8 Belastingplan 2020

Aan de orde is de voortzetting van de behandeling van:

• het wetsvoorstel Wijziging van enkele belastingwetten en enige andere wetten (Belastingplan 2020) ( 35302 ), 

en van:

• de motie-Van Rooijen over een staatscommissie voor de herziening van het belastingstelsel (35302, letter K).

(Zie vergadering van 10 december 2019.)

De voorzitter:

Ik heropen de vergadering. Ik heet de staatssecretaris van Financiën - Fiscaliteit en Belastingdienst nogmaals van harte welkom in de Eerste Kamer. De staatssecretaris zal in verband met rugklachten de beantwoording zittend doen.

Ik heb begrepen dat de heer Van Rooijen zijn aangehouden motie, die hij heeft ingediend bij de behandeling van het wetsvoorstel Belastingplan 2020 op 10 december 2019, over een staatscommissie voor de herziening van het belastingstelsel (35302, letter K), wenst te wijzigen. Hij heeft hiertoe verzocht om een korte derde termijn. Kan de Kamer zich daarin vinden? Dat is het geval.

Aansluitend aan deze derde termijn zal de stemming over de gewijzigde motie plaatsvinden. Ik meld de heer Van Rooijen dat hij de tekst van zijn gewijzigde motie zelf dient voor te lezen en daarna links van het speekgestoelte op het tafeltje kan neerleggen. De Kamerbewaarder zal de motie na uw inbreng ophalen en verspreiden.

De beraadslaging wordt heropend.

De voorzitter:

Ik geef het woord aan de heer Van Rooijen.

De heer Van Rooijen (50PLUS):

Voorzitter, dank u wel. Het doet mij deugd om voor het eerst met een van de twee nieuwe staatssecretarissen van Financiën te mogen debatteren, en wel met staatssecretaris Vijlbrief van Financiën - Fiscaliteit en Belastingdienst. Ik wens hem als oud-collega succes met deze zwaarbelaste taakopdracht.

Deze staatssecretaris heeft op 18 mei de rapporten Bouwstenen voor een beter belastingstelsel aangeboden aan de Tweede Kamer. Dit ter uitvoering van de toezegging die de voormalige staatssecretaris in 2019 heeft gedaan. Begin 2020 zouden bouwstenen en voorstellen voor verbeteringen en vereenvoudigingen van het belastingstelsel worden opgeleverd, waarbij knelpunten worden geduid en perspectief op oplossingen wordt geboden. In zijn brief van 15 april 2019 had de vorige staatssecretaris vervolgens het proces uiteengezet hoe tot deze bouwstenen te komen. In de brief van 18 mei zegt deze staatssecretaris: de crisis als gevolg van de uitbraak van het coronavirus heeft geen rol gespeeld in het opstellen van de beleidsopties. Het bouwstenenrapport is volgens de staatssecretaris een ambtelijk traject zonder politiek sturing, met als doel de uitgewerkte beleidsopties op te leveren voor het volgende kabinet. Wetenschappers, opiniemakers en maatschappelijke organisaties zijn betrokken geweest bij seminars en stakeholdersbijeenkomsten. Op 15 april 2020 heeft de staatssecretaris het rapport aan de Tweede Kamer aangeboden, opgesteld door de onafhankelijke adviescommissie die specifiek heeft geadviseerd over de belastingheffing van multinationals. De commissie stond onder leiding van Ter Haar.

Het voorgaande geeft mij inleiding de op 10 december ingediende motie van Van Rooijen, onder 38502, letter K, te wijzigen. In de te wijzigen motie staat mij een opzet voor ogen die aansluit bij de Adviescommissie belastingheffing van multinationals. Ik zie af van het instellen van een staatscommissie, onder die benaming althans, zoals in de huidige motie staat. Ik heb de indruk dat een staatscommissie wat te ver af zou kunnen staan van wat het ministerie wenselijk zou achten. Ik vraag de staatssecretaris of die indruk juist is en of de vervanging van een staatscommissie door een adviescommissie, zoals betracht bij de multinationalscommissie, een stap in zijn richting zou zijn.

Mijn tweede vraag is of hij met mij van mening is dat naar aanleiding van de rapporten Bouwstenen voor een beter belastingstelsel van 18 mei een onafhankelijke adviescommissie nu dringend gewenst is. Immers, dan is het geen ambtelijk rapport, maar een onafhankelijk, gezaghebbend rapport van fiscale deskundigen. Het doel zou voor mijn fractie zijn, te komen tot een coherente, consistente, totale blauwdruk voor een nieuw en vereenvoudigd stelsel dat ook goed uitvoerbaar is, met heel veel nadruk, voor de Belastingdienst. Dat mogen we niet uit het oog verliezen. Het ambtelijke rapport bestaat uit niet minder dan tien verschillende onderzoeken over de volle breedte van het belastingstelsel, en gaat vergezeld van bouwstenen voor een beter belastingstelsel. Honderden pagina's. Een doolhof. Het laatste rapport over hervorming is het rapport van de commissie-Van Dijkhuizen, uit 2012/2013. Er is een beeld dat er ruwweg om de tien jaar een rapport komt over de hervorming van het belastingstelsel en ruwweg om de tien jaar een hervorming van het stelsel zelf. In de brief van 18 mei noemt de staatssecretaris de urgentie van de knelpunten in het stelsel en de bijdrage die de bouwstenen aan een oplossing daarvoor kunnen leveren. Het is volgens de 50PLUS-fractie daarom hoog tijd voor een nieuw advies, zeker omdat zo'n advies het volgende kabinet en de daaraan voorafgaande kabinetsformatie kan dienen. Een reden te meer is dat de Belastingdienst "gebaat is bij een eenvoudige vormgeving van de beleidsvoorstellen", aldus deze staatssecretaris.

