3 Vragenuur

Vragen van het lid Aptroot aan de minister van Infrastructuur en Milieu over het bericht "Gierigheid Rijkswaterstaat zorgt voor spookbruggen".

De heerAptroot (VVD):

Voorzitter. Op 4 oktober 2009 ging de Ketelbrug in de A7 Flevoland open zonder dat eerst de afsluitbomen werden gesloten. Een auto smakte naar beneden, er waren drie gewonden en Rijkswaterstaat reageerde snel: het was geheel te wijten aan de brugwachter. Maar afgelopen week verscheen een rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Dat rapport is volstrekt duidelijk: Rijkswaterstaat was van tevoren gewaarschuwd dat het brugbesturingssysteem niet in orde was, dat er risico's werden gelopen en dat je ook niet zomaar op handbediening mocht overgaan, terwijl Rijkswaterstaat dat regelmatig deed. Het afgelopen jaar is het brugbedienings- en besturingssysteem aangepast. Anderhalve week geleden, op vrijdag 15 april, was er bijna weer een ernstig ongeluk, want de brug in de N59 bij de Grevelingensluis in Zeeland ging spontaan open. Ik heb vier vragen aan de minister.

Waarom is er ondanks eerdere bekendheid bij Rijkswaterstaat toentertijd niet ingegrepen, moest er een ongeluk gebeuren en moest de brugwachter ten onrechte de schuld krijgen voordat de onveilige situatie werd verholpen?

Is er sprake van bezuinigingen op de brugbediening, als het gaat om onveilige situaties?

Zijn er nu nog bekende situaties die gevaarlijk kunnen zijn en zijn er nog bruggen waarbij het systeem niet zo is ingeregeld dat er geen gevaarlijke situaties kunnen optreden?

Minstens zo belangrijk is de vraag hoe nu de stand van zaken is met betrekking tot de brugwachter, die volgens het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid absoluut niet schuldig was, maar die door de eigen organisatie Rijkswaterstaat als schuldig is aangewezen en kennelijk ook is vervolgd. Kan de minister de stand van zaken geven? Als die er niet is, wil de minister zich dan hierin mengen, een en ander beoordelen en ervoor zorgen dat een medewerker van Rijkswaterstaat niet ten onrechte de zwartepiet krijgt toegewezen?

MinisterSchultz van Haegen-Maas Geesteranus:

Voorzitter. Ik heb het bericht in de Pers ook gelezen. Wat mij betreft is de krantenkop erg misleidend. Hij heeft geleid tot zorgen onder weggebruikers. Het is niet waar dat er in dit dossier bezuinigd is. Er is altijd voldoende geld voor het oplossen van veiligheidsproblemen en voor het regulier onderhoud dat moet zorgen voor veiligheid. Dat geldt niet alleen voor deze brug, dat geldt voor alle bruggen.

Zijn er andere bruggen waar dit kan gebeuren? Meteen na dit voorval hebben wij een quickscan laten maken. Daaruit is gebleken dat alle bruggen veilig gebruikt kunnen worden. Het enige wat er speelde, waren arborichtlijnen en de machinerichtlijn. Die zaken zullen de komende jaren worden opgelost, maar ze beïnvloeden de veiligheid niet. Wij gaan ervan uit dat alle 165 beweegbare rijksbruggen gewoon veilig gebruikt kunnen worden. Dat laat onverlet dat wij natuurlijk nooit voor 100% kunnen zeggen dat er niets kan gebeuren. Een menselijk foutje of een technisch mankement kan natuurlijk altijd een keer voorkomen, maar de bruggen voldoen gewoon aan de eisen.

Het is heel bijzonder dat het ook met de Grevelingenbrug is gebeurd. Dat heeft echter een andere aanleiding. Het heeft niets te maken met achterstallig onderhoud.

Rijkswaterstaat heeft nooit gezegd dat de brugwachter de schuld heeft. Het OM is echter in maart overgegaan tot vervolging van de brugwachter. De persoon is ingehuurd. Het is een uitzendkracht met veel nautische ervaring. Rijkswaterstaat heeft daar dus niet de schuld neergelegd. Ik treed niet in de zaak van het OM en kan dus niet ingaan op de stand van zaken.

De heerAptroot (VVD):

Voorzitter. Ik ben gerustgesteld door de opmerking dat van de 165 bruggen de systemen op orde zijn. Je kunt natuurlijk nooit zeggen dat er nooit wat mis kan gaan, maar de systemen zijn op orde. De systeemfout dat de brug wordt geopend voordat de slagbomen naar beneden zijn, zit nergens in. Dat is heel belangrijk. Over de Grevelingenbrug die spontaan openging, wil ik graag informatie krijgen. Het is misschien een ander soort probleem, maar wij willen problemen voorkomen.

Ik begrijp de redenering van de minister rond de brugwachter, maar het zou goed zijn als de minister ervoor zorgt dat de vervolging wordt gestopt als zij ten onrechte is ingesteld. Het is iemand die voor een van onze organisaties, namelijk Rijkswaterstaat, werkte. Ik weet dat dit aan het Openbaar Ministerie is, maar het doorgeven van informatie als het onderzoeksrapport vind ik belangrijk. Het lijkt er echt op dat één medewerker – het maakt niet uit of het een vaste kracht is of een uitzendkracht – ten onrechte de zwartepiet toegeschoven heeft gekregen.

MinisterSchultz van Haegen-Maas Geesteranus:

Voorzitter. Wij onderzoeken waar het incident met de Grevelingenbrug aan ligt. Dat hebben wij bij de Ketelbrug ook uitgebreid gedaan. Wij zullen de resultaten te zijner tijd aan de Kamer doen toekomen.

Wat de brugwachter betreft, lijkt het mij goed om het rapport van de Onderzoeksraad voor veiligheid door te geleiden. Wij maken er zelf nog een analyse op en zullen ook daarmee naar de Kamer komen.

De heerVerhoeven (D66):

Voorzitter. Donderdag spreken wij over de tunnels die een nachtmerrie voor de verkeersveiligheid zijn. Vandaag heeft de heer Aptroot een vraag over de spookbruggen. Ik vraag mij af of dit soort projecten wel goed door de minister wordt aanbesteed. Het lijkt erop dat het heel vaak uitkomt op goedkoop duurkoop in plaats van kiezen voor safety first. Kan er niet eens naar het aanbestedingsbeleid worden gekeken? Ik heb het gevoel dat met name daar het probleem ligt.

MinisterSchultz van Haegen-Maas Geesteranus:

Voorzitter. Nee, ik denk dat dit over een heel ander probleem gaat. Bij de bruggen blijkt het vaak te maken te hebben met technische mankementen. In dit geval zat het heel erg in het ICT-bedieningspaneel. Bij de tunnels gaat het ook vaak om een ICT-vraagstuk. Wij zijn altijd op zoek naar een manier om dat soort elementen een nog betere plek te geven. Naar mijn mening ligt het echter niet zozeer aan het aanbestedingsbeleid als wel aan de steeds voortschrijdende techniek, die veel meer vergt van de verschillende systemen die met elkaar interacteren. Daar zit een risico in.