Besluit van de Autoriteit Consument en Markt van 26 september 2024, kenmerk ACM/UIT/629197 tot wijziging van de voorwaarden als bedoeld in artikel 31 van de Elektriciteitswet 1998 betreffende de volgorde na prioriteren

Zaaknummer: ACM/24/190180

De Autoriteit Consument en Markt,

Gelet op artikel 36 van de Elektriciteitswet 1998;

Besluit

ARTIKEL I

De Netcode elektriciteit wordt gewijzigd als volgt:

A

Artikel 7.0b wordt gewijzigd als volgt:

1. In het vierde lid vervalt ‘onderdelen a tot en met c,’

2. In het vierde lid wordt ‘het moment van toekenning van prioriteit als bedoeld in artikel 7.0a, vierde en zevende lid, hanteert;’ vervangen door ‘de in dat lid genoemde onderdelen hanteert en per onderdeel de volgorde van het moment van binnenkomst van het transportverzoek’.

3. Het vijfde lid vervalt.

4. Onder vernummering van het zesde lid tot het vijfde lid, wordt in het vijfde lid (nieuw) de zinssnede ‘het derde lid’ vervangen door ‘als bedoeld in het derde en vierde lid’.

ARTIKEL II

Dit besluit treedt in werking op 1 oktober 2024.

Dit besluit zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

’s-Gravenhage, 26 september 2024

Autoriteit Consument en Markt, namens deze: M.R. Leijten bestuurslid

Als u rechtstreeks belanghebbende bent, kunt u tegen dit besluit beroep instellen bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Het postadres is: College van Beroep voor het bedrijfsleven, Postbus 20021, 2500 EA Den Haag. Het beroepschrift moet binnen zes weken na de dag waarop dit besluit is bekendgemaakt zijn ontvangen. Het beroepschrift moet zijn ondertekend en moet ten minste de naam en het adres van de indiener, de dagtekening en een omschrijving van het besluit waartegen het beroep is gericht bevatten. Voorts moet het beroepschrift de gronden van het beroep bevatten en dient een afschrift van het bestreden besluit te worden meegezonden.

TOELICHTING

1 Samenvatting

• 1. Met dit besluit wijzigt de Autoriteit Consument en Markt (hierna: de ACM) de regel die voorschrijft welke volgorde de netbeheerder hanteert bij het toekennen van transportcapaciteit aan partijen die recht hebben op prioriteit.

• 2. Met het besluit met kenmerk ACM/UIT/605893 (hierna: codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken) heeft de ACM de Netcode elektriciteit (hierna: Netcode) gewijzigd.¹ Met het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken heeft de ACM een prioriteringskader en prioriteringsproces in de Netcode geïntroduceerd. Het besluit treedt in werking op 1 oktober 2024. In het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken is vastgelegd dat de netbeheerder bij het toekennen van transportcapaciteit de volgorde hanteert van het moment van toekenning van prioriteit door de netbeheerder.² Het onderhavige besluit past deze regel op verzoek van de netbeheerders aan. Als gevolg van de beoogde wijziging wordt de volgorde van geprioriteerde partijen bepaald op basis van het moment waarop zij een transportverzoek hebben ingediend bij de netbeheerder. Dit leidt tot een toekomstbestendiger en transparanter prioriteringsproces dat voor netbeheerders beter werkbaar is.

2 Aanleiding en gevolgde procedure

• 3. De ACM stelt op grond van artikel 36 van de Elektriciteitswet 1998 regelgeving vast voor de energiemarkt. Dit besluit is tot stand gekomen op basis van een voorstel van de gezamenlijke netbeheerders dat de ACM op 11 juli 2024 heeft ontvangen. Met dit voorstel willen de gezamenlijke netbeheerders de wijze waarop de volgorde van afnemers na prioritering wordt bepaald wijzigen.

• 4. Op grond van artikel 7.0b, vierde lid, Netcode is het moment waarop de netbeheerder prioriteit toekent aan een partij bepalend voor de volgorde van afnemers die recht hebben op prioriteit. De gezamenlijke netbeheerders hebben een aantal bezwaren tegen de werkwijze uit artikel 7.0b, vierde lid, Netcode. Het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders bevat twee alternatieve opties op basis waarvan de netbeheerder trasportcapaciteit toekent aan partijen die recht hebben op prioriteit. Optie A komt erop neer dat de datum van het transportverzoek bepalend is bij het bepalen van de volgorde van afnemers die recht hebben op prioriteit. Optie B gaat uit van het moment waarop de afnemer een prioriteringsverzoek heeft ingediend bij de netbeheerder.

