Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat van 5 oktober 2023, nr. WJZ/ 34964144, tot wijziging van de Regeling waardevermeerdering woningen gaswinning Groningen in verband met een verlenging en een verruiming van de regeling

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat,

Gelet op artikel 2, eerste lid, van het Kaderbesluit nationale EZK- en LNV-subsidies;

Besluit:

ARTIKEL I

De Regeling waardevermeerdering woningen gaswinning Groningenveld wordt als volgt gewijzigd:

A

Artikel 2 wordt als volgt gewijzigd:

1. In het eerste lid, onderdeel d, wordt na ‘door’ ingevoegd ‘de Nederlandse Aardolie Maatschappij,’ en wordt na ‘op grond van’ ingevoegd ‘respectievelijk de ‘proef buitengebied’,’.

2. Onder vernummering van het tweede lid tot derde lid wordt een lid ingevoegd, luidende:

• 2. De Minister verstrekt de subsidie aan de huurder in plaats van aan de eigenaar indien de huurder de aanvraag heeft ingediend en de eigenaar hier schriftelijk toestemming voor heeft verleend.

3. In het derde lid (nieuw) wordt ‘het eerste lid’ vervangen door ‘het eerste of tweede lid’ en wordt ‘8 oktober 2023’ vervangen door ‘31 januari 2024’.

B

In artikel 3, eerste lid, aanhef, wordt ‘artikel 2, eerste lid’ vervangen door ‘artikel 2, eerste en tweede lid’.

C

In artikel 6, eerste lid, wordt ‘artikel 2, tweede lid’ vervangen door ‘artikel 2, derde lid’ en wordt ‘€ 256.661.000’ vervangen door ‘€ 296.661.000’.

D

In artikel 7 wordt, onder vernummering van het derde lid tot vierde lid, een lid ingevoegd, luidende:

• 3. De Minister kan op verzoek van de subsidieontvanger de termijn, bedoeld in het eerste lid, tevens eenmalig verlengen met een redelijke termijn indien sprake is van onvoorziene omstandigheden. Het verzoek wordt ingediend voorafgaand aan het einde van de termijn, bedoeld in het eerste lid.

E

Aan artikel 8, eerste lid, wordt, onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel h door een puntkomma, een onderdeel toegevoegd, luidende:

• i. de schriftelijke toestemming van de eigenaar van een woning, bedoeld in artikel 2, tweede lid, indien de aanvraag door de huurder wordt ingediend, met gebruikmaking van een door de Minister beschikbaar gesteld formulier.

F

In artikel 10 wordt ‘9 oktober 2023’ vervangen door ‘1 februari 2024’.

ARTIKEL II

Deze regeling treedt in werking met ingang van 9 oktober 2023 en werkt ten aanzien van artikel I, onderdeel A, subonderdeel 1, terug tot en met 1 januari 2021.

Deze regeling zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst.

’s-Gravenhage, 5 oktober 2023

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, J.A. Vijlbrief

TOELICHTING

1. Aanleiding

Met deze wijzigingsregeling wordt de Regeling waardevermeerdering woningen gaswinning Groningenveld (hierna: de regeling) aangepast. Tot 1 april 2022 bestond er al een subsidieregeling voor waardevermeerdering van woningen in verband met de gaswinning in Groningen.¹ In verband met de vervaltermijn van maximaal vijf jaren, is op 12 april 2022 met terugwerkende kracht tot en met 1 april 2022 een vervangende regeling in werking getreden zodat het resterende budget kon worden opgemaakt.² De regeling liep tot 1 juli 2022 en is vervolgens verlengd tot 1 november 2022. De regeling is in het najaar van 2022 respectievelijk verlengd tot 1 december 2022 en 9 oktober 2023 zodat de regeling niet zou vervallen terwijl de regeling in gewijzigde opzet werd uitgewerkt. Met deze wijziging wordt de subsidie aangepast voor mensen die na 9 oktober 2023 een schademelding hebben gedaan, voor huurders en voor bewoners die eerder een ‘proef buitengebied’-compensatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) hebben ontvangen. Daarnaast wordt de looptijd van de regeling verlengd en wordt het subsidieplafond opgehoogd.

