7 Vragenuur

Vragen van het lid Kooiman aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, bij afwezigheid van de minister, over de uitzending "Macht aan de beveiligers".

Mevrouw Kooiman (SP):

Voorzitter. Onze veiligheid in de uitverkoop doen, dat is wat dit kabinet doet door meer beveiligers in te zetten voor politietaken. Beveiligers die net zo veel bevoegdheden hebben als iedere andere burger. Beveiligers hebben echter niet dezelfde opleiding als politieagenten. Afgelopen vrijdag had Zembla een reportage die terecht heel wat vraagtekens zet als het gaat om de vraag of je beveiligers ook moet inzetten voor politietaken. Die vraagtekens heeft de SP ook. Veiligheid is immers een overheidstaak. Die moet de overheid niet uit handen geven, ook omdat we niet weten wat we op straat hebben. Er is te weinig toezicht op deze particuliere beveiligingsbranche. Het blijkt dat een particulier beveiliger een recent strafblad kan hebben voor bijvoorbeeld een geweldsmisdrijf, maar wel de verantwoordelijkheid draagt voor de veiligheid op straat. De politie, die verantwoordelijk is voor het toezicht op de beveiligingsbedrijven, is sinds 1999 sterk in capaciteit afgenomen, namelijk met 28%. Ze heeft er wel allemaal extra taken bijgekregen maar heeft onvoldoende ruimte om toezicht te houden op deze particuliere beveiligingsbranche. Gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat het toezicht op deze particuliere beveiligingsbranche wordt verbeterd?

Het is ook niet zo gek dat de politie steeds minder toezicht kan houden op deze particuliere beveiligingsbranche. Er worden immers steeds meer particuliere beveiligers ingehuurd omdat er een tekort is aan politie. Steeds meer gemeenten zien zich genoodzaakt om deze beveiligers in te huren. De burgemeester van Katwijk zegt in de uitzending van Zembla terecht: ik heb gewoon geen keus, want ik heb te weinig politiecapaciteit, dus ik ben genoodzaakt om beveiligers in te huren, als het gaat om de veiligheid op straat. Gaat de staatssecretaris ervoor zorgen dat er daadwerkelijk meer blauw op straat komt en dan niet een light variant van beveiligers, maar gewoon politie in de wijken?

De voorzitter:

Dank u wel. Ik verzoek de leden om te luisteren naar de vragen. Het woord is aan de staatssecretaris.

Staatssecretaris Teeven:

Voorzitter. Ik dank mevrouw Kooiman voor de gestelde vragen. Is het zo dat veiligheid bij dit kabinet in de uitverkoop gaat? Nee, dat is absoluut niet zo. Ik roep eerst maar weer eens in herinnering, want daarover bestaat iedere keer onduidelijkheid, dat we 49.500 mensen op de operationele sterkte hebben staan en dat we die ook houden. De minister van Veiligheid en Justitie heeft dat bij herhaling onder de aandacht gebracht van de Kamer.

Natuurlijk moet je het toezicht altijd verbeteren. Als we samenwerking zoeken met de particuliere beveiligingsbranche, zijn dat in sommige opzichten ook de oren en de ogen van de politie, omdat de politie niet overal kan zijn. Ik denk dat we reëel moeten zijn. De politie kan in Nederland niet overal tegelijk zijn. Het zou heel raar zijn, wanneer wij duizenden beveiligingsambtenaren op straat te hebben, die allemaal in een auto, op de fiets of lopend rondkijken en dingen horen en zien, dat zij deze informatie niet met de politie delen. Het is ook heel zinvol om de informatie-uitwisseling tussen politie en beveiligingsbranche en van de beveiligingsbranche met de politie op gang te brengen.

