4 Vragenuur

Vragen van het lid Kuiken aan de staatssecretaris van Financiën over het niet uitwerken van de forenzenbelasting uit het Kunduzakkoord.

Mevrouw Kuiken (PvdA):

Voorzitter. Ik kreeg een mail van een mijnheer die op Walcheren woont. Hij werkt in de zorg en reist elke dag ruim 80 kilometer naar zijn werk. Hij verdient ongeveer € 1.1000 netto per maand. Straks moet hij door het afschaffen van de reiskostenvergoeding zo'n € 250 zelf aan reiskosten betalen. Dat is het pijnlijke resultaat van het vijfpartijenakkoord, waar wij op tegen zijn. Net als deze mijnheer op Walcheren vragen veel mensen zich af of zij met de enorm stijgende kosten voor de kinderopvang en het woon-werkverkeer eigenlijk nog wel geld overhouden aan het einde van de maand en of het nog wel loont om te gaan werken. Deze mensen willen duidelijkheid en het enige wat staatssecretaris Weekers daarop als antwoord heeft, is dat hij doodleuk tegen mensen zegt: u moet maar wachten tot na de verkiezingen voordat ik mijn plannen kenbaar maak.

Mijn eerste vraag aan de staatssecretaris is of hij het verantwoord vindt om deze werkende mensen zo lang in onzekerheid te laten, terwijl zij met een enorme lastenverzwaring worden geconfronteerd. Mijn tweede vraag: staat hij zelf wel achter deze beslissing en neemt hij er persoonlijk verantwoordelijkheid voor?

De staatssecretaris belooft om de uitwerking te publiceren in het Belastingplan. Wanneer heeft hij dan zelf deze uitwerking af? Het stond immers al in het Catshuisakkoord. Het Belastingplan moet nog naar de drukker. Het moet zelfs nog worden behandeld door de ministerraad. Is de staatssecretaris bereid om het wetsvoorstel inzake de forensentaks openbaar te maken en naar de Kamer te sturen op dezelfde dag dat het naar de ministerraad gaat?

Staatssecretaris Weekers:

Voorzitter. Ik dank mevrouw Kuiken voor haar vragen. Zij haalt een voorbeeld aan van iemand die behoorlijk wat kilometers moet maken om naar zijn werk te gaan. Ik begrijp dat mensen die zich afvragen of dit als woon-werkverkeer wordt gezien, graag een klip-en-klaar antwoord willen hebben. In een aantal gevallen is dat volstrekt helder. Als je een vaste werkplek hebt, is dat volkomen duidelijk. Er is echter ook een aantal gevallen waarin die helderheid niet zo snel te geven is. Ik heb meer tijd nodig om dat goed uit te zoeken. Ik denk aan de wijkverpleegkundige die door haar eigen werkgever wordt gevraagd om rechtstreeks van huis de eerste familie te bezoeken om tijd en kosten te sparen. Ik denk ook aan de loodgieter die door zijn baas met het busje naar huis wordt gestuurd om de volgende dag op tijd aan een klus te kunnen beginnen. Dit soort voorbeelden heeft ertoe geleid dat de ministerraad heeft besloten om dit eerst goed uit te werken voordat de Kamer een wetsvoorstel krijgt voorgelegd. Als ik nu hals over kop met een wetsvoorstel naar de Kamer kom waarbij ik dit soort vragen niet goed heb uitgewerkt, dan kan mij worden verweten dat ik niet zorgvuldig ben. Ik wil dat natuurlijk wel zijn.

Mevrouw Kuiken vraagt mij of ik er zelf wel achter sta, of ik er verantwoordelijkheid voor wil nemen. Ik neem verantwoordelijkheid voor de maatregelen die in het vijfpartijenakkoord staan. Ik neem verantwoordelijkheid voor de uitwerking van het begrotingsakkoord 2013 en daar wordt op dit moment buitengewoon voortvarend aan gewerkt op mijn ministerie.

