5 Vragenuur: Vragen De Graaf

Vragen van het lid De Graaf aan de minister van Veiligheid en Justitie over het bericht "Slapende IS-cel was aanwezig in Nijmeegs vluchtelingenkamp". 

De heer De Graaf (PVV):

Voorzitter. De Nieuwe Rotterdamse Courant bracht gisteren het bericht dat een slapende islamitische terreurcel aanwezig was in een asielzoekerscentrum in Nijmegen en dat de leden daarvan via de asielstroom — daar gaat het om — naar Nederland en ook Duitsland waren gekomen. Zij waren gekomen naar het Nijmegen van burgemeester en PVV-hatertje Hubert Bruls. Toen het er op echt op aankwam en toen hij echt voor zijn bevolking moest zorgen, was hij degene die lag te slapen in plaats van die terreurcel. In Nijmegen zijn verzorgingshuizen gesloten om bejaarden eruit te jagen en asielzoekers en misschien dus ook jihadisten en terroristen erin te laten. Saleh A. — ik zou bijna zeggen: de volgende Saleh A.; dat is niet echt een Hollandse naam — liep over en meldde dit verhaal aan de Franse politie, want het vooruitzicht van de 72 maagden liet voor hem iets te lang op zich wachten. Hij vertelde dat er twintig bloeddorstige moslims klaarstaan om aan te vallen wanneer het signaal vanuit Islamitische Staat gegeven zou worden. Dat dit terroristische tuig op Nederlandse bodem aanwezig is of was, blijkbaar ongescreend — ik vraag de minister hoe dat zit — is te wijten aan het opengrenzenbeleid van deze minister, van premier Rutte en van zijn Duitse tante Angela, gesteund door het koor van tweede- en derderangs BN'ers, dat samen met naïeve "goedmensen" "jij bent welkom" stond te zingen, ook nog gesteund door types als EU-parlementariër Judith Sargentini, die dit vorig jaar allemaal nog "hysterie" noemde. Deelt de minister deze analyse? 

Toen de asielstroom via de Middellandse Zee nog amper op gang was, waarschuwde ik al twee keer in het vragenuur voor jihadisten die meekwamen in de asielstroom. Dat was twee jaar geleden, in september 2014. Er waren toen al voldoende signalen, maar de toenmalige minister bleek daar stokdoof voor. Ook de NCTV was daar toen stokdoof voor. Heel politiek correct Nederland ontkende wat wij zeiden, maar wij hadden gelijk; de PVV had gelijk. Is de minister bereid om dit gelijk van de PVV alsnog te erkennen? Zo nee, waarom niet? 

Tot slot heb ik nog twee vragen. Ik stel dus dat er genoeg signalen zijn geweest dat jihadisten met de asielstroom naar Nederland zijn gekomen. Erkent de minister dat we geluk hebben gehad dat er eentje is overgelopen en dat dit niet heeft gelegen aan de samenwerking tussen de diensten in de EU? Is de minister bereid om de grenzen nu eindelijk dicht te gooien en er geen asielzoeker meer bij te laten? 

Minister Van der Steur:

Voorzitter. Ik dank de heer De Graaf voor het stellen van deze vragen. De beantwoording daarvan is lastig, omdat het gaat om een lopend onderzoek, maar ik zal mijn best doen om zo veel mogelijk mee te kunnen delen. Op 2 juni jl. zijn in Duitsland drie personen gearresteerd die worden verdacht van het voorbereiden van een aanslag. De arrestaties volgden uit verklaringen van een Syrische man die vastzit in Frankrijk. In mediaberichten wordt gesteld dat er sprake is van een aanslagplot waarbij ook personen betrokken zijn die verblijven in Nederlandse asielopvangcentra. Ik snap dan ook waar de zorg achter de vraagstelling van de heer De Graaf vandaan komt. Ik kan melden dat de informatie ons bekend is. 

Er wordt vanzelfsprekend onderzoek gedaan naar dit soort berichten, maar ik doe over lopende onderzoeken geen mededelingen, zoals de heer De Graaf begrijpt. Ik kan wel zeggen dat er in dit soort zaken internationaal intensief informatie wordt gedeeld. Dat gebeurt op alle niveaus; niet alleen op het niveau van de politie en het Openbaar Ministerie, maar natuurlijk ook op het niveau van onze veiligheidsdiensten. In algemene zin kan ik stellen dat de Nederlandse overheid, waaronder diezelfde veiligheidsdiensten, alert is op signalen van misbruik van de migrantenstroom en de asielprocedure door jihadisten. We hebben daar ook nadrukkelijk melding van gemaakt in een aantal aan de Kamer toegezonden berichten over de terrorismedreiging. Als er aanleiding is, wordt er uiteraard nauwgezet onderzoek verricht. We kunnen niet uitsluiten dat terroristen er ondanks al onze voorzorgsmaatregelen in slagen om de Nederlandse asielprocedure of de vluchtelingenstroom te misbruiken, maar internationaal wordt heel veel informatie gedeeld en ook afgestemd. Dat is zeker positief. Tegelijkertijd bevestigt ook deze casus weer de zorgen die er zijn over de reisbeweging van terroristen. 

De heer De Graaf (PVV):

Ik heb zojuist geluisterd naar een samenvatting van de Integrale Aanpak Jihadisme, die we al een keer of dertig hebben besproken in de Kamer, maar ik heb geen enkel antwoord gehad op mijn vragen. Waar de minister zegt dat het zo mooi is dat we internationaal samenwerken, daar staat voorop dat het allemaal helemaal niet zo mooi is. De minister gebruikt de verkeerde woorden, want ondanks die samenwerking zijn deze mensen ertussendoor geslopen. Eén spijtoptant is toevallig gaan praten. We zijn dus door het oog van de naald geglipt. Dat is niet dankzij het werk van de diensten, maar omdat iemand is gaan praten, die niet kan wachten op zijn 72 maagden. Ik heb de minister gevraagd of hij mijn analyse deelt dat het komt door het opengrenzenbeleid. Ik heb gevraagd of hij bereid is om het gelijk van de PVV van twee jaar geleden te erkennen. Is de minister bereid om te erkennen dat we geluk hebben gehad? Is hij bereid om de grenzen dicht te gooien zodat er geen asielzoeker meer bij komt? Dat zijn een aantal vragen die ik heb gesteld, maar ik heb er nog wel een paar. 

Staatssecretaris Dijkhoff heeft namelijk op een gegeven moment zelfs gezegd dat de asielstroom niet de meest geëigende manier is die wordt uitgezocht om Europa binnen te komen. Er zijn nu zo veel jihadisten opgepakt in Europa en er zijn zo veel signalen dat zij allemaal via de asielstroom Europa en ook Nederland zijn binnengekomen. We hebben de aanslag in Brussel gehad. We hebben de aanslag in Parijs gehad. Hoelang gaan de minister en de regering nog door met het leven van vele Nederlanders op het spel te zetten door middel van de open grenzen? Dat is namelijk de ernst van de zaak. Ik heb daar geen antwoord op gekregen. Ik gun de minister dus graag een tweede poging. 

Minister Van der Steur:

Laat ik beginnen met het punt van de grenzen sluiten. Die vraag is door de heer De Graaf en vele van zijn collega-woordvoerders van de PVV-fractie in de Kamer op alle terreinen aan diverse ministers gesteld. Het antwoord daarop is ook steeds hetzelfde, namelijk dat wij ons bewust zijn van de risico's, maar dat we ons tegelijkertijd realiseren dat het sluiten van de grenzen geen oplossing biedt, nog daargelaten dat het gegeven de internationale afspraken die we met elkaar hebben gemaakt, ook niet kan. Maar het biedt ook geen oplossing voor de problematiek waarmee wij te maken hebben. 

