32 733 Beleidsbrief Defensie

Nr. 138 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 september 2013

Inleiding

Naar aanleiding van de beleidsbrief van 2011 is het Herbeleggingsplan Vastgoed Defensie (HVD) opgesteld. In verschillende brieven bent u over de fasen 1, 2a en 2b van het HVD geïnformeerd. Tevens ontving u op 15 mei de eerste voortgangsrapportage van het HVD (Kamerstuk 32 733, nr. 129). Deze brief over fase 3 heeft tot doel een totaalbeeld van het vastgoed na de beleidsbrief van 2011 te schetsen. Op hoofdlijnen ga ik achtereenvolgens in op de resultaten van het HVD en hoe de komende jaren de doelmatigheid van de vastgoedbelegging wordt bewaakt en waar mogelijk verder wordt vergroot.

Resultaten op hoofdlijnen

De herbelegging van het vastgoed werd allereerst ingegeven door de noodzaak tot bezuinigingen. Bij de verdere uitwerking van de plannen hebben echter ook bredere militairoperationele en sociaaleconomische overwegingen een rol gespeeld. Sommige van die overwegingen kunnen onderling strijdig zijn, zoals de wens tot regionale spreiding van locaties met het oog op bijvoorbeeld werving en selectie enerzijds en de wens tot concentratie van eenheden uit doelmatigheidsoverwegingen anderzijds.

De brief van 27 oktober 2011 (Kamerstuk 32 733, nr. 47) bevat een opsomming van de uitgangspunten die zijn gehanteerd om de doelmatigheid te verhogen: concentratie, co-locatie, doelmatig hergebruik van vrijkomende infrastructuur, toepassing van «het nieuwe werken», afstoting van splinter- en huurlocaties, clustering van kantoorlocaties, samenwerking met andere rijksdiensten en internationale samenwerking.

Op grond van deze uitgangspunten is de herbelegging van het defensievastgoed vervolgens op twee manieren aangepakt. In de eerste plaats is de bestaande belegging aan een uitgebreide en diepgaande heroverweging onderworpen. Daarbij is vooral gekeken naar locaties die zouden kunnen worden afgestoten en naar bestaande locaties die nog extra eenheden zouden kunnen ontvangen. Dat heeft geleid tot de afstoting van onder meer de Nassau Dietzkazerne in Budel, de Van Hornekazerne in Weert, de Prinses Julianakazerne en de Koningin Beatrixkazerne in Den Haag en het Marine Etablissement Amsterdam. Verder heeft dit geleid tot de concentratie van functies onder meer op de Kromhoutkazerne in Utrecht, de Nieuwe Haven in Den Helder en de Legerplaats Ermelo. Tevens is een reeks vastgoedmaatregelen genomen als gevolg van reorganisaties, waaronder de reorganisatie van de militaire muziek, de medische zorg en de materieellogistiek van het Commando Landstrijdkrachten.

Als gevolg van het HVD worden de komende jaren meer dan 1.500 gebouwen, verspreid over 44 locaties met een totaal bruto vloeroppervlak van meer dan 900.000 m², afgestoten. Ten opzichte van 1 november 2012 is dit een afname van ongeveer 14 procent, zowel in aantal gebouwen als in bruto vloeroppervlak. In de bijlage bij deze brief zijn overzichten opgenomen van de af te stoten objecten (inclusief het jaar van overdracht van de desbetreffende objecten aan het Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf, RVOB) en de afname van het vastgoed per categorie. Voorts is in de bijlage een kaart met bijbehorend overzicht opgenomen van de grootste bebouwde locaties van Defensie na uitvoering van de maatregelen van het HVD. Hierin wordt op vastgoedgebied de eindsituatie van de beleidsbrief 2011 weergegeven.

De voortgangsrapportage van het HVD biedt een totaaloverzicht van het financiële resultaat tot nu toe: de verschillende fasen van het HVD zullen vanaf 2019 een structurele besparing opleveren van € 41,9 miljoen op de jaarlijkse vastgoedexploitatie. Dit is € 19,1 miljoen minder dan de beoogde besparing van € 61 miljoen per jaar. Zoals ik in de voortgangsrapportage heb gemeld, zijn aanvullende vastgoedmaatregelen nodig om het totale besparingsbedrag van € 61 miljoen alsnog te bereiken. In de antwoorden op de schriftelijke vragen over de nadere toelichting op de financiële problematiek van 28 augustus jl. (Kamerstuk 32 733, nr. 137) heb ik toegelicht dat het tekort van € 19,1 miljoen deel uitmaakt van de financiële problematiek waarvoor Defensie een oplossing moet vinden.

Blijvende aandacht voor doelmatigheid

De aandacht voor doelmatigheid blijft. De komende tijd wordt getoetst of bij de benutting van vastgoed de normen worden nageleefd. Voor verschillende categorieën vastgoed, zoals kantoren, legering, sportfaciliteiten, werkplaatsen en parkeerplaatsen, zijn normen opgesteld die vastleggen wat voldoende wordt geacht voor de functie-uitoefening van de eenheden. Handhaving van de normen is een manier om meer doelmatigheid te bevorderen.

Concentratie, flexibiliteit en samenwerking blijven sleutelbegrippen voor een doelmatige belegging. Het streven blijft gericht op een verdere reductie van voorraden en de concentratie van opslagcapaciteit. Flexibiliteit kan tevens worden bevorderd door voor functies die niet specifiek militair zijn – kantoor, onderwijs, catering, legering, sport, opslag en logistiek – aan te sluiten bij de civiele markt of bij andere ministeries.

Daarmee ontstaan meer mogelijkheden voor civiel medegebruik of juist het omgekeerde, namelijk militair medegebruik van civiele voorzieningen. Beide vormen van samenwerking komen de doelmatigheid ten goede. Ter bevordering van de rijksbrede samenwerking zijn inmiddels de voorbereidingen gaande van de fusie van de Dienst Vastgoed Defensie (DVD) met het Rijksvastgoed- en Ontwikkelingsbedrijf (RVOB) en de Rijks Gebouwendienst tot het nieuwe Rijks Vastgoed Bedrijf (RVB).

Over de voortgang van het HVD wordt u in halfjaarlijkse rapportages op de hoogte gehouden. De volgende rapportage ontvangt u omstreeks 1 november aanstaande.

De Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert

Bijlage Overzicht af te stoten objecten

Opmerkingen:

• 1. BVO = Bruto Vloeroppervlak

• 2. De afstoting van de Seeligkazerne en van KC De la Reijweg is onderdeel van het reorganisatieplan Breda. Financieel hebben deze deelprojecten geen relatie met het Herbeleggingsplan Vastgoed Defensie.

Overzicht afname vastgoed per categorie

Onderstaande tabel biedt een overzicht per categorie gebouwen van het vastgoed van Defensie naar de stand van 1 november 2012 en van de vermindering van het aantal gebouwen en het bruto vloeroppervlak daarvan, zowel in absolute aantallen als in percentages.

Kaart en overzicht van grootste bebouwde defensielocaties na uitvoering herbelegging