4 Vragenuur

Vragen van het lid De Boer aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu over het bericht "Machinisten: plan NS-ProRail is levensgevaarlijk".

Mevrouw De Boer (VVD):

Voorzitter. "De machinisten noemen de plannen van de spoordirecties om de snelheden bij de stations te verhogen levensgevaarlijk". Dit is de eerste zin van het artikel op de voorpagina van de Volkskrant van gisterochtend. Ik vind het hoogst curieus dat de machinisten – of is het de vakbond FNV Spoor – de media zoeken om hun zorgen te uiten. Je zult maar 's morgens met je krant op schoot in de trein zitten en dit bericht lezen. Dit is niet goed voor het vertrouwen van de reiziger in de NS.

Waarom zulke zorgen niet geuit in onderling overleg tussen de FNV enerzijds en de NS en ProRail anderzijds in plaats van op de voorpagina van de krant waardoor de reiziger de stuipen op het lijf worden gejaagd? Zijn er geen andere gremia denkbaar waarin deze problemen kunnen worden besproken en opgelost?

Inmiddels heeft een andere vakbond, VVMC, de vakbond voor rijdend personeel, ook contact gehad met de leden. Die vakbond laat in het Brabants Dagblad weten dat er niets aan de hand is en dat zij het niet eens is met de FNV. Is de staatssecretaris met de fractie van de VVD van mening dat dit soort gehakketak niet goed is voor het veiligheidsgevoel van de reizigers? Wat zal zij eraan doen om te voorkomen dat dit soort problemen eerst in de krant komt en te bereiken dat die in gewoon onderling overleg worden opgelost? Of de situatie op het spoor moet in Brabant al veiliger zijn dan in de rest van het land, maar dat geloof ik niet helemaal. Het lijkt erop dat de FNV niet handelt in het belang van de reiziger door haar ongenoegen via de media tot uiting te brengen.

Dan het volgende, want de reiziger en ik willen graag duidelijkheid. In hoeverre is er een probleem? De NS wil treinen harder laten rijden bij stations. Is het voldoende veilig? Klopt het bericht in de krant dat het gevaar ontstaat zodra een paar treinen vertraagd zijn? Is een versnelde invoering van het Europese veiligheidssysteem ERTMS mogelijk of vangen wij tijdelijk knelpunten op met ATB-Vv en is dat afdoende?

Staatssecretaris Mansveld:

Voorzitter. De vraag: had het niet anders gekund, kan ik niet zo goed beantwoorden. Het staat iedereen vrij om via de vakbond en via de media een mening te uiten. Ik ga ervan uit dat de beroepsgroep machinisten ook de ondernemingsraad van de organisatie kan aanspreken of dat de machinisten, als zij zich zorgen maken, in positieve zin ideeën in de ideeënbus kunnen doen. In ieder geval moeten zij minimaal met de eigen directie overleggen zodat het de NS ook mogelijk is om met ProRail te overleggen.

Ik verwacht niet dat ik dit in de toekomst kan voorkomen. Iedere beroepsgroep, iedere organisatie en iedere medewerker kan communiceren zoals zij willen, maar in dit geval vraagt de reiziger die dit bericht in de trein leest, zich af of zijn trein wel veilig is. Mevrouw De Boer snijdt dit terecht aan. In het artikel lopen twee dingen door elkaar: het verbeteren van de veiligheid en het verminderen van de stoptonend seinpassages, en de plannen voor het corridorrijden. In Nederland is in regelgeving vastgelegd hoe veilig het spoorwegennet moet zijn. Die regelgeving is vertaald in ontwerpvoorschriften voor ProRail en is al jaren hetzelfde. De ontwerpbesluiten zijn erop gericht dat wordt voldaan aan de kaders van veiligheid. Op het moment dat het lukt om een baanvak niet langer slingerend maar recht te laten verlopen met minder wissels en meer seinen op basis van ATB-Vv, is het mogelijk met dezelfde veiligheidsnormen harder te rijden dan op een kronkelend spoor met veel wissels waarop bovendien niet alle seinen zijn aangepast.