• 5. Als onderdeel van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure heeft de ACM het ontwerpbesluit en de bijbehorende stukken ter inzage gelegd en gepubliceerd op haar internetpagina.³ De terinzagelegging is gemeld in de Staatscourant van 22 juli 2024.⁴ De ACM heeft belanghebbenden in de gelegenheid gesteld binnen zes weken hun zienswijzen op het ontwerp kenbaar te maken. Hierop heeft één partij gereageerd.

• 6. De ACM is van mening dat dit besluit geen technische voorschriften bevat als bedoeld in Richtlijn (EU) 2015/1535 betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij. Om die reden zijn de voorwaarden in dit besluit niet in ontwerp ter notificatie aangeboden aan de Europese Commissie.

3 Beoordeling

3.1 Procedureel

• 7. De ACM constateert dat het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders op 27 juni 2024 in een overleg met representatieve organisaties is besproken. In het voorstel is een verslag opgenomen van dit overleg en de indieners hebben in het voorstel aangegeven welke gevolgtrekkingen zij hebben verbonden aan de reacties die organisaties naar voren hebben gebracht. Naar het oordeel van de ACM voldoet het voorstel daarmee aan de vereisten bedoeld in artikel 33, eerste en tweede lid, van de E-wet.

3.2 Inhoudelijk

• 8. Met het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken heeft de ACM de Netcode gewijzigd. Door de wijziging is een prioriteringskader en prioriteringsproces in de Netcode geïntroduceerd. Het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken treedt in werking op 1 oktober 2024.

• 9. In het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken is vastgelegd dat de netbeheerder bij het toekennen van transportcapaciteit de volgorde hanteert van het moment van toekenning van prioriteit door de netbeheerder. De gezamenlijke netbeheerders hebben een aantal bezwaren tegen deze werkwijze. Zij stellen dat (1) de werkwijze onvoldoende rekening zou houden met partijen die al in de wachtrij voor transportcapaciteit staan; (2) de werkwijze nieuwe partijen zou kunnen benadelen bij eventuele wijziging van het prioriteringskader, omdat zij pas later in de gelegenheid zijn om een prioriteringsverzoek in te dienen; (3) de werkwijze voor de netbeheerders kan leiden tot onwerkbare situaties, omdat het precieze moment van afhandelen van prioriteringsverzoeken van belang is voor het bepalen van de volgorde; (4) de werkwijze voor afnemers kan leiden tot een onduidelijk proces, omdat de snelheid van het afhandelen van prioriteringsverzoeken kan verschillen per netbeheerder en (5) het hanteren van twee verschillende data voor het ordenen van de wachtrij (onnodig) complex is. Om aan deze punten tegemoet te komen, hebben de gezamenlijke netbeheerders een voorstel ingediend om de voornoemde werkwijze aan te passen.

• 10. De gezamenlijke netbeheerders hebben in hun voorstel twee opties geschetst voor het bepalen van de volgorde waarin transportcapaciteit wordt toegekend aan afnemers die recht hebben op prioriteit. Optie A komt erop neer dat de datum van het transportverzoek leidend is bij het bepalen van de volgorde van afnemers die recht hebben op prioriteit. Optie B gaat uit van het moment waarop de afnemer een prioriteringsverzoek heeft ingediend bij de netbeheerder. Netbeheerders hebben de voorkeur voor optie A.

• 11. De ACM stelt vast dat het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders geen afbreuk doet aan het doel van het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken om maatschappelijk relevante partijen prioriteit te geven bij het aanvragen van transportcapaciteit. Het voorstel van de netbeheerders heeft alleen betrekking op de wijze waarop de volgorde wordt bepaald van afnemers die recht hebben op prioriteit. Dit staat los van de categorisering in het prioriteringskader.

