35 937 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor het jaar 2021 (Negende incidentele suppletoire begroting inzake diverse steunmaatregelen COVID-19 en nieuwe verlenging waardevermeerderingsregeling)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2021 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Aangezien uitvoering van de spoedeisende maatregelen betreffende de VLN, TVL, de Tijdelijke subsidieregeling continuïteit bruine vloot en de waardevermeerderingsregeling, die in deze negende incidentele suppletoire begroting zijn opgenomen in het belang van het Rijk zijn, niet kan wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal, zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Hiermee wordt gehandeld conform lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016.

Voor de spoedeisende karakter van de bovengenoemde maatregelen en het verwerken daarvan in deze negende incidentele suppletoire begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd via de volgende Kamerbrieven:

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, S.A. Blok

B. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

1. Leeswijzer

Ondergrenzen toelichtingen

Voor wat betreft het toelichten van significanteverschillen in de uitgaven, ontvangsten en verplichtingen zijn de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 < 1.000

5

10

=> 1.000

10

20

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2. Beleidsartikelen

2.1 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid negende incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's1

Stand 1e suppletoire begroting incl. amendement en ISB2

Mutaties 9eISB

Stand 9e ISB

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

13.443.665

16.067.773

1.107.000

17.174.773

60.000

0

0

0

                 

Uitgaven

9.184.762

11.380.941

– 1.418.000

9.962.941

140.000

0

0

0

                 

Subsidies (regelingen)

7.459.235

9.487.775

– 1.418.000

8.069.775

140.000

0

0

0

MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

41.217

31.986

 

31.986

       

Eurostars

18.000

18.734

 

18.734

       

Bevorderen ondernemerschap

16.590

19.593

 

19.593

       

Cofinanciering EFRO

25.590

25.563

 

25.563

       

Bijdrage aan ROM's

7.330

7.415

 

7.415

       

Verduurzaming industrie

36.264

12.288

 

12.288

       

Startup beleid

18.300

16.063

 

16.063

       

Urgendamaatregelen Industrie

59.500

86.500

 

86.500

       

Invest-Nl

10.582

10.582

 

10.582

       

Noodloket (TOGS)

1.600

1.600

 

1.600

       

Qredits

70.000

0

 

0

       

Tegemoetkoming vaste lasten

6.562.000

8.655.000

– 1.468.000

7.187.000

80.000

     

Tegemoetkoming vaste lasten Caribisch Nederland

19.300

29.300

 

29.300

       

Omscholing naar tekortsectoren

37.500

37.500

 

37.500

       

Tegemoetkoming vaste lasten Startersregeling

180.000

90.000

– 70.000

20.000

       

Infrastructuur duurzame industrie (PIDI)

0

11.645

 

11.645

       

Herstructurering winkelgebieden

0

9.000

 

9.000

       

R&D mobiliteitssectoren

30.000

30.000

 

30.000

       

TRSEC

325.000

380.000

 

380.000

       

NGF – project AiNed

0

4.400

 

4.400

       

NGF – project RegMed XB

0

2.300

 

2.300

       

NGF – project kwantumDeltaNL

0

5.400

 

5.400

       

Vaste lasten nachtsluiting

0

0

120.000

120.000

60.000

     

Overig

462

2.906

 

2.906

       
                 

Leningen

560.000

655.000

0

655.000

0

0

0

0

Bedrijfssteun

560.000

565.000

 

565.000

       

Qredits

0

90.000

 

90.000

       
                 

Garanties

307.740

332.740

0

332.740

0

0

0

0

BMKB

37.523

37.523

 

37.523

       

Groeifaciliteit

8.472

58.472

 

58.472

       

Garantie Ondernemersfinanciering

11.745

11.745

 

11.745

       

Garantie Ondernemersfinanciering Corona

250.000

225.000

 

225.000

       
                 

Opdrachten

10.998

10.440

0

10.440

0

0

0

0

Onderzoek en opdrachten

3.766

3.931

 

3.931

       

Caribisch Nederland

1.296

1.196

 

1.196

       

Regeldruk

2.271

2.271

 

2.271

       

Regiekosten regionale functie

665

498

 

498

       

