Aan de orde is de behandeling van:

het wetsvoorstel Wijziging van de begrotingsstaten van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (XV) voor het jaar 2005 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota) (30391 XV).

De algemene beraadslaging wordt geopend.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Voorzitter. Ik zal een aantal opmerkingen maken over het amendement-Van Gent/Vendrik van de fractie van GroenLinks bij de suppletoire begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Wij hebben een amendement ingediend om 500 mln. beschikbaar te stellen voor het ESF. Gisteren hebben wij een uitgebreid debat gevoerd over het ESF en het sluiten van het loket omdat het geld op is. Enerzijds is dat goed want er is maximaal gebruik gemaakt van wat mogelijk was. Anderzijds vinden wij het heel jammer dat heel veel projecten blijven liggen doordat het geld op is en dat het ook in 2006 bijna onmogelijk zal zijn om nieuwe projecten in te dienen. Die 500 mln. is natuurlijk een interessant bedrag en er is bij deze ESF-subsidies ook nog het multipliereffect, want naast de ESF-subsidie draagt ook de aanvrager een substantieel deel bij.

Wij vinden dit van groot belang omdat in onze ogen werknemers en werkzoekenden er niet de dupe van moeten worden dat de kas leeg is. Wij hebben als toelichting bij het amendement aangegeven hoe wij dit bedrag willen dekken. Ik zal dat hier herhalen. Het bedrag van 500 mln. wordt, zo stellen wij voor, geparkeerd op artikel 98, algemeen, waarmee vervolgens een ESF-fonds kan worden gecreëerd. Door vanuit de onderuitputting 2005 een bedrag in een apart fonds onder te brengen, kunnen ook volgend jaar ESF-subsidies worden uitgekeerd zonder dat dit ten koste gaat van het EMU-saldo 2006.

In de feitelijke vraag nr. 21 over de Najaarsnota is gevraagd welke bedragen bij SZA in principe nog vrij kunnen worden uitgegeven of voor lastenverlichting kunnen worden ingezet. Wij hebben als antwoord gekregen dat de meevallende SZA-uitgaven hebben geleid tot een onderschrijding van SZA-kader met 0,5 mld. in 2005. Deze meevallers mogen in overeenstemming met de begrotingsregels worden ingezet ter compensatie van tegenvallers, maar in principe niet voor beleidsintensivering. Mij lijkt mijn amendement heel consistent met de beantwoording van die feitelijke vraag bij de Najaarsnota. Ik doe een hartstochtelijke oproep aan de staatssecretaris, die het volgens mij ook helemaal niet prettig vindt dat zoveel projecten op de plank blijven liggen. Wij vinden deze projecten, waarin mensen goed geschoold worden als zij al op de arbeidsmarkt zitten of naar de arbeidsmarkt worden toegeleid, natuurlijk allemaal uitermate belangrijk. Het lijkt ons dus een fantastisch idee om deze 500 mln. voor dit doel beschikbaar te stellen.

Staatssecretaris Van Hoof:

Voorzitter. Ik begrijp de betrokkenheid van mevrouw Van Gent bij het ESF-budget, maar ik stel wel vast dat dat budget vanaf het begin bekend was. Van het begin is het zo geweest dat het het einde van de regeling zou zijn zodra het budget was besteed, althans zodra er zo veel aanvragen waren dat men ervan mocht uitgaan dat het besteed zou worden. Mevrouw Van Gent probeert nu een soort Nederlandse ESF-kloon te maken en in feite een fonds te creëren voor een ongestructureerde subsidiëring in welke richting dan ook, terwijl er daarnaast al langs vele andere lijnen vanuit de Nederlandse begroting beschikbare fondsen zijn.

Ik vind dus dat een dergelijk bedrag ten behoeve van een ESF-kloon niet nodig is. Het sluit ook niet aan op het karakter van het ESF. Daarvan wisten wij dat het eindig zou zijn en dat er daarna geen mogelijkheden zouden zijn. Bovendien wil ik nu niet met mevrouw Van Gent filosoferen over alle uitvoeringsproblemen die men daarbij zou kunnen krijgen, bijvoorbeeld wie daarvoor in aanmerking moeten komen – alleen de huidige aanvragers of de potentiële aanvragers – en alle achterliggende vragen. Daaraan komen wij niet toe omdat wat mij betreft het aanvaarden van dit amendement wordt ontraden.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Ik ben niet op zoek naar klonen. Dat zijn van die termen waar ik niet veel mee kan.

