4 Vragenuur

Vragen van het lid Van Gent aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over het feit dat ouders pas in februari 2012 geïnformeerd zijn over Nieuwe regels voor de kinderopvangtoeslag in 2012 (mailing van Belastingdienst en ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) terwijl uit onderzoek van Radar blijkt dat de nieuwe regeling negatief uitpakt voor veel ouders.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Voorzitter. Hartelijk dank. Ik heet ook de minister welkom. Hij heeft, wat mij betreft, wel een probleem. Een paar dagen geleden viel bij alle ouders die kinderopvangtoeslag ontvangen, een brief op de deurmat over de nieuwe regels voor de kinderopvangtoeslag. In die brief wordt uitgelegd wat de nieuwe regels zijn, waarom het kabinet daartoe besloten heeft en dat het van belang is dat ouders wijzigingen tijdig doorgeven.

Mijn eerste vraag aan de minister is: hoe inconsequent is dat? Ouders moeten wijzigingen tijdig doorgeven, staat in de brief, maar de minister is meer dan een maand te laat, terwijl ouders sinds 2012 nog maar met één maand terugwerkende kracht hun wijzigingen kunnen doorgeven. De zzp'ers moeten met dank aan dit ondernemerskabinet sinds 1 januari een uitgebreide urenadministratie gaan bijhouden. De minister heeft mij beloofd, de zzp'ers daarover op tijd te informeren. In de tweede maand van het lopende jaar is niet "op tijd".

Mijn tweede vraag: is de minister bereid, het eerste kwartaal soepel om te gaan met ouders die hun wijzigingen te laat hebben doorgegeven en met zzp'ers die hun urenadministratie nog helemaal niet op orde hebben?

Dan mijn laatste vraag. Afgelopen maandag bleek uit onderzoek van Radar opnieuw dat de nieuwe regels voor veel ouders negatief uitpakken en dat een deel zelfs overweegt om te stoppen met werken. Het is het vierde onderzoek: ING, FNV, GroenLinks en nu Radar. Hoeveel onderzoeken en ouders met de handen in het haar moeten er komen, voordat de minister en het CDA en de VVD wakker worden? Is de minister nu eindelijk bereid, uit zijn ivoren toren te treden en de ouders die in de problemen komen door de nieuwe regels tegemoet te komen? Welk percentage ouders dat terugtreedt van de arbeidsmarkt is voor dit kabinet acceptabel?

Minister Kamp:

Voorzitter. Het gaat erom dat het aantal uren dat mensen die kinderopvang afnemen gesubsidieerd krijgen, gekoppeld wordt aan het aantal gewerkte uren. Voor mensen in loondienst is dat geen probleem, want bij hen is het aantal uren duidelijk. Voor zzp'ers is dat wat minder duidelijk. We begonnen daar vorig jaar juni over te communiceren, toen we een persbericht uitstuurden. Vervolgens is er op de website van de rijksoverheid informatie geplaatst. In november hebben we een brief gestuurd aan alle kinderopvanginstellingen met sheets erbij die konden worden uitgedeeld aan de ouders. In november is de Belastingdienst een campagne gestart waarbij ouders op de veranderingen zijn gewezen via websites en advertenties in huis-aan-huisbladen. Ook hebben we er in november over gesproken in de Kamer. Toen is gezegd dat het goed zou zijn als op het punt van de zzp'ers nog wat extra informatie gegeven zou worden. Ik heb dat uitgewerkt en heb in december aan de Kamer gemeld dat ik dit in januari zou gaan doen. Dat is ook gebeurd; in januari is de brief verstuurd. Alleen, het versturen is in een aantal tranches gebeurd. De meeste brieven zijn in januari verstuurd, maar een aantal is begin deze maand verstuurd. Ik meen dat daarmee vanaf juni vorig jaar tot februari dit jaar op een keurige, consequente wijze informatie is gegeven. Soepel omgaan met een en ander zal niet nodig zijn. De meeste ouders hebben hier helemaal niets mee te maken. Voor hen verandert er niets. De meeste ouders nemen minder uren kinderopvang af dan waarop zij recht hebben. Voor zover er onduidelijkheid is geweest over het eerste kwartaal, bestaat voor de zzp'ers nog de rest van het jaar de gelegenheid om dat te compenseren. Ik denk derhalve dat er geen probleem is.

