6 Vragenuur: Vragen Omtzigt

Vragen van het lid Omtzigt aan de staatssecretaris van Financiën over het bericht "Hybride stoot evenveel kooldioxide uit als diesel". 

De heer Omtzigt (CDA):

Voorzitter. TNO heeft in opdracht van de regering uitgezocht en uitgevonden dat een hybrideauto als hij op grijze stroom laadt, over de hele levenscyclus ongeveer net zo veel uitstoot als een gewone benzineauto. Dat is geen groot nieuws. De CDA-fractie vraagt al langer aandacht voor de volstrekte oversubsidiëring van de aanschaf van nieuwe hybrideauto's. Ik noem de Volvo V60 en de Mitsubishi Outlander die je soms voor bijna twee derde gesubsidieerd kunt kopen. Dit staat in geen verhouding tot de eventuele milieuwinst. 

De Algemene Rekenkamer concludeerde al eens dat er per ton uitgespaarde CO₂-uitstoot duizend keer meer overheidssubsidie wordt uitgegeven dan bij andere milieumaatregelen, ofwel: idioot veel. Het kabinet heeft een eerste stap gezet om de oversubsidiëring aan te pakken, maar — en dat berekende de Rekenkamer vorig jaar — er is al 5,2 miljard euro aan subsidies uitgegeven en er wordt per jaar nog meer dan 1 miljard extra aan belastingsubsidies uitgegeven. Dat geld wordt niet altijd goed besteed. 

Een aantal dingen is slecht geregeld. Vooral leaseautorijders hebben geen enkele prikkel om elektrisch te rijden. Ondanks de vaak aangekondigde convenanten rijden zij op benzine en zit die stekker er gewoon in om daarmee eigenlijk subsidie te tanken. De tweedehands leaseauto's worden massaal geëxporteerd. Ze hebben alle subsidie al opgebrand. Dat wil zeggen dat het probleem eigenlijk nog wordt onderschat in de TNO-studie. 

Al op 4 november vorig jaar was de krantenkop: Wiebes gaat misbruik plug-inhybrides aanpakken. Toen kwam de belofte om eerst in de zomer van 2014 met een nieuw systeem van autobelastingen te komen, daarna in het vierde kwartaal en nu voor 1 juni 2015. Uitstel met een duur jaar dus. 

Komt deze Autobrief 2 er nu echt voor 1 juni? Zitten daarin de volgende plannen: hybrideleaseauto's niet meer zo te subsidiëren dat je alle subsidie krijgt, ook al rijd je altijd op benzine; de export van tweedehands hybrideauto's tegengaan, en de oversubsidiëring ervan verder aanpakken? 

Staatssecretaris Wiebes:

Voorzitter. Deze conclusie is inderdaad niet nieuw. Niet alleen heeft TNO dit al eerder uitgezocht, maar ook de Algemene Rekenkamer, zoals de heer Omtzigt terecht zegt. Ik kan eraan toevoegen dat ik zelf een evaluatie van het autobeleid heb laten uitvoeren, die in 2014 naar de Kamer is gegaan. PRC kwam samen met TNO tot de conclusie dat het in hun woorden inefficiënt beleid was. Zij wijten dat eraan dat het praktijkverbruik inderdaad erg afwijkt van het normverbruik, maar ook dat een deel van het effect weglekt door het waterbedeffect, zoals dat heet in Europa. 

Ik heb toegezegd dat er voor de zomer een Autobrief ligt, dat weet de heer Omtzigt ook. Ik wilde het maar niet gecompliceerder maken door hier te gaan filosoferen over wat daar allemaal in staat. Wij doen dat met vier bewindslieden. Ik ben hierover in gesprek met twaalf partijen in de branche en met de milieubeweging. Ik hoop daar voor de zomer een stap verder mee te zijn. 

De heer Omtzigt (CDA):

Ik herhaal mijn vraag of die drie zaken aangepakt worden, maar ik kan mij voorstellen dat in die brief staat hoe zij aangepakt worden. Punt een is om te voorkomen dat je alle subsidie krijgt op een hybrideleaseauto, ook al rijd je op benzine. Punt twee betreft de export van hybrideauto's die uit de lease komen. Als je deze tweedehands zou leasen, moet je de volle mep bijtelling betalen. Dat doet niemand, dus die gaan allemaal naar Noorwegen en Polen. Punt drie is dat je de oversubsidiëring verder aanpakt. Kan de staatssecretaris toezeggen dat dit erin zit? 

De staatssecretaris zegt: voor de zomer, maar dat kennen we. De Kamer gaat op 2 juli met zomerreces. Dat is aan het begin van de zomer. Het wil nog weleens zo zijn dat we op 1 juli zo'n stapel brieven met beleidsvoornemens krijgen van de regering waar we niet meer doorheen komen. Het was niet per ongeluk dat ik "1 juni" erin fietste. Dan kunnen we eventueel nog een rondetafelconferentie houden of een expert uitnodigen. Dan hebben we drie weken om na te denken of de voorgestelde maatregelen waar de regering anderhalf jaar over heeft nagedacht, de juiste zijn. Dan kan de regering deze uitwerken voor het Belastingplan, waar ze in moeten komen. 

