Regeling van de Minister van Economische Zaken en Klimaat van 11 maart 2022, nr. WJZ/ 22025115, tot wijziging van de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies en Regeling openstelling EZK- en LNV-subsidies 2022 in verband met de wijziging en openstelling van de subsidiemodules MKB innovatiestimulering topsectoren (MIT) voor AI projecten

De Minister van Economische Zaken en Klimaat,

Gelet op de artikelen 2, eerste lid, 4 en 16 van het Kaderbesluit nationale EZK- en LNV-subsidies;

Besluit:

ARTIKEL I

In bijlage 3.4.1 van de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies wordt na paragraaf 5 Sleuteltechnologieën een paragraaf ingevoegd, luidende:

5.a. Digital Technologies: Artificiële Intelligentie (AI)

Aansluitend op de sleuteltechnologie Digital Technologies is binnen de MIT-subsidiemodules tevens het thema Artificiële Intelligentie (AI) opgenomen, om MKB-ondernemers te ondersteunen bij de ontwikkeling en toepassing van AI.

Voor AI wordt de definitie gehanteerd van de Europese Commissie: ‘AI verwijst naar systemen die intelligent gedrag vertonen door hun omgeving te analyseren en – met een zekere mate van zelfstandigheid – actie te ondernemen om specifieke doelen te bereiken’.

In aanmerking komen projecten die bijdragen aan de generieke ontwikkeling van AI, doordat:

• 1. zij gericht zijn op de inzet van Machine Learning (machinaal leren), waaronder Supervised Learning (gesuperviseerd leren), Unsupervised Learning (ongesuperviseerd leren) en Reinforcement Learning (bekrachtigingsleren).

• 2. zij gericht zijn op de een aantoonbaar nieuwe oplossing binnen één of meerdere toepassingsgebieden van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC): Energie en Duurzaamheid; Gezondheid en Zorg; Vrede, Recht en Veiligheid; Landbouw en Voeding; Cultuur en Media; Financiële Dienstverlening; Gebouwde Omgeving; Haven en Maritiem; Mobiliteit; Transport en Logistiek; Onderwijs; Publieke Diensten; en de Technische Industrie. Meer informatie over AI voor deze toepassingsgebieden is te vinden op: https://nlaic.com/toepassingsgebied/; en

• 3. er gebruik gemaakt wordt van een aanpak die oog heeft voor betrouwbare en mensgerichte AI. Betrokkenen bij de AI toepassing (bijvoorbeeld burgers en/of werknemers) worden zoveel mogelijk betrokken in het maken van keuzes over de ontwikkeling en het gebruik.

ARTIKEL II

In de tabel van artikel 1 van de Regeling openstelling EZK- en LNV-subsidies 2022 wordt onder de rij met titel 3.2, artikel 3.2.9, de volgende rij ingevoegd:

Titel 3.4: MKB-innovatiestimulering topsectoren

3.4.20

15-03-2022 t/m 10-05-2022

€ 2.900.000 voor MIT-R&D-samenwerkingsprojecten waarvan de activiteiten passen binnen het subthema Digital Technologies: Artificiële Intelligentie (AI), dat is opgenomen in paragraaf 5.a van bijlage 3.4.1

ARTIKEL III

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

's-Gravenhage, 11 maart 2022

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, M.A.M. Adriaansens

TOELICHTING

1. Doel en aanleiding

De subsidiemodule MKB innovatiestimulering topsectoren (hierna: subsidiemodule MIT), opgenomen in titel 3.4 van de Regeling nationale EZK- en LNV-subsidies (hierna: RNES), heeft als doel om de maatschappelijke uitdagingen die voortkomen uit het Missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid (hierna: MTIB) aan te pakken. Voor een succesvolle aanpak van maatschappelijke uitdagingen en het versterken van het verdienvermogen, zijn technologische doorbraken en sleuteltechnologieën van groot belang. De economische kansen die maatschappelijke uitdagingen bieden en de ambitie om ook internationaal een vooraanstaande rol te spelen bij een aantal sleuteltechnologieën, staan centraal in de vernieuwde topsectorenaanpak. De innovatiekracht van het midden- en kleinbedrijf (hierna: MKB) speelt daarbij een belangrijke rol. Het MKB heeft echter moeite om het tempo bij te houden van technologische innovaties. De subsidiemodule MIT is bedoeld om MKB-ondernemingen daarbij te helpen.

