Aan de orde is het mondelinge vragenuur, overeenkomstig artikel 136 van het Reglement van orde.

Vragen van het lid Vendrik aan de minister van Financiën over uitspraken van VVD-fractievoorzitter Van Aartsen inzake de gedeeltelijke afschaffing van de OZB.

De heer Vendrik (GroenLinks):

Voorzitter. In het regeerakkoord staat dat de onroerendezaakbelasting gedeeltelijk wordt afgeschaft. Vooral VVD-onderhandelaar Zalm – wij herinneren ons dat – had er toen zin in. OZB, weg ermee. Zoiets zei hij. Het is echter een dure operatie die 900 mln kost. Bovendien komt die vooral ten goede aan de bezitters van grote huizen. GroenLinks is daarom tegen deze afschaffing. Dat de overheid nu zo krap bij kas zit, is een extra reden om het niet te doen. Wij kunnen dat geld echt beter besteden. Zo denkt de VVD er echter niet over. Eerst wilde politiek leider Zalm de hele OZB afschaffen, toen nam deze politiek leider genoegen met de halve OZB en nu hoeft zelfs dat niet meer van fractievoorzitter Van Aartsen. Fractievoorzitter Van Aartsen zei afgelopen weekend in het Algemeen Dagblad namelijk: "Ach, de liberale kiezer heeft niets met de OZB. Het kan hem waarschijnlijk niets schelen of de VVD die verkiezingsbelofte wel of niet nakomt."

Niemand wilde de afschaffing van de OZB, behalve de VVD en nu hoeft het van de VVD dus ook niet meer. Onze conclusie is dan ook dat die dure gedeeltelijke afschaffing van de OZB er niet komt, dat het regeerakkoord terzijde wordt geschoven en dat met de VVD een grote Kamermeerderheid dit voorstel van het kabinet zal blokkeren. Ik heb daarover de volgende vragen aan de minister van Financiën.

1. Deelt hij deze conclusie?

2. Wat vindt hij er eigenlijk van dat de heer Van Aartsen, de fractievoorzitter van de VVD, de stekker uit dit liberale speeltje trekt?

3. Is hier misschien sprake van afgesproken werk?

4. Kan de minister, namens het kabinet sprekend, nu hier in deze zaal aankondigen dat die dure gedeeltelijke afschaffing van de onroerendezaakbelasting per 1 januari 2005 niet doorgaat?

Minister Zalm:

Voorzitter. De heer Vendrik citeert uit een interview. Ik wil daar ook graag uit citeren en wel de zinsnede: "Het belangrijkste is dat wij uitvoeren wat wij hebben afgesproken." Wij hebben afgesproken dat het gebruikersdeel van de OZB komt te vervallen. Dat was en is het standpunt van het kabinet. Er is dus geen sprake van afgesproken werk. Het dualisme in de VVD viert hoogtij. Dus dit type afspraken maken wij ook niet. De voornemens van het kabinet zijn nog steeds zoals wij die eerder hebben verwoord.

De heer Vendrik (GroenLinks):

Voorzitter. Dat schiet niet op vandaag.

De voorzitter:

Vanuit mij gezien, schiet het eigenlijk wel lekker op.

De heer Vendrik (GroenLinks):

U bent ook de enige in deze zaal die er een ander belang op nahoudt.

Ik zie het toch goed, zo vraag ik maar even aan de minister van Financiën, dat het vooral de VVD was die bij verschillende onderhandelingen, bij Balkenende-I en Balkenende-II, de OZB wilde afschaffen? Nu moeten wij horen dat de fractie van de VVD in de Tweede Kamer het eigenlijk allemaal niet zo belangrijk vindt. Daar wil ik de heer Van Aartsen straks nog een vraag over stellen.

De minister van Financiën kampt met chronisch geldgebrek. Hij heeft het geld niet om 900 mln dure euro's te verpesten aan gedeeltelijke afschaffing van de OZB. Waarom kan hij dat hier niet eerlijk toegeven? Van een meerderheid in de Kamer hoeft het ook niet meer. Dan kunnen wij het toch vandaag regelen?