Ik kan op een aantal vragen die de heer De Graaf nu opnieuw stelt dus ook geen antwoord geven, omdat die over een lopend onderzoek gaan. Als ik daarop dus zou ingaan, brengt de heer De Graaf mij in de positie dat ik toch spreek over de inhoud van een lopend onderzoek. Dat kan en mag ik niet doen en dat zal ik ook niet doen. Ik kan wel zeggen dat wij ons heel bewust zijn van het risico dat terroristen gebruikmaken van de asielstroom. Dat is niet alleen vandaag nieuws, maar dat is ook gebleken uit de aanslagen in Parijs. We hebben dat bij een eerder geval in Duitsland gezien. Diezelfde zorg leeft ook in Nederland. We doen alles wat we kunnen om ervoor te zorgen dat we daar waar dat kan, deze mensen zo snel mogelijk in beeld krijgen. Dat is een grote uitdaging, maar die gaan we wel volledig aan. We hebben de Kamer ook vrij uitgebreid geïnformeerd over de manier waarop we dat precies doen. 

De voorzitter:

U hebt nog negentien seconden, mijnheer De Graaf. 

De heer De Graaf (PVV):

Die ga ik zeker benutten, voorzitter. Nogmaals: de vragen zijn wederom niet beantwoord. Natuurlijk zegt de minister dat het onderzoek loopt en dat hij op vragen daarover niet kan antwoorden, maar ook de vragen die hij niet wil beantwoorden, noemt hij vragen waarop hij het antwoord niet kan geven. Maar ik heb heel andere vragen gesteld. Is de minister bereid om de grenzen dicht te gooien? Is hij bereid om de PVV gelijk te geven? En is hij bereid om niet langer te sollen met de levens van vele Nederlanders en om niet langer afhankelijk te blijven van één overloper die toevallig zijn mond opentrekt? 

Minister Van der Steur:

De eerste vraag, over de grenzen, heb ik uitgebreid beantwoord. Precies die andere twee vragen hangen samen met het lopende onderzoek naar dit specifieke geval. Daarop kan ik dus geen antwoord geven, maar zodra dat kan, zal ik uiteraard de Kamer daarover informeren. 

Mevrouw Keijzer (CDA):

De minister kan niet over een lopend onderzoek spreken. Dat begrijp ik, maar mijn vraag gaat over iets anders. Wat gebeurt er nou nadat de identiteit van een vluchteling vastgesteld is? Wordt er dan automatisch gekoppeld tussen de politie, de Afdeling Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel, de IND, de NCTV, het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel en de AIVD? Wordt er automatisch gekoppeld om te bekijken of de persoon die binnengekomen is, ergens gesignaleerd staat en wij ons zorgen moeten maken? Als dat vaststaat, kan er ook gehandeld worden. Ik ben daar dus heel benieuwd naar. Als de minister het nu niet paraat heeft, krijg ik heel graag een uitgebreide schriftelijke reactie. 

Minister Van der Steur:

Ik kan mevrouw Keijzer op deze terechte vraag gelukkig geruststellen. Er zijn heel veel maatregelen, waarover we de Kamer ook een brief hebben gestuurd naar aanleiding van de discussie die ontstaan was over de screening. Ik noem een paar voorbeelden. Alle namen van alle asielzoekers die Nederland binnenkomen, worden vergeleken met het volledige politieregistratiesysteem, met de terrorismeregisters en met het Schengen Informatie Systeem. Als een van die mensen bekend is, komt die naam daaruit dus naar boven. Dan wordt er nader onderzoek gedaan. Daarnaast wordt er natuurlijk niet gewacht op die lijst, want je kunt ook een verdacht signaal ontvangen over iemand die niet op die lijst staat. Daar wordt dus ook grondig onderzoek naar gedaan. Als er aanleiding is om te menen dat er nader onderzoek moet worden gedaan, dan wordt dat ook gedaan, inclusief het uitlezen van eventuele gegevensdragers, want dat is een van de manieren om te bekijken of er misschien met iemand iets aan de hand is. Waar dat nodig is, worden deze stappen dus gezet. 

De heer Van der Staaij (SGP):

Er zijn veel mensen Europa en Nederland binnengekomen die vluchten voor jihadisten, maar we moeten ons realiseren dat er juist ook mensen met jihadistische sympathieën onder die vluchtelingen kunnen zitten. Dat hebben we van het begin af aan met elkaar gezegd. Daarop moeten we heel goed screenen. Het duurde wel een tijd voordat die screening echt op gang was gekomen. In hoeverre is nu ook de achterstand ingelopen en ingehaald die is ontstaan in de begintijd, toen de screening nog volstrekt ontoereikend was? 

