Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 14 september 2016
Hierbij bied ik uw Kamer, conform mijn toezegging in mijn brief d.d. 16 juni 20141, de BUS2-E Monitor Alleenstaande Ouders3 aan en informeer ik u over de uitkomst. De monitor is uitgevoerd door het Centraal
Bureau voor de Statistiek (CBS).
Op 10 juni 2014 is het wetsvoorstel Hervorming kindregelingen (Kamerstukken 33 716) plenair in de Eerste Kamer behandeld. Met de invoering per 1 januari 2015 is de
inkomensondersteuning voor alle alleenstaande ouders geharmoniseerd zodat alle alleenstaande
ouders met een laag inkomen, ongeacht of ze werken of een uitkering ontvangen, gelijk
worden behandeld. De toeslag van 20% van het minimumloon zoals destijds opgenomen
in de landelijke bijstandsnorm voor alleenstaande ouders is daarom per die datum vervallen.
Sindsdien is de bijstandsnorm voor alleenstaande ouders gelijk aan die van een alleenstaande
zonder kinderen. Ter compensatie van de 20% toeslag is de zogenoemde alleenstaande
ouderkop in het kindgebonden budget geïntroduceerd. Echter, doordat het partnerbegrip
voor toeslagen afwijkt van het partnerbegrip in de uitkeringsregelingen, is er een
groep ouders die niet in aanmerking kan komen voor de alleenstaande ouderkop. Dit
is het geval in bijzondere situaties, bijvoorbeeld waar sprake is van een partner
in detentie.
Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel heb ik extra overgangsrecht toegezegd:
hierdoor kreeg deze groep een jaar langer (tot 1 januari 2016) de tijd om zich voor
te bereiden op de nieuwe situatie. Daarnaast heb ik gewezen op de mogelijkheden die
gemeenten hebben om in het individuele geval bijzondere bijstand te verstrekken aan
de personen die niet voor overgangsrecht in aanmerking komen (nieuwe instroom), dan
wel alsnog na ommekomst van het overgangsrecht in financiële problemen komen. Omdat
het om een relatief kleine en diverse groep gaat, heb ik aangegeven dat dit bij uitstek
situaties zijn die vragen om een beoordeling op basis van lokaal maatwerk.
Ook heb ik toegezegd te monitoren in welke mate compensatie via de bijzondere bijstand
bij deze problematiek aan de orde is. Op basis van deze monitoring heb ik toegezegd
te bezien of aanvullende middelen aan bijzondere bijstand na 2015 nodig zijn.
Inmiddels heeft het CBS de BUS-E Monitor Alleenstaande Ouders afgerond. Deze monitor
geeft onder andere weer hoe groot de groep nieuw instromende alleenstaande ouders
met toeslagpartner is, die geen recht heeft op de alleenstaande ouderkop en die een
beroep doet op bijzondere bijstand; hoe dat zich verhoudt tot andere groepen alleenstaande
ouders en hoe gemeenten hiermee omgaan. Uit de monitor blijkt dat alleenstaande ouders
met toeslagpartner in de bijstand niet meer of vaker bijzondere bijstand krijgen dan
andere groepen alleenstaande ouders. Deze groep blijkt dus volgens de gegevens uit
de monitor verhoudingsgewijs geen bovenmatig beroep op bijzondere bijstand te doen.
Tevens blijkt dat er geen verschil is tussen de groep nieuw ingestroomde alleenstaande
ouders vanaf 1 januari 2015 en het zittende bestand. Gemeenten geven aan vooral maatwerk
te leveren en pas te compenseren als een persoon zich met financiële problemen meldt.
Op basis van deze resultaten zie ik in dit verband geen aanleiding aanvullende middelen
aan bijzondere bijstand ter beschikking te stellen.
De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
L.F. Asscher