28ste vergadering

Dinsdag 30 november 1999

14.00 uur

Voorzitter: Van Nieuwenhoven

Tegenwoordig zijn 135 leden, te weten:

Van den Akker, Apostolou, Van Ardenne-van der Hoeven, Arib, Atsma, Augusteijn-Esser, Bakker, Van Baalen, Balemans, Balkenende, Barth, Van Beek, Belinfante, Van den Berg, Biesheuvel, Bijleveld-Schouten, Van Blerck-Woerdman, Blok, Van Bommel, Bos, Brood, Buijs, Bussemaker, Van de Camp, De Cloe, Cornielje, Crone, Dankers, Van Dijke, Dijksma, Dijkstal, Dittrich, Van den Doel, Duijkers, Duivesteijn, Eisses-Timmerman, Essers, Eurlings, Feenstra, Geluk, Van Gent, Van Gijzel, Giskes, Gortzak, De Graaf, Halsema, Hamer, Harrewijn, Hermann, Herrebrugh, Hessing, Hillen, Hindriks, Van der Hoek, Hoekema, Van der Hoeven, Hofstra, De Hoop Scheffer, Kamp, Kant, Klein Molekamp, Van der Knaap, Kortram, Kuijper, Lambrechts, Leers, Luchtenveld, Marijnissen, E. Meijer, Th.A.M. Meijer, Melkert, Middel, Van Middelkoop, Mosterd, Nicolaï, Niederer, Van Nieuwenhoven, Noorman-den Uyl, Oedayraj Singh Varma, Oplaat, Örgü, Oudkerk, Van Oven, Passtoors, Patijn, Poppe, Rabbae, Ravestein, Rehwinkel, Reitsma, Remak, Van 't Riet, Rietkerk, Rijpstra, Rosenmöller, Ross-van Dorp, Santi, Scheltema-de Nie, Schimmel, Schoenmakers, Schreijer-Pierik, Schutte, Smits, Spoelman, Van der Staaij, Van der Steenhoven, Stellingwerf, Stroeken, Swildens-Rozendaal, Terpstra, Timmermans, Vendrik, Verbugt, Verburg, Visser-van Doorn, Van der Vlies, Van Vliet, Voorhoeve, M.B. Vos, O.P.G. Vos, Voûte-Droste, De Vries, Waalkens, Wagenaar, Van Walsem, Weekers, Weisglas, Van Wijmen, Wijn, Wilders, De Wit, Witteveen-Hevinga, Van Zijl, Zijlstra en Van Zuijlen,

en de heren Peper, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Korthals, minister van Justitie, mevrouw Jorritsma-Lebbink, vice-minister-president, minister van Economische Zaken, de heren Brinkhorst, minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, K.G. de Vries, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mevrouw Borst-Eilers, vice-minister-president, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de heren Cohen, staatssecretaris van Justitie, Remkes, staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, en mevrouw Faber, staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij.

De voorzitter:

Ik deel aan de Kamer mede, dat zijn ingekomen berichten van verhindering van de leden:

De Boer en Rouvoet, wegens ziekte;

Te Veldhuis, wegens ziekte, de gehele week;

Verhagen, wegens ziekte, voor onbepaalde tijd;

Albayrak, wegens verblijf buitenslands;

Kalsbeek en Valk, wegens verblijf buitenslands, ook morgen;

Koenders, De Haan, Udo, Ter Veer en Karimi, wegens verblijf buitenslands, de gehele week.

Deze berichten worden voor kennisgeving aangenomen.

De voorzitter:

Ingekomen is de volgende brief d.d. 25 november 1999:

"Geachte Voorzitter en Mede-Leden,

Met deze brief bericht ik u per 30 november afscheid te nemen van de Tweede Kamer. Ik doe dat met grote erkentelijkheid jegens u allen.

Als volksvertegenwoordiger heb ik negen jaar dagelijks met velen van u mogen samenwerken. Voorts heb ik vier jaar regelmatig vanuit vak K in uw midden verkeerd. Verrijkt door beide periodes hoop ik het openbaar bestuur nu op andere wijze te dienen. Zoals u inmiddels weet, zal ik op 1 december tot de Raad van State toetreden.

Ik neem afscheid in dankbaarheid voor het vertrouwen en de vriendschap die ik in uw kring heb mogen ervaren. Ik ga van Binnenhof 1-a naar Binnenhof 1 en hoop velen van u dus nog vaak te zien.

Het ga u allen wel!

(w.g. J.J.C. Voorhoeve)"

(Applaus)

De voorzitter:

Van dit ontslag is mededeling gedaan aan de voorzitter van het Centraal stembureau en aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Geachte collega Voorhoeve. Zeventien jaar lang hebben wij u op diverse plaatsen in diverse verantwoordelijkheden inVoorzitter de oude zaal en in deze vergadering meegemaakt. U bent in die zeventien jaar weinig veranderd, althans uiterlijk niet. U was een waardige Haagse heer en u bent dat nog steeds. U had geen opzien gebaard in het Den Haag van Couperus. Aan de architectonische restauratie van Den Haag, na die tijd soms, is de naam Voorhoeve dan ook sterk verbonden.

In uw karakter is er de continuïteit van een professorale uitstraling inclusief de verstrooidheid die er soms bij hoort. Zo schrijft u in uw brief dat u per vandaag afscheid van ons neemt en zou u dus eigenlijk nu niet meer in onze bankjes mogen zitten. Ik neem de vrijheid de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mee te delen dat uw ontslag pas met ingang van morgen effectief wordt.

Onder al die uiterlijkheden gaat in uw hart veel bewogenheid schuil. Uw maidenspeech op 2 december 1982 betrof een moeilijk onderwerp, de kernbewapening. U sprak zelf van de trieste noodzaak daarvan. De eerste die u met die toespraak gelukwenste, was het toenmalige Kamerlid Klaas de Vries, die zei dat hij door die toespraak bedroefd was gestemd.

Vier jaar later werd u voorzitter van uw fractie in een periode waarin die verantwoordelijke functie niet alleen maar vreugde kon verschaffen. Datzelfde geldt voor uw ministerschap van 1994 tot 1998. U hebt u van de dilemma's van die jaren nooit gemakkelijk afgemaakt, integendeel. Juist op die momenten hebt u uw verantwoordelijkheid genomen. Uw idealisme bleef bewaard ondanks teleurstellingen en op uw eigen bescheiden wijze werd dat idealisme ook uitgestraald.

Wij hopen dat de publieke zaak, die van ons land en die van de wereld, van uw levenservaring en wijsheid zal kunnen blijven profiteren in de functie in de luwte, zoals vaak wordt gezegd, die u met ingang van morgen zult aanvaarden. Wij hopen u nog vaak op het Binnenhof en de Kneuterdijk te mogen ontmoeten. Een waardige Haagse heer met een groot hart, een waar sieraad voor onze democratie.

(Applaus)

De voorzitter:

De overige ingekomen stukken staan op een lijst die op de tafel van de griffier ter inzage ligt. Op die lijst heb ik voorstellen gedaan over de wijze van behandeling. Als aan het einde van de vergadering daartegen geen bezwaren zijn ingekomen, neem ik aan dat de Kamer zich met de voorstellen heeft verenigd.