32 500 VI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie (VI) voor het jaar 2011

F BRIEF VAN DE MINISTER VAN VEILIGHEID EN JUSTITIE

Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 14 februari 2011

Bij brief van 30 november 2010 heeft de voorzitter van de vaste commissie voor Justitie, mede namens de voorzitter voor de vaste commissie voor Financiën, aangegeven hoe doorlopende teksten van wetsvoorstellen¹, die door deze commissies zijn verzocht, vorm dienen te krijgen. De concrete aanleiding voor dit verzoek was de wens om, met het oog op de voortzetting van de behandeling van de wetsvoorstellen 28 746, 31 058 en 31 065, te beschikken over geconsolideerde teksten van boek 2 en boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.²

Hierna ga ik eerst in op de concrete wensen ten aanzien van de genoemde wetsvoorstellen. Vervolgens zal ik ingaan op de wens van de vaste commissie voor Justitie om structureel te beschikken over geconsolideerde wetteksten.

Verzoek geconsolideerde teksten boek 2 en boek 7 BW

Hierbij ontvangt u de geconsolideerde teksten van Boek 2 en Boek 7 BW in kolommen. In de kolommen zijn samengevat verschillende tekstvarianten opgenomen, te weten:

• de huidige tekst van boek 2 respectievelijk boek 7 BW;

• het regeringsvoorstel na verwerking van nota's van wijziging;

• het regeringsvoorstel na verwerking amendementen;

• het regeringsvoorstel na verwerking van andere wetsvoorstellen.

Vanwege de aard en omvang van de bestanden (ruim 2000 pagina’s A4) worden zij in elektronische vorm ter beschikking gesteld. De bestanden treden in de plaats van de doorlopende teksten die de commissie eerder zijn toegezonden maar onvoldoende werden geacht. In die teksten waren de eerdergenoemde wijzigingen van het regeringsvoorstel wel verwerkt, maar waren de tekstvarianten niet in kolommen zichtbaar. In een bijlage is nader beschreven welke bestanden naar aanleiding van uw verzoek zijn vervaardigd.

De voorzitter van de vaste commissie voor Justitie heeft gevraagd om geconsolideerde teksten van boek 2 en boek 7 van het Burgerlijk Wetboek met daarin verwerkt de wetsvoorstellen 28 746, 31 058 en 31 065. Tevens verzocht hij de andere ingediende wijzigingsvoorstellen van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek te verwerken, althans waar zij interfereren met de genoemde wetsvoorstellen. Hij noemde daarbij als voorbeeld de wetsvoorstellen 31 763 en 32 426.

In het aangeleverde bestand is wetsvoorstel 32 426 verwerkt. Alleen dat wetsvoorstel heeft inhoudelijk relevante consequenties voor de beoordeling van de voorliggende wetsvoorstellen.

De aangeleverde bestanden zijn met de grootste zorgvuldigheid samengesteld. Dat laat onverlet dat enkel de teksten van de wijzigingswetten zoals deze door de Tweede en Eerste Kamer worden aangenomen formele rechtskracht kunnen krijgen en dus bepalend zijn voor de uiteindelijk geldende tekst van het BW. De geconsolideerde tekstversies hebben enkel het karakter van een hulpmiddel voor het beoordelen van de wetsvoorstellen.

Naar ik hoop, bieden de thans aangeleverde bestanden, waar nodig in combinatie met de reeds beschikbare kamerstukken, voldoende basis om de behandeling van de wetsvoorstellen 28 746, 31 058 en 31 065 op korte termijn af te ronden.

Structurele beschikbaarheid van geconsolideerde teksten

Een geconsolideerde tekst geeft weer hoe een wet (hierna: de doelwet) zal luiden na inwerkingtreding van een wijzigingsvoorstel daarop. Een dergelijke tekst draagt bij aan het verkrijgen van inzicht in de betekenis van een wijzigingsvoorstel. Dat het wenselijk is om gedurende het wetgevingstraject steeds over een geconsolideerde tekst van de doelwet te beschikken, wordt al geruime tijd onderkend. Het consolideren van een wet is echter vooralsnog een tijdrovend handmatig proces. Gedurende het wetgevingsproces is een voorstel van wet, en daarmee ook de voorziene tekst van de doelwet, voordurend aan verandering onderhevig door de indiening van bijvoorbeeld nota’s van wijziging en amendementen. Daarnaast kan de geconsolideerde tekst worden beïnvloed door de inwerkingtreding van andere wijzigingsvoorstellen die dezelfde doelwet betreffen (samenloop). In geval van samenloop is niet altijd duidelijk welke tekstvariant uiteindelijk werkelijkheid zal worden.

Bij de verwerking van de thans aangeleverde bestanden is gebleken dat telkens keuzes moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld over de vraag of rekening moet worden gehouden met de inwerkingtreding van andere wijzigingsvoorstellen op enige datum na de consolidatie. Het is al met al een niet eenvoudig te automatiseren proces.

