TOELICHTING
Algemene toelichting
1. Inleiding
Per 1 januari 2023 gaat voor dieselauto’s met een roetfilter een nieuwe
APK-test gelden, waarbij de werking van het roetfilter wordt gecontroleerd door
het aantal roetdeeltjes in de uitlaat te meten. Een goed werkend roetfilter
vangt vrijwel alle roetdeeltjes af. Bij een verwijderd of slecht werkend
roetfilter worden de deeltjes doorgelaten en is de deeltjesconcentratie in de
uitlaat hoger dan 1.000.000 deeltjes per cm3. De meetmethode voor
controle van roetfilters is in 2019 uitgewerkt en om de controle van
roetfilters met een deeltjesteller mogelijk te maken is de Regeling voertuigen
gewijzigd.1
In de wijziging van de Regeling voertuigen voor de invoering van de
APK-roetfiltercontrole met deeltjesteller was bepaald dat deze nieuwe test
vanaf 1 juli 2022 zou worden ingevoerd.2 Op advies van de Stichting Overlegorgaan APK (SO-APK) en de RDW is de
invoering van de nieuwe APK-test voor de controle van dieselauto’s met een
roetfilter echter uitgesteld tot 1 januari 2023. Dit heeft te maken met een
vertraagde levering van de benodigde apparatuur waarmee de nieuwe test moet
worden uitgevoerd. De vertraging in de uitlevering van deeltjestellers aan
APK-garagebedrijven is de afgelopen maanden ontstaan door leveringsproblemen
van benodigde onderdelen voor de productie van deeltjesteller. Verderop in de
toelichting wordt hier nader op ingegaan.
Voor het uitvoeren van de nieuwe roetfiltertest dienen APK-bedrijven die
keuringen aan dieselauto’s met een roetfilter uitvoeren vanaf 1 januari 2023 te
beschikken over een nieuw meetinstrument. Het gaat hierbij om een teller
waarmee de deeltjesconcentratie in de uitlaat van een auto kan worden gemeten,
de zogenaamde deeltjesteller. Voor APK-keuringen aan dieselauto’s zonder
roetfilter moet de ‘oude’ APK-roetmeter (opaciteitsmeter) en een
olietemperatuurmeter aanwezig zijn. Zoals aangegeven in de brief aan de Tweede
Kamer van 12 januari 20213 krijgen APK-bedrijven de vrije keuze om een deeltjesteller aan te
schaffen. De verplichting om over de benodigde apparatuur te beschikken, in het
geval er sprake is van keuringen van dieselauto’s met roetfilter, is met deze
wijziging van de Regeling erkenning en keuringsbevoegdheid APK vastgelegd.
Naast het regelen van de beschikbaarheid van het nieuwe meetinstrument zijn met
deze wijziging ook enkele omissies in de regelgeving hersteld.
2. Hoofdlijnen van de regeling
Met de wijziging van de Regeling erkenning en keuringsbevoegdheid APK is
geregeld dat APK-bedrijven die keuringen uitvoeren aan dieselauto’s met
roetfilter vanaf 1 januari 2023 over de benodigde APK-deeltjesteller moeten
beschikken. Zonder deeltjesteller is een APK-erkenninghouder niet bevoegd om
keuringen uit te voeren aan dieselauto’s met roetfilter. APK-erkenninghouders
hebben echter de vrije keuze om een deeltjesteller aan te schaffen.
Een deeltjesteller moet aanwezig zijn als APK-keuringen aan dieselauto’s
met roetfilter worden uitgevoerd. De aanwezigheid van een roetmeter en een
olietemperatuurmeter is vereist als dieselauto’s zonder roetfilter
worden gekeurd.
Bij APK-erkenninghouders die zowel keuringen doen aan dieselauto’s met
roetfilter als dieselauto’s zonder roetfilter, moeten alle meetmiddelen
aanwezig zijn, dus zowel een deeltjesteller, als een roetmeter en een
olietemperatuurmeter.