Mevrouw Kuiken (PvdA):

Ik hoor de staatssecretaris zeggen dat hij als een man achter dit akkoord staat. Ik zeg hem: wees dan ook een man en geef de mensen helderheid zodat zij weten waar zij straks aan toe zijn. Verschuil je niet laf achter de techniek. De staatssecretaris kan mij niet wijs maken dat de ministerraad niet eerder weet hoe dit plan eruit komt te zien. Het plan is immers al naar de Raad van State gestuurd. Ik kan niet anders dan constateren dat de staatssecretaris te angstig is om kiezers eerlijk te informeren. Daardoor duikt hij in uitsteltechnieken, waardoor er niet voor de verkiezingen, maar – let wel – zes dagen na 12 september helder wordt wat deze vijf partijen onder leiding van de heer Rutte en vervolgens de heer Weekers precies willen.

De voorzitter:

Ik denk dat u de minister-president en de staatssecretaris van Financiën bedoelt.

Mevrouw Kuiken (PvdA):

Inderdaad. Ik herhaal mijn vraag. Wanneer krijgt de ministerraad het wetsvoorstel te zien? Wanneer is de uitwerking helder? Ook gelet op de tijd die de drukker nodig heeft om dit op papier te zetten, moet het toch mogelijk te zijn om ons voor 1 september te informeren en, nog belangrijker, de mensen die dit allemaal treft.

Staatssecretaris Weekers:

Zoals ik zojuist al heb aangegeven, gaat het mij vooral om zorgvuldigheid. Ik wil op vragen die mensen hebben, een helder antwoord kunnen geven. Maar om mevrouw Kuiken een stukje tegemoet te komen, kan ik mij voorstellen dat ik voor het zomerreces een brief naar de Kamer stuur waarin staat langs welke lijnen een aantal zaken wordt uitgewerkt en voor welke dilemma's we nog staan. Ik ben ook voornemens om de komende weken goede gesprekken te voeren met brancheorganisaties en de Nederlandse Orde van Belastingadviseurs om te voorkomen dat wij in de problemen belanden die er waren tot 2004. Zoals mevrouw Kuiken ongetwijfeld weet, was het woon-werkverkeer tot 2004 namelijk belast. Dat heeft geleid tot heel wat procedures. Inmiddels is daar ook het nieuwe werken bijgekomen. Ik wil niet dat de samenleving vanaf volgend jaar wordt opgezadeld met een onwerkbare wet. Ik hecht aan zorgvuldigheid. Die wordt de komende maanden ingevuld. Als ik meer duidelijkheid en zekerheid kan verschaffen, zal ik dat snel doen. Het belastingplan wordt traditioneel op Prinsjesdag aan de Kamer voorgelegd. Daar wil ik nu niet van afwijken.

Mevrouw Kuiken (PvdA):

Het afschaffen van de reiskostenvergoeding is willens en wetens in het Catshuisakkoord en vervolgens in het Kunduzakkoord gezet. De staatssecretaris kan mij niet wijsmaken dat toen al niet helder was welke consequenties het zou hebben. Dat had hij beter kunnen bedenken voordat hij heel werkend Nederland in rep en roer bracht. De mensen thuis moeten weten waar ze aan toe zijn. Als de vijf partijen hierachter staan, dan moeten ze er ook voor kiezen en voor staan. Ze moeten niet duiken, maar zorgen voor helderheid, zodat mensen al voor 12 september weten waar ze aan toe zijn. Zo'n brief op hoofdlijnen vind ik niet voldoende. Voor 1 september zou de staatssecretaris die helderheid moeten geven, want het zou schandelijk zijn als het er op het laatste moment toch nog stiekem een beetje wordt doorgedrukt. De Partij van de Arbeid zal er in ieder geval alles aan doen om dat tegen te gaan.