Minister Van der Steur:

Dat is een terechte vraag van de heer Van der Staaij. In de brief die de staatssecretaris en ik samen aan de Kamer hebben gestuurd over dit proces, hebben wij bericht dat met terugwerkende kracht alle vanaf 1 januari 2015 in Nederland aangekomen vluchtelingen opnieuw door dezelfde systemen zijn gehaald, om te bezien of er nog aanleiding was om nader onderzoek te verrichten. Die inhaalslag heeft dus plaatsgevonden. Die is door de nationale politie uitgevoerd. Tegelijkertijd wilden we weten of het screeningsproces goed zou blijven gaan. Om die reden hebben we de inspectie gevraagd om de twee inspecties van februari en april te herhalen. Vervolgens wilden we de stap vooruit zetten: oké, prima, we hebben die screening gedaan, maar wat doen we met de informatie die daaruit komt? Daar zullen we de Kamer uiteraard over informeren. 

De heer Fritsma (PVV):

Ik stel nog een keer de vraag namens de PVV-fractie: waarom wacht het kabinet op een aanslag in Nederland? Het is overduidelijk dat er terroristen meeliften met de asielstroom naar Nederland, en dan moet je optreden. Dan moet je niet wachten; dan moet je de Nederlandse grenzen sluiten voor alle asielzoekers. Anders is het, nogmaals, wachten op een aanslag. Waarom doet het kabinet niets? Waarom sluit het kabinet de grenzen niet voor alle asielzoekers? 

Minister Van der Steur:

Voor de goede orde zeg ik ook tegen de heer Fritsma nog eens dat het kabinet niet wacht op een aanslag, zoals hij zegt. Het kabinet doet er alles aan wat het kan doen, op alle mogelijke manieren, om de kans op een aanslag zo klein mogelijk te maken. Desondanks weten we dat ons dreigingsniveau op dit moment substantieel is, wat betekent dat we rekening houden met de mogelijkheid van een aanslag. Ik heb net al tegen de heer De Graaf gezegd — en dat heb ik in veel andere gevallen ook gedaan — dat het sluiten van de grenzen, voor zover dat praktisch haalbaar zou zijn, geen oplossing is voor de huidige problematiek. 

De voorzitter:

Tot slot een tweede vraag van de heer Fritsma. 

De heer Fritsma (PVV):

Met alle respect, maar dat is onzin. We weten dat asielzoekers naar Nederland kunnen komen. De helft daarvan heeft niet eens een paspoort bij zich en is totaal ongeregistreerd. We weten dus niet eens wie we binnenlaten, nog afgezien van het punt dat de screening niet op orde is. De poorten staan wagenwijd open, waardoor Jan en alleman binnenkomt. Ze heten overigens vaak geen Jan, maar Mohammed. Er zitten jihadisten en terroristen tussen. Dat weten we, want dat is al bewezen door eerdere aanslagen. 

De voorzitter:

Wat is uw vraag? 

De heer Fritsma (PVV):

Waarom is het kabinet daar blind voor? Als je de grenzen sluit, geen asielzoekers meer toelaat en de asielprocedure en de asielopvang stopt, stopt natuurlijk ook de binnenkomst van terroristen. Daar moet het kabinet voor zorgen. 

De voorzitter:

Uw vraag moet kort zijn, mijnheer Fritsma. 

Minister Van der Steur:

De vraagstelling van de heer Fritsma is eigenlijk dezelfde als daarstraks. Laat ik herhalen dat de screening op orde is en dat er een inhaalslag is gemaakt, zoals ik ook al tegen de heer Van der Staaij zei. De Nederlandse overheid is zeer alert op de mogelijke risico's en op de mogelijkheid dat terroristen zich verschuilen in de vluchtelingenstroom en eventueel in de asielprocedure. We zetten alles op alles om dat vroegtijdig te ontdekken. Maar we kunnen desondanks geen garantie geven dat er in Nederland nooit een aanslag zou kunnen plaatsvinden. 

