6 Vragenuur

Vragen van het lid Bouwmeester aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het bericht "Kamer wil uitleg minister over handel in comazuipen".

Mevrouw Bouwmeester (PvdA):

Voorzitter. Enige tijd geleden heb ik op een "zuipcamping" in Zandvoort overnacht, in mijn rol als volksvertegenwoordiger. Daar hebben jongeren mij uitgelegd hoe je zo snel mogelijk ontzettend lam kunt worden, dronken, door de biertuit te gebruiken. Anderen jongeren moedigen je dan enorm aan. Dat vinden wij heel erg. Dat geeft aan hoe belangrijk het is dat jongeren zelf weten dat zij hun lichaam en ook hun hersenen kapot zuipen.

Wat veel erger is, is dat een ondernemer in Nederland handel ziet in drankspelletjes, handel in comazuipen. Er zijn verkopers die rijk willen worden door jongeren te stimuleren om veel alcohol te drinken in een heel korte tijd. Op de verpakking staat dat: het is fantastisch, je bent stoer, ga maar door met drinken. De PvdA-fractie vindt dit echt walgelijk. Wij hebben net de nieuwe Drank- en Horecawet aangenomen in de Kamer, met strengere regels op weg naar de norm geen alcohol onder je zestiende en per definitie geen comazuipen. En dan komt er een onderneming om de hoek die rijk denkt te worden: het zijn kwetsbare kinderen, het is niet zo slim, maar ik ga geld verdienen aan comazuipen. Ik doel bijvoorbeeld op EXPO, maar ook op het online-aanbod. Online kun je deze spellen namelijk ook massaal kopen.

Nu ga ik een compliment aan de minister maken. Zij heeft gezegd dat zij het ook helemaal niets vindt. Ik heb begrepen dat de minister het zelf ook een keer heeft gedaan, maar dat is iets voor buiten de Kamer. Het is hard nodig dat ervoor wordt gezorgd dat de verkoop van dit soort artikelen wordt gestopt. De fabrikant zegt dat hij het eigenlijk wel een beetje gênant vindt en stopt ermee, maar de verkoper gaat zijn waren ergens anders halen. Daarom heb ik een aantal vragen aan de minister.

De voorzitter:

U hebt nog negen seconden, mevrouw Bouwmeester.

Mevrouw Bouwmeester (PvdA):

Dan doe ik gewoon mijn eerste en tweede ronde in één keer.

Mede namens mevrouw Kooiman van de SP-fractie wil ik een boek aanbieden aan de minister, namelijk Onze kinderen en alcohol. De vraag is of zij dit aan de verkoper wil overhandigen. Misschien dat zijn gebrek aan intelligentie hierdoor wat wordt verrijkt, als hij leest wat hij die kinderen eigenlijk aandoet. Is de minister bereid om de Kamer schriftelijk te informeren over wat er uit dat gesprek komt? Wordt de verkoop gestopt?

Integraal Toezicht Jeugdzaken heeft onlangs een advies uitgebracht waarin staat dat gemeenten zelf meer moeten doen om kinderen van de alcohol af te houden. Op welke manier gaat de minister de gemeenten hierbij helpen?

Minister Schippers:

Voorzitter. De verkoop van dergelijke spellen is smakeloos en getuigt ook niet van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het is in zekere zin promotie van overmatig drankgebruik. Het is echter niet verboden om dergelijke spellen te verkopen, want zij worden niet verkocht in combinatie met alcoholhoudende drank. De Drank- en Horecawet richt zich op de verkoop van alcoholhoudende drank en niet op spellen die worden geassocieerd met drank en overmatig drankgebruik.

Naar aanleiding van de berichtgeving heb ik contact gezocht met Miko, de importeur, en EXPO, de verkoper van deze spellen. Miko, de importeur, stopt met het importeren van het Biertrechterspel en neemt ook andere drinkspellen onder de loep. EXPO, de verkoper, ziet geen rol voor zichzelf weggelegd. EXPO zegt deze spellen al tien tot twaalf jaar te verkopen. Het is dus niet van vandaag of gisteren. Het gebeurt al heel lang. Dit geeft voor mij eens te meer aan dat het door mij ingezette beleid ten aanzien van het weerbaar maken van jongeren tegen dergelijke verleidingen buitengewoon zinvol is en eigenlijk dé oplossing is.

Overigens hartelijk dank voor het boek, maar ik had het al. Misschien dat mevrouw Bouwmeester het zelf kan opsturen of overhandigen aan degene bij wie zij wil dat het terechtkomt.