Voorzitter. Ik heb de motie meer gewijzigd dan ik aanvankelijk van plan was, met name naar aanleiding van de brief van 18 mei met het ambtelijk rapport over de bouwstenen.

De voorzitter:

Door het lid Van Rooijen wordt de volgende motie voorgesteld:

Motie

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat staatssecretaris van Financiën Vijlbrief op 18 mei 2020 is gekomen met rapporten Bouwstenen voor een beter belastingstelsel;

overwegende dat dit een technisch-ambtelijk traject is dat beleidsopties en hervormingen in kaart heeft gebracht;

overwegende dat een onafhankelijk extern onderzoek een toegevoegde waarde heeft en derhalve gewenst is;

overwegende dat een onafhankelijke adviescommissie rapport heeft uitgebracht over de belastingheffing van multinationals, hetwelk op 15 april 2020 door staatssecretaris van Financiën Vijlbrief is aangeboden aan de Tweede Kamer;

verzoekt het kabinet een onafhankelijke adviescommissie in te stellen die voorstellen doet tot herziening en vereenvoudiging van het belastingstelsel;

verzoekt het kabinet tevens de voorstellen van de adviescommissie uiterlijk eind 2020 aan beide Kamers te doen toekomen,

en gaat over tot de orde van de dag.

Naar mij blijkt, wordt de indiening ervan voldoende ondersteund.

Zij krijgt letter R (35202).

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van Rooijen. Wilt u de motie op het tafeltje neerleggen?

De heer Van Rooijen (50PLUS):

Voorzitter, ik heb nog een slotzin.

De voorzitter:

Heel kort dan.

De heer Van Rooijen (50PLUS):

Ja, voorzitter. Ik kan mij voorstellen dat fracties er behoefte aan hebben zich een goed oordeel over de fors gewijzigde motie te vormen. Daarom willen wij in overweging geven om de motie een of meer weken aan te houden. Dat zal ook de staatssecretaris tijd geven voor meer reflectie.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van Rooijen. De heer Van Rooijen stelt voor om de motie volgende week in stemming te brengen? Is dat uw verzoek?

De heer Van Rooijen (50PLUS):

Of iets aan te houden.

De voorzitter:

Of aan te houden. Voor onbeperkte tijd?

De heer Van Rooijen (50PLUS):

Ja.

De voorzitter:

Dus dat verzoek doet u meteen bij het indienen van de motie.

Op verzoek van de heer Van Rooijen stel ik voor zijn gewijzigde motie (35302, letter R, was letter K) aan te houden.

Daartoe wordt besloten.

De voorzitter:

Staatssecretaris, bent u in de gelegenheid om direct te antwoorden? Dat is het geval. Dan geef ik het woord aan de staatssecretaris van Financiën - Fiscaliteit en Belastingdienst.

Vijlbrief:

Voorzitter, dank u wel. Dank dat ik hier mag zijn. Het is een prachtige zaal. Er ligt een kloeke bibliotheek aan rapporten over het belastingstelsel. In die zin is deze staatssecretaris een gezegend mens. Wij hebben niet alleen de bouwstenen net gepubliceerd, die wellicht een ontwerp vormen voor een beter belastingstelsel. Er is ook een bundel van de hoogleraren Cnossen en Jacobs, er is een CPB-studie Kansrijk belastingbeleid en er is een Adviescommissie belastingheffing van multinationals. De heer Van Rooijen verwees al naar dat laatste. Kortom, het is een kloeke bibliotheek, zoals ze dat zouden zeggen. Dan is de vraag: is het nou verstandig om dan weer een adviescommissie te benoemen? U hoort al aan mijn stem dat ik daar niet heel enthousiast over ben. Ik heb daar eigenlijk twee redenen voor.

De eerste reden hangt samen met de tweede. Mijn indruk is dat om nu tot een samenhangend pakket aan voorstellen te komen, er vooral politieke weging nodig is. Het is niet zo dat de voorstellen die in de rapporten staan, onduidelijk zijn. Ik geef toe dat het er wel veel zijn, maar ze zijn niet onduidelijk. Nu is vooral politieke weging nodig om tot een voorstel tot vereenvoudiging te komen, waar de heer Van Rooijen via zijn commissie ook om vraagt.

Mijn tweede argument is dat de heer Van Rooijen verwees naar de commissie-Van Dijkhuizen. Er zijn daarvoor een aantal andere commissies geweest. De ervaringen met ambtelijke adviescommissies rond het vormgeven van een nieuw belastingstelsel zijn de laatste jaren niet heel positief. Daar is een reden voor. Die hangt samen met de eerste. Er zitten namelijk heel veel keuzen in die tamelijk politiek gedreven zijn. Ik zou het voorstel van de heer Van Rooijen tot het instellen van een ambtelijke adviescommissie dus willen afraden. Daarmee zou ik de motie willen ontraden.

Ik kan mij wel voorstellen dat de heer Van Rooijen de motie eventueel aanhoudt, omdat ik best wil kijken of ik kan helpen bij het informatieverzoek — zo begrijp ik het maar even — van de heer Van Rooijen en misschien van breder in deze Kamer. Dat zou kunnen via mondelinge hoorzittingen waarbij de leden van commissies hier vragen beantwoorden. Het kan ook via een schriftelijk overleg en er zijn misschien ook andere vormen denkbaar. Ik wil daar best even over nadenken, maar het idee van een onafhankelijke commissie die pakweg een halfjaar neemt, spreekt mij in die zin minder aan. Daarom ontraad ik de motie.

De voorzitter:

Dank u wel, staatssecretaris.

De beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter:

Ik schors de vergadering voor enkele ogenblikken in afwachting van de terugkeer van de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst.