6 Vragenuur

Vragen van het lid Dibi aan de minister voor Immigratie en Asiel over het bericht dat EU-landen, waaronder Nederland, tegen het eenzijdig sluiten van de grenzen door individuele lidstaten zijn.

De heer Dibi (GroenLinks):

Voorzitter. De fractie van GroenLinks kan zich heel erg goed voorstellen dat voor veel mensen in Noord-Afrika de vrijheid lonkt en dat zij de levensgevaarlijke oversteek naar de poorten van Europa wagen. Toch kan Europa helaas met de beste wil van de wereld niet iedereen verwelkomen. Zij moet echter wel een veilige haven zijn voor echte vluchtelingen. In plaats van binnen Europa nuchter en oplossingsgericht samen te werken, spelen allerlei EU-lidstaten paniekvoetbal, niet in teamverband, en voeren solo grensacties in. Waar is dat idee van een gezamenlijk en sterk Europa?

Wat doet Nederland, deze minister in het bijzonder, eigenlijk? Wil de echte minister Leers opstaan? Ik heb het al eerder gevraagd en wil vandaag opnieuw antwoord op die vraag. In Europa verkondigt hij, ik citeer, dat hij tegen grenscontroles is en dat, ik citeer, het vrije verkeer van personen een van de grote verworvenheden van de EU is. Hier in Nederland bevestigde hij echter, voor binnenlandse consumptie en waarschijnlijk voor de PVV in het bijzonder, dat al vergelijkbare controles als in Denemarken worden gehouden en dat de marechaussee internationale treinen doorzoekt. Hoe zit dat nou?

Minister Leers:

Voorzitter. Ik dank de heer Dibi zeer voor zijn vragen. Er waren berichten in de media dat ik volgens sommige partijen te weinig deed. Ik ben blij dat ik nu, dankzij de vragen van de heer Dibi, kennelijk de goede balans heb gevonden.

Wat is de kern? Sinds lang kennen wij in Europa vrij verkeer van personen en goederen en zijn de binnengrenzen opgeheven. Ik zeg het hier nog een keer: het vrije verkeer van personen en goederen is een van de grootste verworvenheden van Europa en daar moeten wij pal voor staan. Dat is precies wat ik heb gezegd in Europa. Zoals ik tijdens de JBZ-raad gezegd heb, kan Europa niet een gemeenschap van vertrouwen en solidariteit zijn, terwijl de lidstaten ondertussen onderling over elkaar heen buitelen naar aanleiding van de problemen die ontstaan zijn door de afgifte van visa, van verblijfsvergunningen door Italië. Mijn inzet is om te komen tot afspraken over de vraag hoe wij hiermee omgaan. Dat alles neemt niet weg dat je ondertussen wel door moet gaan met controles. Wij moeten controleren op criminelen die het land willen binnenkomen en op misbruik van ons systeem. Wij doen dit via het zogenaamde Mobiel Toezicht Veiligheid. Met deze controles blijven wij doorgaan, ondanks de discussie in Europa.

De heer Dibi (GroenLinks):

Het blijft zeer onduidelijk wat deze minister precies doet. In Europa zegt hij, als hij gaat theedrinken in Brussel, dat Europa prachtig is, dat wij onze grenzen moeten openstellen voor mensen, dat wij natuurlijk een veilige haven zijn voor echte vluchtelingen. In Nederland echter, waar de heer Wilders hem in Den Haag opwacht, zegt de minister: natuurlijk, mijnheer Wilders, ik ga meteen grenscontroles invoeren, natuurlijk ga ik meteen handhaven via het Mobiel Toezicht Veiligheid. Volgens mij heeft het Europees Hof in een arrest van 22 juni 2010 laten weten dat dit niet mag, dat dit haaks staat op de Europese afspraken. Kan de minister mij nog een keer uitleggen wat hij precies doet? Vindt hij dat Nederland eenzijdig grenscontroles moet kunnen uitoefenen? Dan moet hij dat ook gewoon zeggen, dan begrijp ik dat. Of zegt hij: nee, dat druist in tegen de Schengenafspraken en daarom doen wij dat niet? Maar hij moet niet in Europa eurofiel zijn en in Nederland populistisch gehoor geven aan de roep van de PVV, die hem beschuldigt van gerommel in de marge.

Minister Leers:

Met alle respect voor de heer Dibi, ik vind dat hij zelf een beetje in de marge aan het rommelen is door allerlei zaken door elkaar te halen. Wij hadden en hebben toezicht op onze grenzen, op het binnenkomen van mensen. Wij hadden en hebben toezicht op criminele ontwikkelingen. De situatie in Europa heeft daar niets aan veranderd. De situatie als gevolg van de Italiaans-Franse discussie heeft hier niets aan veranderd. Een en ander heeft alleen de discussie over het openhouden van de grenzen op scherp gezet. Eerder heb ik de Kamer per brief laten weten dat wij ons MTV, bedoeld om te voorkomen dat mensen misbruik maken en over onze grenzen komen, blijven inzetten. Men weet dat dit instrument door de Raad van State is becommentarieerd en dat wij op dit moment bezig zijn met een spoedreparatie. Wij blijven ermee doorgaan, ondanks alle discussies over Europa. Dat neemt niet weg dat wij ons open hebben gesteld voor de problematiek in Europa en hebben gezegd: daar moet een oplossing voor komen, maar niet in de vorm van over elkaar heen buitelende landen.

