Aan de orde is het debat naar aanleiding van een algemeen overleg op 5 februari 2008 over Valys.

Mevrouw Leijten (SP):

Voorzitter. Een groot gemis voor klanten van Valys, het landelijke gehandicaptenvervoer, is een gratis telefoonnummer om te vragen, te informeren en mogelijk te klagen. Nu moet er tegen lokaal tarief gebeld worden. Dat leidt soms tot hoge kosten, zeker als er met mobiele nummers gebeld wordt, terwijl dit een groep is die het niet breed heeft. De staatssecretaris weet niet precies hoeveel een gratis nummer kost, zo zei zij in het algemeen overleg. Zij denkt dat het gaat om enkele tonnen. Ik vind dat jammer. Zij heeft mijn collega Van Gijlswijk namelijk beloofd dit serieus uit te zoeken en serieus te overwegen. Als zij dan niet eens weet hoeveel het kost, heeft zij het niet serieus uitgezocht. Nu blijkt de staatssecretaris een meevaller te hebben op het budget van het bovenregionaal vervoer Valys. Ik zou zeggen: zet dit dan in voor een gratis nummer. Wij willen dit allemaal graag. Ik wil ook graag horen hoe de PvdA hierin staat. Daarom heb ik de volgende motie opgesteld.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat gebruikers van Valys veelvoudig met een 0900-nummer moeten bellen;

overwegende dat een gratis telefoonnummer de service voor gebruikers vergroot;

constaterende dat er 6 mln. onderuitputting is bij Valys in 2007, die nu terugvalt naar de algemene middelen;

verzoekt de regering, een gratis telefoonnummer voor Valys in te stellen en die te financieren uit de onderuitputting,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door het lid Leijten. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 55(25847).

Mevrouw Leijten (SP):

Voorzitter. De regie over de kwaliteit van Valys is niet of nauwelijks te voeren, omdat er gebruik wordt gemaakt van onderaannemers. Vandaar de volgende motie.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat mensen die afhankelijk zijn van bovenregionaal vervoer, Valys, nu twee keer na een aanbestedingsronde zijn geconfronteerd met het verlies van kwaliteit in de dienstverlening;

van mening dat de regie over kwaliteit en punctualiteit, door onderaanbesteding van bovenregionaal vervoer, onvoldoende te voeren is;Leijten

verzoekt de regering, onderaanbesteding onmogelijk te maken bij een volgende aanbesteding van het bovenregionaal vervoer,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door het lid Leijten. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 56(25847).

Mevrouw Van Dijken (PvdA):

Voorzitter. In het AO is eigenlijk alles al langsgekomen. Mevrouw Leijten heeft echter nadrukkelijk een vraag gesteld. Daar wil ik eerst een antwoord op geven. Een incidentele meevaller inzetten voor een structurele behoefte lijkt ons niet verstandig. Als het om een klein bedrag zou gaan, dat nodig zou zijn om de telefoonkosten te compenseren, was het mogelijk binnen het systeem nog weg te vlooien geweest, maar bij dit soort bedragen moet je dat niet doen. Ik wil deze doelgroep niet opzadelen met: dit jaar regelen wij het zo en volgend jaar regelen wij het anders.

Er ligt een aanbesteding. Daar is voldoende kritiek op mogelijk en die wil ik desgewenst ook graag uiten. Maar het is nu even zoals het is. Ik moet ook vaststellen dat ons openbaar vervoer minder openbaar is dan mogelijk en wenselijk is. Terwijl aan de verbetering daarvan wordt gewerkt – daar mag wat de PvdA betreft wel een tandje bij – houden wij een systeem als Valys, met zijn mobiliteitsmogelijkheden, maar zeker ook met zijn beperkingen, in de benen, dan wel in de lucht.

