TOELICHTING
De Modellenregeling Kieswet en Kiesbesluit 2010 wordt vervangen door deze Kiesregeling.
In de Kiesregeling worden de modellen, bedoeld in de Kieswet en het Kiesbesluit vastgesteld.
Daarnaast worden op termijn ook andere onderwerpen in de Kiesregeling geregeld. Zo
zullen bijvoorbeeld, wanneer artikel P 1 van het Kiesbesluit in werking treedt, eisen
worden gesteld aan de programmatuur om de verkiezingsuitslag te berekenen.
Naar aanleiding van het spontaan advies van de Kiesraad over de modellen behorende
bij de Kieswet en het Kiesbesluit6 worden de modellen integraal herzien. De vorige modellen waren moeilijk te hanteren
en lastig te lezen. Vanuit een oogpunt van vermindering van regeldruk zijn de nieuwe
modellen meer uniform, leesbaarder en gebruiksvriendelijker gemaakt.
Tegelijkertijd zijn aanpassingen doorgevoerd die voortvloeien uit de recente wijziging
van de Kieswet en het Kiesbesluit. Het betreft de Wet van 3 juli 2013 tot wijziging
van de Kieswet houdende maatregelen om het eenvoudiger te maken voor Nederlanders
in het buitenland om hun stem uit te brengen, wijziging van de wijze van inlevering
van de kandidatenlijsten, aanpassing van de datum van kandidaatstelling en stemming,
alsmede regeling van andere onderwerpen (Stb. 2013, 289) en het Besluit 12 september 2013 tot wijziging van het Kiesbesluit, in verband met
de wijziging van de Kieswet, houdende maatregelen om het eenvoudiger te maken voor
Nederlanders in het buitenland om hun stem uit te brengen, wijziging van de wijze
van inlevering van de kandidatenlijsten, aanpassing van de datum van kandidaatstelling
en stemming, alsmede regeling van andere onderwerpen (Stb. 2013, 356). Voorts is in de modellen rekening gehouden met de regels die zijn gesteld in de
Tijdelijke experimentenwet stembiljetten en centrale stemopneming (Stb. 2013, 240) en het Tijdelijk Experimentenbesluit stembiljetten en centrale stemopneming (Stb. 2013, 368).
De Kiesraad adviseert om de mogelijkheid om af te wijken bij (digitaal) gebruik van
de modellen te reguleren. Dit advies is overgenomen. In artikel 1, tweede lid, is
de mogelijkheid opgenomen dat in redactioneel opzicht van de vastgestelde modellen
wordt afgeweken, voor een specifieke doelgroep of voor de digitale toepassing van
het model. Zoals de Kiesraad in zijn advies opmerkt is het handhaven van de volledige
tekst dan overbodig, verwarrend en gebruiksonvriendelijk.
Met afwijkingen voor een specifieke doelgroep wordt bedoeld om de keuzemogelijkheden
of (informatieve) teksten van een model te beperken tot datgene wat relevant is voor
de doelgroep van het model. In bijvoorbeeld model H-1 moet de inleveraar van de kandidatenlijst
‘afvinken’ welke bijlagen hij meestuurt. Daar staan ook opties bij die uitsluitend
gelden voor de verkiezingen van het Europees Parlement. Deze opties kunnen voor andere
verkiezingen, zoals de gemeenteraadsverkiezingen, worden weggelaten. Een ander voorbeeld
is dat aan het begin van een model soms moet worden aangegeven voor welke verkiezing
het model wordt ingeleverd. Voor een verkiezing kan dit onderdeel worden voorbedrukt,
zodat het model zelf al aangeeft op welke verkiezing het betrekking heeft. Een derde
voorbeeld is dat bij gemeenteraadsverkiezingen toevoegingen kunnen worden geschrapt
die uitsluitend betrekking hebben op de eilandsraadsverkiezingen (en andersom). Het
gaat dan bijvoorbeeld om de vermelding ‘gezaghebber’ of ‘burgemeester’ die veelvuldig
naast elkaar staan. Een laatste voorbeeld is dat het overbodig is om in de processen-verbaal
van de stemopneming door de burgemeester van een gemeente (model N 11) het kader op
te nemen over het aantal stemmen dat door kiezers in het buitenland is uitgebracht.
