Regeling van de Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 11 november 2021, nr. 2001-0000541772, houdende de wijziging van de Paspoortuitvoeringsregeling Nederland 2001 in verband met een nieuw model van het nationaal paspoort en het reisdocument voor vluchtelingen

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

Gelet op artikel 10.1, aanhef en onderdeel b, van het Paspoortbesluit;

Besluit:

ARTIKEL I

De Paspoortuitvoeringsregeling Nederland 2001 wordt als volgt gewijzigd:

A

Bijlage M wordt als volgt gewijzigd:

1. Voor het opschrift ‘Model in omloop sinds 9 maart 2014:’ wordt de aanduiding ‘a.’ geplaatst.

2. Er wordt een model met opschrift toegevoegd, luidende:

• b. Model in omloop sinds 30 augustus 2021:

  

B

Bijlage N wordt als volgt gewijzigd:

1. Voor het opschrift ‘Model in omloop sinds 9 maart 2014:’ wordt de aanduiding ‘a.’ geplaatst.

2. Er wordt een model met opschrift toegevoegd, luidende:

• b. Model in omloop sinds 30 augustus 2021:

  

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst en werkt terug tot en met 30 augustus 2021.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, R.W. Knops

TOELICHTING

Algemeen

1. Aanleiding

Deze regeling wijzigt de Paspoortuitvoeringsregeling Nederland 2001 (hierna: PUN). Op 30 augustus 2021 is een nieuw model van het nationaal paspoort en een nieuw model van het reisdocument voor vluchtelingen geïntroduceerd. Door de verplaatsing van het zichtbare burgerservicenummer (hierna: BSN) naar de achterzijde van de houderpagina van het nationale paspoort en de toevoeging van het BSN in een QR-code, die eveneens op de achterzijde van de houderpagina wordt aangebracht, voldoet dit nieuwe model van het nationaal paspoort aan een toezegging aan de Tweede Kamer.¹In de brief aan de Tweede Kamer is aangegeven dat het voor diverse doeleinden zinvol of efficiënt kan zijn om een kopie van een paspoort of identiteitskaart te maken. Dit is op zichzelf niet verboden. Wel is het verboden voor ongeautoriseerde partijen om het burgerservicenummer (hierna: BSN) te verwerken. Om het ongeautoriseerd gebruik van het BSN in de praktijk te kunnen tegengaan is besloten om het BSN niet langer zichtbaar op de voorkant van documenten te plaatsen. Het BSN hoeft dan ook niet langer van een papieren kopie van de voorkant van de houderpagina of via apps als KopieID weggestreept of verwijderd te worden. Voorts wordt het BSN uit de machineleesbare strook en uit de digitaal uitleesbare chip op de houderpagina van het document gehaald. Door het plaatsen van het BSN op de achterkant van de houderpagina, zowel in leesbare cijfers als in de vorm van een QR-code, kunnen mensen nog steeds hun nationaal paspoort gebruiken als referentie voor het BSN. Ook kunnen daartoe gemachtigde autoriteiten op die wijze een persoon aan een BSN koppelen. De Tweede Kamer is per brief van 9 augustus geïnformeerd over de invoering van de aangepaste modellen op 30 augustus 2021.²

Verder is in zowel het nationaal paspoort als het reisdocument voor vluchtelingen een aantal wijzigingen doorgevoerd met betrekking tot de echtheidskenmerken om eenheid in de familie van Nederlandse reisdocumenten te creëren. Deze aanpassingen zijn in lijn met de nieuwe Nederlandse identiteitskaart die op 2 augustus 2021 is geïntroduceerd,³de overige reisdocumenten volgen later in 2021. De wijzigingen helpen om fraude, misbruik en vervalsing tegen te gaan.

2. Aanpassingen in het nieuwe model

Zoals hiervoor is toegelicht staat het BSN in het nieuwe model van het nationaal paspoort in een QR-code op de achterkant van de houderpagina van het paspoort. Het BSN is hiermee verwijderd uit de machineleesbare strook aan de voorkant en uit de chip. Het BSN blijft ook vermeld als leesbare cijfers op de achterkant van de houderpagina. Het uitlezen van het BSN kan snel, makkelijk en foutloos via de QR-code.