Als de ontwerpbesluiten niet goed worden nagevolgd of een onveilige situatie kan ontstaan, zal de inspectie ervoor zorgen dat dit wordt geborgd. Ik denk niet dat er onveilige situaties zijn. Het zou goed zijn als de directie van de NS met haar medewerkers in gesprek gaat.

Mevrouw De Boer (VVD):

Voorzitter. De staatssecretaris heeft mij in relatie tot de verkeersveiligheid op het spoor gerust kunnen stellen. Het lijkt mij goed dat dit op de een of andere manier geventileerd wordt naar de reizigers. Het gaat inderdaad wat te ver om een pagina te plaatsen in een dagblad, maar het zou ook de pers sieren als daaraan aandacht werd besteed zodat de mensen in het land weten dat het spoor in principe veilig is. Ik weet niet of de staatssecretaris daarin nog een rol kan spelen?

De staatssecretaris zegt terecht dat de vakbonden een zelfstandige rol spelen. Ik vind het echter op zijn zachtst gezegd curieus dat zij via de voorpagina's van kranten laten weten dat het niet veilig is. Bovendien worden zij daarin door een collega-vakbond tegengesproken. Ik snap dat de staatssecretaris zoiets niet kan voorkomen of dichttimmeren, maar het zou haar sieren als zij in gesprek zou gaan met de bonden, NS en ProRail om na te gaan of dit soort dingen in de toekomst anders kan. Het belang van de reiziger staat wat de VVD-fractie betreft voorop.

Staatssecretaris Mansveld:

Voorzitter. Vanuit het departement van Infrastructuur en Milieu wordt regelmatig gesproken met NS en ProRail. Daarin komt dit soort onderwerpen ook aan de orde. Ik vind niet dat het op mijn weg ligt om met de vakbonden te gaan spreken. Het is belangrijk dat de organisatie, dus medewerkers, ondernemingsraden en vakbonden, dat gesprek voert. Daarin moet een oplossing gevonden worden voor het probleem dat in dit geval de machinist beleeft.

Mevrouw De Boer had nog een vraag gesteld over ERTMS. Ik had die nog niet beantwoord. In januari komt de railmap ERTMS beschikbaar. Het lijkt mij goed om aan de hand daarvan te bekijken hoe de invoering gaat plaatsvinden. In relatie tot ATB-Vv, ATB verbeterde versie, heb ik in het AO aangegeven dat er 1.700 seinen zijn ingericht. In opmaat naar ERTMS worden nog enkele honderden seinen dit jaar nog opgewaardeerd naar ATB-Vv. ProRail bepaalt met een risicoanalyse of dat vanaf 2014 ook nog verder kan.

Mevrouw De Boer (VVD):

Dat laatste punt zal ook in debatten over veiligheid op het spoor binnenkort weer aan de orde komen. Ik ga daarop hier verder niet in. Ik betreur het wel een klein beetje dat de staatssecretaris in de gesprekken niet dat punt wil meenemen van de communicatie per krant. Ik herhaal: het gaat om de reiziger. Die staat centraal. Het zou goed zijn als dit soort dingen niet op voorpagina's van kranten zou belanden. De staatssecretaris heeft ons immers net gerustgesteld door te zeggen dat het veilig is op het spoor. Dit heeft alleen maar onnodig onrust teweeg gebracht. Ik vind dat onwenselijk. Daarom verzoek ik haar om dit punt toch mee te nemen in de gesprekken met de twee partijen.

Staatssecretaris Mansveld:

Voorzitter. Mevrouw De Boer heeft het misschien niet helemaal goed gehoord. Ik neem dat natuurlijk mee in de gesprekken. Ik ga dat echter niet specifiek agenderen. In alle gesprekken is er een rondvraag waarin even wordt gesproken over de actuele zaken. Daarin wordt dit meegenomen.

Mevrouw Van Tongeren (GroenLinks):

Voorzitter. Laat ik nu denken dat de VVD-fractie altijd dol is op grote chocoladeletters op de voorpagina's van sommige kranten. Mijn vraag aan de staatssecretaris gaat over het interieur van de treinen. Wij hebben kunnen lezen in een artikel over een botsing dat het interieur wel hufterproof is gemaakt maar er daarbij niet gekeken is naar wat er met de passagiers gebeurt bij een botsing. Wij hopen natuurlijk dat er nooit meer een botsing zal komen, maar dat is helaas niet uit te sluiten. Laat de staatssecretaris het interieur in treinen aanpassen voordat treinen zo hard langs het perron mogen gaan rijden?