Minister Zalm:

Voorzitter. Het is uitzonderlijk dat een lid van de regering ter verantwoording wordt geroepen vanwege uitspraken van een lid van de Tweede Kamer. Ik kan mij althans niet herinneren dat dit zich de afgelopen tien jaar eerder heeft voorgedaan. Uiteraard ben ik als was in de handen van de heer Vendrik en kom ik namens de regering altijd vertellen wat mijn mening is. Vragen gericht aan de voormalig lijsttrekker van de VVD gaan aan mij voorbij, want ik sta hier namens de regering. Zo zijn de staatsrechtelijke verhoudingen.

De regering heeft geen andere voornemens dan die zij eerder heeft geuit. Wij zijn voornemens het gebruikersdeel van de OZB af te schaffen. Wij zullen de financiële dekking daarvan in de Miljoenennota 2005 laten zien.

De heer Vendrik (GroenLinks):

Ik constateer dat de minister van Financiën in eerdere debatten over de grote financiële problemen waarmee wij allen kampen, boven de markt heeft laten hangen of de gedeeltelijke afschaffing van de OZB per 1 januari 2005 al dan niet doorgaat. Kennelijk komt hij daar nu van terug en houdt hij vast aan het dure voornemen.

Voorzitter. Ik hoop dat u mij toestaat twee slotvragen te stellen. De eerste is gericht aan de heer Van Aartsen, want na het antwoord van de minister van Financiën begrijp ik dat hij uitsluitsel moet geven.

Is de VVD-fractie inderdaad van zins de OZB niet af te schaffen, zodat wij dat geld in kas kunnen houden?

Ik begrijp nu dat regeerakkoorden in onderling overleg opengebroken mogen worden. Misschien moet ik dat aan mevrouw Verburg vragen of iemand anders van de CDA-fractie. Ik zie namelijk de heer Verhagen niet. Is de CDA-fractie die ook niet zat te springen om deze gedeeltelijke afschaffing, bereid het regeerakkoord op dit punt open te breken en daarover opnieuw te onderhandelen?

De heer Van Aartsen (VVD):

Voorzitter. De heer Vendrik is bezig met een storm in een glas bier. Ik neem aan dat hij het interview goed heeft gelezen. Ik zie dat hij het zelfs bij zich heeft.

Ik geef toe dat mijn opmerking wat vrijmoedig was. Nu wij de parelketting hebben afgeschaft, had ik natuurlijk voorzichtig moeten zijn toen ik over deze parel begon. Waar het mij in dat interview om gaat, is dat een aantal andere onderwerpen, zoals veiligheid, rechtshandhaving, criminaliteitsbestrijding, zorg, WAO en sociale zekerheid hoog op de prioriteitenlijst van de fractie staan. Over die kernzin heeft de heer Vendrik heen gelezen.

Mevrouw Kant (SP):

De minister van Financiën en de heer Van Aartsen wil ik hier toch nog wel een vraag over stellen. Het wordt nu veel vager dan in het interview. Daar staat namelijk letterlijk: nu het tekort in de schatkist snel oploopt, is het doorgaan van deze belastingverlaging – het gaat over de OZB – niet meer vanzelfsprekend. Met andere woorden: het is niet zeker dat die belastingverlaging doorgaat. Zo heb ik het althans gelezen, maar zo-even werd het allemaal wat vager gezegd. Misschien wil de heer Van Aartsen toelichten wat hij bedoelt met "is niet meer vanzelfsprekend". Dat wil zeggen dat een goede optie zou zijn om die belastingverlaging niet te laten doorgaan, omdat er andere prioriteiten zijn.

Ik stel dezelfde vraag aan de minister. De bezuinigingen die dit kabinet plant, moeten nog bekendgemaakt worden. Tot nu toe heeft de minister van Financiën boven de markt laten hangen of afschaffing van de OZB al dan niet doorgaat. Sluit hij uit dat hij volgend jaar afziet van afschaffing van de OZB?

Minister Zalm:

Voorzitter. Mevrouw Kant zegt terecht dat het pakket maatregelen nog moet komen. Ik hoop u volgende week in hoofdlijnen te kunnen berichten over de maatregelen voor 2004. De vraag over uitsluiten doet mij een beetje denken aan de vraag over garanderen. Garanderen doe ik niets en uitsluiten doe ik ook niets. Het kabinet heeft geen ander voornemen dan hetgeen wij in het Hoofdlijnenakkoord hebben afgesproken.

