Vragen van het lid Rietkerk aan de minister van Justitie over uitkeringen voor gedetineerden.

De heer Rietkerk (CDA):

Voorzitter. De CDA-fractie is geschokt door berichten uit de media. De meest opvallende kop was: "Zware criminelen in de cel slapend rijk". Het beeld bij de burger is dat gedetineerden in de gevangenis tonnen krijgen uitgekeerd. De CDA-fractie vindt dat deze situatie indruist tegen het rechtsgevoel in de samenleving. Toen ik de berichten las, was ik verbijsterd dat gedetineerden nog steeds een uitkering ontvangen. Hoe is het mogelijk dat ruim anderhalf jaar na de wetswijziging nog steeds uitkeringen worden betaald? Hoeveel geld is er sinds mei 2000 in totaal betaald aan gedetineerden in gevangenissen?

Verder blijkt dat TBS'ers bovenop de sociale uitkeringen nog steeds een schade-uitkering krijgen voor het wachten op hun behandeling, een soort TBS-bonus-extra. Sinds 1998 heeft de CDA-fractie meermalen gesteld dat de schadevergoeding voor wachtende TBS'ers moet worden geschrapt. Nu blijkt dat wachtende TBS'ers nog steeds recht hebben op een extra TBS-bonus. Hoeveel is er vanaf 1998 onder de verantwoordelijkheid van de minister aan schadevergoeding aan wachtende TBS'ers uitgekeerd? Om hoeveel wachtende TBS'ers ging het vanaf 1998? Hoeveel wachtende TBS'ers krijgen vandaag de dag een schade-uitkering voor het wachten, dus een soort TBS-bonus-extra.

De CDA-fractie vindt het ernstig dat burgers die wachten op een behandeling of een opname geen cent krijgen en dat wachtende TBS'ers nog steeds recht hebben op een TBS-bonus-extra.

Minister Korthals:

Voorzitter. Laat er geen misverstand over bestaan dat ook de regering vindt dat diegenen die gedetineerd en in TBS zijn geen uitkering zouden moeten krijgen. Om die reden is er een wet gekomen per 1 mei 2000, ingediend door de toenmalige staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de heer De Grave. Vanaf dat moment is de situatie veranderd. Bij uitkeringen op grond van de WW, de WAO, de Toeslagenwet, de Algemene nabestaandenwet en dergelijke wordt op grond van een centraal geautomatiseerd systeem aan de LISV aangegeven wie er ten onrechte een uitkering krijgt. Beter gezegd, men weet dat die personen gedetineerd zijn en op grond daarvan zal er geen uitkering meer kunnen plaatsvinden.

Het zit inderdaad anders bij de ABW, omdat de uitbetaling daarvan niet centraal, maar via de gemeente plaatsvindt. Formeel zal de gedetineerde moeten aangeven dat hij in het huis van bewaring dan wel in de gevangenis zit. Verder wordt er gewerkt aan een geautomatiseerd centraal systeem. Zoals bekend, heeft de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid al aangegeven dat er zal worden gescreend in hoeveel zaken er daadwerkelijk nog uitbetaling plaatsvindt.

Het is bekend dat er te weinig TBS-plaatsen zijn. Er wordt hard aan gewerkt om dat tekort terug te brengen. Dat moet de heer Rietkerk bekend zijn. De rechter heeft gezegd dat er na een bepaalde periode een schadevergoeding moet worden betaald aan diegenen die alsnog in de gevangenis zitten. Die situatie wensen wij niet; die wordt teruggebracht. Over de precieze bedragen en aantallen uitkeringen en mensen kan ik nu geen antwoord geven. Die informatie zal ik u schriftelijk doen toekomen.