Er dreigen veel projecten op de plank te blijven liggen, omdat het geld uit het ESF-budget op is. Wellicht zitten daar heel goede projecten tussen. Als dat extra geld er komt, kan wat ons betreft opnieuw worden beoordeeld of die projecten volgens de ESF-criteria in aanmerking komen voor middelen. Misschien is er, nadat de oude aanvragen zijn beoordeeld, nog iets over voor de nieuwe aanvragen, want wij zijn het eens over het doel: het overbruggen van bureaucratische drempels. Dat geld kan nu worden ingezet, dus de staatssecretaris zou dolblij moeten zijn dat de GroenLinksfractie zo goed heeft opgelet en nu dit amendement heeft ingediend.

Staatssecretaris Van Hoof:

Voor het terugleiden van mensen naar reguliere arbeid, al of niet via opleiding en training, zijn veel instrumenten beschikbaar. Mevrouw Van Gent weet dat. Zij weet ook dat die instrumenten door veel partijen kunnen worden ingezet en dat daarvoor via meerdere lijnen financiële middelen beschikbaar zijn, hierbij denk ik ook aan de extra fondsen die via de werktop beschikbaar zijn gekomen. Het ESF was een heel ander instrument vanuit een heel andere financieringsbron, en wij hebben steeds geweten dat de beschikbaarheid daarvan zou eindigen. Dat gebeurde toevallig op 28 oktober jongstleden, maar als dat zou hebben plaatsgevonden op 1 december jongstleden of in april van volgend jaar, zouden er ook projecten niet in aanmerking zijn gekomen omdat er einde aan het budget was. Die datum is nu iets naar voren gekomen, dus er is geen enkele extra aanleiding om nu vanuit rijksgeld nog andere subsidies beschikbaar te stellen naast de subsidies die er al zijn.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Enkele projecten kunnen niet doorgaan en dat moet de staatssecretaris toch ook zonde vinden. Het gaat ook om de mensen achter die projecten, die zouden worden geschoold of omgeschoold en zouden worden toegeleid naar de arbeidsmarkt. De staatssecretaris zou verheugd moeten zijn als daarvoor extra middelen beschikbaar zouden komen. Of zegt hij: ik heb eigenlijk geen behoefte aan extra geld, laat die projecten maar niet doorgaan? Dat is toch een gemiste kans?

Staatssecretaris Van Hoof:

Er is geen sprake van een gemiste kans, want alle beschikbare ESF-fondsen en gelden zijn gebruikt. Wij zouden daarmee blij moeten zijn, want een miljoen mensen krijgen die training en scholing. Dat is precies het aantal dat was voorzien.

Als mevrouw Van Gent zegt dat die projecten niet kunnen doorgaan, betwijfel ik dat in hoge mate. Al die projecten zouden namelijk voor de helft met eigen financiering hebben plaatsgevonden en voor de helft met ESF-geld. Dat betekent dat ze ten minste voor de helft kunnen doorgaan. Het beeld is dus minder somber dan dat mevrouw Van Gent schetst. Als partijen, net als de rijksoverheid, kans zouden zien om hun eigen projecten via andere financieringsbronnen rond te krijgen, kunnen die projecten nog steeds doorgaan. Met andere woorden, het karakter van het ESF, de manier waarop het is georganiseerd, het feit dat dit fonds altijd leeg zou raken en er dus altijd projecten niet aan de orde zouden komen, betekent dat er geen aanleiding is om de suggestie van mevrouw Van Gent op te volgen. Daarom blijf ik de aanvaarding van het amendement ontraden.

De algemene beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter:

Het amendement zal aan de stemmingslijst van aanstaande dinsdag worden toegevoegd. Wij zijn daarmee aan het einde van deze vergadering gekomen. Ik dank de leden Blok en van Miltenburg voor hun gewaardeerde belangstelling bij dit onderdeel.

Sluiting 16.52 uur