In de nieuwe aanpak wordt een erkenninghouder gewaarschuwd indien hij het
afmeldscherm raadpleegt voor een voertuig waarvoor een roetfiltertest vereist
is, terwijl de betreffende erkenninghouder geen deeltjesteller heeft. Indien de
erkenninghouder ondanks deze waarschuwing het voertuig wenst af te melden, zal
dit worden geblokkeerd.
Een dieselauto waarvan het roetfilter bij de RDW is afgemeld, staat
vervolgens geregistreerd als een dieselauto waarvan het niet bekend is dat die
een roetfilter heeft, ofwel als een dieselauto zonder roetfilter.
3. Gevolgen
De gevolgen voor burgers en bedrijven vanwege de invoering van de nieuwe
APK-roetfiltertest, zijn reeds uitgewerkt in de algemene toelichting bij de
Regeling van Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, van 12 januari
2021, nr. IENW/BSK-2020/125046, tot wijziging van de Regeling voertuigen voor
invoering van de APK-roetfiltercontrole met deeltjesteller (Stcrt. 2021,
2214)4. Zoals vermeld werd ingeschat dat de kosten van de invoering van de
nieuwe APK-deeltjestest circa € 11,4 mln. per jaar bedragen. De jaarlijkse
afschrijvingskosten van een deeltjesteller bedragen € 1.500,– per jaar en de
jaarlijkse onderhoud/kalibratie kosten € 500,– per jaar.
Met de vrije keuze voor de aanschaf van een deeltjesteller wordt ingeschat
dat niet 9.000 maar 6.000 bedrijven tot de aankoop van een deeltjesteller
zullen overgaan. Met 3.000 minder deeltjesteller nemen de invoeringskosten met
3.000 x (€ 1.500,– + € 500,–) = € 6 mln. per jaar af. De totale
invoeringskosten komen hiermee uit op € 11,4 mln. – € 6 mln. = € 5,4 mln. per
jaar, dat wil zeggen ongeveer de helft van het oorspronkelijk ingeschatte
bedrag. Uitgaande van 1,5 mln. uit te voeren testen nemen de kosten voor de APK
met circa € 3,60 per auto toe in plaats van de eerder ingeschatte € 7,60.
4. Uitstel van de invoering van de nieuwe APK-test
Op advies van de SO-APK en de RDW wordt de invoering van de nieuwe APK-test
voor controle van roetfilters van dieselauto’s uitgesteld van 1 juli 2022 naar
1 januari 2023. De SO-APK pleit voor dit uitstel omdat een groot deel van de
fabrikanten/leveranciers van deeltjestellers met vertraging kampt bij de
uitlevering van deeltjestellers aan APK-bedrijven. Om grote verstoringen bij
APK-bedrijven en voertuigeigenaren te vermijden, verzoekt de SO-APK om uitstel
van de invoering van de deeltjestest met 6 maanden. Ook de RDW adviseert tot
dit uitstel omdat onvoldoende deeltjestellers zijn uitgeleverd.
De vertraging in de uitlevering van deeltjestellers aan APK-garagebedrijven
is de afgelopen maanden ontstaan door leveringsproblemen van benodigde
onderdelen voor de productie van deeltjestellers. Deze componenten zijn onder
andere vanuit China afkomstig. Op zich zijn er wel veel fabrikanten die met de
productie van APK-deeltjestellers bezig zijn. Het afgelopen jaar heeft het
Nederlands Meetinstituut NMi elf typegoedkeuringen voor APK-deeltjestellers
afgegeven. Dit grote aantal laat zien dat fabrikanten verwachten dat er een
wereldwijde markt voor de nieuwe APK-meetinstrument zal ontstaat.
