TOELICHTING
I Algemeen deel
1. Inleiding
Deze regeling wijzigt de Omgevingsregeling om nieuwe versies van de
Standaard Aanvragen en Meldingen (hierna: STAM) en de Standaard Toepasbare
Regels (hierna: STTR) aan te wijzen ten behoeve van de werking van landelijke
voorziening van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (hierna: DSO-LV). Deze
wijziging houdt verband met de Web Content Accessibility Guidelines-eisen
(hierna: WCAG) die bepalen waaraan een website moet voldoen om toegankelijk te
zijn voor mensen met een beperking.
Daarnaast wijzigt deze regeling ook de Regeling standaarden ruimtelijke
ordening 2012 (hierna: Regeling standaarden ro), om de standaarden van de Wet
ruimtelijke ordening (hierna: Wro) aan te passen aan de toegankelijkheidseisen
uit de WCAG, ten behoeve van het gebruik hiervan onder het overgangsrecht van
de Omgevingswet.
In de Eerste Kamer is op 14 maart 2023 de motie Janssen c.s. aangenomen die
de regering verzoekt er zorg voor te dragen dat voor inwerkingtreding van de
Omgevingswet alle betreffende websites, waaronder maar niet uitsluitend de
websites van het Digitaal Stelsel Omgevingswet, minimaal voldoen aan alle eisen
op niveau A en AA van de norm WCAG 2.1.1 Bij brief van 9 november 2023 is aangegeven hoe hieraan invulling zal
worden gegeven.2 Deze wijziging van de Omgevingsregeling zorgt voor de aanpassing van de
geldende versies van de standaarden voor het DSO-LV vanaf de inwerkingtreding
van het stelsel van de Omgevingswet en voor aanpassing van de geldende versies
van de standaarden van het huidige omgevingsrecht. Deze wijzigingsregeling ziet
niet op andere websites van het Digitaal Stelsel Omgevingswet, enkel op de
landelijke voorziening.
2. Inhoud van deze wijzigingsregeling
Wijziging Omgevingsregeling
Voor de werking van het DSO-LV is in afdeling 16.3 van de Omgevingsregeling
een systeembeschrijving van het DSO-LV vastgelegd, op grond van artikel 20.29
van de Omgevingswet. Deze systeembeschrijving bevat een beschrijving van de
wijze waarop elektronische informatie-uitwisseling op grond van de Omgevingswet
plaatsvindt tussen het DSO-LV en bestuursorganen en rechtspersonen. Voor de
invulling van deze systeembeschrijving worden in artikel 16.5 van
Omgevingsregeling de STTR en de STAM aangewezen. In dit artikel wordt tevens de
geldende versie van deze standaarden aangewezen. Deze standaarden bepalen
daarnaast onder meer de vorm waarin bevoegd gezagen de elektronische informatie
moeten aanleveren waarmee het DSO-LV formulieren voor aanvragen samenstelt (op
grond van artikel 16.6 van de Omgevingsregeling) en informatie kunnen
aanleveren waarmee het DSO-LV de mogelijkheid van vergunningcheck biedt (op
grond van artikel 16.8 van de Omgevingsregeling). De bevoegd gezagen leveren
dus de informatie aan waarmee het DSO-LV wordt gevuld. Om de toegankelijkheid
van die informatie te vergroten, en dus de toegankelijkheid van de informatie
in het DSO-LV te vergroten, zijn de standaarden aangepast. De aangepaste
standaarden leiden tot een zodanige aanlevering van informatie, dat die
informatie toegankelijk voor de bezoeker van het DSO-LV kan worden
ontsloten.
Van deze standaarden zijn, in overleg met de bevoegd gezagen, nieuwe
versies vastgesteld door het Opdracht Gevend Beraad Beheer (OGB-B) van het
stelsel van de Omgevingswet. Het OGB-B fungeert als opdrachtgever voor het
beheer van het DSO-LV. De leden van dit beraad zijn vertegenwoordigers namens
de interbestuurlijke partijen de Vereniging Nederlandse Gemeenten (hierna:
VNG), het Interprovinciaal Overleg (hierna; IPO), de Unie van Waterschappen
(hierna:UvW) en het Rijk. Voor de STTR is dat versie 2.0 en voor de STAM is dat
versie 4.0. Om te waarborgen dat deze nieuwe versies van de standaarden
gebruikt worden door de bevoegd gezagen, is het noodzakelijk om de
Omgevingsregeling te wijzigen. Via deze wijzigingsregeling worden in de
Omgevingsregeling voor de STTR versie 2.0 en voor de STAM versie 4.0 is
aangewezen als geldende versie.