De heer Rietkerk (CDA):

Voorzitter. Ik dank de minister voor de antwoorden. Toch blijft het een voor de CDA-fractie onverteerbare situatie. Ik heb gevraagd hoeveel er na de wetswijziging vanaf 1 mei 2000 is uitgekeerd aan gedetineerden in gevangenissen. De minister zou dat toch zo in beeld moeten kunnen brengen. Op die vraag is de minister niet ingegaan. Het onderzoek waaraan de minister refereert laat ik verder rusten; meerdere fracties hebben al hun verontwaardiging uitgesproken en er zijn vragen over gesteld. Het ging dan met name over de zeven ton die zijn uitgekeerd aan Ferdi E. Wij wachten de antwoorden op de vragen en het onderzoek af. Wil de minister bij het onderzoek ook ingaan op de informatiehuishouding bij de dienst Justitiële inrichtingen – ook in verband met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid – en daar een toezegging over doen?

Het tweede onderwerp betreft de TBS-bonus-extra. Vanaf 1998 is er naar mijn beeld – de minister moet mij tegenspreken als het niet zo is – tussen de 1 mln en 1,5 mln gulden aan TBS-bonus-extra, een soort schadevergoeding, uitgekeerd boven op de sociale uitkeringen. Kan de minister dit bevestigen? Kan de minister ervoor zorgen dat die wachtende TBS'ers gewoon geen cent meer krijgen voor het wachten op een behandeling of het staan op een wachtlijst? Als de minister dit niet wil of kan, wil de regering dan ook een schadevergoeding geven aan al die burgers die op andere wachtlijsten voor behandeling of opname staan, zoals het geval is bij psychiatrische inrichtingen, ziekenhuizen en gehandicapteninstellingen. Voor ons geldt: gelijke monniken, gelijke kappen.

Minister Korthals:

Ook ik vind het een onverteerbare situatie. Bij het nieuwe wetsvoorstel hebben wij er dan ook hard aan gewerkt om hier verandering in te brengen. Dat wetsvoorstel is onder andere nogal opgehouden door de discussie over het beginsel. De CDA-fractie heeft daarbij tot het laatste moment vastgehouden aan het hanteren van het principe van de eigen bijdrage. Uiteindelijk heeft zij, omdat zij het zo belangrijk vond, toch maar voor het wetsvoorstel gestemd.

De heer Rietkerk (CDA):

Ik heb bewust geen brieven van het Kamerlid Korthals aangehaald, die ook een aantal uitspraken heeft gedaan over de rechtvaardigheid van een aantal sociale uitkeringen die gedetineerden in de gevangenis krijgen. Daar wil ik het nu niet over hebben, maar ik had toch behoefte om dit even te zeggen.

Minister Korthals:

Ik waardeer dat zeer sympathieke gebaar van de heer Rietkerk.

De informatiehuishouding van het ministerie van Justitie is zodanig dat van alle mensen die in een gevangenis zitten de informatie wordt verstrekt aan het LISV. Dat gebeurt dus al. Alleen bij de ABW zit dat wat anders, maar daaraan wordt op het ogenblik hard gewerkt.

Er wordt geprobeerd de uitkering van de TBS-bonus-extra zoveel mogelijk te voorkomen door het tot stand brengen van steeds meer tbs-klinieken. Dat gaat, zoals u weet, op het ogenblik ook vrij goed. Ondertussen is door de rechter de termijn teruggebracht. Op grond daarvan worden er schadevergoedingen uitgekeerd. Ik ga niet over schadevergoeding voor andere wachtlijsten. Ik ben geen voorstander van juridisering van onze samenleving, zoals de heer Rietkerk weet.

De heer Rietkerk (CDA):

Als u de vergoeding aan degenen die op een tbs-wachtlijst staan niet wilt schrappen, moeten mensen die eenzelfde soort behandeling in een psychiatrische inrichtingen nodig hebben en die ook lang moeten wachten, toch ook een schadevergoeding krijgen? Dat is gelijke monniken, gelijke kappen.

Minister Korthals:

Dat is niet waar. Dit gaat om mensen die ondertussen daardoor langer in de gevangenis zitten. Daarvoor krijgen ze een schadevergoeding.