Vanwege de leveringsproblemen zou naar verwachting op 1 juli 2022 slechts
circa de helft van de APK-bedrijven, die een deeltjesteller bij een leverancier
hebben besteld, daadwerkelijk over een deeltjesteller beschikken. Dat betekent
dat de andere helft van de APK-bedrijven, die voor keuring van dieselauto’s met
roetfilter in aanmerking willen blijven komen, op 1 juli 2022 nog niet over een
deeltjesteller zouden beschikken en op die datum dus nog niet in staat zijn om
dieselauto’s met roetfilter te keuren. Het is de inschatting dat daarmee de
keuring van circa 1.390.000 dieselauto’s met roetfilter veel hinder zal
ondervinden.
In verband met de te verwachten gevolgen voor de betrokken automobilisten
is de inwerkingtreding van de nieuwe APK-test voor controle van roetfilters
uitgesteld van 1 juli 2022 tot 1 januari 2023. De SO-APK heeft aangegeven dat
er op 1 januari 2023 naar verwachting voldoende nieuwe meetinstrumenten aan
APK-bedrijven zijn uitgeleverd. Door dit uitstel met 6 maanden gaat 20 à 30
duizend kilogram fijnstofreductie van het structurele jaarlijkse effect van 120
duizend kilogram verloren. Deze vermindering van het milieueffect is minder dan
evenredig met het jaarlijkse structurele milieueffect omdat onder de
overgangsregeling bij aanvang van de nieuwe APK-maatregel naar verwachting veel
defecte en verwijderde roetfilters bij de RDW zullen worden afgemeld.
5. Uitvoering
Voor de invoering van de nieuwe APK-test heeft de RDW een uitvoeringstoets
gedaan, waarin is gekeken naar de benodigde ICT-aanpassingen voor de nieuwe
APK-test. Deze uitvoeringstoets is op 25 november 2020 door de RDW aan het
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) opgeleverd. De RDW heeft
aangegeven dat de invoering van de APK-roetfiltertest de nodige
ICT-aanpassingen met zich meebrengt. De systemen RME (Registratie meetmiddelen)
en EKI (Erkenningensysteem) dienen, in verband met de keuzevrijheid voor de
aanschaf van een deeltjesteller, zo te worden aangepast om te voorkomen dat er
toch voertuigen worden afgemeld door erkenninghouders die geen deeltjesteller
hebben, terwijl een roetfiltertest is vereist. Op 13 juni 2022 heeft de RDW
geadviseerd om de nieuwe APK-test met 6 maanden uit te stellen omdat er op dat
moment nog onvoldoende deeltjestellers zijn uitgeleverd om deze keuringen goed
te kunnen uitvoeren.
6. Consultatie en advies
Op 7 maart 2022 heeft het Ministerie van IenW de conceptversie van deze
wijziging van de Regeling erkenning en keuringsbevoegdheid APK in verband met
de invoering van de APK-roetfiltercontrole met deeltjesteller aan het
Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) voorgelegd. Het ATR heeft op 16 maart
2022 laten weten dat het dossier niet geselecteerd is voor een formeel advies,
omdat het naar verwachting geen omvangrijke gevolgen voor de regeldruk
heeft.
Met betrekking tot de wijziging van de Regeling voertuigen in verband met
de invoering van de APK-roetfiltertest5 heeft consultatie plaatsgevonden door middel van afstemming met SO-APK.
In dit overleg zijn alle bij de APK betrokken partijen vertegenwoordigd, zoals
ANWB, RAI-vereniging en BOVAG. De inzichten van SO-APK met betrekking tot de
APK-roetfiltertest zijn verwerkt in de wijziging van de Regeling
voertuigen.
De uitwerking van de vrije keuze voor de aanschaf van een deeltjesteller is
op verzoek van de autobranche door de RDW uitgewerkt. Ten aanzien van de
wijziging van de Regeling erkenning en keuringsbevoegdheid APK in de
onderhavige regeling is de SO-APK opnieuw geconsulteerd om zich te kunnen
uitlaten over de (vrijwillige) aanschaf van de deeltjesteller. De SO-APK heeft
op 28 maart 2022 aangegeven akkoord te zijn met de wijziging. Op 10 juni 2022
heeft SO-APK geadviseerd tot uitstel van de nieuwe test tot 1 januari 2023, in
verband met leveringsproblemen voor de daarvoor benodigde, nieuwe
apparatuur.