Verder is in het nationaal paspoort en het reisdocument voor vluchtelingen de voelbaarheid van het in reliëf aangebrachte geboortejaar verbeterd en is een nieuw kinegram (echtheidskenmerk) opgenomen op de voorkant van de houderpagina, links en rechts onder respectievelijk de eerste en de tweede afbeelding van de foto (een gemetalliseerd beeld dat bij kantelen van vorm en kleur kan wijzigen). Deze wijzigingen zijn in het kader van eenheid in de familie van Nederlandse reisdocumenten en tegengaan van fraude, misbruik en vervalsing.

3. Privacygevolgen

In de genoemde brief aan de Tweede Kamer waarin deze wijziging van het model nationaal paspoort en andere reisdocumenten werd toegezegd,⁴ is aangegeven dat op het voornemen tot dat nieuwe model de Autoriteit Persoonsgegevens (hierna: AP) is gevraagd om een ‘voorafgaande raadpleging’. De AP beschouwt de voorgenomen verwerking zoals voorzien in de nieuwe modellen als een goede maatregel om risico’s te verkleinen. De voorgenomen verwerking is een verbetering ten opzichte van de huidige situatie. Deze voorgenomen verwerking van persoonsgegevens maakt naar het oordeel van de AP geen inbreuk op artikel 6 van de AVG. Voor de verwerking is een wettelijke grondslag aanwezig. Daarbij is de AP van mening dat de verwijdering en verplaatsing van het BSN naar een QR-code op de achterzijde van identiteitskaarten en van de houderpagina van paspoorten voldoet aan de vereisten van proportionaliteit en subsidiariteit. Tot slot acht de AP het van belang dat ook na de invoering van de maatregelen aandacht is en blijft voor verantwoord gebruik van (kopieën van) paspoorten en identiteitskaarten door organisaties.

4. Administratieve lasten en financiële gevolgen

Het gevolg van deze regeling betreffende met een nieuw model nationaal paspoort is dat burgers niet langer actief hoeven te handelen om hun BSN te beschermen tegen onbevoegde kennisneming als een kopie van de voorkant van de houderpagina van het document wordt gemaakt.

Controlerende instanties kunnen het BSN nog steeds machinaal verwerken. Dit zal echter via een andere wijze dan tot dusver gaan. Eerder stond het BSN in de chip van het document en de machinaal uitleesbare strook. Deze konden optisch en via een NFC-lezer uitgelezen worden. Voortaan zal het BSN geautomatiseerd uitgelezen kunnen worden via een QR-code. De impact van deze aanpassing is in 2019 geconsulteerd. De Tweede Kamer is over deze uitkomsten geïnformeerd.⁵ Sommige organisaties zullen wijzigingen moeten doorvoeren in hun systemen. Uit de consultatie bleek dat de betrokken instanties twee jaar nodig hebben om deze wijzigingen door te voeren. Naar verwachting vereist de wijziging vooral een softwarematige aanpassing. De kosten gemoeid met deze softwarematige aanpassingen zijn destijds niet met de consultatie meegenomen. Er zijn geen aanwijzingen ontvangen dat BSN-verwerkende instanties nieuwe hardware moeten aanschaffen, dit valt echter niet volledig uit te sluiten.

Ook bij uitgevende instanties wordt het BSN aan de balie verwerkt. Bijvoorbeeld bij de aanvraag van een nieuw reisdocument. De faciliteiten om aan de balie het BSN automatisch te verwerken worden begin 2022 geïmplementeerd. Tot dat moment zal op vertoon van een nieuw document zonder BSN in de chip het BSN handmatig overgenomen moeten worden. De dekkingsgraad van deze documenten zal voorlopig nog laag blijven, zodat de impact beperkt blijft.

Het verbeteren van de echtheidskenmerken maakt het nationaal paspoort en het reisdocument voor vluchtelingen fraudebestendiger en verbetert de potentiële kwaliteit van een identiteitsverificatie.