Een ander punt is de verkoop van alcoholgerelateerde spelletjes. Er zijn diverse sites met of over drankspelletjes. Die bestaan al heel lang. Er staan vaak zelfbedachte spelregels op voor drankspelletjes met bijvoorbeeld kaarten of dobbelstenen. Op verschillende sites en fora worden die spelregels uitgewisseld. Er zijn ook online-aanbieders van kant-en-klare drankspellen, zoals zuip.nl, die mij overigens een open brief heeft geschreven waarin ik sterk betuttelend word genoemd. Dat is nieuw voor mij, om dat stempel te krijgen. De sites zijn ruim aanwezig op het internet. Er zijn ongeveer tien verschillende drankspellen te koop. Het Biertrechterspel gaat dus uit de handel; dat is daar een voorbeeld van.

Mevrouw Bouwmeester (PvdA):

Ik dank de minister voor haar antwoorden. Heel terecht zegt zij dat wij kinderen weerbaar moeten maken tegen de verleiding van alcohol. Dan is de vraag hoe zij dat gaat doen. Nogmaals vraag ik hoe zij gemeenten gaat steunen zodat zij ook aan de slag kunnen. Op de verpakkingsmaterialen van dit soort spelletjes staat een afbeelding met de tekst "zuip je klem, het is leuk". Vindt de minister dat dit in de handel moet blijven of wil zij hierover ook nog het gesprek aangaan en dan alsnog het boek aanbieden?

Minister Schippers:

Ten aanzien van de gemeenten hebben wij een nota uitgebracht, waarin zij veel handreikingen vinden voor hun eigen gemeentelijk preventiebeleid. Er is ook een handreiking voor gemeenten en het expertisecentrum van de nVWA. De nieuwe Drank- en Horecawet ligt bij de Eerste Kamer, dus die is er nog niet doorheen. Als die erdoorheen is, kunnen wij de gemeenten ook bij de handhaving ondersteunen.

Ten aanzien van een verbod op alcoholgerelateerde spelletjes wijs ik erop dat het heel vaak gaat om gewone spelletjes. Je ziet bijvoorbeeld kaarten, dobbelstenen en borrelglazen. Dat zijn normale producten, die wel in een bepaalde context worden verkocht maar die zich alleen hoeven te houden aan regels van productveiligheid, zoals de vraag of er gebruik is gemaakt van deugdelijke materialen en of de kleurstoffen veilig zijn, maar juist omdat er geen sprake is van een combinatie met de verkoop van alcoholhoudende drank is het onmogelijk om deze producten te verbieden. Als je dat zou willen, zou je een nieuwe wet moeten maken. Dat vind ik ook wel ver gaan, zeker omdat er in ruime mate allerlei bestaande spellen als drankspel worden verkocht. Ik vind dus dat je een beroep moet doen op de verkopers: dit zet aan tot drinken door jongeren, kinderen onder de zestien; dat moeten wij niet willen en dat moet u niet doen. De importeur heeft gezegd: ik geef gehoor aan dat beroep, ik neem het onder de loep en de drankspellen waar het hier om gaat, neem ik uit de handel. Ten aanzien van de verkopende winkel is het alleen zaak dat wij die daarop aanspreken.

Mevrouw Bouwmeester (PvdA):

Het Integraal Toezicht Jeugdzaken heeft geconstateerd dat gemeenten aantoonbaar te weinig doet om jongeren van de drank te houden. Zegt de minister dat zij dit voor kennisgeving aanneemt en dat wij overgaan tot de orde van de dag? Of zegt zij: potverdikkie, ik moet hier iets aan doen, ik ga de regie nemen en ik ga zorgen dat de gemeenten meer doen om kinderen van de alcohol af te houden?

Minister Schippers:

Wij hebben allerlei programma's waarin het Rijk en gemeenten soms samenwerken en soms apart van elkaar werken. Wij hebben allerlei sites, bijvoorbeeld hoepakjijdataan.nl, waar ouders informatie en tips kunnen raadplegen over de voorbereiding op lastige fasen, zoals naar de middelbare school gaan, of uitgaan. Ouders kunnen met vragen over het opvoeden – want laten wij hier ook de rol van de ouders niet vergeten – naar het Centrum voor Jeugd en Gezin gaan. Daar kan ook alcoholgebruik aan de orde komen. Wij hebben een online weerbaarheidsprogramma van het Trimbos-instituut en Stivoro, gericht op jongeren en op middelengebruik. Wij hebben voorlichting op scholen via de Gezonde School, over genotmiddelen en via testjeleefstijl.nu. Het Trimbos-instituut biedt basisinformatie en voorlichting aan aan jongeren en hun ouders, onder andere via informatielijnen en de website. Er is ook informatieverstrekking in de regio's, onder andere door de GGD's en de instellingen voor verslavingszorg. Ik heb nog een paar bladzijden die ik eigenlijk wilde voorlezen over wat er allemaal gebeurt op dit terrein. Er wordt dus heel veel ingezet.

