Aanwijzing ICE Endex Markets B.V. als gasbeurs in Nederland, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

12 december 2017

DGETM/EI/17192251

In uw e-mail van 19 juni 2017 verzoekt u mij ICE Endex Markets B.V. op grond van artikel 66b, eerste lid van de Gaswet aan te wijzen als gasbeurs. ICE Endex Markets B.V. is het fusieresultaat van ICE Endex Spot B.V. en ICE Endex Derivatives B.V. Tevens verzoekt u mij op grond van artikel 66b, tweede lid van de Gaswet het beursreglement van ICE Endex Markets B.V. goed te keuren.

Voorafgaand aan uw verzoek tot gasbeursaanwijzing heeft u bij e-mail van 11 april 2016 kenbaar gemaakt dat op dat moment de mogelijkheid werd verkend om ICE Endex Derivatives en ICE Endex Gas te laten samengaan middels een juridische fusie.

Bij e-mails van 4 mei 2016 respectievelijk 23 mei 2016 heeft mijn ministerie u gevraagd een aantal zaken te verduidelijken, in het bijzonder de afzonderlijke markten en beursreglementen en de motivatie om hier één gefuseerde B.V. van te maken. U heeft hier bij e-mails van 11 mei 2016 respectievelijk 23 mei 2016 op gereageerd.

Op 2 september 2016 heeft u met medewerkers van mijn ministerie gesproken, in het bijzonder over de (op dat moment nog voorgenomen) fusie in relatie tot de noodzaak om voor deze beoogde nieuwe situatie een nieuwe gasbeursaanwijzing te verkrijgen.

Bij e-mail van 29 november 2016 refereert u aan dit overleg en deelt u mede dat de fusie hoogstwaarschijnlijk 1 december 2016 effect zou krijgen.

Bij e-mail van 16 december 2016 hebben medewerkers van mijn ministerie, waar u eerder mee hebt gesproken, u laten weten van u alsnog te willen ontvangen een verzoek tot aanwijzing gasbeurs en bijbehorend reglement. Bij e-mail van 19 juni 2017 heb ik uw aanvraag met bijbehorende bescheiden ontvangen.

Naar aanleiding daarvan kan ik u het volgende berichten.

Wettelijk kader

Artikel 66b, eerste lid, van de Gaswet bepaalt dat ik één of meerdere rechtspersonen aanwijs die tot taak hebben een beurs tot stand te brengen of in stand te houden. Het beursreglement van deze rechtspersoon behoeft mijn goedkeuring op grond van artikel 66b, tweede lid, van de Gaswet.

Op grond van artikel 66b, derde lid, van de Gaswet is de netbeheerder van het landelijke gastransportnet verplicht aan deze aangewezen rechtspersoon en aan de door deze rechtspersoon ingeschakelde derden, voor zover het betreft de afhandeling van de op de beurs tot stand gekomen overeenkomsten, de gevraagde medewerking te verlenen, voor zover deze medewerking noodzakelijk is voor een goede uitvoering van de aan deze rechtspersoon opgelegde taak om een beurs tot stand te brengen en in stand te houden.

De bedoeling van de wetgever is veilig te stellen dat er ten minste één beurs tot stand komt en in stand wordt gehouden. Een gasbeurs is immers van belang voor de liquiditeit en transparantie van de gasmarkt. De goedkeuring van de reglementen van de gasbeurs is in dat licht een beslissing waarin wordt vastgesteld dat de handelsvoorwaarden van de gasbeurs de liquiditeit en transparantie van de gasmarkt niet belemmeren. Het betreft uitdrukkelijk geen exclusieve taak. Ook andere rechtspersonen kunnen worden aangewezen als gasbeurs.

De criteria die ik hanteer bij de uitoefening van mijn bevoegdheden op grond van artikel 66b, van de Gaswet heb ik uitgewerkt in de beleidsregel van 14 januari 2005, nr. WJZ 5002340, houdende de aanwijzing van een rechtspersoon als gasbeurs en de goedkeuring van het beursreglement van een gasbeurs (Stcrt. 2005, nr. 12, hierna: beleidsregel).

