2 Vragenuur: Vragen Van Toorenburg

Aan de orde is het mondelinge vragenuur, overeenkomstig artikel 136 van het Reglement van Orde. 

Vragen van het lid Van Toorenburg aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, bij afwezigheid van de minister van Veiligheid en Justitie, over het bericht "Buitenlandse gast mag wiet halen tijdens Roadburn en Woo Hah in Tilburg". 

De voorzitter:

Ik heet de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie welkom, alsmede de mensen op de publieke tribune. Ik geef mevrouw Van Toorenburg namens het CDA het woord voor het stellen van een vraag aan de staatssecretaris. 

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Voorzitter. Een gemeente die buitenlanders uitnodigt om in Nederland naar hartenlust drugs te komen gebruiken; u kunt het zich vast niet voorstellen, maar het gebeurt. Het gebeurt in Tilburg. Wat is er aan de hand? In ons coffeeshopbeleid kennen we een ingezetenencriterium. Dat wil simpelweg zeggen dat buitenlanders niet welkom zijn in onze coffeeshops. Dat is zo geregeld om de overlast tegen te gaan. We dreigden immers de drugsleverancier van Europa te worden. Erger nog, zelfs daarbuiten hadden we een aantrekkingskracht. Wat heeft de gemeenteraad van Tilburg nou bedacht? Om die restrictieve regeling te omzeilen heeft de raad de burgemeester gedwongen om buitenlandse bezoekers van festivals tijdelijk tot ingezetenen van Tilburg te maken. De bewuste festivals — ik noem ze niet eens om er geen reclame voor te maken — zouden immers vooral drugsgebruikers aantrekken, zo oordeelde de gemeenteraad, en dan is het natuurlijk wel zo gastvrij om ze te kunnen toelaten tot de coffeeshops. 

Het moet toch niet gekker worden, voorzitter: een overheidsorgaan dat van een festivalticket een vrijbrief maakt om naar hartenlust drugs te gebruiken. Meer nog dan door een oogje toeknijpen worden op deze manier de buitenlandse drugsgebruikers geholpen om aan verdovende middelen te komen. Het is het CDA een doorn in het oog. Wij vragen ons af: kan dit zomaar? Ondermijnt dit niet ons restrictieve coffeeshopbeleid? Gaat de staatssecretaris naast de burgemeester staan, die dit absoluut niet wilde, om er een stokje voor te steken? Er is namelijk nog tijd genoeg; het gebeurt het komende weekend. 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Voorzitter. Zoals mevrouw Van Toorenburg ook weet is het coffeeshopbeleid erop gericht om de coffeeshops kleiner en beheersbaarder te maken en de overlast van drugstoerisme te verminderen. Daarom hebben we het ingezetenencriterium, dat iedere gemeente moet invoeren en handhaven. Daarmee is het mogelijk gemaakt voor burgemeesters om overlast van drugstoeristen te weren. Er is ook ruimte voor lokaal maatwerk bij handhaving. De afweging op welke manier en onder welke omstandigheden het beste kan worden gehandhaafd, kan het beste in de lokale driehoek worden gemaakt. 

We hebben ook gezien dat de gemeenteraad van Tilburg een brede oproep aan de burgemeester deed en dat de burgemeester deze oproep niet integraal heeft overgenomen. Hij heeft gezegd dat het ingezetenencriterium blijft gelden en dat hij voor een tweetal evenementen lokaal maatwerk toepast op de manier die mevrouw Van Toorenburg net heeft geschetst. Er wordt niet gehandhaafd als bezoekers van het festival een coffeeshop betreden. Dit is een invulling van lokaal maatwerk die kan. Ik ben vooral ook blij dat de burgemeester het zeer beperkt doet en dat hij de handhaving van het ingezetenencriterium in Tilburg in brede zin overeind houdt. 

