5 Vragenuur

Vragen van het lid Kooiman aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over het bericht dat jongeren die jeugd-tbs hebben gekregen vaak geen behandeling in de jeugdgevangenis krijgen.

De voorzitter:

Ik heet de staatssecretaris van Justitie welkom.

Mevrouw Kooiman (SP):

Voorzitter. Jonge gestoorde criminelen met jeugd-tbs krijgen vaak niet of nauwelijks de behandeling die zij nodig hebben. Dat zegt een groep bezorgde kinder- en jeugdpsychiaters afgelopen zaterdag in het Algemeen Dagblad. Als je de samenleving veilig wilt maken, moet je ervoor zorgen dat gestoorde criminelen niet meer de fout ingaan. Dat doe je alleen maar door deze jongeren te straffen en de behandeling te geven die zij nodig hebben. Juist deze psychiatrische behandeling in jeugdgevangenissen schiet tekort. Jeugdige gestoorde criminelen komen na een paar jaar weer onbehandeld terug in de maatschappij. Dat is slecht voor de jongeren en gevaarlijk voor de maatschappij, want van de jeugd-tbs'ers in de gevangenis gaat zo'n 60% tot 80% na vrijlating gewoon weer de fout in. Deze jongeren zijn vaak beter op hun plek in een gespecialiseerde forensische behandelkliniek, want na behandeling daar gaat nog geen 10% weer de fout in. Nu blijkt dat adviezen van experts over de geschikte behandelplek voor jonge gestoorde criminelen vaak niet worden gevolgd door het ministerie. Een plaats in een forensisch psychiatrische kliniek is wel duur vindt het ministerie. Dan maar een gewone jeugdgevangenis. Ik vind dat echt niet kunnen. Geld moet geen rol spelen als het gaat om een veilige samenleving. Ik eis dat er alles aan gedaan wordt om het zo veilig mogelijk te laten zijn. Daar hoort de beste behandeling bij. Het ministerie moet deze noodkreet van psychiaters serieus nemen.

Mijn eerste vraag aan de staatssecretaris is of hij dit ook doet. Is hij al in gesprek met deze groep jeugdpsychiaters? Mijn tweede vraag is hoe het zit met de forensische jeugdpsychiatrische kliniek De Bascule. Moet deze kliniek mogelijk haar deuren sluiten, waardoor de broodnodige expertise en behandeling verdwijnen? Ik neem aan dat de staatssecretaris dat niet laat gebeuren.

Staatssecretaris Teeven:

Voorzitter. Ik dank mevrouw Kooiman voor haar vragen. Het is belangrijk om allereerst vast te stellen dat wij het wel serieus nemen. De brief van de psychiaters dateert van 26 april jongstleden. Het ging om het op gang brengen van een interne discussie met het departement; heel goed. Van de zijde van het departement is er op 11 mei jongstleden op gereageerd. Het is buitengewoon betreurenswaardig dat er vervolgens onjuiste informatie naar buiten wordt gebracht. Daar kom ik straks op terug. Die informatie is niet in overeenstemming met de feiten. Dit doet ook de sector justitiële jeugdinrichtingen geen recht. In 2007 was er echt een groot probleem, maar intussen zijn er enorme verbeterslagen gemaakt. Nu wordt het voorgesteld alsof dat niet het geval is. Ik kan alle maatregelen die sinds 2007 genomen zijn, opdreunen maar dat zal ik niet doen, want mevrouw Kooiman kent die ook. Ik stel wel vast dat er veel verbeteringen zijn. Wij nemen het dus wel serieus.

De Bascule heeft op 1 augustus van het vorig jaar de gelegenheid gekregen om een jaar door te gaan. Mevrouw Kooiman, de Kamer en de regering weten allemaal dat er weinig instroom is van jeugdige gedetineerden in jji's op dit moment. Dit heeft allerlei oorzaken, maar onder meer dat er kinderen worden geplaatst in de gesloten jeugdzorg, terwijl zij misschien beter in een jji kunnen worden behandeld. Er werden daardoor ook weinig jeugdigen aangemeld bij De Bascule. De behandelexpertise gaat echter niet verloren, want we hebben in Nederland nog twee behandelplaatsen, de Catamaran in Eindhoven en Hoeve Boschoord. Daar is op dit moment voldoende capaciteit. Dit betekent dat De Bascule inderdaad gaat sluiten. Hierover waren we nog met elkaar in discussie. Dit zou volgens afspraak 1 augustus aanstaande gebeuren. De discussie was dus volop bezig. Alles wat ik de Kamer hier vertel, had ik ook graag in het AD van zaterdag teruggezien, maar helaas is dat niet gelukt.