De heer Dibi (GroenLinks):

Als ik het goed begrijp zegt minister Leers dat Nederland in reactie op de Tunesische vluchtelingen die van Italië een visum gekregen hebben, geen grenscontroles zal invoeren. Zeg ik het zo goed?

Minister Leers:

Nee, het zijn geen Tunesische vluchtelingen, het zijn Tunesische arbeidsmigranten.

De heer Dibi (GroenLinks):

Ja, sorry.

Minister Leers:

Dat is het hele punt van discussie. U verwart de problemen zelf, mijnheer Dibi. Het gaat niet om vluchtelingen. Als het om vluchtelingen zou gaan, konden ze bij ons een asielverzoek indienen. Het zijn echter arbeidsmigranten die een tijdelijke verblijfsvergunning hebben gekregen. Wij controleren of dit conform de normen plaatsvindt en dat is een normale, gebruikelijke zaak.

De heer Dibi (GroenLinks):

Het klopt, het zijn geen vluchtelingen. Misschien zitten er wel vluchtelingen tussen, maar de Tunesische jongeren die hierheen komen, zijn voornamelijk arbeidsmigranten. Het klopt dat Nederland en alle landen in de EU op zich controles aan de grens mogen uitoefenen. Maar ik heb zowel de premier als deze minister, als de PVV horen roepen dat deze Tunesische arbeidsmigranten, die wel over een visum beschikken, onmiddellijk teruggestuurd kunnen worden en dat EU-lidstaten vrij zijn om hun grenzen te sluiten als dat noodzakelijk is. Mijn vraag aan de minister is heel simpel: doet Nederland dit? Of vindt de minister dat, zoals hij in Europa gezegd heeft, ver buiten het gehoor van de PVV, vrij verkeer zo'n grote verworvenheid is?

Minister Leers:

Voor de duidelijkheid: het betreft in dit geval mensen die van Italië een verblijfsvergunning gekregen hebben voor tijdelijk verblijf. Deze mensen mogen hier niet werken. Daar controleren we op en dat zullen we blijven doen, omdat we niet willen dat mensen misbruik maken van de vergunning die ze hebben om te verblijven. Ze mogen hier naar de Keukenhof en de Efteling gaan als ze de entree betalen, maar ze mogen hier niet werken. Daar controleren we op, enerzijds door te bekijken of ze een tewerkstellingsvergunning hebben en anderzijds door controles zoals de mtv.

Mevrouw Van Nieuwenhuizen-Wijbenga (VVD):

Er blijft eerlijk gezegd wat onduidelijkheid over na dit debatje. Dat heeft te maken met de woorden "monitoren" en "controleren". Er was veel ophef in de media omdat Denemarken de grenzen weer gaat controleren. Vervolgens lezen we dat Nederland mogelijk hetzelfde gaat doen. Dat zou kunnen, zoals de Denen ook zeggen, omdat het niet gaat om controleren maar om monitoren. Ik wil graag van de minister weten wat we precies doen. Doen we hetzelfde als Denemarken? Hoe verhoudt zich dat tot het mobiel toezicht dat door de Raad van State is verboden?

De voorzitter:

Dank u wel. U hebt maar een halve minuut voor een vervolgvraag. Dat betekent: een korte vraag.

Minister Leers:

We gaan geen pseudogrenscontrole invoeren met een slagboom en individuele controle. Wat we wel doen, is op basis van indicaties controleren of mensen de geëigende papieren hebben en voldoen aan de afspraken. Daarnaast bekijken we of we via automatische methodes, zoals camerabewaking, een betere controle kunnen uitoefenen, ook aan de grenzen, ter ondersteuning van het mobiel toezicht vreemdelingen.

De heer Schouw (D66):

Laat ik eens het onverwachte doen en een chapeau uitspreken voor minister Leers, die zich in Europa sterk heeft gemaakt voor een Europa zonder grenzen, zonder grenscontroles. Dat was de inzet van de minister. Het is goed dat hij weerstand geboden heeft aan bijvoorbeeld de druk die de PVV-fractie op dit punt heeft uitgeoefend.

De voorzitter:

Mijnheer Schouw, mijnheer Bosma heeft een nieuw horloge gekregen en wijst mij erop dat u over uw halve minuut heen bent.

De heer Schouw (D66):

Dat horloge gebruikt hij selectief!

De voorzitter:

Maar hij heeft wel gelijk, want uw tijd is om.

De heer Schouw (D66):

Ik kom aan mijn vraag, mevrouw de voorzitter.

De voorzitter:

Heel snel dan.

De heer Schouw (D66):

Klopt het dat sinds twee weken in de Benelux-trein extra controles plaatsvinden? Klopt het dat aan de grenzen ook extra controles plaatsvinden via de mobiele eenheden?

Minister Leers:

Twee korte antwoorden. Als ik van de heer Schouw een schouderklopje krijg, ben ik extra op mijn qui vive. Wat de Benelux-trein betreft, voeren wij gewoon normale controles uit binnen de grenzen van wat ons is toegestaan.

De voorzitter:

Ik dank de minister voor zijn antwoorden.