2. Wijziging subsidiemodule

Op grond van artikel 4.10, zevende lid, van de Comptabiliteitswet 2016 is het ontwerp van de onderhavige wijzigingsregeling op 5 september 2023 aan de Tweede Kamer overgelegd. De Tweede Kamer heeft in een debat op 28 september 2023 besloten later te reageren op het ontwerp dan binnen de 30 dagen die in de genoemde bepaling als termijn wordt gesteld. Desondanks is de regeling doorgezet om te voorkomen dat deze vervalt en de mogelijkheid om aanvragen in te dienen per 9 oktober zou vervallen. De reactie van de Tweede Kamer kan dan eventueel alsnog worden verwerkt door middel van een nieuwe wijzigingsregeling.

3. Subsidie waardevermeerdering woningen gaswinning Groningenveld

Met de huidige regeling kunnen bewoners die een vergoeding hebben ontvangen van € 1.000 of hoger voor fysieke schade door bodembeweging als gevolg van gaswinning uit het Groningenveld of de gasopslag Norg, een subsidie aanvragen tot maximaal € 4.000 voor het treffen van energieverduurzamingsmaatregelen. De regeling is in 2017 ontwikkeld. In april 2021 en oktober 2021 is er 40 miljoen euro respectievelijk 60 miljoen euro extra beschikbaar gesteld, zodat de regeling kon worden voortgezet tot naar verwachting 1 april 2022, de juridische looptijd van de regeling. Voor overige toelichting bij de regeling en de verschillende onderdelen daarvan, wordt verwezen naar de toelichting bij de oorspronkelijke Regeling waardevermeerdering.³ In het voorjaar van 2022 heeft het kabinet besloten de regeling tot 1 november 2022 ongewijzigd voort te zetten en daarna te komen met een aanpassing op de regeling. Voor deze voortzetting is in de Voorjaarsnota van 2022 € 75 miljoen vrijgemaakt. In het najaar is de regeling nogmaals verlengd tot 1 december 2022. Tot slot is de regeling verlengd tot 9 oktober 2023 en is het subsidieplafond met € 5 miljoen euro opgehoogd. Voor de onderhavige gewijzigde voortzetting na deze datum is € 145 miljoen beschikbaar gesteld.

Het kabinet heeft eerder aangekondigd deze verduurzamingsregeling in gewijzigde vorm voort te willen zetten. In ‘Nij Begun’ worden immers nieuwe verduurzamingsmaatregelen (maatregel 28 en 29) aangekondigd. Verder komt de Commissie Van Geel, die kijkt naar verschillen, binnenkort met haar advies. Daarom heeft het kabinet besloten de regeling een laatste keer te verlengen tot 1 februari 2024.

Artikel I, onderdeel A, bevat drie wijzigingen van artikel 2 van de regeling.