De heer Azmani (VVD):

Volgens mij is het helder en duidelijk dat het al sinds jaar en dag lastig is om de identiteit van mensen vast te stellen, zeker als ze ongedocumenteerd zijn. We hebben ook geen bestand van alle jihadisten wereldwijd. Ik snap de uitdaging waar deze minister voor staat heel goed en daarom heb ik vorig jaar al aangegeven dat het huidige asiel- en migratiesysteem volstrekt onhoudbaar is. Dat komt niet alleen door de aantallen, maar vooral door het feit dat je van tevoren niet weet wie je toelaat. De laatste JBZ-Raad onder het Nederlandse voorzitterschap vindt deze week plaats. Is de minister bereid om tijdens die Raad vanuit veiligheidsoptiek aandacht te vragen voor dit probleem? We moeten echt naar een fundamenteel ander systeem, zoals de afspraken die we onlangs met Turkije hebben gemaakt. 

Minister Van der Steur:

Ten aanzien van de afspraken met Turkije: we zijn druk bezig met het maken van afspraken om onze veiligheid te vergoten en dat doen we niet alleen bilateraal, maar ook op Europees niveau. Ik kan de heer Azmani daarnaast berichten dat het aantal namen van potentiële jihadisten dat in onze systemen is opgenomen de afgelopen maanden, mede dankzij de inzet van ons voorzitterschap, enorm is toegenomen. Ik ben daar heel tevreden over. We zullen uiteraard tijdens de JBZ-Raad uitgebreid van gedachten wisselen over dit punt. Onder ons voorzitterschap hebben wij een heel concreet plan voorgelegd, juist omdat we op dit risicopunt de informatie-uitwisseling tussen de verschillende lidstaten verder willen verstevigen en uitbreiden. Ik hoop dat dit ook op instemming van de lidstaten kan rekenen, zodat we het kunnen uitvoeren. 

De heer Van Raak (SP):

Terroristen hebben vele mogelijkheden om ons land binnen te komen en om hier te verblijven, onder andere door onder te duiken in asielzoekerscentra. De minister kan niet alles zeggen over het onderzoek, maar ik heb een heel concrete vraag die hij wel zou moeten kunnen beantwoorden. Was deze nieuwe cel, Nijmegen-Düsseldorf, in beeld bij de geheime diensten of zijn we afhankelijk geweest van een betrokkene die zijn mond voorbij heeft gepraat? 

Minister Van der Steur:

De heer Van Raak heeft helemaal gelijk dat je sommige vragen wel kunt beantwoorden, maar dat geldt zeker niet voor deze vraag. Dat zal de heer Van Raak begrijpen. 

De heer Recourt (PvdA):

Ook de Partij van de Arbeid heeft al vaak aandacht gevraagd voor zogenoemde "sleeper cells" ofwel slapende cellen. Ik ervaar het gevaar — met name door de vragen van rechtse partijen — dat we alleen de asielinstroom bekijken, terwijl slapende cellen natuurlijk ook op een andere manier kunnen ontstaan. Ik kan mij bijvoorbeeld herinneren dat er in Rotterdam een Fransman van zijn bed in zijn flatje is gelicht. De minister kan op dit punt natuurlijk niet echt inhoudelijk antwoord geven, maar kan hij wel verzekeren dat er niet alleen met oogkleppen op wordt gekeken naar de asielinstroom, maar dat de veiligheidsdiensten ook veel breder zullen bekijken waar slapende cellen zich kunnen ophouden? 

Minister Van der Steur:

Uiteraard, de heer Recourt heeft daar helemaal gelijk in. Hij wees ook op de afschuwelijke ervaringen met de aanslagen in Brussel en Parijs. Voor een groot aantal van de aanslagplegers gold dat zij helemaal niet in de asielinstroom terecht waren gekomen, maar gewoon woonachtig waren in België of Frankrijk. Wat dat betreft is de focus van de politie en de veiligheidsdiensten natuurlijk heel breed. Wij houden met alles rekening. Dat kan ook niet anders. De Kamer heeft dat ook kunnen lezen in de analyses die we in de loop der tijd aan haar gezonden hebben. 

De vergadering wordt van 14.55 uur tot 15.04 uur geschorst.