Er voltrekt zich een digitale transformatie in de samenleving en economie, mede als gevolg van artificiële intelligentie (hierna: AI). MKB-ondernemingen hebben vaak niet voldoende actuele kennis en kunde op het gebied van AI in huis om de mogelijkheden van AI te benutten. Daarbij komt dat AI zelf ook nog sterk in ontwikkeling is. Deze ontwikkeling en het belang van een sterke kennis- en innovatiebasis op het gebied van AI, waarbij ook het MKB kan meedoen, zijn nader beschreven in het Strategisch Actieplan voor Artificiële Intelligentie (oktober 2019)¹ en de Update van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (april 2021).² In het WRR-rapport Opgave AI (november 2021),³ wordt AI gezien als een nieuwe systeemtechnologie, die zal leiden tot fundamentele veranderingen, te vergelijken met de gevolgen van de uitvinding van elektriciteit en de verbrandingsmotor. Ook het Coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ (december 2021)⁴ gaat in op het belang van digitalisering, AI en het mee kunnen doen van MKB-ondernemingen bij deze ontwikkeling.

In bijlage 3.4.1 van de RNES zijn de thema’s opgenomen waar projecten in het kader van de subsidiemodule MIT zich op kunnen richten. Een aanvraag voor een R&D-Samenwerkingsproject (paragraaf 3.4.5 van de RNES) wordt hoger gerangschikt naarmate dit beter aansluit bij een thema uit deze bijlage. Met de onderhavige regeling wordt Digital Technologies: Artificiële Intelligentie (AI) als subthema toegevoegd aan thema 5 (Sleuteltechnologieën) van deze bijlage.

Met de onderhavige wijziging van de subsidiemodule MIT wordt ervoor gezorgd dat subsidieverlening aan MKB-ondernemingen zich voor deze openstelling binnen de subsidiemodule MIT richt op MIT-R&D-samenwerkingsprojecten die passen binnen het hierboven beschreven MTIB en de digitale sleuteltechnologie AI.

De subsidieverlening voor dit thema wordt op basis van drie punten afgebakend. Ten eerste worden de AI projecten afgebakend tot machinaal leren (Machine Learning) of zelflerende AI, omdat juist hier de meeste innovatievoordelen zijn te behalen voor procesoptimalisatie en/of nieuwe producten en diensten. Onder machinaal leren (Machine Learning) wordt ook gesuperviseerd leren (Supervised Learning), ongesuperviseerd leren (Unsupervised Learning) en bekrachtigingsleren (Reinforcement Learning) verstaan.

Ten tweede moet het gaan om toepassingsgebieden die sterk in ontwikkeling zijn en waarin de meeste innovatievoordelen zijn te behalen. Hiermee krijgen MKB-ondernemingen de mogelijkheid om (domein)kennis en kunde over specifieke toepassingen in bijvoorbeeld de logistiek, gezondheid, mobiliteit en maakindustrie, te gaan combineren met AI-kennis en kunde bij andere bedrijven en/of kennisinstellingen. De projecten moeten zich richten op een aantoonbaar nieuwe oplossing binnen één of meerdere toepassingsgebieden van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC). De NL AIC is een samenwerkingsverband dat gericht is op het ontwikkelen van kennis en innovatie over AI. Die samenwerking kan ook een bron zijn van ervaringen en tools voor het benutten van AI die kunnen helpen bij het opzetten en uitvoeren van projecten.⁵