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

In alle eerlijkheid vind ik het een wat teleurstellende reactie. We hebben hierover eerder debatten gevoerd met de minister. Hij heeft, ook in een Kamerbrief van 2015, aangegeven dat hij het belang onderstreept van het opnemen van dat criterium, juist om uiteindelijk ook stevig te kunnen handhaven. Op deze manier wordt dat losgelaten, tegen de zin van deze burgemeester in, die dit helemaal niet wil. Hij wil niet nog meer drugstoeristen aan de grens met België. Dit zijn festivals die blijkbaar alleen drugsgebruikers uitnodigen. Waarom zijn we in Nederland uiteindelijk weer faciliterend voor buitenlanders om in Nederland drugs te kunnen gebruiken? Wanneer gaat het kabinet er echt voor zorgen dat de regeling die wij hebben ook tanden krijgt? 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Mevrouw Van Toorenburg maakt de wereld wat zwart-witter dan die is. Het is inderdaad van belang dat het ingezetenencriterium wordt ingevoerd. We zijn er ook blij mee dat de meeste gemeenten dat hebben gedaan en een aantal gemeenten bezig is om het in te voeren en te handhaven. Daarbinnen past echter wel dat de lokale driehoek onder bepaalde omstandigheden en op een bepaald moment kan besluiten dat maatwerk nodig is, en dat past ook binnen het beleid. Mevrouw Van Toorenburg mag natuurlijk zelf middels haar eigen kwalificatie aangeven wat zij van deze invulling vindt. Ik vind dat zo'n zaak vooral in het circuit van de lokale driehoek en de lokale democratie besproken moet worden, zodat men op die manier kan bekijken of iets binnen een bepaalde context onder maatwerk valt. Partijgenoten van mevrouw Van Toorenburg kunnen daar inspraak op hebben en haar partij levert zelfs een zeer capabele wethouder die over de evenementen gaat. 

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Het is jammer dat de staatssecretaris het op die manier bekijkt. Hij zegt dat maatwerk op een bepaald moment nodig zal zijn, maar kan iemand mij uitleggen waarom het nodig is om drugstoerisme naar Nederland te faciliteren? Waarom is het nodig om van tevoren tegen mensen te zeggen: kom naar deze festivals in Tilburg, we weten dat je een drugsverslaafde bent en daarom geven we je bij dat ticket ook meteen toegang tot de coffeeshops? Dat is toch niet het coffeeshopbeleid dat wij in Nederland willen hebben? De staatssecretaris geeft terecht aan dat dit plaatsvindt in de lokale driehoek, maar ik wil graag van hem horen hoe het Openbaar Ministerie hier uiteindelijk mee omgaat. De uitvoering van het coffeeshopbeleid is immers geldend landelijk beleid en er is ook een Aanwijzing Opiumwet van het Openbaar Ministerie. Laat het Openbaar Ministerie dit gewoon gebeuren? 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Mevrouw Van Toorenburg geeft allerlei zaken aan die onderstrepen waarom het van belang is om deze discussie op lokaal niveau te voeren. Daar weet men immers precies wat er aan de hand is. Het festival dat aanstaande zaterdag plaatsvindt adverteert hier overigens niet voor, want er wordt keurig op de website vermeld dat alleen Nederlandse ingezetenen coffeeshops mogen betreden. Er wordt dus niet geadverteerd met dit argument om een bepaald publiek te trekken. Ik denk dat de discussie vooral op lokaal niveau gevoerd moet worden. Het OM heeft zijn beleid, maar het heeft ook een vervolgmonopolie. Daarom is voor mij enige terughoudendheid gepast alvorens ik daar verder over uitweid. Ik kan wel wijzen op het gangbare beleid dat het OM in deze zaak heeft. 

Mevrouw Van Toorenburg (CDA):

Het is een beetje vreemd dat de staatssecretaris het helemaal lokaal neerlegt, terwijl de minister tijdens debatten hier in de Kamer aangeeft dat hij wil dat het lokale coffeeshopbeleid ook daadwerkelijk wordt gehandhaafd. Het is gelukkig waar dat deze festivals uiteindelijk geen vlammende campagne hebben gevoerd, maar wat ons betreft kan het niet zo zijn dat we buitenlanders uitnodigen om met een ticket naar een coffeeshop te gaan, alsof ze ingezetenen zijn. Dat vindt niet alleen de lokale driehoek vervelend, maar ook de andere mensen in Tilburg, aangezien zij daarover bij ons hun beklag hebben gedaan. 

