Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 18 oktober 2018, nr. WJZ/18260623, houdende maatregelen in verband met de preventie van Afrikaanse varkenspest (Regeling preventieve maatregelen Afrikaanse varkenspest 2018)

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit,

Gelet op de artikelen 17 en 32 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren;

Besluit:

Artikel 1

• 1. In afwijking van artikel 3.33, eerste lid, van de Wet natuurbescherming is het degenen die wilde zwijnen doden op grond van een vrijstelling of ontheffing als bedoeld in artikel 3.10, tweede lid, in samenhang met artikel 3.8, eerste of tweede lid, een ontheffing als bedoeld in artikel 3.17, eerste lid, aanhef in samenhang met onderdeel c, of een opdracht als bedoeld in artikel 3.18, eerste lid, van de Wet natuurbescherming, toegestaan daarbij tussen zonsopgang en zonsondergang een methode toe te passen waarbij hoogstens zes personen, in aanwezigheid van ten hoogste drie aangelijnde honden, voor wilde zwijnen hoorbaar in het gebied aanwezig zijn zonder deze opzettelijk te verontrusten, met het oogmerk om deze dieren binnen het schootsveld van hoogstens zes geweerdragers te bewegen, opdat zij deze dieren kunnen doden.

• 2. Het eerste lid is alleen van toepassing in het grondgebied van de provincies:

  • a. Gelderland, met uitzondering van het gebied, aangeduid op kaart 1 in de bijlage;

  • b. Limburg, met uitzondering van de gebieden, aangeduid op kaart 2 in de bijlage;

  • c. Noord-Brabant, en

  • d. Overijssel.

Artikel 2

Deze regeling treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van de Staatscourant waarin zij wordt geplaatst.

Artikel 3

Deze regeling wordt aangehaald als Regeling preventieve maatregelen Afrikaanse varkenspest 2018.

Deze regeling wordt met de toelichting in de Staatscourant geplaatst.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, C.J. Schouten

BIJLAGE

Gebieden als bedoeld in artikel 1, tweede lid

1. Leefgebied Wild zwijn Veluwe

Het leefgebied is in donkergroen aangeduid.

2. Leefgebied De Meinweg, Leefgebied Meerlebroek

TOELICHTING

Op 13 september 2018 is Afrikaanse varkenspest (AVP) vastgesteld bij wilde zwijnen in de Belgische provincie Luxemburg. Op dit moment is het van groot belang dat in Nederland preventieve maatregelen worden getroffen om de kans op introductie zo klein mogelijk te maken en om goed voorbereid te zijn op de bestrijding ingeval een besmetting in wilde zwijnen of uitbraak onder gehouden varkens toch plaatsvindt.

Een belangrijk onderdeel van de preventieve maatregelen is het beheer van de wilde-zwijnenpopulaties door faunabeheereenheden, waarvoor de provincies op grond van de Wet natuurbescherming ontheffing verlenen van het verbod op het doden van in het wild levende dieren, of daartoe een opdracht geven.

Uit het advies van de deskundigengroep dierziekten blijkt dat een verlaging van het aantal wilde zwijnen voor een verminderde kans op introductie van AVP zorgt, omdat de kans dat een wild zwijn in contact komt met door de mens achtergelaten besmette voedselresten (swill) afneemt als er minder zwijnen zijn. Het is dus zaak in gebieden de wilde zwijnendichtheid te verlagen en laag te houden.

In de overleggen met provincies en belangenorganisaties is naar voren gekomen dat de reguliere in Nederland toegepaste methoden om wilde zwijnen te doden niet effectief genoeg zijn om dit doel te bereiken. Daarvoor is het nodig om de zwijnen te doden met toepassing van de zogeheten ‘bewegingsmethode’. Bij deze methode is een beperkte groep mensen personen met aangelijnde honden actief om de zwijnen in beweging te brengen zonder deze te verontrusten. Hierbij is de aanwezigheid van de mensen en honden op een normaal gespreksvolume voor de zwijnen merkbaar. De wilde zwijnen zullen contact willen vermijden en rustig, zonder te rennen, de mensen en honden proberen te ontwijken. De zwijnen worden zodoende in de richting van de jagers bewogen. Voor een jager, al dan niet gezeten in een hoogzit, is het vervolgens mogelijk om een dier dat binnen gezichtsveld is, goed te beoordelen. Dat verkleint het risico van een ongericht schot. Doordat de dieren rustig in beweging zijn en er voldoende jagers rondom zitten kan een aanzienlijk deel van de populatie in het betreffende gebied worden geschoten. Met deze methode wordt voorkomen dat er in het gebied grote onrust ontstaat bij dieren en dat het welzijn wordt geschaad. Dat maakt dat deze methode effectief is in het reduceren van grotere aantallen dan wat nu haalbaar is.

Omdat de wilde zwijnen bij deze methode worden bewogen in de richtlijn van jagers, is zij semantisch aan te merken als een vorm van drijven. Op grond van artikel 3.33, eerste lid, van de Wet natuurbescherming is het doden van dieren door middel van ten algemene drijven verboden. Dit omdat het drijven zonder nadere beperkingen verstorend werkt, een niet-selectieve werking en een aanmerkelijke kans op verwonding geeft (Kamerstukken II 2011/12, 33 348, nr. 3, blz. 274).

De bewegingsmethode, die in België en Duitsland is toegestaan, is te beschouwen als een methode waarbij de genoemde bezwaren die er zijn tegen de methode van drijven in het algemeen, zijn weggenomen.

Gegeven het belang van een effectieve preventie van de overbrenging van Afrikaanse varkenspest maak ik gebruik van mijn bevoegdheid op grond van artikel 32 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren om in het kader van preventie en bestrijding van besmettelijke dierziekten af te wijken van de Wet natuurbescherming en de bewegingsmethode toe te staan. Met het oog op de beheersbaarheid en het voorkomen van verontrusting is het maximaal aantal deelnemers gesteld op zes mensen in het veld en zes jagers, en mogen er maximaal drie aangelijnde honden worden ingezet.

Deze regeling geldt voor de vier provincies met substantiële aantallen wilde zwijnen buiten de leefgebieden (zie bijlage) en blijft van kracht zolang de methode nodig is ter preventie van verspreiding van Afrikaanse varkenspest.

De Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, C.J. Schouten