Gedurende een wetgevingstraject kunnen vele versies van de voorziene tekst van de doelwet ontstaan. Dat maakt dat de lasten van het permanent (handmatig) vervaardigen en beschikbaar houden van geconsolideerde doelteksten groot zijn. Ter illustratie: de wetsvoorstellen 28 746, 31 065 en 31 058 hebben gedurende de loop van deze wetgevingstrajecten bij de Staten-Generaal tot nu toe geleid tot 10 verschillende toekomstige versies van boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.

Consolidatie van de doelwettekst³ gebeurt thans eenmalig na inwerkingtreding van wet- en regelgeving ten behoeve van de publicatie daarvan op www.wetten.nl. De kosten hiervan bedragen € 2 mln. per jaar. De wens om gedurende het wetgevingsproces over een geconsolideerde tekst te beschikken, kan in de praktijk alleen structureel worden gerealiseerd als voorkomen wordt dat de extra werkzaamheden te belastend zijn. Daarnaast moet het resultaat voldoende tegemoet komen aan het beoogde doel.

In 2008 is hiernaar een verkenning gedaan. Uitgangspunt was dat in eerste instantie niet een wijzigingswet maar een nieuwe geconsolideerde tekst zou moeten worden ontworpen. Het genereren van het wijzigingsvoorstel zou vervolgens geheel of grotendeels geautomatiseerd moeten plaatsvinden op basis van een vergelijking tussen de huidige en de voorgestelde geconsolideerde tekst. Bij het Bureau Wetgeving van de Tweede Kamer is in het kader van het project Smart Environment for Assisting Legislative Drafting (SEAL) met een prototype van een wetgevingseditor verkend of het mogelijk is geautomatiseerd amendementen te genereren op basis van een aangepaste versie van een wetsvoorstel. In het kader van het onderzoek Digitale ondersteuning van het presenteren en maken van (wijzigings)wetten heeft het Leibniz Center for Law in opdracht van het ministerie van Justitie daarnaast met name onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om samenloop tussen verschillende wijzigingsvoorstellen te detecteren en te verwerken. De conclusie van deze verkenningen is dat er aanknopingspunten zijn voor het ontwikkelen van een wetgevingseditor met de hier besproken functionaliteit, maar dat er nog veel vraagstukken moeten worden opgelost voordat kan worden beschikt over een in de praktijk bruikbare oplossing.

In het kader van het programma Legis zal door het ministerie van Veiligheid en Justitie samen met de griffies van de Eerste en Tweede Kamer verder worden gewerkt aan de ontwikkeling van de genoemde wetgevingseditor. Als de gesignaleerde problemen kunnen worden opgelost, kan dit over een jaar tot resultaat leiden. Uiteraard duurt het dan nog enige tijd voordat nieuwe wetsvoorstellen die met deze editor zijn ontworpen de Eerste Kamer zullen bereiken.

In de tussentijd vraagt de productie van geconsolideerde teksten met toepassing van de gevraagde specificaties de handmatige inzet van wetgevingscapaciteit.

De minister van Veiligheid en Justitie,

I. W. Opstelten

BIJLAGE BESCHRIJVING AANGELEVERDE BESTANDEN

M.b.t. Boek 2 BW:

In de op verzoek van de Eerste Kamer vervaardigde bestanden zijn geconsolideerde teksten opgenomen van Boek 2 van het BW zoals deze luiden na verwerking van de wetsvoorstellen 31 058^* en 32 426^*. De thans voorziene wijziging van boek 2 kan schematisch op de volgende wijze worden weergegeven:

Van elk van de tekstvarianten A t/m E zijn geconsolideerde teksten vervaardigd De letters A–E verwijzen naar de corresponderende kolom in het aangeleverde Excel-spreadsheet boek2.xls, waarin deze vijf varianten van de geconsolideerde tekst van boek 2 BW zijn opgenomen. Dit betreft derhalve:

• A. Huidige tekst van boek 2 (stand 19/01/2011)

• B. Tekst na verwerking wetsvoorstel 31 058 zoals dat voorstel luidde na de 2e nota van wijziging (het «regeringsvoorstel» zonder amendementen);

• C. Tekst na verwerking wetsvoorstel 31 058 zoals dat voorstel luidde na de 2e nota van wijziging en met verwerking van de aangenomen amendementen (het aan de Eerste Kamer gezonden voorstel);

• D. Tekst boek 2 BW na verwerking wetsvoorstel 31 058 zoals dat voorstel zou komen te luiden na verwerking van de wijzigingen die daarop zijn voorgesteld in wetsvoorstel 32 426 (zoals dit voorstel thans bij de TK ligt);

• E. Tekst boek 2 BW na verwerking wetsvoorstel 31 058 zoals dat voorstel zou komen te luiden na verwerking van de wijzigingen die daarop zijn voorgesteld in wetsvoorstel 32 426 (zoals dit voorstel thans bij de TK ligt) en met verwerking van de in wetsvoorstel 32 426 voorgestelde rechtstreekse wijzigingen van Boek 2 BW;

Hierbij valt op te merken dat de teksten B, C en D slechts theoretische betekenis hebben, omdat de beoogde gelijktijdige inwerkingtreding van wetsvoorstel 31 058 en 32 426 er toe zou leiden dat slechts tekst E daadwerkelijk kracht van wet zal krijgen.