Mensen met een functiebeperking die op dit bovenregionale vervoer zijn aangewezen en dus zijn aangewezen op het gebruik van Valys, hebben gezien hun kwetsbare positie, meer nog dan andere ov-gebruikers behoefte aan en recht op de best denkbare dienstverlening. Het correct uitvoeren van de contractuele verplichtingen is dan wel het minste waarop gerekend mag worden. Om hieraan een positieve impuls te geven, wil ik de volgende motie indienen.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat Valys contractueel verplicht is, ketenvervoer van trein en Valystaxi actief onder de aandacht van gebruikers te brengen en gebruikers te ondersteunen bij het combineren van vervoerssystemen door informatie te verstrekken, ritten naar het station als prioritaire ritten aan te merken en desgevraagd assistentieverlening te boeken;

overwegende dat het gebruik van de trein de gebruiksmogelijkheden van het persoonlijk kilometerbudget aanzienlijk kan verruimen;

overwegende dat er signalen zijn dat de genoemde dienstverlening door Valys niet goed verloopt;

verzoekt de regering, ervoor zorg te dragen dat Valys op betrouwbare en klantvriendelijke wijze de ondersteuning bij ketenvervoer aanbiedt en de mogelijkheden hiervan actief onder de aandacht van gebruikers brengt,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Van Dijken en Willemse-van der Ploeg. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 57(25847).

Mevrouw Leijten (SP):

Op mijn voorstel voor een gratis nummer, zei mevrouw Van Dijken: het is zoals het is; wij zitten met een aanbesteding en wij moeten maar even op de handen zitten als het gaat om verbeteringen. Nu dient zij zelf een motie in voor verbetering. Wij moeten kijken naar verbetering waar dat mogelijk is. Die hele aanbesteding is er inderdaad, maar wij kunnen wel verbeteringen aanbrengen. Het is jammer dat de PvdA dat gratis nummer, waar wij toch samen voor waren, nu zomaar van tafel schuift. De staatssecretaris heeft het niet eens serieus onderzocht. Het gaat om enkele tonnen; zij weet niet hoeveel het kost.

Mevrouw Van Dijken (PvdA):

Minstens twee, heb ik haar horen zeggen.

Mevrouw Leijten (SP):

U zegt dat wij op de handen moeten zitten op het punt van dat gratis nummer. Waarom moet de voorlichting dan wel verbeteren?

Mevrouw Van Dijken (PvdA):

Ik zou nooit zijn voor op de handen zitten. In mijn geval heb ik daar goede redenen voor. De motie die ik indien, past volledig binnen de bestaande systematiek. Zij wijst er alleen op dat er afspraken zijn. Als men zich aan die afspraken houdt, dan is de uitvoering optimaal. Ik heb signalen dat de uitvoering niet optimaal is. Daarover gaat de motie. Uw voorstel om incidentele middelen in te zetten om een structurele vraag te beantwoorden, is gewoon foute politiek. Je maakt mensen een jaar lang het leven leuk en volgend jaar zeg je: sorry, het geld wordt nu anders ingezet. Dat is gewoon echt een foute oplossing voor welk probleem dan ook. En een paar ton, sorry, maar dat valt buiten de systematiek.

Mevrouw Agema (PVV):

Voorzitter. Chronisch zieken en gehandicapten betalen voor het bovenregionale vervoer een prijs van € 0,16 per kilometer. Dat is hetzelfde tarief dat een gezond mens betaalt voor de trein, alleen wordt deze groep beperkt door een maximum van 750 kilometer per jaar. Daarna betalen zij € 1,13 per kilometer. Een gehandicapte betaalt dus zeven keer zo veel als een gezond mens. Dat is € 226 als je een begrafenis hebt op 100 kilometer afstand. Dat is strijdig met de intentie van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. Het tarief van € 0,16 moet altijd gelden. De dekking daarvoor vind ik in de onderbesteding op dit terrein van 6 mln. en vooral in het feit dat het gaat om 4% van de Valyspashouders die behoefte heeft aan meer kilometers. Als je daar het maximum vanaf haalt, hoeven wij het ook niet meer te administreren voor al die mensen. Dan houden wij heel veel geld over. Ik dien daarom de volgende motie in.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

constaterende dat de intentie van de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte ligt in gelijkwaardigheid van gezonde mensen en mensen met een beperking of ziekte;

van mening dat het maximum van 750 kilometer per jaar voor Valyspashouders, gehandicapten en chronisch zieken hen achterstelt bij gezonde mensen, omdat zij tot 750 kilometer een prijs betalen die overeenkomt met de prijs die gezonde mensen betalen voor de trein, namelijk 16 eurocent per kilometer en daarna € 1,13 (zeven keer meer) per kilometer;

verzoekt de regering, het maximum van 750 kilometer per jaar voor Valyspashouders te laten vervallen en de dekking te vinden in de onderbesteding van 6 mln. op dit deelterrein en de aanzienlijke administratieve lastenverlichting omdat het administreren van aantallen kilometers wegvalt,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door het lid Agema. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 58(25847).