De eerste wijziging voegt schadevergoedingen die door de NAM uitgekeerd zijn in het kader van de ‘proef buitengebied’ toe als grond om in aanmerking te komen voor de waardevermeerderingsregeling. Deze mensen hebben vanuit deze proef meer dan € 1.000 compensatie gehad voor schade aan hun woning, waarbij echter niet is erkend dat deze schade het gevolg is van de gaswinning uit het Groningenveld. Om die reden vallen zij niet binnen de bestaande criteria in artikel 2, eerste lid, onderdeel b, van de regeling. Ongeveer 2.000 mensen hebben het aanbod in de proef buitengebied geaccepteerd. Hiervan heeft ongeveer de helft een aanvraag gedaan voor de zogenoemde ‘privaatrechtelijke waardevermeerderingsregeling’ die de NAM tijdelijk voor deze mensen had opengezet (de Regeling Waardevermeerdering PILOT buitengebied NAM). Mensen die op grond van die regeling van de NAM een vergoeding hebben ontvangen, vielen buiten de reikwijdte van de onderhavige regeling omdat ‘voor de woning reeds door de Nederlandse Aardolie Maatschappij een met deze regeling vergelijkbare vergoeding voor verduurzamingsmaatregelen is verstrekt’ (artikel 5, eerste lid, aanhef en onderdeel c) en blijven daar in de toekomst ook buiten vallen. Maar doordat de regeling van de NAM per 31 december 2020 zeer abrupt is beëindigd, hebben nog ongeveer 1.000 mensen daar geen gebruik van kunnen maken. Voor hen wordt alsnog toegang tot de onderhavige regeling geregeld. Hiermee wordt een onwenselijk verschil, waarbij een groep mensen met veel overlast van het schadeafhandelingsproces niet voor de onderhavige regeling in aanmerking kwam, opgelost.

Deze wijziging wordt doorgevoerd met terugwerkende kracht tot en met 1 januari 2021, zodat ook mensen die eerder een aanvraag hebben ingediend die op deze grond werd afgewezen, alsnog benaderd kunnen worden door de uitvoerder van de regeling. Tegen deze terugwerkende kracht bestaat geen bezwaar, nu deze alleen begunstigend uitpakt.

De tweede wijziging betreft de openstellingstermijn van de regeling, die wordt verlengd tot en met 31 januari 2024 en een technische wijziging in verband met de invoeging van een nieuw tweede lid in verband met de derde wijziging.

Die derde wijziging betreft de invulling van de motie van het Kamerlid Van Meenen⁴ betreffende de mogelijkheid voor huurders om ook namens de verhuurder een aanvraag in te kunnen dienen voor de regeling. Op deze manier krijgen huurders de mogelijkheid om zelf een aanvraag te doen en dus hun woning te kunnen laten verduurzamen, mits de verhuurder daar schriftelijk toestemming voor verleent. In deze toestemming gaat de verhuurder akkoord met de subsidieaanvraag van de huurder en de uitvoering van de daaruit volgende maatregelen aan de woning.

De wijzigingen in artikel I, onderdelen C en F, reflecteren, naast een technische wijziging, het kabinetsbesluit om deze regeling voort te zetten en daarvoor extra middelen beschikbaar te stellen. In totaal wordt voor de overgangsregeling en de aangepaste voortzetting vanaf 9 oktober 2023 tot 1 februari 2024, 36 miljoen euro beschikbaar gesteld door het kabinet. Hiervan is 1 miljoen euro gereserveerd voor uitvoeringskosten. Het bestaande subsidieplafond wordt verhoogd met 35 miljoen euro.

In artikel I, onderdeel D, wordt vastgelegd dat de uitvoerder een aanvrager eenmalig uitstel kan geven op de uitvoeringstermijn wanneer de situatie van de aanvrager dit rechtvaardigt vanwege onvoorziene omstandigheden. Dat uitstel vindt dan plaats met een redelijke termijn, die de uitvoerder in afstemming met de aanvrager bepaalt.

De wijziging die met artikel I, onderdeel E, wordt doorgevoerd in artikel 8, eerste lid, houdt verband met de mogelijkheid dat een huurder een aanvraag indient in plaats van de eigenaar. In dat geval moet de aanvraag ook de toestemming van de eigenaar omvatten. Voor die toestemming stelt de uitvoerder een formulier beschikbaar dat eenvoudig in te vullen zal zijn.

De wijziging in artikel I, onderdeel F, reflecteert het besluit van het kabinet om de regeling tot 1 februari 2024 voort te zetten.

4. Staatssteun

De subsidie bevat, indien deze aan een onderneming wordt verstrekt, staatssteun en wordt gerechtvaardigd door de algemene de-minimisverordening (Verordening (EU) nr. 1407/2013).