Staatssecretaris Wiebes:

Wat in de brief zit en wat niet, dat gaan we natuurlijk voor de zomer zien. Ik kan al zeggen dat de regering wel gek zou zijn als ze geen rekening zou houden met al die uitkomsten die er liggen. Ik zal dan ook proberen rekening te houden met het verzoek van de heer Omtzigt om hem niet op de dag dat hij op vakantie gaat, een grote stapel post te bezorgen. 

De heer Omtzigt (CDA):

Bij de eerste drie punten kom ik niet verder, dat begrijp ik, dus ik zal er niet verder op aandringen. Toch blijf ik erop aandringen om gewoon een datum te noemen waarop die brief hier ligt. Ik vind het prima als dat 1, 2 of 3 juni is. Dan kan deze fatsoenlijk behandeld worden. We hebben er slechte ervaringen mee dat er in het verleden heel snel iets aangenomen werd. Ook het vorige plan was niet perfect. Daardoor hebben we een lek gehad van 5,2 miljard. Dan lijkt het handig als we daar een paar weken over kunnen spreken voordat we dat goedkeuren, amenderen of afkeuren. Kan de regering toezeggen dat die brief hier in de eerste week van juni ligt? 

Staatssecretaris Wiebes:

Ik zal mijn uiterste best doen om rekening te houden met deze volstrekt redelijke verlangens van de heer Omtzigt. Een precieze datum noemen in dit complexe dossier gaat mij iets te ver. Ik heb destijds toegezegd: voor de zomer. Ik zet alles op alles om dat te laten lukken. De heer Omtzigt en ik hebben dezelfde opvattingen over wat ordentelijk is bij een toezegging om dat voor de zomer te doen. Ik doe daarvoor mijn best. 

De heer Madlener (PVV):

Het is duidelijk dat geen enkele inhoudelijke vraag beantwoord wordt, omdat er wordt verwezen naar een Autobrief. Zo gaat dat al jaren in deze Kamer. Problemen worden vooruitgeschoven. De heer Omtzigt heeft terecht opgemerkt dat er miljarden worden verspild in niet-efficiënt milieubeleid. Die miljarden worden opgebracht door alle automobilisten. Namens de PVV wil ik de regering de suggestie meegeven om te stoppen met die belachelijke milieusubsidies en de autobelasting te verlagen voor iedereen. Is de staatssecretaris bereid om dat mee te nemen in de Autobrief? 

Staatssecretaris Wiebes:

Ik bestrijd dat wij dit al jaren voor ons uitschuiven en niets aan de inhoud doen. Voor het tussenjaar 2016 is de subsidiëring, met name van de plug-ins, al zeer fors verminderd; ik herinner mij zelfs enige discussie daarover. Het bijtellingspercentage is voor 2016 van 7 naar 15 gegaan en het nultarief in de mrb is naar een half tarief gegaan. Er zijn dus zeer forse stappen gezet. Verder hebben we het beroep dat eigenaren van deze auto's op subsidies zoals de MIA, de KIA en de Vamil kunnen doen, al zeer fors verminderd. Collega Mansveld is samen met het E-team ook zeer druk in de weer — daarvoor wordt gemeten door TNO — om er aan de hand van pilots voor te zorgen dat het praktijkverbruik meer in de buurt komt van het normverbruik. Het is dus absoluut niet zo dat er niets gebeurt, maar wat er in de Autobrief staat, is te lezen zodra de Autobrief er is. 

De heer Madlener (PVV):

Al sinds 2007 is bekend dat het milieubeleid niet effectief is, maar wel miljarden kost. Sinds 2007 is hier 5 miljard euro in gaan zitten. Het kabinet heeft ook de dieselaccijns verhoogd. Nederlanders betalen de hoogste autobelastingen van heel Europa. Ik vraag de minister wie die 5 miljard euro aan mislukte subsidies betalen. Dat zijn dezelfde automobilisten. Wil de staatssecretaris dus nogmaals ingaan op het argument dat alle Nederlandse automobilisten betalen voor mislukt milieubeleid? 

Staatssecretaris Wiebes:

Iedereen kiest hier zijn eigen woorden. Ik heb gezegd dat we in 2016 al een zeer forse vermindering hebben ingezet van de subsidiëring van plug-ins. Dat heeft eerder tot commotie geleid in de zin dat er sprake zou zijn van een te forse opbouw in plaats van een te kleine opbouw. Ik stel dus vast dat dit toch een stevige stap is geweest. Verder heb ik toegezegd dat ik alle conclusies die er liggen, onder andere dat dit beleid inefficiënt zou zijn, zal meenemen bij het schrijven van de Autobrief. 

De voorzitter:

Dank u wel voor uw antwoorden en voor uw komst naar de Kamer. Hiermee is een eind gekomen aan het vragenuur. 

De vergadering wordt van 14.52 uur tot 15.00 uur geschorst.