Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 15 maart 2024
Zoals reeds aangekondigd in de reguliere voortgangsrapportages handelsakkoorden1, heeft de Europese Commissie (hierna: Commissie) op respectievelijk 8 februari en
1 maart jl. de concept-Raadsbesluiten inzake de toetreding van Niue2 en Tonga3 tot het interim-Economisch Partnerschapsakkoord (iEPA) tussen de EU en eilandstaten
in de Stille Oceaan ter besluitvorming aan de Raad aangeboden. Met deze brief informeer
ik u over de beoogde toetreding van Niue en Tonga, en de voorgenomen positie van het
kabinet.
De EU heeft het iEPA met eilandstaten in de Stille Oceaan op 30 juli 2009 ondertekend.
EPA’s zijn ontwikkelingsvriendelijke handelsovereenkomsten tussen de EU en diverse
regio’s en landen in Afrika, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan (ACS) die asymmetrische
toegang tot elkaars markt bieden. Het iEPA wordt voorlopig toegepast door Papoea-Nieuw-Guinea
en Fiji.4 Samoa en de Salomonseilanden traden in respectievelijk 2018 en 2020 toe tot het iEPA.
De vier genoemde landen hebben via het iEPA volledige tarief- en quotavrije markttoegang
tot de EU en stellen de eigen markt gedeeltelijk en geleidelijk open. Het iEPA bevat,
zoals gebruikelijk bij EPA’s, afspraken over onder meer handelsdefensieve maatregelen,
sanitaire en fytosanitaire maatregelen, en regels van oorsprong. Duurzame ontwikkeling
vormt een integraal onderdeel van het iEPA en is in lijn met bepalingen in het politiek
raamwerkverdrag voor relaties van de EU met de ACS-regio, de zogeheten Samoa-overeenkomst.
Niue en Tonga hebben op respectievelijk 26 mei 2023 en 13 juli 2023 een verzoek tot
toetreding tot het iEPA ingediend bij de Commissie, inclusief een markttoegangsvoorstel.
De Commissie heeft de aanvragen positief beoordeeld en de onderhandelingen met Niue
en Tonga op respectievelijk 12 juni 2023 en 27 september 2023 afgerond. Niue valt
momenteel binnen het Algemeen Preferentieel Stelsel (APS) onder het Standaard APS
schema, dat gericht is op lage-inkomenslanden en lager middeninkomenslanden. Via het
APS biedt de EU deze landen tariefvrije toegang (voor niet-gevoelige producten) of
een tariefreductie voor 66% van de EU tarief-lijnen aan. Door toe te treden tot het
iEPA verkrijgen zowel Niue als Tonga volledige tarief- en quotavrije markttoegang
tot de EU.
Het kabinet verwelkomt de uitbreiding van het iEPA naar andere eilandstaten in de Stille Oceaan. Dit is in lijn met de inzet in de nota «Doen waar Nederland
goed in is».5 De directe economische effecten van de toetreding van Niue en Tonga tot het iEPA
zijn voor Nederland beperkt. Het iEPA vormt vanuit geopolitiek perspectief wel een
belangrijk instrument om de relatie met Niue, Tonga en andere eilandstaten in de Stille
Oceaan te versterken. Derhalve is het kabinet voornemens in te stemmen met het Raadsbesluit
over de toetreding van Niue en Tonga tot het iEPA.
Naar verwachting worden binnenkort de concept-Raadsbesluiten voor de toetreding van
Timor-Leste en Vanuatu tot het iEPA ook ter besluitvorming aan de Raad aangeboden.
Uw Kamer is op 10 januari jl. geïnformeerd over toetreding van Tuvalu tot het iEPA.6
De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, G.E.W. van Leeuwen