5. Regeldruk

De waardevermeerderingsregeling is beschikbaar voor woningeigenaren en huurders (particulier of verhuurders). Deze regeling levert administratieve lasten op voor aanvragers van de subsidie. Particulieren kunnen de subsidie aanvragen nadat zij een schaderapport van het IMG hebben ontvangen waarin is vastgesteld dat sprake is van aardbevingsschade. Bij de aanvraag dient de onderbouwing van in het aanvraagformulier vermelde kosten te worden overgelegd, blijkende uit een door de aanvrager en de aannemer of leverancier aanvaarde offerte of opdrachtbevestiging met daarop vermeld de datum van aanvang van de werkzaamheden, respectievelijk levering van de installatie, van maximaal twee maanden oud, respectievelijk een factuur en daarbij behorend betalingsbewijs. De aanvraag van de subsidie kan digitaal gebeuren. Het doen van de subsidieaanvraag, inclusief het lezen van de informatie op de website van de uitvoerder, kost de aanvrager ongeveer 120 minuten. Bij een standaard tarief voor burgers van € 17,– per uur en voor bedrijven van € 47,– per uur kost dit de aanvrager derhalve € 34,– respectievelijk € 94,–. Hiervan zal ca. 1% niet-particuliere aanvragers betreffen. In totaal worden ongeveer 10.000 extra aanvragen verwacht tot 1 februari 2024. Dit is inclusief het aantal aanvragen van mensen met een ‘proef buitengebied’ brief en inclusief het aantal huurders. Daarnaast dienen huurders een extra formulier met toestemming van hun verhuurder aan te leveren. Voor deze kleine groep aanvragers kost dit ongeveer 30 minuten extra. Het is onduidelijk hoeveel huurders nu aanspraak zullen maken op de regeling, maar de verwachting is dat dit om ongeveer 25 huurders gaat.

De totale administratieve lasten van de subsidieaanvraag komen daarmee op maximaal € 346.925,- (9.900 maal € 34,– = € 336.600,- plus 100 maal € 94,– = € 9.400,- plus 25 gedeeld door 2 maal € 34,– = € 425). Dat is 0,87% van het extra beschikbaar gestelde subsidiebedrag, 40 mln. voor deze openstellingstermijn.

Het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) heeft de wijzigingen onder A, B, D en E niet geselecteerd voor een formeel advies, omdat het geen omvangrijke gevolgen voor de regeldruk heeft. De ophoging van het budget en de langere looptermijn zijn niet aan het ATR voorgelegd, overeenkomstig de met het ATR gemaakte werkafspraken over het voorleggen van ministeriële regelingen.

6. Vaste verandermomenten

De regeling treedt in werking met ingang van 9 oktober 2023, de datum waarop de regeling zonder de in deze wijzigingsregeling opgenomen verlenging zou vervallen. Met deze datum van inwerkingtreding wordt afgeweken van de systematiek van de vaste verandermomenten, inhoudende dat ministeriële regelingen met ingang van de eerste dag van elk kwartaal in werking treden en minimaal twee maanden voordien worden bekendgemaakt. Dit kan worden gerechtvaardigd doordat inwerkingtreding ná 9 oktober zou betekenen dat de regeling in het geheel zou zijn vervallen, wat ten nadele van de doelgroep zou zijn.

De Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, J.A. Vijlbrief

---

1 Regeling van de Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat van 7 april 2022, houdende regels over waardevermeerdering van woningen in verband met schade als gevolg van gaswinning Groningenveld (Regeling waardevermeerdering woningen gaswinning Groningenveld) (Stcrt. 2022, 10384).

2 Wijziging van de Regeling waardevermeerdering woningen gaswinning Groningenveld (Stcrt. 2022, 17545).

3 Stcrt. 2022, 10384

4 Kamerstukken 2022-2023, 36200-XIII-102.