Mevrouw Agema (PVV):

Eerder diende ik een motie in om combinatieritten niet langer toe te staan, maar die motie werd door niemand gesteund. Nu wil ik een ander voorstel doen, namelijk om het criterium te veranderen.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

verzoekt de regering, het criterium van combinatieritten bij het Valysvervoer te wijzigen van "maximale reistijd mag niet langer duren dan tweemaal twee keer de reistijd van de snelste route met een maximum van twee uur" in "het combineren van ritten is toegestaan tot 50 kilometer van een enkele rit van een individuele Valyspashouder",

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door het lid Agema. Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 59(25847).

Staatssecretaris Bussemaker:

Voorzitter. Aanvaarding van de eerste motie van mevrouw Leijten ontraad ik. Het is niet de eerste keer dat hierover een motie wordt ingediend. Die is eerder aangehouden en later komen te vervallen. Ik heb toen gezegd er niet voor te zijn omdat mensen al tegen lokaal tarief kunnen bellen. Ik heb toen ook gezegd dat het aanzienlijke kosten met zich kan brengen. Die kosten bedragen vijf tot zes ton. Dat bedrag zou dan van het budget voor de PKB's af gaan. Mevrouw Van Dijke heeft er zeer terecht op gewezen dat een structurele voorziening niet gefinancierd kan worden uit incidentele middelen. De middelen zijn meer dan nodig om het groeiende gebruik van Valys in dit jaar en de komende jaren op te vangen. Dat is mijn belangrijkste overweging om aanvaarding van de motie te ontraden.

Mevrouw Leijten (SP):

Jammer dat niet goed is uitgezocht wat het kost. Eerst was het volgens de staatssecretaris twee ton, toen enkele tonnen en nu vijf tot zes ton. Laten wij uitgaan van vijf tot zes ton. Bij een bedrag van 6 mln. kunnen wij dus tien tot twaalf jaar vooruit. Het gaat hier om een uitdrukkelijke wens om het beter te maken. Ik constateer dat de staatssecretaris er niet op uit is om de zaken beter te maken, maar dat zij wil pappen en nathouden.

Staatssecretaris Bussemaker:

Ik weet niet of mevrouw Leijten de begrotingsregels kent. Die zijn dusdanig dat geld dat in het ene jaar overblijft, niet vrij besteed kan worden in de volgende jaren. Ik heb in het debat overigens al gezegd dat dit zeker aan aantal tonnen zal kosten. Deze zaak is een kwestie van prioriteiten stellen. Dat is aan de politiek. Mijn grootste belang is dat iedereen die Valys nodig heeft de nodige middelen krijgt om te kunnen reizen.

De tweede motie van mevrouw Leijten vraagt om bij de volgende aanbesteding van bovenregionaal vervoer onderaanbestedingen onmogelijk te maken. Ik ben bereid tot veel nadenken bij nieuwe aanbestedingsrondes. In het debat heb ik al gezegd kritisch naar een aantal onderdelen te kijken. Zonder onderaannemers lukt het echter niet om een landelijk dekkend netwerk van Valys te regelen. Waar het mis gaat met onderaannemers, waarvan ik verschillende voorbeelden heb gegeven tijdens het debat, zijn concrete maatregelen getroffen. Dat betekent dat er contracten met onderaannemers opgezegd zijn. Er zijn ook onderaannemers op gewezen dat zij in gebreke blijven wegens structureel achterblijvende prestaties. Als daarin geen verbetering optreedt, wordt een deel van het vervoer overgeheveld. Ik heb overigens geen signalen dat de klachten daarover toenemen.

