Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 4 mei 2020
Deze brief gaat in op de actuele situatie rondom EU-arbeidsmigranten en het coronavirus.
Met deze Kamerbrief wordt tevens uitvoering gegeven aan de motie van het lid Smeulders
c.s.* die de regering verzoekt te bezien welke maatregelen of inzet van toezichthouders,
zoals de Inspectie SZW, nodig zijn om kwetsbaarheid van arbeidsmigranten te voorkomen
of te beperken. Gelijktijdig met deze brief, stuur ik uw Kamer de kabinetsreactie
op de initiatiefnota van de SP en ChristenUnie genaamd «Actieplan Arbeidsmigratie».
Situatie arbeidsmigranten en het coronavirus
De coronacrisis maakt de bestaande problemen rond arbeidsmigranten, zoals tekorten
aan goede huisvesting en de afhankelijkheidsrelatie van de werkgever, alleen maar
pregnanter. Het blijkt bijvoorbeeld moeilijk om de RIVM-richtlijnen te volgen in situaties
waarbij veel arbeidsmigranten dichtbij elkaar wonen en ook in situaties waarbij arbeidsmigranten
ziek zijn geworden is het moeilijk om de RIVM-richtlijnen in de woning op te volgen.
Daarnaast verliezen arbeidsmigranten soms hun baan, waardoor zij gelijktijdig hun
salaris, huisvesting en ziektekostenverzekering dreigen te verliezen.
Ik begrijp de zorgen van arbeidsmigranten en ook van werkgevers in deze onzekere en
snel veranderende tijden goed. Veel arbeidsmigranten werken in vitale sectoren zoals
de land- en tuinbouw of in de logistiek. Doordat zij veelal dicht op elkaar leven,
werken en reizen, lopen zij risico op besmetting met het coronavirus. Het is van groot
belang dat werkgevers voorzorgsmaatregelen treffen. Het kabinet zet in op voorlichting
over de voorzorgsmaatregelen en RIVM-richtlijnen in verschillende talen, die onder
andere op arbeidsmigranten is gericht. Het is van groot belang dat werkgevers, huisvesters,
gemeenten en de arbeidsmigranten zelf, er alles aan doen om de kans op besmetting
met het coronavirus zo klein mogelijk te maken. Het kabinet roept werkgevers op om
hun verantwoordelijkheid te nemen en goed voor arbeidsmigranten te zorgen.
Gelukkig zijn er ook goede en mooie voorbeelden. Uitzendbureaus die arbeidsmigranten
die geen werk en huisvesting meer hebben begeleiden naar nieuw werk en een nieuwe
woning, of tuinders die arbeidsmigranten op hun werkvloer goed beschermen en proactief
in verschillende talen voorlichten over de voorzorgsmaatregelen. Daarnaast zien we
dat uitzendbureaus creatieve oplossingen verzinnen voor het gezamenlijke vervoer,
zoals door het inzetten van elektrische fietsen, en arbeidsmigranten verspreiden over
meer huisvestingslocaties om de 1.5 meter afstand altijd te kunnen hanteren.
Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten
De kwetsbare positie van arbeidsmigranten zorgt voor een verhoogd risico op besmetting
met het coronavirus, wat zowel schadelijk is voor de gezondheid van arbeidsmigranten
zelf, als voor de continuïteit van vitale processen zoals in de voedselketen. De problematiek
waarover het kabinet signalen binnen krijgt, is te onderscheiden in problemen op het
gebied van werk, huisvesting, vervoer, zorg en grenzen. Door de diverse aspecten van
de problemen die worden gesignaleerd, als mede de urgentie van de problematiek, is
er besloten om een «Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten» in te richten. Onder
leiding van Emile Roemer zal een interdepartementaal team aan de slag gaan om op regionaal
niveau tot oplossingen en mogelijke maatregelen te komen die arbeidsmigranten zullen
beschermen tegen het coronavirus en daaraan gerelateerde problematiek.
Het doel van het aanjaagteam is drieledig. Het aanjaagteam zal de bescherming van
arbeidsmigranten agenderen bij werkgevers, gemeenten en provincies, en partijen op
regionaal niveau samenbrengen. Tegelijkertijd zal er gezamenlijk met deze partijen
en interdepartementaal worden gezocht naar maatregelen voor de bescherming van arbeidsmigranten
op de korte en (middel)lange termijn. Het kan zijn dat dit vraagt om lokale oplossingen,
maar ook dat er moet worden gekeken naar landelijk beleid. Daarnaast zal het aanjaagteam
monitoren of er sprake is van tekorten of overschotten aan arbeidsmigranten in deelsectoren
en zo nodig stimuleren tot arbeidsbemiddeling.
Het aanjaagteam zal, in combinatie met de lopende maatregelen uit de integrale aanpak
van misstanden bij arbeidsmigranten, zich inzetten om ervoor te zorgen dat ook in
deze crisistijd arbeidsmigranten eerlijk, gezond en veilig in Nederland kunnen werken.
De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
W. Koolmees