6 Vragenuur: Vragen Fritsma

Vragen van het lid Fritsma aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over het bericht "Asielzoekers kraken opnieuw Amsterdams pand".

De heer Fritsma (PVV):

Voorzitter. Dit kabinet en deze staatssecretaris maken helaas een enorme bende van het vreemdelingenbeleid. Terwijl Nederland de problemen van de massa-immigratie allang niet meer aankan, worden er niet minder, maar veel meer asielzoekers verwelkomd. Iedereen in de wereld die dat wil, krijgt toegang tot de Nederlandse asielprocedure, zelfs wanneer opvang in de eigen regio mogelijk is. Velen krijgen een verblijfsvergunning, maar zelfs als het asielverzoek toch is afgewezen, kan men rustig in Nederland blijven. Zie de zoveelste pardonregeling, waarmee ook deze staatssecretaris weer uitgeprocedeerde vreemdelingen beloont die botweg hun vertrekplicht negeren.

Zie ook het gebed zonder einde van de uitgeprocedeerde asielzoekers in Amsterdam. Afgelopen vrijdag kwam in het nieuws dat zij voor de zoveelste keer hun intrek hebben genomen in een gekraakt pand. Weer is er niet opgetreden. Krakende illegalen wordt geen strobreed in de weg gelegd. De staatssecretaris staat erbij en kijkt ernaar. Hij laat zich helaas overlopen door PvdA-burgemeester Van der Laan, die het terugkeerbeleid steeds saboteert door uitgeprocedeerde nepvluchtelingen te helpen om in Nederland te blijven. Daarbij gaat het om mensen die wel terug kunnen keren naar de landen van herkomst, maar dat simpelweg niet willen. Ook van de Amsterdamse krakende illegalen over wie we het nu hebben, is bekend dat zij elke medewerking aan terugkeer hebben geweigerd. Desondanks worden zij niet aangepakt. Daar betaalt de Nederlandse samenleving letterlijk en figuurlijk de rekening voor. Zo kan het niet langer. Daarom stel ik de volgende drie vragen aan de staatssecretaris.

1. Kan de staatssecretaris ervoor zorgen dat de asielinstroom wordt beperkt? De actualiteit leert immers dat wie hier binnenkomt, gewoon niet meer weg is te krijgen door de staatssecretaris. 2. Waarom wordt in het geval van uitgeprocedeerde asielzoekers het kraakverbod nooit gehandhaafd? 3. Is de staatssecretaris bereid om deze illegalen zo snel mogelijk uit te zetten en voor zover dat niet kan, vast te zetten? Alleen dan zullen zij meewerken aan terugkeer naar het land van herkomst.

Staatssecretaris Teeven:

Voorzitter. Ik dank de heer Fritsma voor zijn vragen over dit onderwerp. De heer Fritsma en ik wisselen regelmatig van gedachten over dit onderwerp. De vragen zijn ook een beetje voorspelbaar. De eerste vraag betreft de beperking van de asielinstroom. Het is duidelijk dat het kabinet op dat punt allerlei maatregelen neemt. Het programma Stroomlijning Toelatingsprocedures is doorgevoerd en de wetgeving die daarvoor noodzakelijk was, treedt in werking, de laatste wetgeving op 1 januari aanstaande. We proberen het dus wel, maar we hebben natuurlijk te maken met een verhoogde instroom, onder meer vanuit Eritrea en Syrië. Degenen die afgelopen weekend de beelden hebben gezien van drums, explosieven en staal die op de hoofden van de bevolking van Aleppo worden gegooid, zullen begrijpen dat mensen dat land op dit moment ontvluchten. Met die verhoogde asielinstroom heeft ook Nederland te maken.

Het tweede punt betreft de uitgeprocedeerde asielzoekers en het handhaven van het kraakverbod. De heer Fritsma weet natuurlijk dat het handhaven van het kraakverbod plaatsvindt door de lokale driehoek, door de burgemeester, de plaatselijke politiechef en het Openbaar Ministerie. In dat verband worden de beslissingen met betrekking tot het kraakverbod genomen. Het mag ook als bekend worden verondersteld dat het Amsterdamse gemeentebestuur een kraakpand niet ontruimt als er vervolgens sprake is van leegstand. Het gemeentebestuur bekijkt dus of er een eigenaar is die gebruik wil maken van het pand of dat ontruiming zou resulteren in leegstand. Het is ook nooit de bedoeling van de antikraakwet geweest om voor leegstand te ontruimen.