Staatssecretaris Weekers:

Bepaalde kwalificaties van mevrouw Kuiken werp ik verre van mij. Wat de vijf partijen in het Lenteakkoord hebben opgeschreven, is klip-en-klaar. De hele samenleving weet dat. De kranten staan er ook elke dag van vol. Ik heb een taak in de uitwerking van het begrotingsakkoord voor 2013. Die voer ik loyaal uit, maar ik wil dat wel fatsoenlijk en gedegen doen en zodanig dat het uiteindelijk voor iedereen werkbaar is: voor de werkgevers, de betreffende werknemers en de Belastingdienst. Daar sta ik voor en daar kan de Kamer mij uiteindelijk op afrekenen.

De heer Van Vliet (PVV):

De Kunduzcoalitie zegt in het Kunduzakkoord tegen Henk en Ingrid die naar hun werk reizen: jullie moeten lappen, hier heb je je forenzenbelasting. En wie schetst mijn verbazing? Wij hebben op 18 juni een wetgevingsoverleg en wij zien dat de Kunduzpartijen selectief winkelen in het Kunduzakkoord. De PVV wil dit onzalige plan definitief kunnen afschieten. Wanneer kan zij dat? Komt dit echt nog terug in het Belastingplan 2013, ja of nee?

Staatssecretaris Weekers:

Het antwoord daarop is heel simpel. In het begrotingsakkoord 2013 staat dat de woon-werkkilometers in de toekomst belast worden. Ik ben belast met de uitvoering daarvan. Ik heb daar in de memorie van antwoord bij het fiscaal crisispakket van aangegeven dat dat wordt uitgewerkt in het Belastingplan 2013.

Ik wil hier nog één ding aan toevoegen. De heer Van Vliet weet als fiscalist als geen ander dat deze materie uitermate complex is. Voor het begrip "woon-werkverkeer" gold in de loon- en inkomstenbelasting tot 2004 een andere definitie dan bij de regeling rondom de btw, zoals de btw versleuteld moet gaan worden. Ik wil niet dat wij straks opgezadeld zitten met tal van regelingen die strijdig zijn met elkaar. Ik wil dit fatsoenlijk uitwerken, zodat het uitvoerbaar is voor de Belastingdienst, maar vooral begrijpelijk voor werknemers en werkgevers.

Mevrouw Neppérus (VVD):

De afspraak is gemaakt in het Kunduzakkoord, maar dat woon-werkverkeer is een ingewikkeld terrein. Daarom ben ik verbaasd dat ik nu weer hoor dat er brieven gaan komen. Waarom regelen we de zaak niet zorgvuldig in het Belastingplan? We moeten niet van tevoren een litanie van brieven beginnen. Het Belastingplan bestaat al jaren. Dit is echt een ingewikkelde kwestie. Ik wil dat dit zorgvuldig gebeurt. Ik vraag daarom de staatssecretaris om zich te richten op het Belastingplan.

Staatssecretaris Weekers:

Ik heb aangegeven dit zorgvuldig in het Belastingplan te willen regelen, maar mevrouw Kuiken vroeg mij of ik voor Prinsjesdag een goede schets kan geven van hoe de vlag erbij hangt, een heel goede schets van de problematiek. Ik heb de handreiking gedaan aan mevrouw Kuiken om een brief te sturen. Die heeft zij afgewezen, omdat een brief voor haar onvoldoende is. Als mevrouw Neppérus zegt dat ik die brief niet hoef te sturen, dan laat ik die achterwege en steken we alle energie op het departement in zorgvuldige wetgeving en niet in extra brieven aan de Kamer.

De heer Van der Staaij (SGP):

Ik krijg het gevoel dat de staatssecretaris belast is met de zoektocht naar een vierkante cirkel. Is het niet zo dat het doorvoeren van deze maatregelen hoge uitvoeringslasten en veel uitvoeringsvragen en rechtszaken tot gevolg heeft en dat deze maatregelen veel mensen heel hard raken? Is dat niet een keihard gegeven?