• 12. De netbeheerders moeten het prioriteringskader uit het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken toepassen. De netbeheerders signaleren dat de wijze waarop de volgorde is bepaald in artikel 7.0b, vierde lid, Netcode voor netbeheerders zorgt voor complexiteit bij het bepalen van de volgorde van afnemers die recht hebben op prioriteit. Ook zou artikel 7.0b, vierde lid, Netcode voor netbeheerders niet goed werkbaar zijn. De door de gezamenlijke netbeheerders voorgestelde opties A en B nemen deze complexiteit weg, zonder dat afbreuk wordt gedaan aan het doel van het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken. De ACM wijst er daarbij op dat de door de netbeheerders voorgestelde opties A en B voor netbeheerders beter werkbaar zijn dan de werkwijze uit artikel 7.0b, vierde lid, Netcode. Aanpassing van de wijze waarop artikel 7.0b, vierde lid, Netcode de volgorde bepaalt, zorgt voor de netbeheerders voor een beter werkbaar prioriteringsproces en daarmee een zo effectief mogelijk prioriteringskader. Derhalve is aanpassing van artikel 7.0b, vierde lid, Netcode wenselijk.

• 13. De ACM kiest ervoor om artikel 7.0b, vierde lid, Netcode aan te passen in lijn met optie A uit het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders. Deze aanpassing leidt volgens de ACM tot een transparant en toekomstbesteding prioriteringsproces.

• 14. Optie A zorgt ervoor dat het moment waarop een afnemer een transportverzoek heeft ingediend, ook leidend is voor het bepalen van de volgorde van afnemers die recht hebben op prioriteit. Hierdoor is het mogelijk om het prioriteringskader in de toekomst aan te passen met bijvoorbeeld nieuwe subfuncties. Als de ACM een nieuwe subfunctie zou toevoegen, kan de partij die binnen deze nieuwe subfunctie valt op basis van zijn bestaande positie in de wachtrij voor transportverzoeken, worden meegenomen in de wachtrij van partijen die recht hebben op prioriteit. Artikel 7.0b, vierde lid, Netcode en optie B uit het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders bieden deze ruimte niet, omdat de volgorde is bepaald door het toekennen van prioriteit door de netbeheerder of het indienen van het prioriteringsverzoek door de afnemer. Ten opzichte van bestaande partijen in het prioriteringskader hebben nieuwe partijen dan een achterstand. Dat vindt de ACM onwenselijk.

• 15. Aanvullend wijst de ACM erop dat de werkwijze uit optie A ertoe leidt dat netbeheerders hun wachtrij voor afnemers met en zonder prioriteit kunnen ordenen op basis van dezelfde systematiek. Daarmee is optie A voor netbeheerders gemakkelijker werkbaar dan de werkwijze uit artikel 7.0b, vierde lid, Netcode en optie B uit het voorstel.

• 16. Tot slot wijst de ACM erop dat de werkwijze uit optie A ook voor afnemers voldoende duidelijk is. Zij weten namelijk dat hun bestaande wachtrijpositie voor transportverzoeken leidend is bij het bepalen van de volgorde van partijen met prioriteit.

• 17. In het licht van het voorgaande, wijzigt de ACM de wijze waarop de volgorde van prioriteit wordt bepaald in lijn met optie A uit het voorstel van de gezamenlijke netbeheerders.

• 18. De ACM komt tot het oordeel dat de wijziging die de gezamenlijke netbeheerders voorstellen niet in strijd zijn met de belangen, regels en eisen bedoeld in artikel 36, eerste en tweede lid, van de Elektriciteitswet 1998.

4 Reactie op ontvangen zienswijzen

• 19. In dit hoofdstuk behandelt de ACM de zienswijzen die zijn ingediend op het ontwerp codebesluit.

• 20. De ACM heeft de uniforme openbare voorbereidingsprocedure zoals bedoeld in afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) van toepassing verklaard op de totstandkoming van dit besluit. De ACM heeft belanghebbenden vanaf 22 juli 2024 tot en met 2 september 2024 in de gelegenheid gesteld om een zienswijze op het ontwerpbesluit in te dienen.

• 21. De ACM heeft één zienswijze ontvangen. Het betreft de zienswijze namens Demir Onroerende Zaken B.V. (hierna: Demir). De zienswijze is gepubliceerd op de website van de ACM. De ACM vat in randnummers 22-23 de zienswijze van Demir samen. In randnummers 24-26 reageert de ACM vervolgens op deze zienswijze. Tot slot concludeert de ACM in randnummer 27 dat de zienswijze niet heeft geleid tot een aanpassing van het besluit.