Gezien de ontwerpregelgeving aan het SO-APK is voorgelegd, is voor de
onderhavige wijziging van de Regeling erkenning en keuringsbevoegdheid APK geen
nieuwe internetconsultatie gedaan. Hierbij speelt mede dat er sprake is van
puur technische wijzigingen die voortvloeien uit en aansluiten bij de
eerdergenoemde wijziging van de Regeling voertuigen.
7. Notificatie
Het ontwerp van een eerdere wijziging van de Regeling voertuigen om
controle van roetfilters met een deeltjesteller mogelijk te maken, is op 8 juli
2019 voorgelegd aan de Europese Commissie (notificatienummer 2017/0351/NL) ter
voldoening aan het bepaalde in artikel 5, eerste lid, van Richtlijn (EU)
2015/1535 van het Europees Parlement en de Raad van 9 september 2015
betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften
en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij.
Gelet op het voorgaande en om de reden dat deze wijziging van de Regeling
erkenning en keuringsbevoegdheid APK niet ziet op een ontwerp voor (de
wijziging van) een technisch voorschrift, is in dit kader niet opnieuw
overgegaan tot notificatie.
8. Inwerkingtreding
De datum van inwerkingtreding is 1 januari 2023 voor de bepalingen die zien
op de aanwezigheid van een deeltjesteller (artikel I, onderdelen A, B, C, onder
1, en D, onder 1, van deze regeling). Dit is dezelfde datum als de ingangsdatum
voor de nieuwe en verplichte APK-test voor dieselauto’s met roetfilter.
Voor artikel I, onderdelen C, onder 2, D, onder 2, E en F, en artikel II
geldt als datum van inwerkingtreding de dag na de datum van publicatie van de
Staatscourant waarin de bepalingen zijn geplaatst. Omdat het hier
reparatieregelgeving betreft, is een uitzondering gemaakt op de vaste
verandermomenten en de minimuminvoeringstermijn.
Artikel III ziet op een wijziging van de inwerkingtredingsdatum van de
Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, van
12 januari 2021, nr. IENW/BSK-2020/125046, tot wijziging van de Regeling
voertuigen voor invoering van de APK-roetfiltercontrole met deeltjesteller
(Stcrt. 2021,
2214). Met dit artikel is bepaald dat de onderdelen A, B en C van
artikel I van die regeling in werking treden op 1 januari 2023, in
tegenstelling tot wat eerder bij die regeling is bepaald. Voor de onderdelen D,
F en G van artikel I blijft 1 juli 2022 als inwerkingtredingsdatum bestaan.
Onderdeel E van artikel I is reeds in werking getreden.
Artikelsgewijze toelichting
Artikel I
Onderdeel A
In artikel 8, derde lid, is de afvoer van uitlaatgassen uit de
keuringsruimte geregeld. Voor motorrijtuigen met een verbrandingsmotor met een
elektrische ontsteking (benzineauto’s) is bepaald dat er een voorziening
aanwezig moet zijn waarmee uitlaatgassen direct door een daartoe bestemde
opening naar buiten kunnen worden gevoerd. Voor motorrijtuigen met een
verbrandingsmotor met compressie-ontsteking (dieselauto’s) gelden strengere
eisen voor de afvoer van uitlaatgassen. Hiervoor is onder meer bepaald dat de
afzuigventilator voldoende capaciteit moet hebben zodat uitlaatgassen niet in
de werkplaats terecht kunnen komen. Tevens moeten bij dieselauto’s de
uitlaatgassen die door de roetmeter gaan, worden afgevoerd.