Staatssecretaris Weekers:

Het mag duidelijk zijn dat deze maatregel niet heel simpel uitvoerbaar is. Om die reden staat deze nu ook niet in het fiscaal crisispakket dat nog voor de zomer door beide Kamers moet worden behandeld. Ik kan mij niet zo veel voorstellen bij een vierkante cirkel. Ik ga er zelf nooit naar op zoek, omdat ik weet dat die niet te vinden is. Er zitten inderdaad heel wat uitvoeringsvragen aan vast. Tegelijk zeg ik erbij dat we tot 2004 een dergelijke regeling kenden. Die was niet eenvoudig, zoals ik zojuist al heb gezegd. In die tijd is er echter heel wat jurisprudentie ontwikkeld. We kennen al een behoorlijke hoeveelheid casuïstiek, maar die is nog niet compleet omdat er sinds 2004 weer wat zaken zijn veranderd. Ik hoop in elk geval bij het Belastingplan met een goed uitvoerbare regeling te komen.

Mevrouw Ouwehand (PvdD):

Het is eigenlijk onvoorstelbaar dat vijf partijen bij elkaar gaan zitten die het kennelijk belangrijker vonden om snel duidelijkheid te geven aan Brussel dan goed na te denken over de maatregelen die zij voorstellen en wat deze voor gevolgen hebben voor mensen die niet voor iets anders kunnen kiezen. Je kunt niet ineens je baan opzeggen en ergens anders gaan werken; dat is helemaal niet makkelijk. Waarom zegt de staatssecretaris nu hier niet eerlijk dat deze maatregel wordt geschrapt? Er wordt straks een motie in stemming gebracht om de treintaks te schrappen. Een positief stemadvies zou heel veel mensen geruststellen.

Staatssecretaris Weekers:

Dat matig ik mij niet aan, zeker niet in demissionaire status. Er ligt een akkoord dat door een meerderheid van deze Kamer is ontworpen. Dit akkoord is overgenomen door het kabinet. Het kabinet werkt loyaal aan de uitvoering ervan.

De heer Van Dam (PvdA):

Dat wij vinden dat de staatssecretaris zich er te makkelijk van af wil maken met een briefje voor het zomerreces, houdt niet in dat we vinden dat hij het niet hoeft te sturen. We willen die brief graag hebben, omdat we dan in elk geval iets hebben om over te spreken. Ik ga ervan uit dat de staatssecretaris die brief dus zal sturen voor het zomerreces.

We begrijpen toch goed dat, als deze maatregel in het Belastingplan komt, dat op 18 september naar de Kamer komt, de ministerraad voor 12 september het besluit moet nemen over de inhoud van dat plan? Als de staatssecretaris zegt dat hij dit besluit niet voor 12 september openbaar wil maken, weigert hij bewust om de kiezers voor 12 september te informeren over de inhoud van deze maatregel.

Staatssecretaris Weekers:

Het staat mij natuurlijk niet vrij om in afwijking van de gebruikelijke procedures nu maar eens even toe te zeggen dat ik nadat het Belastingplan is aanvaard door de ministerraad, alvast naar buiten kom met dit belangrijke, maar tegelijkertijd kleine onderdeel daarvan. In de ministerraad zal ik dit verzoek bespreken om te zien of het een optie is. Dan wat de betreft de brief die gevraagd is voor het zomerreces.

Ik heb in de memorie van toelichting bij het fiscaal crisispakket een korte passage opgenomen waarin wordt verwezen naar het Begrotingsakkoord 2013 en de fiscale behandeling van het woon-werkverkeer. Ik kan mij voorstellen dat de fracties daar alle vragen stellen die zij graag beantwoord willen krijgen. Ik zal ervoor zorgen dat ik op de vragen die ik kan beantwoorden, ook in dat kader antwoord zal geven. Dan heeft de fractie van de Partij van de Arbeid in elk geval al een belangrijk stuk duidelijkheid. De antwoorden die pas bij het Belastingplan gegeven kunnen worden, zullen dan gegeven worden.