2 Vragenuur

Aan de orde is het mondelinge vragenuur, overeenkomstig artikel 136 van het Reglement van Orde.

Vragen van het lid Schouw aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over het bericht dat op Schiphol geen noodpaspoorten zullen worden verstrekt aan kinderen.

De voorzitter:

Ik heet de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van harte welkom.

De heer Schouw (D66):

Voorzitter. Het is je grootste nachtmerrie. Na een jaar keihard werken, ga je eindelijk op vakantie. Je hebt je spullen gepakt, de hond is naar de kennel gebracht, de briefjes aan oma zijn geschreven, de kinderen zitten ruziënd op de achterbank en je gaat fijn op naar Schiphol, om er vervolgens bij de incheckbalie achter te komen dat je de paspoorten van de kinderen bent vergeten. Per vandaag hebben die namelijk een eigen paspoort nodig. Je haast je naar de marechaussee voor een noodpaspoort. Maar dat blijkt zinloos te zijn, want de marechaussee is niet van plan om coulant te zijn. En zo is een noodoplossing voor een gezin dat voor de balie staat op Schiphol, bij voorbaat geblokkeerd.

Mijn kernvraag aan de minister is: waarom? Hoe groot is nu eigenlijk het probleem precies? Mijn tweede vraag is, of er wel voldoende nooddocumenten zijn. De derde vraag is, of er wel voldoende capaciteit is bij de marechaussee. En mijn vierde en laatste vraag is, wat op dit moment de problemen zijn in de gemeenten als ouders gebruik willen maken van een spoedaanvraag voor een paspoort of een identiteitsbewijs bij de gemeente.

Minister Spies:

Voorzitter. Ik dank de heer Schouw voor zijn mooie schets. Hij zegt: het zal je toch maar gebeuren. Ik zeg: het zal mensen niet zomaar gebeuren dat zij zonder geldige reisdocumenten met hun kinderen naar Schiphol afreizen. Immers, wij hebben al verschillende malen met elkaar van gedachten gewisseld over het feit dat inderdaad vanaf vandaag kinderen niet meer bijgeschreven mogen zijn op het paspoort van de ouders. Er waren nog zo'n 800.000 kinderen bijgeschreven op het paspoort van de ouders. Wij hebben inmiddels nog ongeveer 240.000 kinderen die op het paspoort van een van beide ouders zijn bijgeschreven. Daarmee duid ik de omvang van het probleem. Er zijn meer dan voldoende nooddocumenten, maar ik heb in een brief aan de Kamer van 7 juni al geschreven dat wij die nooddocumenten en de laisser-passers via gemeenten voorzien. Geen enkele gemeente heeft namelijk op dit moment nog problemen bij het verstrekken van paspoorten. De wachttijden zijn op dit moment gewoon conform de reguliere productietijd. Dus iedereen die vandaag naar het eigen gemeentehuis gaat om een paspoort voor een kind, kan dat voor volgende week vrijdag, als de eerste vakantieperiode begint, gewoon in het bezit hebben.

Wij hebben ook al in de debatten gewisseld dat de marechaussee inderdaad een probleem heeft als alle ouders er, ondanks alle individuele aanschrijvingen en ondanks alle advertentiecampagnes die er in de afgelopen drie jaar zijn geweest, nog steeds van uitgaan dat zij zomaar in de auto kunnen stappen, waardoor de marechaussee 240.000 kinderen een nooddocument zou moeten kunnen leveren. Dat probleem bij de marechaussee hebben wij proberen te voorkomen. Ik meen dat wij dat inderdaad kunnen voorkomen. In absolute humanitaire noodsituaties, bijvoorbeeld bij een medische behandeling of bij een sterfgeval binnen de familie, zal de marechaussee vanzelfsprekend het gewenste maatwerk toepassen.

De heer Schouw (D66):

De minister en ik zullen het er snel over eens zijn dat ouders slordig en misschien wel nalatig zijn als zij niet voor het paspoort voor hun kind hebben gezorgd. Zij wisten immers al een tijdje dat zo'n paspoort nodig zou zijn. De minister heeft heel adequaat een aantal voorzorgsmaatregelen getroffen. Zij heeft ouders hierover op tijd geïnformeerd. Deze minister heeft ons echter op het hart gedrukt dat zij voldoende maatregelen zal treffen om iets te doen voor mensen die te maken hebben met onvoorziene omstandigheden of voor mensen die het vanwege eventualiteiten toch zijn vergeten. Ik vind dat we die mensen niet in de kou moeten laten staan. De minister heeft vandaag toegezegd dat zij kan garanderen dat iedereen die nu naar een gemeente gaat ten minste over een week een paspoort voor de kinderen kan krijgen. Ik zou willen dat zij ook toezegt dat de enorme stapel noodpaspoorten die kennelijk beschikbaar is, ook beschikbaar is bij de marechaussee. Daarnaast zou ik willen dat zij toezegt dat eventuele capaciteitsproblemen deze zomer worden opgelost en dat we tot die tijd ervoor zorgen dat de mensen gestimuleerd worden om naar het gemeentehuis te gaan om een paspoort aan te vragen. Mochten zij dat onverhoopt door wat voor omstandigheid dan ook niet hebben kunnen doen, moet er echt een heldere coulanceregeling zijn op Schiphol.