Met deze wijziging wordt bepaald dat voor de afvoer van uitlaatgassen voor
motorrijtuigen met compressie-ontsteking (dieselauto’s) die zijn voorzien van
een roetfilter, de minder strenge eisen voor benzineauto’s gelden. Voor
dieselauto’s die niet zijn voorzien van een roetfilter, blijven de strengere
eisen gelden.
Onderdeel B
In artikel 12 is geregeld welke apparatuur aanwezig dient te zijn. Met de
wijziging van onderdeel c wordt bepaald dat in de keuringsplaats voor het
keuren van motorrijtuigen met een verbrandingsmotor met compressie-ontsteking
die niet is voorzien van een roetfilter, een roetmeter en een
olietemperatuurmeter aanwezig is. Met de invoeging van het nieuwe onderdeel d
wordt bepaald dat in de keuringsplaats voor het keuren van motorrijtuigen met
een verbrandingsmotor met compressie-ontsteking die is voorzien van een
roetfilter, een deeltjesteller aanwezig is.
Onderdeel C
In artikel 13, eerste lid, is geregeld dat een erkenninghouder voor de in
dit lid vermelde apparatuur beschikt over een geldig certificaat van eerste
keuring en een geldig certificaat van herkeuring.
Met deze wijziging wordt aan de lijst met apparatuur, waarvoor de genoemde
documenten aanwezig moeten zijn, ‘deeltjestellers’ toegevoegd. Voorts wordt aan
de lijst met apparatuur ‘remvertragingsmeters’ toegevoegd. In 2014 is dit
onderdeel per abuis uit het artikel verwijderd.6 Met deze wijziging is deze omissie hersteld.
Onderdeel D
In artikel 17, eerste lid, is geregeld dat de voor de in dit lid vermelde
apparatuur de documenten en markeringen als bedoeld in artikel 13 aanwezig
moeten zijn. Met de verplichte aanwezigheid van een deeltjesteller bij
erkenninghouders die dieselauto’s met roetfilter keuren, moeten ook voor dit
nieuwe meetinstrument de documenten en markeringen als bedoeld in artikel 13
aanwezig zijn. Daarom wordt ‘deeltjesteller’ toegevoegd aan artikel 17, eerste
lid. Voorts wordt aan de lijst met apparatuur ‘remvertragingsmeters’
toegevoegd. In 2014 is dit onderdeel per abuis uit het artikel verwijderd.7 Met deze wijziging is deze omissie hersteld.
Onderdeel E
In artikel 17a is de verwijzing naar het vijfde lid van artikel 8 onjuist.
Dit moet een verwijzing naar het zesde lid van artikel 8 zijn. Met deze
wijziging is deze omissie hersteld.
Onderdeel F
In bijlage 1 wordt in het overzicht van reparatie-adviespunten het achtste
lid verplaatst naar het tweede lid. Daarbij worden de andere leden vernummerd.
Met deze vernummering is de volgorde van de reparatie-adviespunten zoals
vermeld in de bijlage bij de Regeling erkenning en keuringsbevoegdheid APK in
overeenstemming gebracht met de uitvoering door de APK-erkenninghouders en met
alle achterliggende programma’s en ICT-systemen.
Artikel II
Met deze wijziging wordt een omissie hersteld.
Artikel III
Dit artikel wijzigt de inwerkingtredingsbepaling van de Regeling van de
Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, van 12 januari 2021, nr.
IENW/BSK-2020/125046, tot wijziging van de Regeling voertuigen voor invoering
van de APK-roetfiltercontrole met deeltjesteller (Stcrt. 2021, 2214). Hiervoor zij
verwezen naar paragraaf 4 en paragraaf 8.
Artikel IV
Artikel IV ziet op de datum van inwerkingtreding van de wijzigingen.
Kortheidshalve wordt voor een toelichting hierop verwezen naar paragraaf
8.
De Staatssecretaris van
Infrastructuur en Waterstaat,
V.L.W.A. Heijnen