Mevrouw Kooiman (SP):

Dan ga je leuk naar zo'n winkel om een knorretje knuffel te halen en kun je ook nog eens een keer kiezen voor zo'n drankspel. Dat zijn geen spelletjes, letterlijk niet. Ik vraag de minister: haal die spullen gewoon uit de handel. Van de bioscopen en de sportvelden vinden wij ook met elkaar dat wij daar geen reclame voor moeten maken. Of kiest deze minister er dan voor om deze jongeren, op wie geen controle is, zoals die er bijvoorbeeld wel is bij de drankenhandel, letterlijk te laten verzuipen?

Minister Schippers:

Je kunt dit niet uit de handel halen. Dat is nu juist wat ik heb gezegd. Op die spelletjes staat "limonade". Dat doet men niet voor niets. Men weet heus wel dat het om drankspelletjes gaat. Dat weten de jongeren ook. Het punt is nu juist dat ze door het zo aan te bieden als ze doen – dat doen ze al tien of twaalf jaar – de wet- en regelgeving omzeilen. Je kunt bijvoorbeeld mens-erger-je-niet spelen – ik ben erin gedoken, ik wist het ook niet – met drankglaasjes. Als je in een vakje bent, drink je het glaasje leeg. Dat kun je als wetgever niet verbieden, dat is nu juist de hele crux.

Mevrouw Uitslag (CDA):

Voor het CDA geldt dat ouders verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kinderen. Jongeren zijn zelf verantwoordelijk. Winkeliers hebben een verantwoordelijkheid als het gaat om de verkoop van producten. De overheid heeft de verantwoordelijkheid om de samenleving te beschermen tegen producten die schadelijk zijn. Deze minister heeft samen met de Kamer een amendement mogelijk gemaakt volgens welk 16-minners strafbaar zijn als het gaat om drankgebruik.

De voorzitter:

Uw vraag, nu snel.

Mevrouw Uitslag (CDA):

De minister zegt: wij gaan de winkeliers aanspreken op de verkoop, maar op de zijkant van dit soort belachelijke spelletjes staat "van 8 tot 99".

De voorzitter:

Het spijt mij, mevrouw Uitslag, maar dit was uw tijd. Ik heb u gewaarschuwd. U had een halve minuut. U moet nu echt uw vraag stellen.

Mevrouw Uitslag (CDA):

Als dat op de zijkant van die spelletjes staat, dus met drank, en als wij zeggen dat alcohol strafbaar is tot zestien jaar, wat vindt de minister daar dan van? Wat gaat zij daaraan doen?

Minister Schippers:

De wijziging van de Drank- en Horecawet moet nog door de Eerste Kamer, die is dus nog niet in werking. Voor een 16-minner is het nog helemaal niet strafbaar. Dit gaat pas in als de nieuwe Drank- en Horecawet door de Kamer is. Het probleem is dat er op de spelletjes niet staat "alcoholische drank", maar gewoon "drank". Limonade is ook drank. Zo wordt omzeild wat u voor ogen hebt. Op internet stikt het werkelijk waar van de spelletjes, ook bestaande kaartspelletjes, die je met drank kunt spelen. Ik vind dat ook walgelijk, want een en ander is gericht op onze jongeren en wij weten hoe slecht het is. Je moet echter wel de grenzen van de wetgever kennen.

Mevrouw Straus (VVD):

De VVD steunt de minister in haar aanpak: een gezonde leefstijlkeuze voor jongeren. Vormen deze drankspellen – ik heb het niet alleen over de spellen die je kunt kopen, maar ook over het spelen van bijvoorbeeld mens-erger-je-niet of een kaartspelletje met drank – een specifiek onderdeel van al die activiteiten in het kader van preventie?

Minister Schippers:

Voor mij was het nieuw dat in deze spelletjes zo'n levende handel is op internet. Wij zullen moeten kijken of wij dit ook moeten opnemen in onze voorlichting. Voor mij was het in ieder geval nieuw dat dit zo'n booming business is.