Artikel 4 van de beleidsregel stelt dat een gasbeurs wordt aangewezen en het beursreglement van die beurs wordt goedgekeurd indien ten minste:

• a. voldoende voorzieningen zijn getroffen om de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de gasbeurs, alsmede van het bestuur en het personeel te waarborgen;

• b. voldoende voorzieningen zijn getroffen om de leveringszekerheid te waarborgen;

• c. voldoende voorzieningen zijn getroffen om de financiële soliditeit van de gasbeurs te waarborgen;

• d. voldoende voorzieningen zijn getroffen om de vertrouwelijkheid van gegevens die de gasbeurs bij de uitvoering van de werkzaamheden ter beschikking krijgt te waarborgen;

• e. voldoende voorzieningen zijn getroffen om manipulatie, malversatie of het nemen van onverantwoorde risico's door marktdeelnemers te voorkomen;

• f. de praktische uitvoerbaarheid van de gasbeurs voldoende is gewaarborgd.

Feitelijk kader

Na diverse overnames en herstructureringen van APX Gas NL B.V. heeft mijn ambtsvoorganger bij besluit van de Minister van Economische Zaken van 16 maart 2015 onder nr. DGETM/EM/15030236 (Stcrt. 2015, 7872), de rechtsopvolger van APX Gas NL B.V., als gasbeurs in Nederland aangewezen, namelijk ICE Endex Gas B.V. en is het beursreglement (als bedoeld in artikel 66b, tweede lid, tweede volzin, van de Gaswet) goedgekeurd.

Bij e-mail van 19 juni 2017 heeft ICE Endex Gas Markets B.V. bij mij, in verband met wijzigingen van rechtspersonen, een aanvraag ingediend om ICE Endex Gas Markets B.V. aan te wijzen als gasbeurs als bedoeld in artikel 66b, eerste lid, van de Gaswet. ICE Endex Markets B.V. is de gefuseerde voortzetting van ICE Endex Markets B.V. Spot Rules en ICE Endex Markets B.V. Derivatives Rules. ICE Endex Markets B.V. organiseert derhalve een spotmarkt bestaande uit de intraday-markt en de day-ahead markt voor gas alsmede een derivatenmarkt voor gas. Deze nieuwe rechtspersoon heeft géén aanwijzing als gasbeurs als bedoeld in artikel 66b, eerste lid, eerste volzin, van de Gaswet en een goedkeuring als bedoeld in artikel 66b, tweede lid, tweede volzin, van de Gaswet is nog niet verleend.

Beoordeling van de aanvraag

ICE Endex Markets B.V. Spot Rules en ICE Endex Markets B.V. Derivatives Rules zijn gefuseerd tot ICE Endex Markets B.V. Dit heeft tot gevolg gehad dat op grond van artikel 311, eerste lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek de fuserende partijen zijn opgehouden te bestaan.

ICE Endex Markets B.V. heeft daarmee een andere structuur dan de afzonderlijke (voor fusie bestaande) rechtspersonen ICE Endex Markets B.V. Spot Rules en ICE Endex Markets B.V. Derivatives Rules. Een aanwijzing en goedkeuring, bedoeld in artikel 66b, eerste, onderscheidenlijk tweede lid, van de Gaswet hebben mede betrekking op de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van het bestuur van een beurs. Een overgang van de aanwijzing van een beurs en de goedkeuring van een beursreglement ligt niet zonder meer voor de hand bij wijziging van de structuur van de rechtspersoon, die als beurs is aangewezen. De aanwijzing en de goedkeuring hebben immers betrekking op de situatie zoals die bestond ten tijde van voornoemde afzonderlijke aanwijzingsbesluiten en de besluiten tot goedkeuring van het beursreglementen van die beurzen.