Mevrouw Leijten (SP):

Het is jammer dat de staatssecretaris ook deze motie afwijst. Ik vind het dan ook de moeite waard om hierover na te denken. De onderaanbestedingen zijn er een gevolg van dat Connexxion niet genoeg capaciteit heeft. De beste situatie is als Connexxion het helemaal zelf kan doen. Als er iets mis gaat, weten wij immers wie er verantwoordelijk is. Wij moeten hierover nadenken. Waarom wil de staatssecretaris dat niet?

Staatssecretaris Bussemaker:

Dat heb ik al gezegd. Het is heel belangrijk dat er een landelijk dekkend Valysnetwerk is. Met name in streken waar je onderaannemers nodig hebt om die dekking te bereiken, moeten wij ervoor zorgen dat dit kan. Vervolgens moeten wij er met z'n allen voor zorgen dat dit beter gaat en dat wij het aanpakken waar het niet goed gaat. Wij doen niet anders. Wij zitten hier bovenop. Overigens constateren wij gelukkig ook dat Connexxion hieraan bijdraagt.

In de motie van de leden Van Dijken en Willemse-van der Ploeg wordt de regering gevraagd ervoor zorg te dragen dat Valys op betrouwbare en klantvriendelijke wijze de ondersteuning bij het ketenvervoer aanbiedt en de mogelijkheden hiervan actief onder de aandacht van gebruikers brengt. Ik begrijp de bedoeling van deze motie. Het gaat dan natuurlijk om de onderlinge afstemming bij verschillende vervoersvormen. Daar gebeurt overigens ook al het een en ander, want Connexxion ondersteunt op dit moment het ketenvervoer van Valys, taxi en trein op een aantal manieren. Bij boeking wordt de pashouder bijvoorbeeld gewezen op de reismogelijkheden met het ov. Connexxion boekt ook zo nodig assistentieverlening door de NS in. De ritten naar het station worden gemarkeerd als prioritaire ritten et cetera. Ik heb al gezegd dat ik de uitvoering van Valys op de voet volg en dat de uitvoering van prioritaire ritten een van de belangrijkste punten is. Connexxion heeft maatregelen genomen en spant zich hiervoor in.

Ik blijf het van het grootste belang vinden dat pashouders goed op de hoogte zijn van de reismogelijkheden van het ov en van de ondersteuning die Valys kan bieden bij het combineren van Valysritten en bijvoorbeeld de trein. Als de Kamer dat vraagt, ben ik bereid nog eens aan Connexxion te vragen om die mogelijkheden verder onder de aandacht te brengen.

Ik laat het oordeel over deze motie aan de Kamer over.

Mevrouw Agema heeft een motie ingediend waarin zij de regering vraagt om de kilometerlimiet los te laten. Ook die motie is in andere woorden eerder ingediend. Hoewel ze nu net iets anders luidt, is mijn mening niet veranderd. De kilometerlimiet is een wezenlijk element van het Valyssysteem. Wij hebben daarover een en ander maal met elkaar gesproken. Het budget is gelimiteerd.

Omdat mevrouw Agema in haar motie verwijst naar gelijke behandeling, wijs ik erop dat de kilometerlimiet afgelopen jaren onderwerp is geweest van rechtszaken en dat de Hoge Raad uiteindelijk om een mening is gevraagd. Die luidde dat het ongelimiteerde taxigebruik tegen ov-tarief niet uit de grondrechten valt af te leiden. Die uitspraak sterkt mij in de overtuiging dat bij het Valyssysteem geen sprake is van schending van het recht op gelijke behandeling.

Ik ontraad de aanneming van deze motie.

Mevrouw Agema (PVV):

Wil de staatssecretaris toezeggen dat zij in kaart zal brengen wat het administreren van al die kilometers van al die Valyspashouders nu eigenlijk kost? Als dat meer kost dan het vervoer van ongeveer 4% van de gebruikers die behoefte heeft aan meer kilometers dan 750 kilometer per jaar, of als beide bedragen tegen elkaar kunnen worden weggestreept, zouden wij er helemaal van vandaag op morgen vanaf moeten.