De nieuwe versies voorzien in een enigszins aangepaste structuur van de
informatie die wordt aangeleverd door de bevoegd gezagen, waarmee de vereiste
toegankelijkheid van presentatie van informatie op de website van het DSO-LV
wordt gerealiseerd.
Daarnaast bevatten de nieuwe standaarden op verzoek van vertegenwoordigers
van het Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen een beperkt aantal andere
praktische aanpassingen.
In de nieuwe versies van de standaarden is een aantal aanpassingen gedaan
op de volgende gebieden:
STTR:
-
1. In de STTR wordt voorzien in een andere opmaak van de toelichtingen binnen
vragenbomen. Er kan met een indeling worden gewerkt waarbij de essentie kort en
bondig boven de toelichting kan worden gezet. Een dergelijke tekstkop moet aan
bepaalde eisen voldoen zodat deze goed wordt herkend door hulpmiddelen voor
mensen met een beperking (WCAG-eisen).
-
2. Met de wijzigingen in de STTR wordt ook de toepassing van de standaarden
strenger gecontroleerd door middel van verificaties van de aangeleverde data
zodat er een hogere kwaliteit van data wordt bewerkstelligd. Alle bestaande
aangeleverde informatie blijft werken op basis van eerder aangeleverde
data.
-
3. Introductie van concurrent versioning. Met de introductie van concurrent
versioning is het voor bevoegd gezagen en hun leveranciers niet verplicht om
direct over te stappen op de laatste versie van de STTR hetgeen de
implementatie eenvoudiger maakt. In de standaard wordt aangegeven onder welke
voorwaarden en gedurende welke termijn het gebruik van een specifieke eerdere
versie van de standaard is toegestaan. Wanneer het een de wijziging van de
standaard een wettelijke verplichting uitvoert, is deze implementatietermijn
wel beperkt. Dit is het geval bij deze wijziging, gelet op de eisen uit de
WCAG.
STAM:
-
1. In het bestand wordt nu een veld ‘publiceerbaar’ meegestuurd dat aangeeft
of bepaalde informatie openbaar kan worden gemaakt. Dit was in de toelichting
op de standaard al zo beschreven, maar was niet goed geïmplementeerd in de
standaard zelf waardoor de de bestanden die met de standaard worden meegeleverd
(zogenaamde XSD-bestanden) incompleet waren. Deze wijziging in de STAM is dan
ook een foutherstel, inhoudelijk is de standaard op dit punt niet
gewijzigd.
-
2. Verder is voorzien in de wijziging van twee termen. Het betreft de
wijziging van ‘vooroverleg’ naar ‘conceptverzoek’ en de wijziging van de term
‘trigger’ in ‘verzoeknotificatie’.
Wijziging Regeling standaarden ro
De wijziging van de Regeling standaarden ro betreft een aanpassing van de
aanwijzing van het versienummer van destandaarden en de vindplaats van deze
standaarden. In de Regeling standaarden zijn vier standaarden opgenomen die
verplicht zijn voor ruimtelijke plannen (op grond van paragraaf 1.2 van het
Besluit ruimtelijke ordening). Deze regeling onder het huidige omgevingsrecht
wordt nog gewijzigd in verband met het overgangsrecht onder de Omgevingswet.
Aan het eind van deze paragraaf wordt dit toegelicht.
Het betreft het Informatiemodel Ruimtelijke Ordening (hierna: IMRO), de
Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen (hierna: SVBP), de Standaard
Toegankelijkheid Ruimtelijke Instrumenten (hierna: STRI) en het Informatiemodel
Ruimtelijke Ordening Planteksten (hierna: IMROPT). Deze standaarden zijn
omgezet van het formaat pdf naar html, om te voldoen aan de
toegankelijkheidseisen. Over de toepassing van deze standaarden zijn adviezen,
zogeheten werkafspraken, opgesteld door Geonovum. Deze werkafspraken zijn nu
verwerkt in de nieuwe versies van de standaarden; waar nodig zijn de teksten
geactualiseerd. Concreet zijn de volgende aanpassingen gedaan:
IMRO:
-
1. Omzetten van pdf naar html.
-
2. Tekstcorrecties en actualiseren van verwijzingen naar andere normen.
-
3. Verwerken van de werkafspraak Wijzigen reeds eerder gepubliceerde plannen
(STRI/IMRO).
