om dat bij voorjaarsnota op te lossen. Daarop heb ik gezegd dat het mij stug leek dat dat mogelijk zou zijn. Ik had de eerste cijfers over 2003 binnengekregen en die voorspelden weinig goeds. Bij de voorjaarsnota zal ik geen extra geld te verdelen hebben, maar zal ik eerder veel te weinig geld hebben. De eerste cijfers over 2003 wijzen op een overschrijding van de uitgaven in vrijwel alle AWBZ-sectoren, de gehandicaptenzorg, de thuiszorg, de verpleging en verzorging, etc. De goede kant van het nieuws is dat het mede te maken heeft met het terugdringen van wachtlijsten. Wij hebben kunnen zien dat ze aanmerkelijk zijn teruggedrongen. Dat hebben wij in postzegelberichtjes in de krant kunnen lezen; dat is ongeveer de aandacht die zulk nieuws op dit moment krijgt. De staatssecretaris en ik zullen de cijfers over 2003 in het Jaaroverzicht Zorg over dat jaar gaan verwerken. Dat overzicht wordt op 19 mei aangeboden aan de Tweede Kamer. Er wordt ook gekeken naar de gevolgen van deze overschrijdingen voor 2004 en latere jaren. Die zal ik presenteren bij de voorjaarsnota, die de Kamer medio juni zal bereiken. Op dat moment zal ik de Kamer duidelijk maken of ik nog, lopende het begrotingsjaar, maatregelen zal gaan nemen. Het is op dit moment veel te vroeg om daarover iets zinnigs te zeggen; ik denk ook niet dat de Kamer dat van mij had verwacht.

Mevrouw Smits (PvdA):

Voorzitter. Die veronderstelling is helemaal verkeerd. Mensen die afhankelijk zijn van zorg en goede voorzieningen zijn buitengewoon kwetsbaar. Vanaf begin 2004 hebben zij een reeks van maatregelen over zich heen gekregen, waaraan ik niet hoef te herinneren. Mensen die een eigen bijdrage in de thuiszorg betalen, weten nog steeds niet wat de nieuwe bijdragen zijn. Die kwetsbaarheid en die afhankelijkheid zitten mensen dwars. Wat lezen ze dan in de krant? Een minister die nieuwe tegenvallers in de zorg aankondigt. De minister vergroot het gevoel van onrust dat terecht bij de mensen leeft. Hij heeft mijn concrete vragen niet beantwoord. Ik ben ervan overtuigd dat hij wel cijfers heeft over wat de nieuwe tegenvallers in de zorg inhouden. Wacht maar af tot mei, zegt de minister. Als hij uitlatingen doet tegenover journalisten en zelfs in de Kamer over tegenvallers, kan hij dat niet zeggen. Ik wil hierover duidelijkheid! Wat is de stand van zaken? Om welke bedragen gaat het? De allerbelangrijkste toezegging die de minister kan doen, is: dit jaar geen nieuwe bezuinigingen. Als er wel nieuwe bezuinigingen komen, wil ik dat horen.

Minister Hoogervorst:

Als de Kamer mij moties voorlegt waarvan ik absoluut zeker weet dat ik daaraan niet zal kunnen voldoen, omdat de middelen mij ontbreken gelet op de donderwolken die ik op mij af zie komen, heb ik het volste recht om te zeggen dat die wolken eraan komen. Ik zou worden beschuldigd van het vals informeren van de Kamer als ik zou doen alsof er niets aan de hand is. U kunt wel zegen dat ik de onrust aanwakker, maar ik kan er ook niets aan doen dat die grote financiële problemen er zijn. Ik heb het recht, de Kamer daarop te wijzen. Meer precieze informatie kan ik op dit moment niet geven, behalve dat ik vermoed dat het om een omvangrijke problematiek gaat in een omvang groter dan enkele tientallen miljoenen euro's. De Kamer kan niet van mij verwachten dat ik in februari al weet wat de precieze omvang van de problematiek in 2004 zal zijn. In mei/juni zal ik veel meer weten, dus dan zal ik de Kamer informeren, ook over de mogelijke maatregelen die ik zal moeten treffen. Daar loop ik nu niet op vooruit.

Mevrouw Kant (SP):

De minister kan het bedrag niet precies noemen, maar gisteren heeft hij heel duidelijk gezegd dat er niet veel goeds aan komt. Gelukkig corrigeert hij dat vandaag: het geld is vooral gebruikt om wachtlijsten weg te werken, en volgens mij wilden we dat. Als er een tekort komt, waar gaat de minister dat geld dan vandaan halen? Klopt hij dan aan bij minister Zalm en sluit hij uit dat hij verder gaat snijden in het pakket? Sluit hij uit dat hij weer gaat budgetteren, dat wil zeggen dat de wachtlijsten weer gaan groeien? Sluit de minister verdere pakketverkleining uit? Ik stel diezelfde vragen ook aan de heer Buijs van het CDA. Er is flink gesneden in de gezondheidszorg. Sluit het CDA uit dat dit jaar opnieuw wordt bezuinigd in de gezondheidszorg?