Binnen Excel bestaan onvoldoende mogelijkheden om op overzichtelijke en werkbare wijze de verschillen tussen tekstblokken zichtbaar te maken. Naar aanleiding van de wens om de verschillen tussen deze tekstvarianten te visualiseren, zijn Word-bestanden aangeleverd waarin de wijzigingen zichtbaar zijn gemaakt tussen een aantal combinaties van de hierboven aangeven tekstvarianten, te weten:

• 1. A ← → B

• 2. A ← → C

• 3. A ← → D

• 4. A ← → E

• 5. B ← → C (waarmee het effect van de door de Tweede Kamer aangenomen amendementen zichtbaar wordt gemaakt.

Daarbij valt nog op te merken dat de wijze waarop deze verschillen getoond worden (gebruik van kleur/onderstrepingen/doorhalingen/tekstballonnen) bepaald worden door de gebruiker zelf, met behulp van de opties die Word daarvoor biedt.

M.b.t. Boek 7 BW:

In de op verzoek van de Eerste Kamer vervaardigde bestanden zijn geconsolideerde teksten opgenomen van Boek 7 van het BW zoals deze luiden na verwerking van de wetsvoorstellen 28 746⁶, 31 065⁷ en 32 426⁸. De thans voorziene wijziging van boek 2 kan schematisch op de volgende wijze worden weergegeven:

Van elk van de tekstvarianten A t/m D zijn geconsolideerde teksten vervaardigd. De letters A–D verwijzen naar de corresponderende kolom in het aangeleverde Excel-spreadsheet boek 7.xls, waarin deze vier varianten van de geconsolideerde tekst van boek 7 BW zijn opgenomen. Dit betreft derhalve:

• A. Huidige tekst van boek 7 (stand 19/01/2011)

• B. Tekst na verwerking wetsvoorstel 28 746 zoals dat voorstel luidde na verwerking van wetsvoorstel 31 065 in de versie na de 5e nota van wijziging (het «regeringsvoorstel» zonder amendementen);

• C. Tekst na verwerking wetsvoorstel 28 746 zoals dat voorstel luidde na verwerking van wetsvoorstel 31 065 in de versie na verwerking van de aangenomen amendementen daarop (het aan de Eerste Kamer gezonden voorstel);

• D. Tekst na verwerking wetsvoorstel 28 746 zoals dat voorstel luidde na verwerking van wetsvoorstel 31 065 in de versie na verwerking van de aangenomen amendementen daarop, alsmede wetsvoorstel 32 426 (zoals dit laatste voorstel thans bij de TK ligt).

Binnen Excel bestaan onvoldoende mogelijkheden om op overzichtelijke en werkbare wijze de verschillen tussen tekstblokken zichtbaar te maken. Naar aanleiding van de wens om de verschillen tussen deze tekstvarianten te visualiseren zijn Word-bestanden aangeleverd waarin de wijzigingen zichtbaar zijn gemaakt tussen een aantal combinaties van de hierboven aangeven tekstvarianten, te weten:

• 1. A ← → B

• 2. A ← → C

• 3. A ← → D

• 4. B ← → C (waarmee het effect van de door de Tweede Kamer aangenomen amendementen zichtbaar wordt gemaakt.

Daarbij valt nog op te merken dat de wijze waarop deze verschillen getoond worden (gebruik van kleur/onderstrepingen/doorhalingen/tekstballonnen) bepaald worden door de gebruiker zelf, met behulp van de opties die Word daarvoor biedt.

---

1 http://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/32500_vi_begrotingsstaten

2 Te weten de voorstellen 28 746 (Vaststelling van titel 7.13 (vennootschap) van het Burgerlijk Wetboek), 31 065 (Aanpassing van de wetgeving aan en invoering van titel 7.13 (vennootschap) van het Burgerlijk Wetboek (Invoeringswet titel 7.13 Burgerlijk Wetboek)) en 31 058 (Wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met de aanpassing van de regeling voor besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht).

3 Consolidatie en publicatie van de wijzigingsregeling geschiedt slechts voor zover deze regeling zelfstandige rechtsregels bevat, hetgeen meestal niet het geval is.

* Wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met de aanpassing van de regeling voor besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht)

* Aanpassing van de wetgeving aan en invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht (Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht)

6 Vaststelling van titel 7.13 (vennootschap) van het Burgerlijk Wetboek)

7 Aanpassing van de wetgeving aan en invoering van titel 7.13 (vennootschap) van het Burgerlijk Wetboek (Invoeringswet titel 7.13 Burgerlijk Wetboek)

8 Aanpassing van de wetgeving aan en invoering van de Wet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht (Invoeringswet vereenvoudiging en flexibilisering bv-recht)