De derde vraag van de heer Fritsma betreft het vastzetten van illegalen. Dat doen wij wel, natuurlijk ter fine van uitzetting naar het land van herkomst, maar alleen als uitzetting mogelijk is. We gaan in Nederland geen mensen vastzetten als er zelfs niet een begin van zicht is op de mogelijkheid om iemand uit te zetten. Dat staat in de wet. Die heeft de heer Fritsma als medewerker van de IND ook een aantal jaren toegepast. Hij is daar dus goed mee bekend.

De heer Fritsma (PVV):

Natuurlijk moeten vluchtelingen geholpen worden, maar dat moet in de eigen regio gebeuren. Nu hebben we de bizarre situatie dat deze staatssecretaris duizenden verblijfsvergunningen klaarlegt, bijvoorbeeld voor Syriërs, terwijl de rijke Golfstaten in de eigen regio helemaal niets doen. Dat is een bizarre situatie.

Ik kom ook terug op het kraken: wat is het kraakverbod in hemelsnaam waard als dat niet wordt gehandhaafd? De staatssecretaris vindt het kennelijk de normaalste zaak van de wereld dat een groep illegalen van het ene naar het andere kraakpand trekt, terwijl er niet wordt opgetreden. Dat is toch raar? De staatssecretaris zegt dat hij hier niet over gaat en dat de driehoek hierover gaat. Dat is onzin, want het terugkeerbeleid van deze staatssecretaris wordt gewoon ondermijnd. Sterker nog: die krakende illegalen chanteren de zaak en daarmee hebben ze nog succes ook. Van der Laan heeft hun immers gemeentelijke opvang aangeboden. Zelfs daarmee is de staatssecretaris akkoord gegaan. Ik vraag de staatssecretaris dus nogmaals waarom hij zich gewoon laat chanteren door krakende illegalen.

Staatssecretaris Teeven:

Wij hebben bij de behandeling van de begroting van Veiligheid en Justitie uitgebreid over dit onderwerp gesproken. Ik heb toen bij herhaling gevraagd of er van de Partij voor de Vrijheid oplossingen waren te verwachten, zeker voor dit probleem in Amsterdam. Die oplossingen waren er niet; er waren geen ideeën over hoe je dit probleem zou moeten oplossen, afgezien van de mantra dat je mensen moet vastzetten. Dat kan een onderdeel van de oplossing zijn, maar een onderdeel van de oplossing in Amsterdam is op dit moment ook dat wij proberen om die mensen iets meer lucht te geven en even op adem laten komen. Dat gebeurt op dit moment ook in de Havenstraat. Ik heb dat goedgevonden en ik heb daar met de burgemeester over gesproken. In het nieuwe jaar gaan we de inspanningen voor het uitzetten naar het land van herkomst natuurlijk weer intensiveren, maar we gaan ook bekijken of we mensen ertoe kunnen bewegen om uit vrije wil terug te keren, want dat is natuurlijk het beste. Als mensen uit vrije wil terugkeren, hebben ze de beste kans op een start in het land van herkomst. Ik laat me dus absoluut niet chanteren, maar ik probeer wel voor oplossingen te zorgen en om de mensen niet van het ene kraakpand naar het andere kraakpand te jagen zonder dat we daadwerkelijk naar een oplossing kijken. En nogmaals: uitzetten kan alleen als je zicht hebt op terugkeer naar het land van herkomst. Je kunt mensen in Nederland niet vastzetten als er geen begin van zicht is op uitzetting. Dat weet de heer Fritsma ook heel goed.

De heer Fritsma (PVV):

In plaats van de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie staat hier een staatssecretaris van spek en bonen, want deze staatssecretaris kan niets doen naar eigen zeggen. Er worden panden gekraakt en de staatssecretaris kan er niets aan doen, want de lokale driehoek gaat erover. Illegalen worden niet uitgezet. Daar kan de staatssecretaris ook niets aan doen, want ze mogen niet worden vastgezet. Dit kan toch zo niet doorgaan? De staatssecretaris had het over een oplossing van de PVV. Die is klip-en-klaar: uitgeprocedeerden moeten terugkeren naar het land van herkomst, ze moeten uitgezet worden en als dat niet kan moeten ze worden vastgezet. Dat is een werkende oplossing. Dat deze staatssecretaris daar niet aan wil, zorgt ervoor dat de problemen in stand blijven.

Staatssecretaris Teeven:

Als ultimum remedium wil ik daar wel aan, maar we bekijken ook of mensen uit vrije wil terug kunnen. Daar zijn we mee bezig. Sommige mensen gaan op dit moment al uit vrije wil terug. Tja, met dat spek en bonen kan ik niet zo vreselijk veel. Ik hoor dat de Partij voor de Vrijheid er geen ideeën over heeft. De regering heeft er wel ideeën over. Daar zijn we op dit moment mee bezig. We zullen dus bekijken of het probleem over een aantal maanden is opgelost.