Staatssecretaris Bussemaker:

Het lijkt mij een te snelle conclusie dat die bedragen wel tegen elkaar kunnen worden weggestreept. Ik heb al gezegd dat een kilometerlimiet een bewust onderdeel is van Valys. Het kan geen openeinderegeling zijn; de kosten moeten beheersbaar blijven. Ik zie niet in wat de winst zou zijn van het onderzoek waarom in de motie wordt gevraagd. Daar zit een bedoeling achter en die deel ik niet. Daarom ontraad ik de aanneming van deze motie.

De voorzitter:

De staatssecretaris geeft nu een oordeel over de laatste motie en dan ronden wij dit debat af. Dit is een VAO.

Staatssecretaris Bussemaker:

Mevrouw Agema heeft ook nog een motie ingediend over de combinatieritten. Zij zei zelf al dat zij al eerder een motie over dit onderwerp heeft ingediend. Deze motie luidt weliswaar iets anders, maar heeft hetzelfde doel, namelijk dat het combineren van ritten is toegestaan tot 50 kilometer van een enkele rit van een individuele Valyspashouder. Ik heb tijdens het algemeen overleg al gezegd dat het combineren van ritten hoort bij het Valyssysteem, ook als er gebruik wordt gemaakt van andere vervoersmogelijkheden, maar dat er wel een redelijke grens is gesteld aan de mate waarin dit mag plaatsvinden. Wij hebben daarover afspraken gemaakt met Connexxion. Die afspraken maken onderdeel uit van de aanbestedingsafspraken met Connexxion. Ik zie geen reden om daar nu een wijziging in aan te brengen. Ik ontraad dus de aanneming van deze motie.

Mevrouw Agema (PVV):

Voorzitter. Ik word er inmiddels een beetje spuugziek van dat de staatssecretaris voortdurend zegt dat ik dingen al heb gezegd en moties al heb ingediend, niet alleen in dit debat, maar ook de afgelopen weken. Ik heb al een keer een motie ingediend om de combinatieritten helemaal te verbieden. Dit is dus essentieel en fundamenteel een andere motie om een maximum aan die combinatieritten te hangen. Ik vraag de staatssecretaris om op die manier de motie te beoordelen, en om niet altijd weer in een bijzinnetje erbij te halen "deze motie is al ingediend". Ik word dat inmiddels spuugzat. Daarbij vraag ik haar ook gewoon om realistisch en nu eens serieus te reageren op zo'n motie, want er gebeuren zaken die niet kunnen. Ik verwijs naar die mevrouw van 89 jaar die zes en half uur over een rit heeft gedaan, een hellerit, zonder plaspauze, zonder eten en zonder drinken. Dan moet de staatssecretaris ook eens een keertje zeggen: dat kan niet en dat willen wij niet en dat moet niet! Dan is dit een fatsoenlijke motie om daar eindelijk eens een keertje wat aan te doen.

Staatssecretaris Bussemaker:

Voorzitter. De vraag is of die motie tegemoet komt aan de wens die mevrouw Agema heeft. Wij hebben in het algemeen overleg uitgebreid bediscussieerd dat de combinatieritten binnen redelijke grenzen moeten plaatsvinden, waarbij het overigens niet alleen over kilometers gaat, maar ook over tijd. Ik geloof dat ik daar buitengewoon duidelijk over ben geweest in het algemeen overleg dat wij hebben gehad. Ik zie dus niet wat deze motie daar verder aan bij kan dragen, binnen het beginsel dat wij hanteren dat combinatieritten mogelijk moeten zijn, willen wij ervoor zorgen dat zo veel mogelijk mensen de gelegenheid krijgen om zich te verplaatsen en gebruik te maken van Valys. In de kern is de motie naar mijn mening niets anders dan wat wij in het algemeen overleg al besproken hebben, evenals eerder bij een VAO enkele maanden geleden. Ik ontraad dan ook de aanneming van deze motie.

De beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter:

Ik stel voor, volgende week dinsdag over de ingediende moties te stemmen.

Daartoe wordt besloten.