Small Business Innovation Research

3.000

2544

 

2.544

       
                 

Bijdrage aan agentschappen

112.849

161.885

0

161.885

0

0

0

0

Bijdrage RVO.nl

112.318

161.354

 

161.354

       

Bijdrage Agentschap Telecom

531

531

 

531

       
                 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

327.190

338.614

0

338.614

0

0

0

0

Bijdrage aan TNO

178.216

188.434

 

188.434

       

Kamer van Koophandel

123.498

124.704

 

124.704

       

Bijdrage aan NWO-TTW

25.476

25.476

 

25.476

       
                 

Bijdrage aan medeoverheden

0

9.231

0

9.231

0

0

0

0

MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

0

9.231

 

9.231

       
                 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

405.600

385.256

0

385.256

0

0

0

0

Internationaal Innoveren

51.986

42.904

 

42.904

       

PPS toeslag

169.147

170.257

 

170.257

       

TO2 (excl. TNO)

59.682

60.178

 

60.178

       

Topsectoren overig

15.793

15.862

 

15.862

       

Ruimtevaart (ESA)

72.104

72.104

 

72.104

       

Bijdrage NBTC

9.239

9.239

 

9.239

       

Overige bijdragen aan organisaties

5.649

5.962

 

5.962

       

Economische ontwikkeling en technologie

10.000

8.750

 

8.750

       

EU-cofinanciering JTF

12.000

0

 

0

       
                 

Storting/onttrekking begrotingsreserve

1.150

0

0

0

0

0

0

0

Storting reserve BMKB

1.150

0

 

0

       
                 

Ontvangsten

157.738

268.963

0

268.963

0

0

0

0

BMKB

33.000

33.000

 

33.000

       

Onttrekking reserve BMKB

0

1.882

 

1.882

       

Onttrekking reserve Klein Krediet Corona

0

100.000

 

100.000

       

Groeifaciliteit

8.000

8.000

 

8.000

       

Garantie Ondernemingsfinanciering

13.000

13.000

 

13.000

       

Luchtvaartkredietfaciliteit

5.912

5.912

 

5.912

       

Rijksoctrooiwet

37.887

38.583

 

38.583

       

Eurostars

5.094

5.095

 

5.095

       

Joint Strike Fighter

8.000

8.000

 

8.000

       

Diverse ontvangsten

2.845

6.491

 

6.491

       

Bedrijfssteun

44.000

49.000

 

49.000

       
X Noot
1

Kamerstuk 35 677, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 685, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 723, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 747, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 780, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 792, nr. 1 en 2 en Kamerstuk 35 805, nr. 1 en 2.

X Noot
2

Kamerstuk 35 894, nr. 1 en 2.

Tabel 2 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's1

Stand 1e suppletoire begroting incl. amendement en ISB2

Mutaties 9eISB

Stand 9e ISB

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

13.443.665

16.067.773

1.107.000

17.174.773

60.000

0

0

0

waarvan garantieverplichtingen

4.335.000

4.352.400

 

4.352.400

       

waarvan overige verplichtingen

9.108.665

11.715.373

1.107.000

12.822.373

60.000

     
X Noot
1

Kamerstuk 35 677, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 685, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 723, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 747, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 780, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 792, nr. 1 en 2 en Kamerstuk 35 805, nr. 1 en 2.

X Noot
2

Kamerstuk 35 894, nr. 1 en 2.

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel van het uitgavenbudget is 70%. Van de 30% budgetflexibele ruimte heeft 25 procentpunt betrekking op de TVL waarvoor nog verplichtingen zullen worden aangegaan in 2021.

Toelichting

In deze incidentele suppletoire begroting wordt het parlement om autorisatie verzocht voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven voor onderstaande regelingen.

Verplichtingen en uitgaven

Subsidies

Tegemoetkoming Vaste Lasten COVID-19 (TVL)

Het kasbudget voor de TVL wordt voor 2021 verlaagd met € 1,5 mld in verband met een lager beroep op de regeling dan geraamd. Dit is het gevolg van de verbeterde economische situatie ten gevolge van de versoepeling van de beperkende maatregelen. Het kasbudget voor 2022 wordt verhoogd met € 80 mln, in verband met verwachte nabetalingen bij subsidievaststellingen. Dit bedrag wordt in een nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2022 ter autorisatie aan het parlement voorgelegd.