Minister Spies:

Ik ben blij dat ik via de vragen van de heer Schouw nogmaals de gelegenheid krijg om iedereen op het hart te drukken die nog geen eigen reisdocumenten voor zijn of haar kinderen heeft aangevraagd, dat per ommegaande alsnog te doen. Anders is van nalatigheid inmiddels echt wel sprake. Er is geen ouder meer die niet weet of had kunnen weten dat kinderen over een eigen reisdocument moeten beschikken. Ik ga niet toezeggen dat op het moment dat de marechaussee volgende week vrijdag wordt geconfronteerd met 240.000 verzoeken om een nooddocument uit te reiken, er voldoende capaciteit op Schiphol zal zijn om dat daadwerkelijk te doen. We hebben voldoende noodcapaciteit, er is voorzien in extra papier, printers en roosters in Haarlem en er is voorzien in laissez passer bij gemeenten, maar we moeten het spreiden gegeven de omvang van de groep waarmee we te maken hebben.

De voorzitter:

Uw slotvraag, mijnheer Schouw. U hebt nog een halve minuut.

De heer Schouw (D66):

In een persbericht laat de marechaussee weten niet van plan te zijn om coulant te zijn. Ik heb de criteria voor het noodpaspoort nog eens nagekeken. Deze zijn heel geschikt om heel mooi coulancebeleid op te voeren. Ik hoor van de minister dat zij het met de marechaussee eens is dat er geen coulanceregeling moet komen. Ik vraag haar tot slot en indringend om daar toch nog eens heel goed naar te kijken, want het is buitengewoon zuur voor al die Nederlanders die ondanks alle informatie dadelijk toch met hun kinderen op Schiphol staan en retour kunnen gaan. Ik vind dat niet leuk.

Minister Spies:

Over de vraag of het leuk of niet leuk is kunnen we eindeloos van gedachten wisselen. Natuurlijk wens ik iedereen van harte een welverdiende vakantie toe. Bij vakantie horen echter voorbereidingen. Ik wil in ieder geval niet dat ouders die vandaag en de komende week achterover blijven leunen en denken dat ze het bij de KMar op Schiphol alsnog kunnen regelen, worden beloond voor slecht gedrag.

De heer Van Raak (SP):

De problemen die we hebben, worden veroorzaakt door domme Europese regels over vingerafdrukken en kinderen die niet meer bij de ouders op het paspoort mogen. Soms moet je kiezen. Kiezen we voor domme Europese regels, waarvan D66 normaal gesproken zo'n fan is, of gaan we voorkomen dat straks gezinnen op Schiphol staan en niet op vakantie kunnen? Daarom roep ik de minister op om het even te regelen. Het zijn domme regels. We moeten het even goed regelen. Als straks gezinnen op Schiphol staan, moet worden gezorgd voor een noodpaspoort, zodat ze gewoon op vakantie kunnen.

Minister Spies:

De heer Van Raak mag niet het onmogelijke vragen. Dat mag je niet vragen van de KMar, maar ook niet van mij. Ik heb van het begin af aan aangegeven dat als alle ouders zouden wachten met het aanvragen van paspoorten voor hun kinderen twee uur voordat het vliegtuig op de startbaan op Schiphol staat te wachten, het een onmogelijke opgave is voor iedere organisatie om in twee uur, in twee dagen of één week tijd 240.000 kinderen van een eigen paspoort te voorzien. Wij moeten dus al het mogelijke doen om zulke situaties te voorkomen. Daarbij reken ik ook op de oproep van de heer Van Raak.

De heer Heijnen (PvdA):

Mensen kunnen ziek zijn en daarom hun paspoort niet opgehaald hebben. Mensen kunnen gescheiden zijn en een van de partners kan onvoldoende meewerken aan het afgeven van een verklaring. Mensen kunnen uit het buitenland komen en er nu achter komen dat hun kinderen een paspoort nodig hebben. Mensen kunnen mazzel hebben en een lastminutereis boeken. In al die gevallen vindt de PvdA het onacceptabel als deze mensen te horen krijgen dat zij niet op vakantie kunnen. De minister zal voor zulke gevallen uitzonderingen moeten maken.

Minister Spies:

In bepaalde situaties, bijvoorbeeld als het reisdocument is verloren of gestolen, voorziet de KMar nu ook al in het verstrekken van een noodpaspoort. Het gaat mij echter te ver om te stellen dat de ouders zich in alle situaties die de heer Heijnen noemt, op een soort verschoningsrecht zouden moeten kunnen beroepen. Iemand die met griep op bed lag, kan moeilijk stellen dat hij de afgelopen drie maanden, eigenlijk zelfs de afgelopen drie jaar, niet in de gelegenheid is geweest om naar het gemeentehuis te gaan en een eigen reisdocument voor zijn kinderen aan te vragen. Dit is niet iets van de laatste twee weken.