STRI:
-
1. Omzetten van pdf naar html.
-
2. Verwerken van de werkafspraak Wijzigen reeds eerder gepubliceerde plannen
(STRI/IMRO).
-
3. Verwerken van de werkafspraak Discrepantie STRI norm en XML schema.
-
4. Verwerken van de werkafspraak Beveiligingseisen beschikbaar stellen
ruimtelijke instrumenten.
-
5. Van versie 2.0 naar versie 2.1.
IMROPT:
-
1. Omzetten van pdf naar html.
-
2. Tekstcorrecties en actualiseren van verwijzingen naar andere normen.
-
3. Verwerken van de werkafspraak Objectgerichte planteksten;
-
4. IMROPT2012 toevoegen objecttype (sub)lid.
-
5. Van versie 1.1 naar versie 1.2.
Daarnaast zijn in de Regeling standaarden ro voor het overzicht de
standaarden uit 2008 komen te vervallen, omdat deze sinds 1 juli 2013 niet meer
in gebruik zijn.
De Regeling standaarden ro wordt ingetrokken op 1 januari 2024, met de
inwerkingtreding van de Omgevingswet. De inhoud van de regeling blijft echter
in het kader van overgangsregelingen onder de Omgevingswet en de
Bekendmakingswet nog in een aantal gevallen van toepassing, zoals in geval van
het afwerken van een onder de Wet ruimtelijke ordening gestarte planprocedure
of het bekendmaken van een volgens de IMRO-standaard vormgegeven omgevingsplan.
Voor het gebruik van de standaarden uit de Regeling standaarden ro in deze
overgangsperiode is deze wijziging nodig.
3. Gevolgen
Gevolgen wijziging Omgevingsregeling
De nieuwe versies van de standaarden die met deze regeling zijn aangewezen
gelden voor de bestuursorganen onder de Omgevingswet. Dit betekent dat het
Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen hun software moeten (laten)
aanpassen om de nieuwe versies van de standaarden te kunnen gebruiken. De
bevoegd gezagen bouwen meestal geen eigen software, maar maken gebruik van
software van softwareleveranciers. De betrokken softwareleveranciers moeten die
aanpassing dus feitelijk in hun software voor de bevoegd gezagen aanbrengen. De
koepels van de bevoegd gezagen en de softwareleveranciers zijn betrokken
geweest bij de aanpassing van de standaarden en kunnen hun software hierop
aanpassen waarbij de implementatie door de decentrale overheden zeer sterk
verschilt per bevoegd gezag, omdat softwareleveranciers ieder andersoortige
software aanbieden. De manier waarop de aanpassingen verwerkt moeten worden in
de software, verschilt dus per softwareleverancier en daarmee per bevoegd
gezag. Het betreft 20 à 30 softwareleveranciers en mogelijk twee gebruikers van
het zogenaamde ‘Open stelsel’. Het DSO-LV wordt ontwikkeld als een open
stelsel. Dat betekent dat het stelsel onder andere gebruik maakt van open
standaarden en open data. ICT-leveranciers kunnen met hun systemen aansluiten
op de diensten van het digitaal stelsel.
Voor burgers en bedrijven die gebruik maken van het DSO-LV (informatie
vergaren, aanvragen/meldingen doen, contact opnemen met bevoegd gezag) heeft
deze wijziging geen gevolgen, anders dan dat de informatie in het DSO-LV beter
toegankelijk is geworden.
Gevolgen wijziging Regeling standaarden ro
De nieuwe versies van de standaarden die via deze wijzigingsregeling in de
Regeling standaarden ro zijn aangewezen gelden voor de bestuursorganen onder de
Wet ruimtelijke ordening. Dit betekent dat het Rijk, provincies, en gemeenten
met de nieuwe versies van de standaarden moeten gaan werken voor zover zij nog
geen gebruik (kunnen) maken de standaarden van de Omgevingswet. Concreet gaat
het om het afronden van procedures die voor 1 januari 2024 zijn gestart en om
het gebruik van de oude standaarden als tijdelijk alternatieve maatregel.Het
verwerken van de werkafspraken en de omzetting van de standaarden van het
formaat pdf naar html heeft geen impact op die praktijk. De standaarden en
werkafspraken zijn namelijk al in de software van de leveranciers en op
ruimtelijkeplannen.nl verwerkt en geïmplementeerd bij de bestuursorganen. De
opname van de werkafspraken in de standaarden leidt dus niet tot aanpassing van
software. De werkafspraken zijn ook al toegepast op alle ruimtelijke plannen
van gemeenten, provincies en het Rijk op grond van paragraaf 1.2 van het
Besluit ruimtelijke ordening op Ruimtelijkeplannen.nl; daarom zal dit niet
leiden tot extra werk voor de bevoegd gezagen.