Het verplichtingenbudget voor 2021 wordt verhoogd met € 1,0 mld. Het huidige verplichtingenbudget voor de TVL is gebaseerd op het door de ondernemers in de subsidieaanvraag geraamde omzetverlies. Het administratief vast te leggen verplichtingenbedrag zal naar verwachting circa € 1 mld hoger uitvallen dan het huidige verplichtingenbudget, omdat bij de vast te leggen verplichtingen rekening wordt gehouden met de eventuele maximale subsidieverlening bij 100% omzetverlies.

Daarnaast wordt het budget voor de Tijdelijke subsidieregeling continuiteit bruine vloot, op basis van het beroep op deze regeling, verhoogd van € 8 naar € 10 mln.

Tegemoetkoming Vaste Lasten startende ondernemingen

Het budget van deze regeling is met € 70 mln verlaagd in verband met een lager dan verwacht beroep op de regeling, ondanks uitgebreide communicatie om de regeling bij de doelgroep onder de aandacht te brengen.

Subsidieregeling Vaste Lasten voor onder andere Nachtsluiting (VLN)

Het budget voor de VLN zoals vermeld in de Kamerbrief Steun aan door nachtsluiting getroffen horecabedrijven van 24 september jl. bedraagt € 180 mln, waarvan € 120 mln wordt geraamd in 2021 en € 60 mln in 2022. Het verplichtingenbudget bedraagt in totaal € 240 mln. Dit hogere bedrag houdt verband met het feit dat verplichtingen op basis van 100% omzetderving worden vastgelegd. De voor 2022 opgenomen budgetten zullen door middel van een nota van wijziging op de ontwerpbegroting 2022 ter autorisatie aan het parlement worden voorgelegd.

Het kabinet monitort voortdurend hoe het pakket van generieke crisismaatregelen voor diverse economische actoren uitwerkt en of het pakket nog adequaat is. Als de uitgaven hoger uitvallen dan de huidige ramingen dan zal dit generaal worden gecompenseerd. Bij onderuitputting na definitieve beëindiging van de crisismaatregelen vloeien de middelen terug naar het algemene beeld.

2.2 Beleidsartikel 5 Een veilig Groningen met perspectief

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid negende incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's

Stand 1e suppletoire begroting incl. amendement en ISB

Mutaties 9eISB

Stand 9e ISB

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

722.013

1.398.303

60.000

1.458.303

0

0

0

0

                 

Uitgaven

722.013

1.408.293

60.000

1.468.293

0

0

0

0

                 

Subsidies (regelingen)

21.756

73.289

60.000

133.289

0

0

0

0

Verduurzamingsopgave uit aardgasbaten

21.653

73.186

60.000

133.186

       

Geestelijke bijstand

103

103

 

103

       
                 

Inkomensoverdrachten

545.000

1.040.000

0

1.040.000

0

0

0

0

Schadevergoedingen

200.000

425.000

 

425.000

       

Vergoeding waardedaling Groningen

245.000

515.000

 

515.000

       

Vergoeding immateriële schade Groningen

100.000

100.000

 

100.000

       
                 

Vermogensverschaffing/-onttrekking

0

0

0

0

0

0

0

0

Kapitaalinjectie EBN

0

0

 

0

       
                 

Opdrachten

2.380

3.622

0

3.622

0

0

0

0

Werkbudget

2.380

2.122

 

2.122

       

Versterken

0

1.500

 

1.500

       
                 

Bijdrage aan agentschappen

152.877

284.332

0

284.332

0

0

0

0

Bijdrage aan RVO.nl

152.877

282.332

 

282.332

       

Instituut Mijnbouwschade Groningen

0

2.000

 

2.000

       
                 

Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

0

1.050

0

1.050

0

0

0

0

TNO publieke SDRA

0

1.050

 

1.050

       
                 

Bijdrage aan (internationale) organisaties

0

6.000

0

6.000

0

0

0

0

Organisatie- en programmabudget ACVG

0

3.000

 

