De voorzitter:

Zojuist heeft de minister-president mij verzocht, op dit moment een verklaring te mogen afleggen bij ons in de Tweede Kamer.

Ik neem aan dat de leden daartegen geen bezwaar hebben.

Minister Balkenende:

Mijnheer de voorzitter. Het is met grote spijt dat ik hier vandaag in uw Kamer verschijn; spijt vanwege de aard van boodschap, maar zeker ook spijt vanwege het moment waarop. Ik kan mij goed voorstellen dat verschillende afgevaardigden maar ook heel veel mensen thuis vooral over dat laatste hun teleurstelling hebben uitgesproken.

Gisteren was op de eerste plaats de dag van de uitvaart van Prins Claus en had dat vooral ook moeten blijven, voor de koninklijke familie en voor ons gehele volk!

Dat er gisteravond een ministerraad was uitgeschreven, had te maken met het debat over de uitbreiding van de Europese Unie en de wens om de Kamer zo snel mogelijk te kunnen informeren over het standpunt van het kabinet. Aan die discussie zijn wij gisteravond niet toegekomen omdat de vergadering in het teken kwam te staan van ontwikkelingen binnen één van de coalitiepartijen.

Op 15 mei heeft de kiezer zich onomwonden uitgesproken. De verkiezingsuitslag was helder en duidelijk in de richting van een kabinet bestaande uit CDA, LPF en VVD. Door de vorming van dit kabinet werd recht gedaan aan de duidelijke wens die de kiezers op 15 mei kenbaar hadden gemaakt. Een andere coalitie was ook niet denkbaar.

Het kabinet heeft ook het regeerprogramma gebaseerd op de verkiezingsuitslag: duidelijkheid en daadkracht, waarden en normen, openheid en transparantie. Het kabinet is direct na zijn aantreden met voortvarendheid aan de slag gegaan. Dat was nodig, ook gezien de financieel-economische ontwikkelingen. Daarbij waren er voorafgaand aan de algemene beschouwingen weliswaar in de marge enige aanloopproblemen, maar het resultaat was dat er vergaande en noodzakelijke beslissingen werden genomen. Er is een doorwrochte begroting gepresenteerd, plus een beleidsprogramma tot aan 2006 met ingrijpende beleidsvoornemens.

Tot op het laatst is er in de Treveszaal in eenheid en in gezamenlijkheid geregeerd met als laatste resultaat de besluitvorming over een ambitieus veiligheidsplan afgelopen vrijdag.

Tot mijn spijt heb ik de afgelopen dagen moeten constateren dat er binnen het kabinet tussen enkele ministers van de LPF een vertrouwensbreuk is ontstaan. Daarbij ging het nadrukkelijk niet om een conflict over de inhoud van het beleid, het ging uitsluitend om de vraag hoe mensen met elkaar omgaan binnen de LPF-geleding. Ik heb de afgelopen dagen achter en voor de schermen alles gedaan wat naar mijn mening nodig en mogelijk was om het tussen de ministers ontstane probleem op te lossen. Ik heb dat gedaan vanwege het belang van een goed bestuur en om in een uiterste poging recht te doen aan de verkiezingsuitslag. Dat is mij helaas niet mogelijk gemaakt.

In de vergadering van de ministerraad van gisteravond heb ik moeten constateren dat het conflict tussen beide ministers zodanige vormen had aangenomen dat ook de andere bewindspersonen van de LPF niet langer bereid waren om met hen in een kabinet samen te werken. Na deze gebleken vertrouwensbreuk tussen de bewindspersonen van de LPF heb ik de minister van VWS en van EZ gevraagd om daaraan hun consequenties te verbinden en op eigen initiatief ontslag te vragen. Dat beroep op deze beide ministers werd ondersteund door alle andere leden van het kabinet. Ik heb beide ministers de gelegenheid gegeven om op dit dringende beroep hedenochtend antwoord te geven. In de loop van deze dag hebben beide ministers mij laten weten dat zij hun ontslagaanvraag zouden indienen en dat is inmiddels gebeurd.

In de ministerraadvergadering van gisteravond heb ik ook aangekondigd vandaag overleg te zullen voeren met de voorzitters van de fracties waarop dit kabinet steunt, dit gelet op de situatie binnen het kabinet, alsmede op de aanhoudende discussies binnen en rond de LPF-fractie en de LPF-partij. Mede op basis van deze consultaties heb ik de conclusie getrokken dat er geen basis meer is voor verdere vruchtbare en duurzame samenwerking binnen de coalitie. Ik heb die conclusie hedenmiddag aan de vergadering van de ministerraad voorgelegd. Op grond daarvan ben ik voornemens om Hare Majesteit de Koningin het ontslag aan te bieden van alle na het vertrek van de ministers van VWS en EZ resterende ministers en staatssecretarissen.

De voorzitter:

Mij is gebleken dat woordvoerders van fracties willen reageren op de verklaring van de minister-president. Mij is door een aantal fracties verzocht om te schorsen voordat wij beginnen met de reacties. Dit verzoek varieert van 15 minuten tot, van de kant van de CDA-fractie, 30 minuten. Het is uiteraard niet het moment om te discussiëren over momenten van schorsing, maar ik hecht er om tal van redenen aan, de schorsing zo kort mogelijk te houden. Ik stel voor een kwartier te schorsen.

De vergadering wordt van 14.55 uur tot 15.20 uur geschorst.

Naar boven