Staatssecretaris Mansveld:

Voorzitter. Dit punt is inderdaad aan de orde gekomen in het OVV-rapport. Ik heb toegezegd voor het meireces een reactie te geven daarop. Dan kom ik ook specifiek terug op dit onderwerp want dat was een nadrukkelijke aanbeveling in dat rapport.

Mevrouw Van Veldhoven (D66):

Voorzitter. Het vervangen van wissels of het verwijderen van overbodige wissels draagt bij aan de veiligheid en maakt het mogelijk om harder te rijden. Dat is ook onderdeel van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. Kan de staatssecretaris de Kamer garanderen dat deze noodzakelijke maatregelen niet worden uitgesteld als gevolg van de korting van 250 miljoen op het infrastructuurfonds?

Staatssecretaris Mansveld:

Voorzitter. Ik ben duidelijk geweest over het PHS. Het budget daarvoor blijkt beschikbaar. Dat meld ik volgens mij nu voor de derde keer.

De heer Bashir (SP):

Op het moment dat machinisten, of piloten van vliegtuigen, de krant opzoeken om hun zorgen over veiligheid te uiten, is er iets mis. Er is dan blijkbaar intern niet genoeg ruimte om die geluiden en signalen serieus op te pakken en er iets mee te doen. Mijn vraag aan de staatssecretaris is dan ook of zij, net als de SP-fractie, vierkant achter de machinisten staat. Ook vraag ik haar, ervoor te zorgen dat de geluiden en signalen die in de media zijn geuit over veiligheid op een goede manier worden opgepakt, en dat ervoor gezorgd wordt dat het gevoel van onveiligheid dat bij machinisten leeft er straks niet meer zal zijn als wij harder gaan rijden op het spoor.

Staatssecretaris Mansveld:

Ik sta vierkant achter de wet, de andere regelgeving en de veiligheid die daarin wordt geborgd. Een en ander wordt ingevuld door ontwerpvoorschriften waarop door de inspectie toezicht wordt gehouden. Het staat de machinisten vrij om op alle manieren te communiceren die zij willen. Ik heb in mijn antwoorden op de vragen van mevrouw De Boer al aangegeven dat het belangrijk is dat mensen op verschillende manieren de mogelijkheid hebben om hun zorgen te uiten. Ik deed al de suggestie dat dit in positieve zin via een ideeënbus of via de ondernemingsraad zou kunnen. In ieder geval zou de eigen directie met ProRail kunnen overleggen.

Mevrouw Ouwehand (PvdD):

Ook de Partij voor de Dieren was erg geschrokken van het bericht. Eigenlijk verwachten wij van de staatssecretaris een wat proactievere houding. Als dit signaal inderdaad via de krant moet, kan ik mij voorstellen dat ook de staatssecretaris zich realiseert dat er wel iets aan de hand is. Ziet zij voor zichzelf ruimte om geruststellend te kunnen zeggen dat de plannen in elk geval nog even niet worden doorgevoerd voordat zij weet wat er aan de hand is en voordat wij met zijn allen kunnen concluderen dat het ook echt veilig kan? Dat zou ik erg op prijs stellen

Staatssecretaris Mansveld:

De veronderstelling van mevrouw Ouwehand dat het via de krant moet kan ik niet beoordelen. Het is een keuze geweest van de vakbond en de machinisten. Ik heb geen idee of zij het wel of niet rechtstreeks met de directie hebben opgenomen. In ieder geval is dat niet met ProRail gebeurd. Het is belangrijk dat ik in een gesprek dat ik met de directie van de NS en ProRail heb, ook even hierbij stil sta. Verder is het zo dat de veiligheid op het spoor op dit moment in orde is. Ik denk niet dat ik ergens voor moet gaan staan of liggen. Ik sta voor de veiligheid, en ProRail en de NS doen dat ook.