4. Inwerkingtreding
De wijziging van de Omgevingsregeling treedt in werking op 1 januari 2024.
Dit is tegelijk met de inwerkingtreding van het stelsel van de Omgevingswet.
Dit is in lijn met de vaste verandermomenten, maar niet in lijn met de
minimuminvoeringstermijn. De bevoegd gezagen en hun softwareleveranciers hebben
aangegeven dat uitvoering van deze regeling mogelijk is per 1 januari 2024.
Bovendien voorzien de nieuwe versies van de standaarden in zogeheten concurrent
versioning, de mogelijkheid om gebruik te blijven maken van de een-na-laatste
versie. Gelet daarop is inwerkingtreding van de aanwijzing van de nieuwe
versies van de STTR en de STAM mogelijk per 1 januari 2024.
De wijziging van de Regeling standaarden ro treedt in werking op de dag na
publicatie van deze regeling in de Staatscourant. Op deze manier wordt ervoor
gezorgd dat de nieuwe standaarden de geldende standaarden zijn waar gedurende
het overgangsrecht van de Omgevingswet gebruik van gemaakt kan worden (zie
hiervoor ook paragraaf 2). Dit is niet in lijn met de vaste verandermomenten en
de minimuminvoeringstermijn. Omdat de bevoegd gezagen en hun
softwareleveranciers al werken met de nieuwe versies van de standaarden, leidt
dit niet tot problemen.
5. Advies en consultatie
5.1 Internetconsultatie
De versie van deze regeling met de wijziging van de Omgevingsregeling heeft
van 23 november 2023 tot en met 12 december 2023 op internetconsultatie.nl
gestaan. Op 4 december is aan deze versie de wijziging van de Regeling
standaarden ro toegevoegd. Het volledige concept van deze regeling stond dus
vanaf dat moment open voor consultatie. De consultatie heeft geen inbreng
opgeleverd.
5.2 Adviescollege toetsing regeldruk
Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) heeft het dossier niet
geselecteerd voor een formeel advies, omdat het naar verwachting geen
omvangrijke gevolgen voor de regeldruk heeft.
5.3 Code interbestuurlijke verhoudingen
Op grond van de Code interbestuurlijke verhoudingen is het onderdeel van
deze wijzigingsregeling dat ziet op de Omgevingsregeling gedurende de
consultatie voorgelegd voor inbreng van de VNG, IPO en de UvW. Deze termijn was
korter dan de termijn waar de koepels op grond van de Code interbestuurlijke
verhoudingen recht op hebben. Gelet op de betrokkenheid die zij reeds hadden
bij de totstandkoming en vaststelling van de nieuwe versies van de standaarden,
hebben de koepels ingestemd met een kortere reactietermijn. De koepels hebben
positief gereageerd op deze wijziging.
Het onderdeel van deze wijzigingsregeling dat ziet op de Regeling
standaarden ro 2012 is daarna nog voorgelegd aan de VNG en IPO (de UvW is geen
bevoegd gezag onder de Wro). Zij hebben niet gereageerd op dit
wijzigingsonderdeel.
II Artikelsgewijs deel
Artikel I
Met dit artikel is in artikel 16.5 van de Omgevingsregeling in onderdeel a
de nieuwste versie van de STTR aangewezen en in onderdeel b de nieuwste versie
van de STAM.
Artikel II, onderdelen A, B en C
Met deze onderdelen zijn in de Regeling standaarden ro de standaarden uit
2008 komen te vervallen.
Artikel II, onderdelen D, E, F en G
Met deze onderdelen is in de Regeling standaarden ro voor de standaarden
IMRO, SVBP, STRI en IMROPT een nieuwe versie en een nieuwe vindplaats
opgenomen.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
H.M. de Jonge