Mevrouw Bergkamp (D66):

Ik vind de nuchterheid van deze staatssecretaris heerlijk. Hij geeft aan dat het om lokaal maatwerk gaat, en zo is het. Ik heb een heel andere vraag. Je kunt hasj en wiet namelijk ook op een andere manier bekijken, zelfs binnen één partij. Ik wil graag een reactie van de staatssecretaris op de uitspraken van oud-premier Van Agt tijdens de Cannabis Bevrijdingsdag. Hij gaf aan dat de omgang met softdrugs totaal absurd is en dat we het niet moeten hebben van de rechtse partijen, omdat die hopeloos zijn. Hij zei daarnaast dat hij grote problemen heeft met de bevoorrading en dat hij in 1976 verder had willen gaan. Volgens hem ontstaat daar gelukkig internationaal ruimte voor. Deelt de staatssecretaris die nuchtere visie? 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Mevrouw Bergkamp vraagt mij om een reactie op de uitspraken van de heer Van Agt, die, terugkijkend op zijn politieke carrière, vaker ontboezemingen doet, omdat hij zaken nu anders ziet dan toen. Dat laat ik aan hem over. Het is voor het kabinet niet direct een overtuigend argument om op stel en sprong het beleid aan te passen. 

De heer Bisschop (SGP):

Dat vind ik dan weer een prachtige en nuchtere constatering van de staatssecretaris, alle waardering daarvoor! De staatssecretaris beroept zich op zijn bewering dat het om lokaal maatwerk gaat. Maar als hij zich daar te veel en te strak op beroept, vraag ik mij af of deze toelating om het beleid niet te handhaven, datzelfde beleid niet feitelijk ondergraaft. Dat beleid, ongeacht hoe je daar verder over denkt, kent immers een fragiel evenwicht. Is de staatssecretaris dat met mij eens? 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Ik denk dat dat inherent ingebakken zit in het beleid. Dat beleid kent zowel het ingezetenencriterium, dat voor burgemeesters een werkbaar instrument is om tegen overlast te strijden, als de mogelijkheid om in lokale situaties maatwerk toe te passen en dat op een bepaalde manier te handhaven. Ik kan mij voorstellen dat als de maatwerkclausule extreem wordt opgerekt, men vindt dat het beleid daardoor eigenlijk omvergegooid wordt. Ik heb het er natuurlijk ook met de minister over gehad en ook hij beschouwt de casus zoals die nu voorligt, vooral als een toepassing van maatwerk. Daar wordt niet voor niets ruimte voor geboden, aangezien men een lokaal probleem vaak het best lokaal kan adresseren. 

De heer Bisschop (SGP):

Moeten wij niet in alle nuchterheid constateren dat het commercieel gewin hier de doorslag heeft gegeven? 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Ik was niet bij de discussie in de gemeenteraad van Tilburg. Ik heb wel begrepen dat festivals soms al uitverkocht zijn voordat zo'n besluit wordt genomen. In die zin zal het niet veel toevoegen. Ik heb de overwegingen niet meegekregen, want ik ben niet bij de discussie in de gemeenteraad van Tilburg geweest. 

Mevrouw Volp (PvdA):

Ook ik bedank de staatssecretaris voor de wat meer pragmatische insteek. Het gaat om lokaal maatwerk. Heeft hij weet van andere festivals en besluiten hierover waarbij op eenzelfde pragmatische manier wordt gekeken naar mogelijke overlast dan wel het handhaven van het ingezetenencriterium? 

Staatssecretaris Dijkhoff:

Op dit moment is mij hierover niets bekend. 

De voorzitter:

Ik dank de staatssecretaris voor zijn antwoorden.