Nu ICE Endex Markets B.V. een andere structuur en een ander beursreglement hanteert, is een zelfstandige beoordeling nodig van de aanvraag tot een besluit om (het gefuseerde) ICE Endex Markets B.V. tot gasbeurs aan te wijzen en het beursreglement ervan goed te keuren. In vergelijking met het bij besluit van de Minister van Economische Zaken van 24 maart 2015 (Stcrt. 2015, nr. 7872) tot goedkeuring van het beursreglement van ICE Endex Gas B.V. is de afwikkeling van transacties (clearing) wel opgenomen in het beursreglement, ondanks dat daartoe geen noodzaak is, omdat de afwikkeling van een transactie als zodanig niet als zodanig onderdeel is van een beurs.

Artikel 4 van de beleidsregel geeft de criteria weer waaraan ik toets bij de aanwijzing van een gasbeurs en bij de goedkeuring van het beursreglement.

Bij mijn beoordeling heb ik, om tot een zorgvuldige besluitvorming te kunnen komen, de Autoriteit Consument & Markt (ACM) om advies gevraagd over een aantal potentiële risico’s van de gefuseerde voortzetting en het bijbehorend samengevoegd beursreglement.

Advies ACM

Bij brief van 23 augustus 2017 heb ik, op grond van artikel 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht, over de aanvraag advies gevraagd aan de ACM.

Dit advies heb ik op 23 oktober 2017 ontvangen. De ACM geeft in het algemene deel van het advies aan een positief beeld te hebben over de ontwikkeling van de markt. De ACM concludeert dat er geen reden is om aan te nemen dat de voorgestelde maatregelen en het rulebook (beursreglement) onvoldoende zouden zijn voor ICE Endex om als handelsplatform in Nederland actief te zijn.

Dit advies betekent dat er geen bezwaar bestaat tegen het samenvoegen in één beursreglement van de gasbeurs voor, zoals de ACM dat noemt, “spotcontracten” en de gasbeurs voor “derivaten” in de nieuwe entiteit “ICE Endex Markets B.V.”.

Toetsing aan artikel 4 Beleidsregel

Zoals reeds is opgemerkt, geeft artikel 4 van de beleidsregel de criteria weer waaraan ik toets bij de aanwijzing van een gasbeurs en bij de goedkeuring van het beursreglement. Deze toets leidt in dit geval tot de volgende beoordeling.

a. Onafhankelijkheid en onpartijdigheid

Er zijn naar mijn oordeel voldoende voorzieningen getroffen om de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de nieuwe entiteit ICE Endex Markets B.V., alsmede van het bestuur en het personeel te waarborgen. In overeenstemming met artikel 66b, vijfde lid, van de Gaswet is in de statuten en in het reglement opgenomen dat ICE Endex Markets B.V. zich jegens de deelnemers verbindt zich onafhankelijk, uniform en non-discriminatoir op te stellen en te gedragen. Tenslotte is de vormgeving van de gasbeurs niet zodanig dat voor het handhaven van die onafhankelijkheid en onpartijdigheid hoeft te worden gevreesd.

b. Leveringszekerheid

De leveringszekerheid is naar mijn oordeel voldoende gewaarborgd. De partijen die tot de beurs worden toegelaten zijn partijen die de toelatingsprocedure van ICE Endex Markets B.V. hebben doorlopen. Ook de wijze waarop het tot stand komen van transacties is vormgegeven en de eisen aan de kredietwaardigheid van de deelnemers geven vertrouwen dat er geen risico’s zijn voor de leveringszekerheid. De ‘clearing and settlement’ van de op de beurs tot stand gekomen overeenkomsten is vanuit oogpunt van leveringszekerheid voldoende geregeld via het Clearing House.

c. Financiële soliditeit

Hoewel financiële risico’s nooit zijn uit te sluiten, kan worden geoordeeld dat financiële soliditeit voldoende is gewaarborgd. Hierbij is van belang dat ICE Endex Markets B.V. beschikt over een erkenning van de Minister van Financiën op grond van de Wet toezicht effectenverkeer 1995 en onder financieel toezicht staat van de AFM en de DNB. Tevens houdt AFM direct toezicht op de clearing en settlement door het Clearing House.