De burgemeester van Katwijk heeft wel een punt, maar ik denk dat elke burgemeester in elke gemeenten in Nederland meer capaciteit wil, want elke gemeenteraad stelt zijn eigen prioriteiten. Het mooie van de politiereorganisatie waarmee de Kamer onlangs akkoord is gegaan, is dat het de minister van Veiligheid en Justitie gaat lukken om ervoor te zorgen dat in de nieuwe structuur overal in Nederland evenredige politiecapaciteit beschikbaar is. Dat wil niet zeggen dat er geen prioriteiten moeten worden gesteld, maar dat zal mevrouw Kooiman direct met mij eens zijn.

Het toezicht moet beter en de screening moet worden geïntensiveerd. Dat gebeurt al, maar dat kan intensiever, daar heeft mevrouw Kooiman een punt. Er zullen altijd fouten worden gemaakt, maar dat moet je zo veel mogelijk voorkomen. Met de komst van de nationale politie vormen de screening van de particuliere beveiligingsbranche en de verlening van vergunningen per definitie onderwerpen die centraal kunnen worden geregeld.

Mevrouw Kooiman (SP):

Ik ben blij dat de staatssecretaris het toezicht op de particuliere beveiligingssector wil verbeteren. Dat is een heel belangrijke toezegging, want het gaat daar inderdaad mis. We hebben gezien dat beveiligers met een strafblad worden ingezet om de openbare veiligheid in de hand te houden. Het gaat mij erom dat er een miljoenenindustrie wordt opgetuigd bij de particuliere beveiliging, terwijl de burgemeesters zeggen dat zij onvoldoende capaciteit hebben en meer ogen in de wijken willen hebben. Een belangrijke vraag is of de staatssecretaris gaat kiezen voor een light variant van beveiligers die niet dezelfde opleiding hebben genoten en die niet kunnen ingrijpen als het misgaat, omdat zij de bevoegdheden niet hebben. Zij hebben net zo veel bevoegdheden als u en ik. Wat gaat de staatssecretaris doen? Kiest hij voor echte veiligheid met politieagenten in de wijken of voor een light variant met beveiligers?

Staatssecretaris Teeven:

Ik denk dat wij elkaar geen valse keuzes moeten voorleggen. Dat doet het kabinet niet bij de Kamer en ook niet bij de Nederlandse bevolking. Wij zeggen dat de capaciteit op 49.500 blijft. We gaan die capaciteit zo effectief en zo goed mogelijk inzetten. Dat is om zo te zeggen voor de harde veiligheid. Daarnaast zijn er nog heel veel mensen die in de particuliere branche werken. Zij doen zinvol werk in de beveiliging van woonhuizen, winkels en bedrijventerreinen. Die mensen zien ook allemaal dingen. Wat is erop tegen, onder de juiste waarborgen, dat die informatie beter wordt gedeeld tussen de particuliere branche en de overheid, zodat je eigenlijk veel meer veiligheid kunt bewerkstelligen? Het is niet het een of het ander. Er blijven 49.500 politieambtenaren, die we intensiever gaan inzetten en beter proberen te spreiden. We denken dat we die capaciteit beter kunnen verdelen, met betere prioriteiten. Daarnaast heb je mensen in de particuliere beveiligingsbranche. Die kun je veel slimmer inzetten, want zij kunnen in sommige opzichten inderdaad de ogen en oren van de overheid zijn, als dat nodig is. Daar lijkt mij niet veel op tegen.

Mevrouw Kooiman (SP):

Ik ben teleurgesteld, want veiligheid is gewoon een taak van de overheid. Deze staatssecretaris schuift deze belangrijke taak af. Het is een miljoenenindustrie waar miljoenen in omgaan. De SP in Amsterdam heeft laatst met onderzoek aangetoond dat particuliere beveiligers net zo duur zijn als gewone politieagenten op straat. Waarom gebruiken wij dat geld dan niet om extra politieagenten in te zetten? Dan hebben wij het probleem opgelost. Dan zetten wij geen light politieagenten in, dus beveiligers die geen bevoegdheden hebben als het uit de hand loopt. Nee, dan zetten wij daadwerkelijk de ogen en oren van deze samenleving in die kunnen ingrijpen ten behoeve van de veiligheid en die ook bevoegdheden hebben. Dus geen politie light, maar daadwerkelijk politie in de wijken.