De heer Van Aartsen (VVD):

Volgens mij citeert mevrouw Kant nu wel heel vrijmoedig uit het artikel in het Algemeen Dagblad. Het gaat mij om de prioriteiten zoals ik die zojuist noemde. Dat is ook de kernzin uit het interview. Verder wacht mijn fractie op de voorstellen van het kabinet.

De heer Van As (LPF):

Ik heb een vraag aan u, voorzitter. In hoeverre wordt het gebruikelijk dat uitspraken van een fractievoorzitter, in dit geval de heer Van Aartsen, in de Kamer onderwerp van discussie gaan uitmaken waarbij ook leden van het kabinet worden opgeroepen? Ik vind dit een merkwaardige gang van zaken.

De voorzitter:

Zoals ik vorige week al zei aan het adres van een ander lid: ik heb er enige moeite mee als een soort regeling van werkzaamheden tijdens het vragenuur wordt gehouden. Maar ik kan u nu wel kort antwoorden. Ik ben het niet helemaal eens met de minister van Financiën dat dit de afgelopen tien jaar niet is gebeurd; het is namelijk wel vaker gebeurd. Kamerleden kunnen het kabinet ter verantwoording roepen over ieder onderwerp van beleid, wat de aanleiding daartoe ook is.

De heer Crone (PvdA):

Voorzitter. Het lijkt mij heel terecht dat wij deze vraag stellen, want de minister heeft zelf gezegd dat hij zich houdt aan het regeerakkoord. Als dan één van de opstellers van het regeerakkoord punten uit dit akkoord in twijfel trekt, mogen wij daar met de minister over spreken. Mijn inhoudelijke vraag is: is de minister niet heel blij met deze uitspraak van de heer Van Aartsen? Hij krijgt hiermee immers een uitstekende bezuinigingsmogelijkheid die de laagste inkomens ontziet. Het is dus niet een lastenverzwaring à la Zalm die iedereen treft. Bovendien is deze bezuiniging voor de economie het minst slecht, want het leidt het minst tot uitval en is het minst slecht voor de werkgelegenheid. Als de minister toch moet bezuinigen en lasten moet verzwaren, is dit de minst slechte mogelijkheid.

Minister Zalm:

Voorzitter. De heer Crone refereert aan de heer Van Aartsen als een opsteller van het regeerakkoord, maar toen was de heer Van Aartsen nog niet in zijn huidige functie. Voor het overige wil ik graag discussiëren over de begroting voor 2005 op het moment dat de Miljoenennota 2005 ter tafel ligt. Binnenkort komt de Voorjaarsnota en daar speelt de OZB geen rol, want dat stuk gaat over het jaar 2004. In september wil ik graag de discussie over dit onderwerp hervatten.

De heer Marijnissen (SP):

Voorzitter. De heer Zalm heeft een groot financieel probleem. Wij horen dat wekelijks en zelfs dagelijks, aan de hand van allerlei rapporten, CPB-stukken enz. enz. Ik stel hem daarom op de man af de vraag: waarom deze suggestie van de fractievoorzitter van de VVD niet onmiddellijk omarmd, om daarmee honderden miljoenen euro's voor de schatkist te besparen?

Dan nog een vraag aan de fractievoorzitter van de VVD, de heer Van Aartsen. Hij heeft in eerste aanleg aan de heer Vendrik geantwoord dat hij andere dingen in dit land belangrijker vindt dan de OZB. Ik ben dat geheel en al met hem eens en ik vind het fijn dat ik dit nu eens kan zeggen. Hij zegt dat bijvoorbeeld veiligheid en integratie belangrijk zijn. Nu, ik kan de heer Van Aartsen verzekeren dat dit geld gaat kosten. Wat vindt hij dan van de suggestie om dat geld binnen te halen door het niet door laten gaan van de gedeeltelijk teruggave van de OZB?

Minister Zalm:

Voorzitter. Ook bij de maatregelen die wij nu treffen, proberen wij binnen de grens van het regeerakkoord te blijven. Dat geldt zowel voor de uitgavenkant als voor de lastenkant. Ik kan dan ook verzekeren dat onderwerpen als veiligheid en integratie in het kabinet een belangrijke plaats innemen als wij het maatregelenpakket samenstellen.

De heer Van Aartsen (VVD):

Ik zou in de richting van de heer Marijnissen willen zeggen: alles op z'n tijd.