d. Vertrouwelijkheid

Ingevolge artikel 66b, vierde lid van de Gaswet is een aangewezen gasbeurs verplicht tot geheimhouding van die gegevens die zij tot haar beschikking krijgt en waarvan zij het vertrouwelijk karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden. In aanvulling op deze wettelijke waarborg zijn in het beursreglement zogenaamde ‘confidentiality and non-disclosure’-bepalingen opgenomen. Dit samenstel van wettelijke en reglementaire bepalingen is naar mijn oordeel voldoende om de vertrouwelijkheid van de gegevens te waarborgen.

e. Malversatie, manipulatie en risico’s

Uit de reglementen blijkt dat er voldoende voorzieningen, zoals sancties zijn getroffen om manipulatie, malversatie of het nemen van onverantwoorde risico’s door marktdeelnemers te voorkomen, zoals hierboven in het bijzonder onder c, al weergegeven is.

f. Praktische uitvoerbaarheid

De praktische uitvoerbaarheid van een gasbeurs is niet eenvoudig te beoordelen, maar de combinatie van de degelijke reglementen en overeenkomsten, alsmede de behoefte van marktpartijen aan een beurs, geeft mij voldoende vertrouwen in een goede uitvoering.

Dit betekent dat de beurs van ICE Endex Markets B.V. en het beursreglement alle belangen in aanmerking nemende in redelijkheid bijdraagt aan het functioneren van de gasmarkt als bedoeld in artikel 66b, eerste lid, van de Gaswet.

Besluit

Gelet op het bovenstaande:

• 1. wijs ik de rechtspersoon ICE Endex Markets B.V. overeenkomstig de aanvraag, aan als gasbeurs, als bedoeld in artikel 66b, eerste lid, van de Gaswet, die tot taak heeft een gasbeurs tot stand te brengen en in stand te houden en die mede op de Nederlandse gasmarkt actief is. Gezien de aanvraag betreft deze aanwijzing zowel de zogeheten spotmarkt als de markt voor termijncontracten.

• 2. keur ik het beursreglement van ICE Endex Markets B.V. conform artikel 66b, tweede lid van de Gaswet goed.

• 3. vervalt de relevantie van de eerdere aanwijzingen van de inmiddels gefuseerde ondernemingen (besluit van de Minister van Economische Zaken van 18 december 2006 onder nr. ET/EM/6109500 (Stcrt. 2006, nr. 250, p. 10), en besluit van de Minister van Economische Zaken van 16 maart 2015 onder nr. DGETM/EM/15030236 (Stcrt. 2015, 7872)), en trek ik daarom deze besluiten in.

Van dit besluit zal mededeling worden gedaan in de Staatscourant.

Ik merk op dat de werking van de beurs nauwlettend zal worden gevolgd en kan worden geëvalueerd. Indien de beurs niet of onvoldoende functioneert of niet de gewenste transparantie en liquiditeit in de markt tot stand brengt, of anderszins niet voldoet aan de op beurs(activiteiten) betrekking hebbende wettelijke voorschriften kan ik op een later tijdstop overgaan tot wijziging of intrekking van het besluit.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes

Tegen dit besluit kunt u binnen zes weken na de dag waarop dit bekend is gemaakt een bezwaarschrift indienen. Het bezwaarschrift moet door de indiener zijn ondertekend en bevat ten minste zijn naam en adres, de dagtekening, een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaar is gericht en de gronden waarop het bezwaar rust. Dit bezwaarschrift moet worden gericht aan: de Minister van Economische Zaken en Klimaat, directie Wetgeving en Juridische Zaken, Postbus 20401, 2500 EK ’s-Gravenhage. Dit besluit is verzonden op de in de aanhef vermelde datum.