Staatssecretaris Teeven:

Het is geen kwestie van politie light of politie heavy. Het gaat om de vraag of je de huidige capaciteit die in de private sector wordt georganiseerd en die door bedrijven en inwoners van Nederland zelfstandig wordt betaald – daar gaat in sommige opzichten geen cent overheidsgeld naartoe; dat wordt dus al betaald – slimmer kunt inzetten en kunt laten samenwerken met de overheid. Dat is een uitdaging voor de minister van Veiligheid en Justitie en voor mij. Daar gaan wij mee aan het werk en wij hopen dat de Kamer daarbij bereidwillig wil meedenken, maar daarbij gelden uiteraard wel de juiste waarborgen.

Mevrouw Kooiman (SP):

Ik kan alleen maar concluderen dat deze staatssecretaris daadwerkelijk kiest voor een light-variant en niet, zoals hij het zelf noemt, voor een heavy-variant. In die particuliere beveiligingssector gaat immers daadwerkelijk miljoenen zitten. Het is een miljoenenindustrie, die de burgemeesters noodgedwongen moeten inhuren omdat zij niet de daadwerkelijke capaciteit hebben om veiligheid op straat te creëren. Daar sluit deze staatssecretaris zijn ogen voor.

Staatssecretaris Teeven:

We blijven een beetje om elkaar heen lopen. Ik denk dat de werkelijkheid is dat de miljoenenindustrie waar mevrouw Kooiman over spreekt, ook duizenden en duizenden mensen arbeid biedt. Daar moeten wij heel blij mee zijn en er zijn ook ondernemers die voor minder kosten toch in staat zijn om de beveiliging voor de particuliere branche te organiseren. Wij moeten dus inzetten op het handhaven van de huidige sterkte. Die politiesterkte, die 50.000 politieambtenaren, moeten wij betaalbaar houden. Daarnaast moeten wij de samenwerking met die grote particuliere branche verbeteren. Daar valt heel veel winst te behalen. Ik zie echt niet in wat daarop tegen zou zijn.

Mevrouw Berndsen (D66):

Deze staatssecretaris loopt weg van het punt waar het over gaat. Mevrouw Kooiman heeft het nadrukkelijk over handhaving in het publieke domein. Die handhavers zijn niet alleen de ogen en de oren, maar ook mensen die moeten kunnen optreden. Wat zagen wij in dit programma? Ik vond het eigenlijk schokkend, want wij zagen dat particuliere beveiligers die een LOI-opleiding hebben gehad, mensen vroegen om hun identiteitsbewijs, die gegevens gingen noteren en deze gegevens vervolgens aan de politie overhandigden, zodat de politie een bon uit zou kunnen schrijven. Deze staatssecretaris zal het toch met mij eens zijn dat wij die weg niet op moeten?

Staatssecretaris Teeven:

Ik ben het eigenlijk niet zo eens met mevrouw Berndsen. Er loopt bijvoorbeeld een heel goed project bij de zeehavenpolitie van Rotterdam. Dat is een grote regio, met heel grote bedrijventerreinen en duizenden bedrijven. Daar wordt intensief samengewerkt tussen de Dienst Zeehavenpolitie en de particuliere branche en er wordt informatie gedeeld. Als je een bepaalde politiedichtheid hebt, wat is er dan op tegen dat je op die manier met de beveiligingsbranche de controledichtheid kunt vergroten? Ik zie werkelijk niet in waarom je de veiligheid in Nederland niet op die manier zou kunnen vergroten. Je moet er wel voor zorgen dat die mensen goed zijn opgeleid en dat er goed wordt gecontroleerd. Natuurlijk worden er fouten gemaakt. Dat ontken ik ook niet, maar dit betekent dat wij eraan moeten werken dat er geen fouten meer worden gemaakt. Dit betekent dus niet dat wij die samenwerking moeten opbreken. Dat lijkt mij echt de verkeerde weg.

