35 780 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2021 (Vijfde incidentele suppletoire begroting inzake ondersteuning van start- en scale-ups en het (innovatieve) mkb, aanvullingen op het economisch steun- en herstelpakket en tijdelijke regeling subsidie evenementen COVID-19)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2021 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Aangezien uitvoering van de spoedeisende maatregelen die in deze vijfde incidentele suppletoire begroting zijn opgenomen in het belang van het Rijk zijn, niet kan wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal, zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Hiermee wordt gehandeld conform lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016. Voor de indiening van deze vijfde incidentele suppletoire begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd via de Kamerbrief Kabinetsstrategie Versterken van onderzoeks- en innovatie-ecosystemen van 30 oktober 2020, de Kamerbrief Aanvullingen op het economisch steun- en herstelpakket van 12 maart 2021 en de Kamerbrief Tijdelijke regeling subsidie evenementen COVID-19van 19 maart 2021.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, B. van ’t Wout

B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

1. Leeswijzer

Ondergrenzen toelichtingen

Voor wat betreft het toelichten van significanteverschillen in de uitgaven, ontvangsten en verplichtingen zijn de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen	Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)	Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 < 1.000	5	10
=> 1.000	10	20

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2. Beleidsartikelen

2.1 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid vijfde incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

	Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's[1]	Mutaties 5^eISB	Stand 5^e ISB	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
VERPLICHTINGEN	12.051.799	987.500	13.039.299	0	0	0	0
Waarvan garantieverplichtingen	4.335.000		4.335.000
Waarvan overige verplichtingen	7.716.799	987.500	8.704.299
UITGAVEN	7.972.896	807.500	8.780.396	40.000	40.000	30.000	10.000
Waarvan juridisch verplicht	20%		34%
Subsidies (regelingen)	6.652.735	806.500	7.459.235	40.000	40.000	30.000	10.000
MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)	41.217		41.217
Eurostars	18.000		18.000
Bevorderen Ondernemerschap	16.590		16.590
Cofinanciering EFRO, inclusief INTERREG	25.590		25.590
Bijdrage aan ROM's	7.330		7.330
Verduurzaming industrie	36.264		36.264
Startup-beleid	18.300		18.300
Urgendamaatregelen industrie	59.500		59.500
Invest-NL	10.582		10.582
Noodloket (TOGS)	1.600		1.600
Qredits	70.000		70.000
Tegemoetkoming vaste lasten	6.112.000	450.000	6.562.000
Tegemoetkoming vaste lasten Caribisch Nederland	17.800	1.500	19.300
Tegemoetkoming Starters	180.000		180.000
Omscholing naar tekortsectoren	37.500		37.500
Steunmaatregel mobiliteitscluster	0	30.000	30.000	40.000	40.000	30.000	10.000
TRSEC	0	325.000	325.000
Overige subsidies	462		462
Leningen	160.000	0	160.000	0	0	0	0
Bedrijfssteun	160.000		160.000
Garanties	307.740	0	307.740	0	0	0	0
BMKB	37.523		37.523
Groeifaciliteit	8.472		8.472
Garantie Ondernemingsfinanciering (GO)	11.745		11.745
Garantie Ondernemingsfinanciering (Corona)	250.000		250.000
Opdrachten	10.998	0	10.998	0	0	0	0
Onderzoek en opdrachten	3.766		3.766
Caribisch Nederland	1.296		1.296
Regeldruk	2.271		2.271
Regiekosten regionale functie	665		665
Small Business Innovation Research	3.000		3.000
Bijdrage aan agentschappen	110.599	1.000	111.599	0	0	0	0
Bijdrage RVO.nl	110.068	1.000	111.068
Bijdrage Agentschap Telecom	531		531
Bijdrage aan ZBO's/RWT’s	326.810	0	326.810	0	0	0	0
Bijdrage aan TNO	177.836		177.836
Kamer van Koophandel	123.498		123.498
Bijdrage aan NWO-TTW	25.476		25.476
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	402.864	0	402.864	0	0	0	0
Internationaal Innoveren	51.986		51.986
PPS-toeslag (voorheen TKI-toeslag)	166.411		166.411
TO2 (Deltares, MARIN en NLR)	59.682		59.682
Topsectoren overig	15.793		15.793
Ruimtevaart (ESA)	72.104		72.104
Bijdrage NBTC	9.239		9.239
Bijdragen organisaties	5.649		5.649
Economische ontwikkeling en technologie	10.000		10.000
EU-cofinanciering JTF	12.000		12.000
Storting begrotingsreserve	1.150	0	1.150	0	0	0	0
Storting reserve BMKB	1.150		1.150
ONTVANGSTEN	153.738	0	153.738	0	0	0	0
BMKB	33.000		33.000
Groeifaciliteit	8.000		8.000
Garantie Ondernemings-financiering (GO)	13.000		13.000
Luchtvaartkrediet-regeling	5.912		5.912
Rijksoctrooiwet	37.887		37.887
Eurostars	5.094		5.094
F-35	8.000		8.000
Bedrijfssteun	40.000		40.000
Diverse ontvangsten	2.845		2.845