Mevrouw Kooiman (SP):

Een verkeerde of zieke ontwikkeling stop je niet alleen door kinderen op te sluiten in een jeugdgevangenis. Sommige kinderen zijn zo ziek en gestoord, dat ze niet in een jeugdgevangenis thuishoren, maar in een forensische behandelsetting. Het is een heel gekke situatie, want volgens kinder- en jeugdpsychiaters in jeugdgevangenissen horen sommige kinderen in een forensisch behandelcentrum thuis. Het ministerie volgt vier op de zes van dit soort adviezen niet op. Waarom worden die deskundige adviezen niet opgevolgd? Als we die adviezen van experts wel opvolgen, zijn de behandelplekken in De Bascule wel nodig. Dan hebben we namelijk onvoldoende plekken. Waarom reserveren we niet gewoon acht behandelplekken in De Bascule, zoals de kinderpsychiaters aangeven?

Staatssecretaris Teeven:

De vraag van mevrouw Kooiman gaat uit van de veronderstelling dat deze adviezen in een groot aantal gevallen niet worden opgevolgd, maar dit is onjuist. Een aantal van die kinderen wordt ondergebracht in de Catamaran in Eindhoven en in Hoeve Boschoord. Daar wordt voor opvang gezorgd. Het is ook niet juist om te stellen dat de hele sector vindt dat dit een verkeerde handelwijze is. We hebben veel verbeteringen aangebracht in de jji's. Daar weet mevrouw Kooiman van. Veel kinderen kunnen op dit moment goed worden behandeld in een jji. Dit is ook het standpunt van de Kamer. De Kamer was tevreden met de aangebrachte verbeteringen. Ik kan op dit moment niet toezeggen dat De Bascule openblijft. Er was een afspraak tot 1 augustus. Er zijn op dit moment niet voldoende kinderen om de behandelplaatsen allemaal te vullen.

Mevrouw Kooiman (SP):

Ik wil een veilige samenleving. Dit kun je alleen maar regelen als deze jongeren hun behandeling krijgen. Kinder- en jeugdpsychiaters in de justitiële jeugdgevangenissen zeggen dat er behandeling moet komen. Die adviezen, vier van de zes, worden gewoon niet opgevolgd. Ik wil dat de staatssecretaris de kinder- en jeugdpsychiaters van deze instellingen serieus neemt, deze adviezen overneemt en zorgt dat er voldoende behandelplekken zijn. Hij moet deze plekken in De Bascule daarvoor openhouden.

Staatssecretaris Teeven:

Ik heb hierover gezegd dat er op dit moment voldoende behandelplekken zijn. De zeven of acht plekken bij De Bascule zijn op dit moment niet dringend noodzakelijk. Dit kan anders worden de komende maanden. Het departement herkent de argumenten die in de brief worden gewisseld, niet. Inmiddels hebben de schrijvers van de brief dit ook gezegd. Ook de rest van de sector, collega's van deze psychiaters, herkent het beeld niet. Het is niet de algemene opinie, zoals die leeft in de sector. Het ministerie heeft op 11 mei gereageerd op de brief. Ik ben heel wel bereid de Kamer deze reactie toe te sturen.

Mevrouw Kooiman (SP):

Ik zie die reactie graag tegemoet. Ik moet echter nogmaals constateren dat de staatssecretaris het luiden van de noodklok door deze kinder- en jeugdpsychiaters niet serieus neemt, dat het ministerie de adviezen van deze kinder- en jeugdpsychiaters niet ter harte neemt en dat deze kinderen beter af zijn in de forensische behandelklinieken.

Staatssecretaris Teeven:

Ik kan alleen herhalen dat we het wel heel serieus nemen. Als echter een aantal mensen pleit voor acht extra plaatsen in een bepaalde behandelinrichting, zeggen we niet gelijk "ja" en gaan we er niet meteen achteraan rennen. Dat doet de regering niet.