Minister Hoogervorst:

Zoals ik al zei, is het nog veel te vroeg om te kunnen zeggen wat ik in de loop van dit jaar allemaal kan gaan ondernemen. De daarvoor geschikte maanden zijn mei/juni, en bij het presenteren van de begroting voor volgend jaar. Ik kan op dit moment niets zinnigs zeggen over de aard van de maatregelen die ik zal moeten nemen.

De heer Buijs (CDA):

Ik sluit niets uit, en wacht af. Ik heb geen zin in speculaties en/of uitlokkingen.

Mevrouw Kant (SP):

Voorzitter. Maar het is wel belangrijk...

De voorzitter:

Nee, u hebt antwoord gekregen op uw vragen. Ik geef het woord aan de heer Nawijn om een vraag aan de minister te stellen.

De heer Nawijn (LPF):

Voorzitter. De minister zal in mei/juni met het overzicht komen. Maar er is nu wel onrust geschapen, en in die zin heeft mevrouw Smits wel een punt, onrust die niet tot mei/juni mag voortduren. Ik dring er bij de minister op aan zo snel mogelijk duidelijkheid te geven over waar de extra uitgaven naar toe zijn gegaan. Wij willen dat graag snel weten en niet pas in mei. Dat vind ik te laat. Als de minister die duidelijkheid niet geeft, kan de Kamer niet verder werken. Er komen echter nog meer AO's waar vragen worden gesteld.

Minister Hoogervorst:

Ik houd vast aan de procedure, zoals die wettelijk is vastgelegd voor de financiële verantwoording. In reactie op enkele ingediende moties heb ik slechts het beeld weerlegd dat ik in het kader van de voorjaarsnota over enkele honderden miljoenen zou beschikken om die moties uit te voeren.

Mevrouw Halsema (GroenLinks):

Ik vraag mij af of het krantenbericht onjuist is. Daarin wordt namelijk een tip van de sluier opgelicht. Daarin geeft de minister wel degelijk aan waar hij de bezuinigingen wil inboeken. Ik wil daarom ook meer duidelijkheid. Wordt het ziekenfonds al of niet ontzien? Gaan de wachtlijsten al of niet oplopen?

Minister Hoogervorst:

Ik kan daar geen antwoord op geven.

Mevrouw Halsema (GroenLinks):

Waarom geeft u dan wel antwoord aan journalisten? Waarom staan er wel berichten in de krant? De eerste verantwoordelijkheid van de minister ligt hier in de Kamer.

Minister Hoogervorst:

In het krantenbericht staan geen citaten. Het is een interpretatie van een journalist. Ik doe aan dit soort speculaties niet mee.

Mevrouw Arib (PvdA):

De minister weet dat er tegenvallers aan komen. Hij is ook aan het onderhandelen met de apothekers over een convenant waarbij miljoenen euro's zouden kunnen worden bespaard. Die zouden ten goede kunnen komen aan de zorg. Deze minister weet echter net zo goed als wij dat er veel meer te halen valt bij de apothekers dan tot nu toe het geval is geweest. Namens mijn fractie wil ik het signaal afgeven dat, als er tegenvallers zijn, die niet op patiënten mogen worden afgewenteld. Het geld moet worden gehaald bij degenen die het wel hebben.

Minister Hoogervorst:

Ik ben niet meer aan het onderhandelen met de apothekers, want de onderhandelingen zijn afgerond met een heel goed resultaat. Ik ben daar blij mee, want ik ben nu in staat een bezuiniging van meer dan 600 mln euro op de medicijnen binnen te halen. Wat dat betreft is er heel wat gepresteerd.

De heer Buijs (CDA):

Ik ben het met de minister eens dat wij niet vooruit moeten lopen op gegevens die ons nog moeten bereiken. De minister heeft een indicatie gegeven van mogelijke tegenvallers bij de AWBZ. Kan hij nu al iets zeggen over eventuele tegen- of meevallers in de Ziekenfondswet?

Minister Hoogervorst:

Ik vermoed dat, als het op tegenvallers aan komt, die in de AWBZ veel omvangrijker zijn dan in het ziekenfonds.

Mevrouw Timmer (PvdA):

De minister heeft al gereageerd op het krantenbericht waar mevrouw Halsema aan refereerde. Als dit kennelijk niet goed in de pers is gekomen, bent u dan bereid te vragen om rectificatie? Wat in de pers is gekomen, is kennelijk niet wat u wenst.

Minister Hoogervorst:

Ik kan een speculatie van een journalist niet rectificeren. Het is het goede recht van een journalist om dat te doen. Ik ga op dit moment echter geen enkele uitlating doen over de mogelijkheden en onmogelijkheden van een ombuiging.

Mevrouw Timmer (PvdA):

U zou veel onrust kunnen wegnemen als u weerlegt wat in de pers verschijnt, maar wat u kennelijk nog niet weet.

Minister Hoogervorst:

Als de onrust wordt veroorzaakt door grote overschrijdingen, dan kan ik die niet wegnemen.