De heer Voordewind (ChristenUnie):

De regering heeft hier goede ideeën over en heeft die inmiddels in werking gezet in Amsterdam. Daar dank ik de staatssecretaris voor. Toch valt een aantal mensen buiten die regeling en buiten die 159, zoals de heer Fritsma al opmerkte, terwijl dat gezinnen echt splijt. Ik heb een man en een vrouw gesproken: de man zit binnen en de vrouw zit buiten. Is de staatssecretaris bereid om flexibel om te gaan met die 159? Van die 159 worden op dit moment namelijk maar 100 mensen opgevangen.

Staatssecretaris Teeven:

Van de groep van 159 zijn er 100 in de Havenstraat. Die zijn goed geïndividualiseerd. Er zijn ook mensen die er zelf voor hebben gekozen daar niet heen te gaan. Dat is hun eigen keuze. We kunnen hen nergens toe verplichten. Naast de ongeveer 100 personen die in de Havenstraat zitten, zijn er ook nog 90 mensen die daar niet zitten. Zo'n 30 personen zitten in een locatie van de gemeente Amsterdam voor mensen die hulpbehoevend zijn. Verder hebben we niet iedereen uit die groep geïndividualiseerd. Dat is dus onze eerste opgave. Daarmee is de gemeente Amsterdam samen met mijn diensten bezig. Als we daarmee klaar zijn, zullen we bezien of die mensen dezelfde faciliteiten kunnen krijgen. Mensen moeten echter wel bekendmaken wie ze zijn en zeggen waar ze zitten in de procedure.

Mevrouw Maij (PvdA):

Ik zou de staatssecretaris willen complimenteren met de pragmatische oplossing die hij samen met de burgemeester van Amsterdam heeft gezocht en gekozen voor de mensen die op dit moment in de Havenstraat zitten. Ik zou hem ook willen vragen of hij het gesprek aan wil gaan over de groep die nu een pand heeft gekraakt en over de groep die hier in Den Haag in de Sacramentskerk zit. Hij noemt individualiseren als een voorwaarde. Is de staatssecretaris ook bezig om te bekijken of deze mensen individueel geïdentificeerd kunnen worden en of er een individuele oplossing voor die mensen kan worden gevonden?

Staatssecretaris Teeven:

De inspanningen van de diensten zijn daar wel op gericht. De Dienst Terugkeer & Vertrek is zowel in Amsterdam als in Den Haag bezig te bekijken welke procedures er lopen ten aanzien van enkele individuele mensen. Als daar duidelijkheid over is, kunnen we gaan werken aan een oplossing. Dat kan uitzetting zijn, vrijwillige terugkeer of opvang gedurende een langere periode aan de Havenstraat. Dat zijn de zaken waar we op dit moment aan werken.

De heer Van Klaveren (PVV):

Ik heb nog één vraag aan de staatssecretaris. Waarom verkiest deze staatssecretaris het laten kraken van panden door illegalen boven het vastzetten van illegalen? Want dat kan wel, en dat is ook wat er moet gebeuren. Deze staatssecretaris zegt: dat doen we niet. Maar waarom niet? Waarom vindt hij het prachtig om deze mensen te laten bestaan in kraakpanden? Ze zijn illegaal. Ze zouden hier niet mogen zijn. Pak die mensen op en zet ze vast.

Staatssecretaris Teeven:

Het aanhouden van mensen ter uitzetting gebeurt ook, maar dan moet je wel daadwerkelijk mogelijkheden tot uitzetting hebben. Ze moeten wel terug kunnen naar hun land van herkomst. Dan kun je ze vastzetten. Echter, het enkele vastzetten zonder dat je zelfs maar het zicht op terugkeer naar het land van herkomst hebt, laat de wet niet toe. Het is misschien af en toe moeilijk maar we moeten ons wel aan de wet houden, zeg ik tegen de heer Van Klaveren. Het is namelijk belangrijk dat je dat wel doet, want dat geldt nou eenmaal in een rechtsstaat. Daar moet ook de heer Van Klaveren een beetje rekening mee houden.

De voorzitter:

Nee, mijnheer Van Klaveren, uw collega de heer De Graaf heeft hierover al een vraag gesteld. Dus u kunt geen vragen meer stellen.

Ik dank de staatsecretaris voor de beantwoording van deze vragen.