TOELICHTING
1. Aanleiding
Met deze wijziging van de Regeling zorgverzekering (Rzv) is het geneesmiddel lenalidomide
definitief toegelaten tot het basispakket per 1 maart 2022.
2. Sluis
Met het oog op het nemen van maatregelen die een beheerste instroom in het basispakket
mogelijk maken, is in artikel 2.4a van het Besluit zorgverzekering de bevoegdheid
om dure intramurale geneesmiddelen (tijdelijk) uit te sluiten nadrukkelijk geregeld.
De toepassing van deze bevoegdheid wordt 'de sluis' genoemd. Zolang een geneesmiddel
in de sluis is geplaatst, is het uitgesloten van het basispakket en wordt het niet
vergoed uit hoofde van de zorgverzekering.
Een intramuraal geneesmiddel komt in aanmerking voor de sluis in de volgende twee
gevallen:
-
• het verwacht macrokostenbeslag van de verstrekking van het geneesmiddel voor de behandeling
van één nieuwe indicatie of van meerdere nieuwe indicaties samen bedraagt € 40 miljoen
of meer per jaar. Alle nieuwe indicaties worden in de sluis geplaatst. Op het moment
van plaatsing in de sluis worden bestaande indicaties uitgezonderd van de toepassing
van de sluis. Het geneesmiddel is voor bestaande indicaties derhalve niet uitgesloten
van het basispakket;
-
• de verwachte kosten van de verstrekking van het geneesmiddel voor de behandeling van
een nieuwe indicatie zijn € 50.000 of meer per jaar en het verwachte macrokostenbeslag
van die verstrekkingen bedraagt € 10 miljoen of meer per jaar. Deze nieuwe indicatie
wordt in de sluis geplaatst.
Onder een indicatie valt niet alleen een indicatie waarvoor het geneesmiddel is of
wordt geregistreerd, maar ook ‘off-label’ gebruik van het geneesmiddel dat is of wordt
geprotocolleerd of gestandaardiseerd door de beroepsgroep. Plaatsing in de sluis geschiedt
binnen vier weken na registratie respectievelijk vaststelling van het protocol of
de standaard voor de nieuwe indicatie.
Terwijl het geneesmiddel in de sluis is geplaatst, kan eventuele opname in het basispakket
worden beoordeeld. Hierover kan Zorginstituut Nederland (hierna: Zorginstituut) advies
worden gevraagd. De sluis maakt het mogelijk maatregelen te treffen om de verstrekking
van het geneesmiddel op betaalbare wijze via het basispakket toegankelijk te maken
en te houden. Dit kunnen financiële maatregelen zijn, in het bijzonder het sluiten
van een financieel arrangement met de leverancier van het geneesmiddel, alsmede maatregelen
om gepast gebruik van het geneesmiddel te bevorderen en te borgen.
Als, voor zover van toepassing, het Zorginstituut advies heeft uitgebracht en er voldoende
maatregelen zijn getroffen voor gepast gebruik van het geneesmiddel en voor het afdekken
van financiële risico’s, kan besloten worden over opname van het geneesmiddel in het
basispakket.
De opname in het basispakket kan tijdelijk of onder voorwaarden geschieden. De tijdelijkheid
of de voorwaarden zijn dan afgeleid van de maatregelen die zijn geïnitieerd of getroffen
voor het realiseren van gepast gebruik van het geneesmiddel en voor het afdekken van
financiële risico’s. Wanneer de opname tijdelijk is, bijvoorbeeld gedurende de looptijd
van een financieel arrangement, dient rekening gehouden te worden met de mogelijkheid
dat het geneesmiddel daarna geen deel meer uitmaakt van het basispakket.
3. Lenalidomide
Tijdelijke opname tot en met 2022
Per 12 juni 2019 is het geneesmiddel lenalidomide in de sluis geplaatst voor zover
verstrekt in het kader van de behandeling van kanker, met daarbij aangegeven uitzonderingen.
Aanleiding voor de plaatsing in de sluis was dat de Europese Commissie een handelsvergunning
had verstrekt voor het gebruik van lenalidomide voor zover verstrekt in het kader
van de combinatietherapie met bortezomib en dexamethason voor de behandeling van volwassen
patiënten met eerder onbehandeld multipel myeloom die niet in aanmerking komen voor
transplantatie. Met de uitsluiting van lenalidomide is voorkomen dat het geneesmiddel
voor deze nieuwe en toekomstige indicaties automatisch het basispakket zou instromen.
Dit is gedaan op basis van de verwachting dat de totale kosten voor deze behandeling
met lenalidomide zouden oplopen tot meer dan € 40 miljoen. De vijf reeds beschikbare
toepassingen van dit geneesmiddelen zijn niet uitgezonderd van het basispakket.
Sinds juni 2019 heeft de Europese Commissie een handelsvergunning afgegeven voor het
gebruik van lenalidomide in combinatie met rituximab, voor de behandeling van folliculair
lymfoom bij volwassenen die eerder behandeld zijn voor folliculair lymfoom graad 1,
2 of 3a tijdelijk. Per 1 juni 2020 is lenalidomide voor deze indicatie, tot 1 juli
2022, toegelaten tot het basispakket. Daarnaast adviseerde op 11 februari 2021 het
Zorginstituut om de toepassing van lenalidomide bij multipel myeloom, in het kader
van een pilot waarbij een indicatiebrede aanpak wordt uitgewerkt, na scherpe prijsonderhandeling
tijdelijk toe te laten tot het basispakket in afwachting van een indicatiebreed advies.
De onderhandeling over de prijs van het spécialité van lenalidomide voor deze behandeltoepassing
tijdens deze pilotfase zijn gestart en hebben tot op heden niet geleid tot opname
in het pakket.
Definitieve uitstroom uit de pakketsluis
Er werd reeds verwacht dat het patent van lenalidomide medio 2022 zou verlopen. Na
overleg met veldpartijen is gebleken dat medio februari 2022 generieke varianten van
lenalidomide voor alle indicaties beschikbaar zullen komen op de Nederlandse markt.
Dit blijkt ook uit de recente goedkeuring van generieke varianten door het College
ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en de registraties van deze producten in
de G-Standaard, de databank die veldpartijen ondersteunt bij het voorschrijven, afleveren,
bestellen, declareren en vergoeden van zorgproducten. Door de komst van deze generieke
varianten is marktwerking mogelijk en is de verwachting dat risico’s van een hoog
macrokostenbeslag kunnen worden afgedekt door veldpartijen. Door deze veranderende
marktomstandigheden in februari, is er vanaf 1 maart 2022 geen aanleiding om de toepassing
van de sluis op lenalidomide voort te zetten. Met deze wijzigingsregeling wordt lenalidomide
daarom vanaf 1 maart 2022 voor de genoemde behandeltoepassingen bij folliculair lymfoom,
multipel myeloom en toekomstige indicaties, definitief onderdeel van het basispakket.
De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
E.J. Kuipers