32 813 Kabinetsaanpak Klimaatbeleid

28 089 Gezondheid en milieu

Nr. 1194 HERDRUK¹ BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 28 maart 2023

Met deze brief informeer ik u over een op 28 maart 2023 gepubliceerd «Depositie onderzoek IJmond najaar 2022» van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).

Herhaling onderzoek

In het plan van aanpak «Naar een gezonde leefomgeving in de IJmond» is eerder aangekondigd dat het onderzoek naar de depositie (neergedaald stof) van Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen (PAK) en metalen in de IJmond-regio dat in 2020 uitgevoerd is, in 2022 twee keer herhaald zou worden. Het eerste herhaalonderzoek is in het voorjaar van 2022 uitgevoerd. De resultaten hiervan zijn op 16 november 2022 aan uw Kamer gestuurd². Bijgaand treft u de resultaten van het onderzoek van najaar 2022.

Onderzoeksresultaten en duiding RIVM

Het RIVM stelt in het rapport dat het onderzoek, net als de eerste twee onderzoeken, laat zien dat er in de IJmond grotere hoeveelheden PAK en metalen in neergedaald stof zitten dan elders in Nederland.

Wel is de hoeveelheid neergedaald ijzer in het hele gebied gedaald sinds het eerste onderzoek in 2020. Dit kan erop wijzen dat er minder ijzer wordt uitgestoten in de IJmondregio. Voor de meeste andere metalen en PAK kan op basis van dit onderzoek niet worden bepaald of de uitstoot vanaf het Tata Steel-terrein hoger of lager is dan tijdens het onderzoek in 2020. Verder zijn er geen structurele veranderingen vastgesteld. Om vast te kunnen stellen of emissies substantieel afnemen, zal de depositie van PAK en metalen over langere tijd gemeten moeten worden.

Op basis van dit onderzoek is niet te bepalen wat de afzonderlijke bijdrage van de verschillende bronnen is, zowel op het terrein van Tata Steel als daarbuiten. Momenteel lopen bij het RIVM een aantal onderzoeken naar de gezondheidseffecten van industriële emissies in de IJmondregio. In de eerste helft van dit jaar zal het RIVM hierover een combinatierapport publiceren. Ik heb dit eerder aan uw Kamer toegelicht in mijn brief van 16 januari jl.³. Ik verwacht dat het RIVM op basis van deze onderzoeken een duidelijker beeld kan schetsen van de relatie tussen de uitstoot van Tata Steel en de gezondheidseffecten voor de omwonenden.

Reactie op het rapport

Het doel van de periodieke monitoring is om een trend in de ontwikkeling van de stofdepositie in de IJmond-regio inzichtelijk te maken. Doordat nu drie keer een vergelijkbaar onderzoek is uitgevoerd kan een eerste trendlijn worden bepaald. De resultaten laten zien dat weinig tot geen zichtbare verbeteringen op dat gebied zijn geboekt. De maatregelen die Tata Steel inmiddels heeft genomen, hebben dus geen merkbaar effect op de depositie van stof in de omgeving in de periode waarin gemeten is. Maatregelen die tot een vermindering zouden moeten leiden, moeten in grote mate nog worden uitgevoerd. In mijn brief van november 2022 heb ik daar in de bijlage een overzicht van gegeven en ook in mijn brief van 16 januari 2023 heb ik hierbij stil gestaan. Met het oog daarop zijn de uitkomsten van dit derde onderzoek niet verrassend, maar benadrukken deze nogmaals de urgentie van het doorvoeren van de aangekondigde verbeteringen. Ik vind het van belang dat de omgeving van Tata Steel echt schoner wordt en zal me daarvoor blijven inzetten. Het bedrijf dient dan ook het huidige productieproces zo schoon mogelijk te krijgen en te houden, en daarbij zo snel als mogelijk de transitie naar een groene en schone staalfabriek in IJmuiden te maken, waarbij in plaats van kolen waterstof en groene elektriciteit of (tijdelijk) aardgas wordt gebruikt voor de staalproductie. Dit leidt tot sluiting van de meest vervuilende onderdelen en moet de milieu en gezondheidssituatie fors verbeteren. Het Rijk en de provincie Noord-Holland staan klaar om snel toe te werken naar een maatwerkafspraak die hieraan bijdraagt in lijn met de Expression of Principles van vorig jaar.

Andere onderzoeken

In mijn brieven van 16 november 2022 en 16 januari 2023 heb ik de verschillende andere onderzoeken die worden uitgevoerd, geschetst. Zo zal in 2023 een evaluatie van het luchtmeetnet worden uitgevoerd.

Vervolg

Ik vind het belangrijk dat de effecten op de stofdepositie van de maatregelen die nog uitgevoerd gaan worden, gemonitord blijven worden. Het RIVM geeft als aanbeveling om voor langere tijd de depositie te monitoren. Ik ga samen met de provincie Noord-Holland en het RIVM in overleg om hiervoor de meest geschikte vorm te kiezen.

Bij deze afweging zullen ook de evaluatie van het luchtmeetnet en het eerder genoemde combinatierapport van het RIVM meegenomen worden. Hierover informeer ik u op een later moment.

De Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat, V.L.W.A. Heijnen

---

1 I.v.m. een correctie in het opschrift.

2 Kamerstukken 32 813 en 28 029, nr. 1119.

3 Kamerstuk 28 089, nr. 246.