Mevrouw Hennis-Plasschaert (VVD):

Ik dank de staatssecretaris voor zijn antwoorden. Natuurlijk is er niets mis met een goed beveiligingsbedrijf met goed opgeleid personeel en met de juiste screening. Het is dan ook goed om te horen dat toezicht, regievoering en screening worden aangescherpt, alvorens wordt overgegaan tot informatiewisseling en een verankering van de operationele samenwerking. Ik heb wel een ander punt van zorg, namelijk dat de recherche een toenemende betrokkenheid van criminele organisaties en van criminelen zelf bij de beveiligingsbranche heeft geconstateerd. Daarbij gaat het met name om het witwassen van geld; denk aan de Hells Angels. Hoe gaat de staatssecretaris daarmee om?

Staatssecretaris Teeven:

Ik denk dat mevrouw Hennis hier een belangrijk punt aanstipt. Natuurlijk zitten er in elke branche, zowel semioverheid als particulier, mensen die het niet op de goede manier doen. Dat betekent dat wij de controle moeten verscherpen en deze mensen er met een betere screening uit moeten halen. Wij moeten ook beter en scherper toezicht organiseren. Daarvoor heeft het kabinet ook aandacht. Ik ga de Kamer nu echter niet uit de doeken doen hoe wij screening en toezicht tot zes cijfers achter de komma gaan regelen. Het is heel erg belangrijk. Wij moeten het ook aanpakken. Laten wij echter wel doorgaan met samenwerken tussen overheid en particuliere branche.

Mevrouw Kuiken (PvdA):

Ik hoef het niet tot zes cijfers achter de komma te weten, maar het zou wel helpen als de staatssecretaris een paar concrete maatregelen noemt. De staatssecretaris legitimeert nu dat een paar beveiligingscowboys in de sector, net zoals de particuliere recherchebureaus, hun gang kunnen gaan. Ik wil een paar concrete maatregelen horen in plaats van dat de staatssecretaris langs de zaken heen praat.

Staatssecretaris Teeven:

Ik kan tegen mevrouw Kuiken zeggen dat in de regio Twente veel burgemeesters van de PvdA een convenant hebben ondertekend opdat de overheid en de particuliere branche samenwerken.

De voorzitter:

Het zijn geen burgemeesters van de Partij van de Arbeid, maar benoemd door de Kroon.

Staatssecretaris Teeven:

U hebt helemaal gelijk.

Mevrouw Kuiken (PvdA):

Het zijn dus uw burgemeesters!

Staatssecretaris Teeven:

Het gaat om burgemeesters in Twente benoemd door de Kroon, die zeer bereid zijn om samen te werken met de particuliere beveiligingsbranche. Dat gaat op een heel goede manier. Waar zitten de maatregelen, zo vraagt mevrouw Kuiken. Wij gaan het toezicht verscherpen en de screening verbeteren. Wij gaan er ook voor zorgen dat uitgewisselde informatie niet zodanig wordt gebruikt dat persoonsgegevens op straat komen te liggen en de privacy wordt geschonden. Op die concrete maatregelen zetten wij in. Daarvoor maken wij ons hard.

De voorzitter:

Ik deel aan de Kamer mee dat het volgende lid zich heeft afgemeld:

Smits, de gehele week.

Deze mededeling wordt voor kennisgeving aangenomen.

De voorzitter:

Op de tafel van de Griffier ligt een lijst van ingekomen stukken. Op die lijst staan voorstellen voor de behandeling van deze stukken. Als voor het einde van de vergadering daartegen geen bezwaar is gemaakt, neem ik aan dat daarmee wordt ingestemd.