5. Uitvoering

Het nieuwe model van het nationaal paspoort en het nieuwe model van het reisdocument voor vluchtelingen zijn afgegeven met ingang van maandag 30 augustus 2021. Gelet op de bestaande maximale geldigheid van het nationaal paspoort van 10 jaar (artikel 2.2 Paspoortbesluit), zal het oude model dus in omloop zijn tot uiterlijk 28 augustus 2031. Het reisdocument voor vluchtelingen heeft een geldigheid van maximaal 5 jaar (artikel 2.8 Paspoortbesluit), zodat het oude model van dat document in omloop zal zijn tot uiterlijk 28 augustus 2026.

6. Advies en consultatie

Een ontwerp van deze regeling is in consultatie geweest en reacties zijn ontvangen van het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR), de AP, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB), Sint Eustatius en Curaçao.

Het ATR heeft het dossier niet geselecteerd voor een formeel advies, omdat het naar verwachting geen omvangrijke gevolgen voor de regeldruk heeft. De AP heeft aangegeven geen opmerkingen over het concept te hebben.

De VNG heeft vooral voorstellen gedaan tot aanscherping van de toelichting, die grotendeels zijn overgenomen. Ook had zij een algemene juridische vraag over de plek van de modellen in de vier paspoortuitvoeringsregelingen; in de toekomst zal worden bezien of die vraag aanleiding geeft tot algemene wijzigingen op dit punt. De huidige wijzigingsregeling leent zich daar niet voor. Ten slotte heeft de VNG opmerkingen gemaakt over het uitlezen van het BSN aan de balie, waarbij zij oproepen deze faciliteit snel te implementeren. De softwarematige update van de Aanvraagstations en Reisdocumentenaanvraag en Archiefstations die dit regelt zal begin 2022 doorgevoerd worden.

De NVVB heeft opgemerkt dat in de nieuwe situatie, als een kopie van de achterkant van de houderpagina gevraagd wordt, nog steeds het BSN verwerkt wordt. Die constatering klopt en burgers zullen in voorkomend geval inderdaad zelf de informatie over het BNS moeten weglakken, indien het een instantie betreft die het BSN niet mag verwerken. De vraag is echter hoe vaak dit voor zal komen, aangezien de waarde van een kopie van de achterkant met weggelakt BNS zeer beperkt is. De voorkant is het belangrijkste en daarvoor is nu wel de mogelijkheid gecreëerd een kopie te maken, zonder dat de burger het BSN zelf moet weglakken.

Artikelsgewijs

Artikel I (bijlagen M en N PUN)

In het model van het nationaal paspoort in bijlage M van de PUN is de omslag en de voorkant van de houderpagina opgenomen. De omslag is ongewijzigd ten opzichte van het oude model, de voorkant is conform bovenstaande vernieuwd. Dit nieuwe model wordt in artikel I als onderdeel b toegevoegd aan bijlage M. Het huidige model komt in onderdeel a en is nog in omloop tot 28 augustus 2031 en blijft als onderdeel a dus tot die datum ook opgenomen in bijlage M.

Hetzelfde geldt voor het model van het reisdocument voor vluchtelingen in bijlage N van de PUN, met dien verstande dat het oude model daarvan in omloop blijft tot 28 augustus 2026 (zie paragraaf 5 van het algemeen deel).

Artikel II

De inwerkingtreding van deze regeling is met ingang van de dag na plaatsing in de Staatscourant. De regeling werkt terug tot het tijdstip waarop is begonnen met de uitgifte van het nieuwe model van het nationaal paspoort en het reisdocument voor vluchtelingen, namelijk 30 augustus 2021. Het aanpassen van de regeling voor 30 augustus was moeilijk te realiseren, omdat pas in augustus duidelijk werd wat het optimale moment van introductie zou zijn. De inwerkingtreding van deze regeling met terugwerkende kracht is niet belastend voor de burger.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, R.W. Knops

---

1 Kamerstukken II 2019/20, 25 764, nr. 121.

2 Kamerstukken II 2020/21, 25 764, nr. 134.

3 Stcrt. 2021, 35364.

4 Zie voetnoot 1.

5 Kamerstukken II 2018-2019, 25 764, nr. 118.