De uitzending van Radar was interessant. Vorig jaar was nog steeds sprake van groei van het aantal ouders dat kinderen naar de kinderopvang bracht. Het aantal geregistreerde kinderopvanginstellingen en het aantal geregistreerde locaties voor buitenschoolse opvang zijn ook behoorlijk gegroeid. Hoe het uiteindelijk uit zal pakken voor ouders die veranderingen door gaan voeren, zullen we afwachten. Onze verwachting is dat dit slechts in geringe mate het geval zal zijn.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Voorzitter. Ik stel vast dat de minister niet ontkent dat een groot deel van de ouders gewoon te laat geïnformeerd is over wat de nieuwe plannen voor de kinderopvang precies voor consequenties hebben voor hen. Ik heb hier een brief van de Belastingdienst, kantoor Utrecht, gedateerd 10 februari, maar vorige week al binnengekomen. Dat klopt al niet. Op basis van deze informatie moeten mensen hun plannen bijstellen. De minister zegt dat voor de meeste ouders niets verandert. Ik vraag mij dan echt af in welke wereld deze minister leeft. Dat is wel een heel andere wereld dan die van de werkende, jonge ouders die hun kinderen in de opvang hebben, die nu een dikke rekening gepresenteerd krijgen van het kabinet. Zij moeten heel veel meer gaan betalen en krijgen de opdracht om binnen een maand met de gegevens te komen, terwijl zij te laat geïnformeerd worden door de overheid. Het kan toch niet waar zijn dat je als ouder op basis van persberichten en stukjes in de krant maar moet weten waar je aan toe bent? Ik vraag nogmaals aan de minister hoeveel ouders deze brief pas na januari hebben binnengekregen. Het lijkt mij fatsoenlijk dat je een dergelijke brief uiterlijk in december ontvangt, zodat je in januari weet waar je de rest van het jaar aan toe bent. Is de minister bereid, deze ouders te compenseren en netjes te behandelen? Wat doet hij aan de situatie rondom de zzp'ers? Er zijn daar toezeggingen over gedaan, niet alleen aan mij, maar onder andere ook aan het CDA, zo zeg ik even indringend tegen de heer Van Hijum. Ik wil dat die gestand worden gedaan.

Wat betreft de uitzending van Radar, ook hierbij steekt de minister zijn kop in het zand als een struisvogel. Het is inmiddels het vierde onderzoek op rij waaruit blijkt dat de arbeidsparticipatie afneemt door de enorme bezuinigingen op de kinderopvang, maar de minister doet net alsof het niet waar is. Wij willen uitgaan van mensen met reële problemen. De minister gaat uit van modellen, maar komt nog niet met het begin van een antwoord. Dat zou ik nu graag willen hebben!

Minister Kamp:

Voorzitter. Wij waren niet te laat. We zijn in juni vorig jaar begonnen met communiceren via websites, via kranten, via huis-aan-huisbladen en via gerichte informatie aan de kinderopvanginstellingen. We hebben de sheets afgegeven aan de eigenaren van de kinderopvanginstellingen, zodat ze die aan de ouders konden geven. Vanaf juni vorig jaar zijn wij de mensen gaan informeren. Ik heb de Kamer in december gezegd dat ik de ouders in januari aanvullende informatie zou geven, vooral over de zzp'ers. Die informatie is voor het grootste deel in januari en voor een klein deel in februari aan de ouders gegeven. Als de zzp-ouders in het eerste kwartaal een verkeerde inschatting hebben gemaakt, kunnen zij die in de laatste drie kwartalen nog corrigeren.

Voor de mensen met de laagste inkomens wordt 90% van de kosten van kinderopvang gesubsidieerd. In 2012 gaat er 3 mld. naar de kinderopvang toe. Er gaat meer geld naar de kinderopvanginstellingen en -subsidie dan alles wat wordt uitgegeven aan dagbladen en tijdschriften, aan commerciële en publieke radio en tv. Het is een heel grote sector geworden, fors gesubsidieerd. Ouders maken er veel gebruik van. Vorig jaar was er weer een groei van de vraag …

De voorzitter:

Minister, u had twee minuten de tijd voor uw antwoord en die zijn voorbij. Ik geef het woord aan mevrouw Hamer voor een interruptie.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Voorzitter, mag ik nog even? Is het dan niet normaal dat ik in die twee minuten spreektijd die de minister heeft, antwoord krijg op mijn vragen? Of heeft de minister geen antwoord op mijn vragen? Hij komt met flauwekul over andere zaken. Ik wil gewoon een antwoord. Daar hebben de ouders die gebruikmaken van de kinderopvang recht op.

De voorzitter:

Ik geef het woord aan mevrouw Hamer voor haar interruptie.

Mevrouw Hamer (PvdA):

Misschien kan ik de vraag van mevrouw Van Gent bij mijn vraag betrekken. Het valt mij op dat wij hier elke week ongeveer hetzelfde patroon volgen. Vorige week hebben wij een debat gehouden over de zzp'ers. Over de spaartegoeden hebben wij mondelinge vragen gesteld. Vandaag gaat het over de kinderopvang. De minister zegt elke keer dat alles er heel rooskleurig uitziet, terwijl wij dag na dag in de kranten lezen dat de situatie anders is. Ik wil graag van de minister weten wat hij gaat doen voor alle mensen die de kinderopvang nu dreigen te verlaten, met als gevolg dat de kinderopvang zelf minder goed zal draaien.

Ik heb nog een vraag.

De voorzitter:

Het spijt mij, mevrouw Hamer, maar ook voor u geldt dat uw spreektijd om is.

Minister Kamp:

Ik heb al gezegd dat er vorig jaar 2% meer vraag was naar kinderopvang. Er was dus niet minder vraag, maar meer vraag. Het aanbod van kinderopvang is vorig jaar met 6% gegroeid. Het Centraal Planbureau schat in dat het effect op de arbeidsdeelname gering is. Er wordt een onderzoek gedaan door het CPB op grond van de cijfers over de periode 2002–2009 om na te gaan hoe een en ander in de praktijk uitpakt. Wij zijn voor de kinderopvang bezig met een ombuigingsoperatie, maar ik denk dat wij dat op een voorzichtige en verantwoorde manier doen. Onze bedoeling is om de kinderopvang, een belangrijke voorziening, overeind te houden.