Ten derde is het van belang dat AI door mensen en organisaties op een verantwoorde manier wordt toegepast. De inzet op mensgerichte en ethisch verantwoorde AI is een belangrijke doelstelling van het Strategisch Actieplan voor Artificiële Intelligentie.⁶

In de Regeling openstelling EZK- en LNV-subsidies 2022 wordt een nieuwe openstelling en een subsidieplafond opgenomen voor deze projecten. Het aanvragen van een subsidie voor een MIT-R&D-samenwerkingsprojecten waarvan de activiteiten passen binnen het subthema Digital Technologies: Artificiële Intelligentie (AI) is mogelijk vanaf 15 maart 2022 tot en met 10 mei 2022. Voor deze openstelling geldt een subsidieplafond van € 2.900.000.

2. Staatssteun

De MIT-subsidiemodules bevatten staatssteun die voor paragraaf 3.4.5 (MIT-R&D-samenwerkingsprojecten) wordt gerechtvaardigd door de artikelen 25 en 28 van de algemene groepsvrijstellingsverordening (artikel 3.4.29, eerste lid, van de RNES). De wijziging van de subsidiemodule MIT brengt hierin geen verandering, omdat de voorwaarden van de MIT-subsidiemodule ongewijzigd blijven.

3. Regeldruk

De wijziging in de subsidiemodule MIT bestaat enkel uit een openstelling voor een nieuw thema. Voor de AI projecten van de subsidiemodule MIT worden de regeldrukkosten geraamd op een bedrag van in totaal € 37.557. Dat is 1,3% van het totale subsidieplafond voor de AI projecten van de subsidiemodule MIT. Hierna worden de regeldrukkosten nader toegelicht per fase.

Voor de aanvraagfase wordt uitgegaan van 40 ingediende voorstellen. De tijdsbesteding voor ondernemers om de regeling te lezen, een aanvraagformulier in te vullen, te overleggen en een projectplan te maken wordt ingeschat op 12,5 uur. Bij een uurtarief van € 54 conform het Handboek meting regeldrukkosten komen de regeldrukkosten voor deze fase naar verwachting uit op € 27.000.

Voor de uitvoeringsfase, inclusief eindverantwoording en eindevaluatie, wordt uitgegaan van 17 toegekende voorstellen. De tijdsbesteding voor ondernemers voor het indienen van een declaratie, het opstellen van een eindrapport met financiële verantwoording en een bijdrage aan een eindevaluatie wordt ingeschat op 11,5 uur. Bij een uurtarief van € 54 komen de regeldrukkosten voor deze fase naar verwachting uit op € 10.557.

Een concept van deze regeling is voorgelegd aan het Adviescollege toetsing regeldruk. Het Adviescollege toetsing regeldruk heeft het dossier niet geselecteerd voor een formeel advies, omdat het geen omvangrijke gevolgen voor de regeldruk heeft.

4. Inwerkingtreding

De onderhavige regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst. Met de datum van inwerkingtreding wordt afgeweken van de systematiek van de vaste verandermomenten, inhoudende dat ministeriële regelingen met ingang van de eerste dag van een kwartaal in werking treden en twee maanden voordien bekend worden gemaakt. Dat kan in dit geval worden gerechtvaardigd, omdat de doelgroep van deze regeling gebaat is bij spoedige inwerkingtreding.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, M.A.M. Adriaansens

---

1 Kamerstukken II, 2021/22, 26 643, nr. 640.

2 Kamerstukken II, 2021/22, 26 643, nr. 755.

3 Kamerstukken II, 2021/22, 26 643, nr. 805

4 Kamerstukken II, 2021/22, 2021D50025.

5 Voor meer informatie zie ook de site van de Nederlandse AI Coalitie: www.nlaic.com.

6 Kamerstukken II, 2021/22, 26 643, nr. 640.