Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 13 januari 2021
Mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid en conform het verzoek van de vaste
commissie voor Buitenlandse Zaken van 15 december 2020 informeer ik uw Kamer hierbij
over de vervolgstrategie na het stoppen van de gesprekken door Rusland over de staatsaansprakelijkheid.
Op 15 oktober 2020 (Kamerstuk 33 997, nr. 154) is uw Kamer per brief geïnformeerd over het eenzijdige besluit van de Russische
Federatie om de trilaterale gesprekken tussen Australië en Nederland enerzijds en
de Russische Federatie anderzijds te staken. Ook is de Kamer in deze brief geïnformeerd
over het ontbieden van de Russische ambassadeur die op dezelfde dag plaatsvond.
Diplomatieke inzet
De Minister van Buitenlandse Zaken heeft, zowel bilateraal als per gezamenlijke brief
met de Australische Minister van Buitenlandse Zaken, richting zijn Russische ambtsgenoot
Lavrov benadrukt het eenzijdige besluit van de Russische Federatie te betreuren. Hierbij
is tevens onderstreept dat het kabinet hecht aan het voortzetten van de gesprekken
om zo tot een oplossing te komen die recht doet aan het enorme leed en de toegebrachte
schade, veroorzaakt door het neerhalen van vlucht MH17.
Naast Australië en Nederland hebben ook de leiders van de 27 EU-lidstaten op 16 oktober
2020, via conclusies van de Europese Raad, de Russische Federatie opgeroepen terug
te keren naar de onderhandelingstafel. Deze oproep aan de Russische Federatie is in
OVSE-verband herhaald en belangrijke partners, te weten de VS, het VK en Canada, deden
eenzelfde oproep aan de Russische Federatie.
Na het eenzijdige besluit van Rusland om de trilaterale gesprekken te staken is zowel
in gesprekken tussen de Ministers van Buitenlandse Zaken van Australië en Nederland
als in gesprekken tussen de Minister-President van Nederland en Australië benadrukt
dat het kabinet zich samen met Australië vooralsnog zal blijven inzetten voor het
hervatten van de trilaterale gesprekken. Ook werd in deze gesprekken het voortzetten
van de intensieve samenwerking tussen beide landen teneinde waarheidsvinding, gerechtigheid
en rekenschap te bewerkstellingen voor de 298 slachtoffers van het neerhalen van vlucht
MH17 en hun nabestaanden herbevestigd.
Juridische vervolgstappen
Indien Rusland niet bereid blijkt de trilaterale onderhandelingen voort te zetten,
zal het kabinet zich in nauw overleg met Australië beraden op volgende (juridische)
stappen. Zoals reeds gemeld in de Kamerbrief van 25 mei 2018 (Kamerstuk 33 997, nr. 117), kan een volgende stap zijn om het geschil voor te leggen aan een internationale
rechter of organisatie om een oordeel te vellen. Tijdens het rondetafelgesprek MH17
van 3 december 2020 (Kamerstuk 33 997, nr. 158) hebben de door uw Kamer genodigde experts diverse juridische opties genoemd. Deze
opties zijn bij het kabinet in beeld. Zoals ook eerder gemeld aan uw Kamer, is de
processtrategie van het kabinet vertrouwelijk. Uw Kamer zal te zijner tijd nader over
volgende stappen worden geïnformeerd.
Het strafproces tegen vier verdachten en het strafrechtelijk onderzoek, de procedures
bij het Europees Hof van de Rechten van de Mens, en de aansprakelijkstelling van de
Russische Federatie door Australië en Nederland blijven separate trajecten.
Tenslotte
Het kabinet heeft altijd gesteld dat het geen enkele optie uitsluit om waarheidsvinding,
gerechtigheid en rekenschap voor alle 298 slachtoffers van het neerhalen van vlucht
MH17 en hun nabestaanden te bewerkstelligen. Dit blijft voor het kabinet prioriteit.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
S.A. Blok