1 Kamerstuk 35 677, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 685, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 723, nr. 1 en 2 en Kamerstuk 35 747, nr. 1 en 2.

Toelichting

In deze incidentele suppletoire begroting wordt het parlement om autorisatie verzocht voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven zoals vermeld in de Kamerbrief Aanvullingen op het economisch steun- en herstelpakket van 12 maart 2021 met betrekking tot de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL), de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) Caribisch Nederland en de steunmaatregel mobiliteitscluster en de Kamerbrief Tijdelijke regeling subsidie evenementen COVID-19 van 19 maart 2021 met betrekking tot de tijdelijke regeling subsidie evenementen COVID-19 (TRSEC).

Verplichtingen en uitgaven

Subsidies

Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL)

Het budget van de TVL wordt verhoogd met € 450 mln. Deze verhoging houdt verband met verhoging van het vergoedingspercentage van de regeling voor het tweede kwartaal van 2021 van 85% naar 100%.

Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL) Caribisch Nederland

De regeling TVL Caribisch Nederland is gebaseerd op de TVL voor Europees Nederland en toegesneden op de lokale omstandigheden. Het budget van de regeling wordt voor het tweede kwartaal van 2021 met € 1,5 mln verhoogd in verband met verhoging van het vergoedingspercentage van 85% naar 100%.

Steunmaatregel mobiliteitscluster

De omzetten in het mobiliteitscluster lopen sterk terug als gevolg van de coronacrisis, waardoor ook de R&D-investeringen onder grote druk staan. R&D is noodzakelijk om te kunnen blijven concurreren en om de klimaatopgaven te realiseren. Om de teruggang in R&D-investeringen te mitigeren is een subsidieregeling aangekondigd voor bedrijven in de automotive, luchtvaart en maritieme sectoren. De subsidie is bedoeld voor R&D-projecten die op korte termijn kunnen starten en een looptijd hebben van maximaal 4 jaar. Het budget voor de regeling is vastgesteld op € 150 mln.

Tijdelijke regeling subsidie evenementen COVID-19 (TRSEC)

Het kabinet heeft in de Kamerbrief van 21 januari jl. (Kamerstuk 35 420, nr. 217) aangekondigd minimaal € 300 mln steun te verlenen aan de evenementensector in de vorm van een garantieregeling en heeft de Kamer op 19 maart jl. een brief gestuurd met de nadere uitwerking van deze regeling.

De regeling is bedoeld voor organisatoren (en hun leveranciers) van evenementen die gepland staan tussen 1 juli en 31 december 2021. De regeling biedt vergoeding van gemaakte kosten indien het evenement door de rijksoverheid vanwege de epidemiologische situatie wordt verboden. Door de voor annulering gemaakte kosten te vergoeden behouden organisatoren liquiditeit om op termijn opnieuw te investeren en inkomsten te genereren, zodat de sector na de coronacrisis weer zelfstandig verder kan. Het plafond van de te verlenen subsidie en leningen bedraagt € 385 mln. Dit bedrag is als verplichtingenbudget opgenomen. Het kasbudget van € 325 mln is de raming van het uit te betalen bedrag.

Bijdrage RVO.nl

Het bedrag van € 1 mln betreft een globale raming van de uitvoeringskosten van de TRSEC (zie boven).

Het kabinet monitort voortdurend hoe het pakket van generieke crisismaatregelen voor diverse economische actoren uitwerkt en of het pakket nog adequaat is. Als de uitgaven hoger uitvallen dan de huidige ramingen dan zal dit generaal worden gecompenseerd. Bij onderuitputting na definitieve beëindiging van de crisismaatregelen vloeien de middelen terug naar het algemene beeld.