Samenvatting zienswijze

• 22. Demir merkt in zijn zienswijze op dat het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken van 12 april 2024 ruimte geeft om arbeidsmigrantenhuisvesting te scharen onder de functie ‘woonbehoefte’ en dat arbeidsmigrantenhuisvesting daarmee in aanmerking komt voor prioriteit bij de toekenning van transportcapaciteit. In het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken wordt voor de functie ‘woonbehoefte’ echter als eis gesteld dat er sprake is van een kleinverbruikersaansluiting tot en met 3x35a, aldus Demir. Arbeidsmigrantenhuisvesting met een grotere aansluiting kan volgens Demir als activiteit daardoor niet worden geschaard onder de functie ‘woonbehoefte’ uit het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken.

• 23. Demir stelt dat veel projecten voor arbeidsmigrantenhuisvesting alleen kunnen werken met een grootverbruikersaansluiting en daardoor niet kunnen vallen onder de vereisten uit het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken voor de functie woonbehoefte. Dit leidt volgens Demir tot een ‘catch 22’. Demir concludeert dat het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken een weeffout bevat en verzoekt de ACM om deze weeffout te herstellen via onderhavig codebesluit.

Reactie ACM

• 24. De ACM merkt op dat de zienswijze van Demir betrekking heeft op de eisen die worden gesteld voor functies in het prioriteringskader, zoals door de ACM zijn vastgesteld met het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken van 12 april 2024. Zoals de ACM heeft opgemerkt in randnummer 11 van dit besluit ziet onderhavig besluit op de wijze waarop de volgorde wordt bepaald van afnemers die recht hebben op prioriteit. Onderhavig besluit heeft dus geen betrekking op de inhoud van het prioriteringskader. De zienswijze van Demir valt daarmee buiten de reikwijdte van onderhavig besluit.

• 25. De ACM benadrukt dat alle vormen van woningbouw, dus ook woningen voor arbeidsmigranten, in aanmerking kunnen komen voor prioriteit, zolang de woonvoorzieningen worden gerealiseerd met kleinverbruikersaansluitingen tot en met 3x35a.⁵ De ACM merkt daarbij op dat de voorwaarde waarnaar Demir verwijst – dat er sprake moet zijn van een kleinverbruikersaansluiting tot maximaal 3x35a voor prioriteit onder de functie woonbehoefte – geen weeffout is. Zoals de ACM in de toelichting bij het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken heeft opgemerkt heeft zij bewust gekozen voor deze grens.⁶ Indien Demir het hiermee oneens was, had het op zijn weg gelegen om beroep in te stellen tegen het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken.

• 26. Ondanks dat de zienswijze van Demir niet leidt tot een aanpassing van onderhavig besluit, neemt de ACM het signaal dat Demir in zijn zienswijze afgeeft wel mee bij de geplande evaluatie van het prioriteringskader. Zoals de ACM in het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken heeft aangekondigd is zij voornemens om het prioriteringskader binnen twee jaar na inwerkingtreding van dat besluit te evalueren. De ACM zal bij die evaluatie alle op het prioriteringskader betrekking hebbende signalen meenemen. Daaronder valt ook het signaal van Demir.⁷

Conclusie

• 27. De zienswijze heeft niet geleid tot een aanpassing van het besluit.

---

1 Staatscourant 2024, 12928 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl).

2 Zie artikel 7.0b, vierde lid, van besluit met kernmerk ACM/UIT/605893.

3 Ontwerp codebesluit volgorde na prioriteren | ACM.nl.

4 Staatscourant 2024, 24262 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl).

5 Zie randnummer 142 van Bijlage 2 – Reactie op zienswijzen bij het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken (Staatscourant 2024, 12928 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)).

6 Zie randnummers 69-73,138-142 en 274 van Bijlage 2 – Reactie op zienswijzen bij het codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken (Staatscourant 2024, 12928 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)).

7 Zie paragraaf 6.4 van de toelichting codebesluit prioriteringsruimte transportverzoeken (Staatscourant 2024, 12928 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen (officielebekendmakingen.nl)).