27 062 Alleenstaande minderjarige asielzoekers

Nr. 134 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 22 juni 2023

Naar aanleiding van de motie van de leden Van Toorenburg en Voordewind¹ met het verzoek om uw Kamer periodiek te informeren over de voortgang van het Grieks-Nederlandse samenwerkingsverband om het voogdijsysteem en de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) in Griekenland structureel te verbeteren, informeer ik u hierbij over de laatste ontwikkelingen².

Ontwikkelingen situatie amv in Griekenland

Volgens de laatst beschikbare cijfers van het Griekse nationale centrum voor sociale solidariteit, E.K.K.A., waren op 1 april 2023 in heel Griekenland 2.219 amv geregistreerd. Dit aantal is aanzienlijk lager dan de 5.180 amv die in Griekenland waren geregistreerd ten tijde van de start van het amv-samenwerkingsverband. De samenstelling van de groep is nagenoeg ongewijzigd: 83% jongens; 93% 14 jaar of ouder. De drie nationaliteiten die het meest geregistreerd worden zijn 18% Afghaans, 12% Pakistaans en 8% Syrisch.

Volgens recente data van de Europese Commissie en IOM zijn 5.040 personen herplaatst sinds september 2019, waaronder circa 1.313 amv. Het aantal herplaatste personen nadert gestaagd het streefgetal van 5.200. Een deel van deze groep is naar Nederland herplaatst in het kader van het aanbod dat het kabinet heeft gedaan naar aanleiding van de branden op Lesbos. Uw Kamer is op 19 januari 2021 over de invulling van dit aanbod geïnformeerd³.

Verlenging samenwerkingsverband

In 2020 is het Grieks-Nederlands samenwerkingsverband dat gericht is op het versterken van de opvang en de voogdij van amv in Griekenland bekrachtigd met een bilateraal Memorandum of Understanding (MoU).⁴ Dit MoU liep half juni 2023 af. Het kabinet hecht echter onverminderd aan het verbeteren van de situatie voor amv en heeft daarom gezamenlijk met Griekenland besloten de samenwerking te verlengen en uit te breiden. Deze verlenging geldt ook als een Nederlandse bijdrage aan het vrijwillige solidariteitsmechanisme zoals dat op de informele JBZ-raad van 11 juli 2022 werd afgesproken⁵.

De invulling van de verlenging is tot stand gekomen in gesprekken met de Griekse overheid en bestaat uit drie elementen: 1) de voorzetting van de samenwerking met Nidos waarbij er een programmamanager beschikbaar blijft voor SSPUAM tot 18 juni 2025, 2) de voorzetting van de drie amv-opvanglocaties door Movement on the Ground en The Home Project tot 1 augustus 2024 en 3) de start van het project van de International Organisation for Migration gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de opvang van amv op de 5 Griekse hotspoteilanden tot december 2023.

Voortzetting samenwerking Nidos

Zoals eerder gemeld aan uw Kamer ondersteunt Nidos met Nederlandse financiering de Griekse overheid bij het opzetten van het Griekse voogdijsysteem voor amv. Als onderdeel van de samenwerking is een tijdelijke liaison officer vanuit Nidos aan de Special Secretary for the Protection of Unaccompanied Minors (SSPUAM) beschikbaar gesteld. Deze liaison officer is sinds september 2021 werkzaam bij SSPUAM en heeft bijgedragen aan de voortgang. De doelstellingen van deze ondersteuning zijn het versterken van het juridische en procedurele kader van voogdij voor amv’s in Griekenland en voorbereiding en implementatie van een nieuw voogdijsysteem voor amv’s in Griekenland. In lijn met de motie van het lid Ceder c.s.⁶ over het voogdijsysteem voor amv in Griekenland worden er voor de verbetering van het voogdijsysteem half jaarlijkse actie plannen ondertekend.

Sinds de laatste voortgangsbrief van 25 november 2022⁷ hebben diverse positieve ontwikkelingen plaatsgevonden, waaronder de goedkeuring in Griekse parlement van de nieuwe voogdijwet op 22 juli 2022. Op dit moment is de verwachting dat de operationalisering van het nieuwe voogdijsysteem zal plaatsvinden in het laatste kwartaal van dit jaar. Er zullen NGO’s worden aangezocht die de voogden moeten werven en aanstellen. Nidos zal nog twee jaar SSPUAM blijven ondersteunen in het door ontwikkelen van het voogdijsysteem van Griekenland.

Voortzetting drie AMV-opvanglocaties door Movement on the Ground

In drie jaar tijd zijn door Movement on the Ground en the Home Project in Griekenland drie opvanglocaties opgezet en in gebruik genomen met een totale capaciteit van 48 opvangplekken voor deze kwetsbare doelgroep. De amv’s in de locaties worden ondersteund bij hun asiel- of gezinsherenigingsaanvraag en eventuele andere procedures. Ook ontvangen alle kinderen in de huizen psychosociale hulp en worden zij voorbereid op de toekomst, bijvoorbeeld door middel van hospitality training en kooklessen. Alle amv’s in dit programma worden geregistreerd in openbare Griekse scholen en deels in zogenaamde multiculturele scholen. Zij krijgen daarnaast aanvullende (online) lessen in het Grieks en het Engels.

Er zijn inmiddels meer dan 180 amv’s opgevangen. In totaal zijn circa 37 amv’s in de opvanglocaties van Movement on the Ground in Griekenland herenigd met familieleden in een andere EU-lidstaat of naar een andere lidstaat herplaatst. Verder zijn circa 115 kinderen vertrokken om andere redenen, bijvoorbeeld naar semi-begeleid wonen of naar een volwassenenopvang. Anderen zijn zelfstandig vertrokken.

Start IOM-project Griekse eilanden

Uw Kamer werd in de Geannoteerde Agenda van de JBZ-Raad van 8 en 9 juni 2022 al geïnformeerd dat Nederland samen met Tsjechië en Zwitserland gezamenlijke van een project financiert dat wordt uitgevoerd door de International Organisation for Migration. Het project is gericht op het verbeteren van de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen op de Griekse eilanden. De Nederlandse steun is gericht op het verbeteren van de opvang van amv op Chios, Kos, Leros en Samos.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, E. van der Burg

---

1 Kamerstuk 19 637, nr. 2614

2 Kamerstuk 27 062, nr. 111

3 Kamerstuk 27 062, nr. 121

4 Kamerstuk 27 062, nr. 112

5 Kamerstuk 32 317, nr. 826

6 Kamerstuk 32 317, nr. 718

7 Kamerstuk 27 062, nr. 129