2.2 Beleidsartikel 3 Toekomstfonds

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid vijfde incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

	Stand ontwerpbegroting 2021 incl. NvW, amendementen en ISB's[1]	Mutaties 5^eISB	Stand 5^e ISB	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
VERPLICHTINGEN	250.348	250.000	500.348	0	0	0	0
Waarvan garantieverplichtingen			0
Waarvan overige verplichtingen	250.348	250.000	500.348
			0
UITGAVEN	265.316	250.000	515.316	0	0	0	0
Waarvan juridisch verplicht	53%		37%
Subsidies (regelingen)	4.264	0	4.264	0	0	0	0
Smart Industry	183		183
Haalbaaarheidsstudies STW	800		800
Thematische Technology Transfer	3.281		3.281
Leningen	247.144	250.000	497.144	0	0	0	0
Startups / MKB financiering
Volledig revolverend
Fund to Fund	31.592		31.592
ROM's	85.000		85.000
Dutch Future Fund	0	25.000	25.000
Deep Tech Fund	0	175.000	175.000
Fonds Alternatieve Financiering	0	50.000	50.000
Deels revolverend
Innovatiekrediet	48.682		48.682
Risicokapitaal Seed Capital	33.620		33.620
Vroegefasefinanciering / informal investors	21.260		21.260
Startups / MKB	4.995		4.995
Investeringen in fundamenteel en toegepast onderzoek
Met vermogensbehoud
Fundamenteel en toegepast onderzoek	10.952		10.952
Onco research	3.031		3.031
Smart Industry	239		239
Thematische Technology Transfer	7.773		7.773
Bijdrage aan agentschappen	13.908	0	13.908	0	0	0	0
Bijdrage RVO.nl	13.908		13.908
Ontvangsten	44.000	0	44.000	0	0	0	0
Fund to Fund	17.900		17.900
Innovatiekrediet	15.000		15.000
Seed Capital	10.300		10.300
DVI II	800		800

1 Kamerstuk 35 677, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 685, nr. 1 en 2, Kamerstuk 35 723, nr. 1 en 2 en Kamerstuk 35 747, nr. 1 en 2.

Toelichting

In deze incidentele suppletoire begroting wordt het parlement om autorisatie verzocht voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven zoals aangekondigd in de Kamerbrief Kabinetsstrategie Versterken van onderzoeks- en innovatie-ecosystemen van 30 oktober 2020 (Kamerstuk 33 009, nr. 96) met betrekking tot een pakket aan maatregelen gericht op 1) de ondersteuning van kennisintensieve start- en scale-ups om de technologische kennis en internationale concurrentiepositie voor Nederland te beschermen, 2) de behoefte aan «grote tickets» voor Nederlandse scale-ups generiek en 3) de ondersteuning van alternatieve financiers om het bestaande financieringsaanbod in Nederland te verbreden.

Verplichtingen en uitgaven

Leningen

Als onderdeel van het steun- en herstelpakket heeft het kabinet samen met Invest-NL een pakket aan maatregelen voor de verdere ondersteuning van start- en scale-ups en het (innovatieve) mkb aangekondigd. Dit pakket bestaat uit een drietal maatregelen:

de ondersteuning van kennisintensieve start- en scale-ups om de technologische kennis en internationale concurrentiepositie voor Nederland te beschermen via een deeptech fonds,

de behoefte aan «grote tickets» voor Nederlandse scale-ups generiek via het Dutch Future Fund en

de ondersteuning van alternatieve financiers om non-bancaire financieringsmogelijkheden te vergroten via een fonds voor alternatieve financiers.

Voor het totaalpakket heeft het kabinet € 250 mln voor 2021 gereserveerd. Met deze incidentele suppletoire begroting worden de middelen aan de EZK begroting toegevoegd, waarbij € 175 mln voorzien is voor het deeptech fonds, € 25 mln voor een bijdrage aan het Dutch Future Fund en € 50 mln voor de oprichting van het fonds voor alternatieve financiers. De Kamer wordt in april nader over de uitwerking van dit pakket aan maatregelen geïnformeerd.

Het kabinet monitort voortdurend hoe het pakket van generieke crisismaatregelen voor diverse economische actoren uitwerkt en of het pakket nog adequaat is. Als de uitgaven hoger uitvallen dan de huidige ramingen dan zal dit generaal worden gecompenseerd. Bij onderuitputting na definitieve beëindiging van de crisismaatregelen vloeien de middelen terug naar het algemene beeld.