3.000

       

Bijdrage Commissie Bijzondere Situaties

0

3.000

 

3.000

       
                 

Ontvangsten

774.000

1.520.876

0

1.520.876

0

0

0

0

Schadevergoedingen

200.000

550.376

 

550.376

       

Uitvoeringskosten Schade

150.000

268.200

 

268.200

       

Dividenduitkering EBN

0

0

 

0

       

Dividenduitkering GasTerra

4.000

4.000

 

4.000

       

Mijnbouwwet

75.000

55.000

 

55.000

       

Vergoeding waardedaling Groningen

245.000

565.750

 

565.750

       

Vergoeding immateriële schade Groningen

100.000

75.000

 

75.000

       

Ontvangsten publieke SDRA

0

1050

 

1.050

       

Versterken

0

1500

 

1.500

       
Tabel 4 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's

Stand 1e suppletoire begroting incl. amendement en ISB

Mutaties 9eISB

Stand 9e ISB

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

722.013

1.398.303

60.000

1.458.303

0

0

0

0

waarvan garantieverplichtingen

0

0

0

0

       

waarvan overige verplichtingen

722.013

1.398.303

60.000

1.458.303

       

Buggetflexibiliteit

Het percentage juridisch verplicht (het deel van het beschikbare budget waarop al juridische verplichtingen rusten) voor artikel 5 is 96%. Voor de waardevermeerderingsregeling (verduurzamingsopgave uit de aardgasbaten) is dit 55%. Van de 45% budgetflexibele ruimte heeft 100% betrekking op de verhoging van het budget met € 60 mln.

Toelichting

Verplichtingen en uitgaven

Subsidies

Waardevermeerderingsregeling

Het demissionaire kabinet heeft besloten om het budget van de waardevermeerderingsregeling met € 60 mln te verhogen. Deze verhoging wordt voor € 58 mln gedekt uit de risicoreservering Groningen op de Aanvullende Post bij het Ministerie van Financiën en voor € 2 mln uit de EZK-begroting. Hiermee wordt de verlenging van de regeling naar verwachting gefinancierd tot 1 april 2022, de juridische looptijd van de regeling. Het volledige bedrag wordt in 2021 bevoorschot aan de uitvoerder Samenwerkingsverband Noord Nederland (SNN). Deze verlenging is aangekondigd in de brief Nieuwe verlenging waardevermeerderingsregeling van 8 oktober 2021.

3. Niet-beleidsartikelen

3.1 Artikel 40 Apparaat Kerndepartement

Tabel 5 Apparaatsuitgaven Kerndepartement negende incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's

Stand 1e suppletoire begroting incl. amendement en ISB

Mutaties 9eISB

Stand 9e ISB

Mutatie 2022

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Verplichtingen

286.313

297.871

– 2.000

295.871

0

0

0

0

                 

Uitgaven

286.313

297.871

– 2.000

295.871

0

0

0

0

                 

Personele uitgaven

197.549

203.967

– 2.000

201.967

0

0

0

0

eigen personeel

171.294

180.536

 

180.536

       

inhuur externen

10.293

11.036

 

11.036

       

overige personele uitgaven

15.962

12.395

– 2.000

10.395

       
                 

Materiële uitgaven

88.764

93.904

0

0

0

0

0

0

ICT

14.998

13.228

 

13.228

       

bijdrage aan SSO's

14.066

14.066

 

14.066

       

DICTU

21.147

21.147

 

21.147

       

overige materiële uitgaven

38.553

45.463

 

45.463

       
                 

Ontvangsten

24.992

24.992

0

24.992

0

0

0

0

ACM

17.589

17.589

 

17.589

       

SoDM

3.150

3.150

 

3.150

       

CPB

1.643

1.643

 

1.643

       

kerndepartement

2.610

2.610

 

2.610

       

Toelichting op de verplichtingen en uitgaven

Uit de voorlopige prognoses van de uitputting blijkt dat er € 2 mln minder apparaatsuitgaven nodig zullen zijn in het EZK-concern. Deze € 2 mln wordt daarom ingezet ter dekking van de verlenging van de waardevermeerderingsregeling.

Naar boven