Dat kader is namelijk alleen relevant voor de gemeente Den Haag.
Verder zijn afwijkingen voor het digitaal gebruik van de modellen toegestaan. Het
is dan bijvoorbeeld niet nodig om de informatieve teksten op het model te drukken.
De informatieve teksten kunnen bij het digitaal invullen van het model namelijk ook
op andere (meer geschikte) wijze worden overgebracht.
De Kiesraad adviseert tevens modellen op te nemen over een verklaring van voorgenomen
vestiging, de verklaring inzake openbare betrekkingen en de verklaring van kiesgerechtigdheid.
Dit advies is niet overgenomen, nu daarvoor geen grondslag bestaat in de Kieswet noch
het Kiesbesluit.
De Kiesregeling treedt in werking met ingang van 1 december 2013. Daardoor hebben
de nieuwe modellen geen effect op de herindelingsverkiezingen voor Alphen aan den
Rijn, Leeuwarden, Heerenveen en De Friese Meren. De voorbereidingen van deze verkiezingen
zijn immers al gestart. Ten behoeve van het goede verloop van deze verkiezingen is
het niet wenselijk de organisatie daarvoor op dit moment met nieuwe modellen te confronteren.
Een toelichting op enkele modellen
Model G 1-1
De Kiesraad adviseert de inhoud van het oude model G 1-1 te schrappen, dat het model
betrof voor het register van aanduidingen van politieke groeperingen. De Kiesraad
merkt op dat hieraan in de praktijk geen behoefte is. In plaats daarvan adviseert
hij een model op te nemen met betrekking tot het verzoek om een aanduiding te registreren.
Dit advies is overgenomen.
Model H 1 en I 10
De Kiesraad adviseert in model I 10 te bepalen dat de gemachtigde tot het aangaan
van de lijstencombinatie bij het inleveren van de verklaring ook een kopie van een
geldig identiteitsdocument overlegt. Dit advies is niet overgenomen nu daarvoor geen
grondslag bestaat in de Kieswet noch het Kiesbesluit.
Model H 3-2 en I 10
De Kiesraad adviseert de modellen waarmee politieke groeperingen een samenwerkingsverband
aangaan zo te ontwerpen dat de desbetreffende groeperingen tezamen één formulier moeten
invullen. Dit advies is overgenomen.
Model H 4
De Kiesraad adviseert in het model voor de ondersteuningsverklaring (model H 4) de
mogelijkheid op te nemen dat de verklaring van de burgemeester of gezaghebber zowel
door ondertekening als door een gemeentestempel kan worden gesigneerd. Dit advies
is overgenomen.
Model M 6-2
Op grond van artikel M 6 van de Kieswet wordt een handleiding vastgesteld voor de
kiezer buiten Nederland. Dit model is samengevoegd met het model van het briefstembewijs,
omdat dat duidelijker is voor de kiezer. In de modellenregeling wordt derhalve de
handleiding niet in een separaat model vastgesteld.
Model J 7-1
Model J 7-1 is op 22 juli 2013 gemeld aan de Europese Commissie (notificatienummer
2013/0403/NL) ter voldoening aan artikel 8, eerste lid, van Richtlijn 98/34/EG van
het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie van 22 juni 1998 betreffende
een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften en regels
betreffende de diensten van de informatiemaatschappij (PbEG L 204), zoals gewijzigd
bij Richtlijn 98/48/EG van 20 juli 1998 (PbEG L 217). Door de Commissie zijn geen
vragen gesteld over het model.
Model N 10-2
De Kiesraad adviseert het model voor het proces-verbaal van de geschorste zitting
van een briefstembureau (het oude model J 38-2) samen te voegen met het reguliere
proces-verbaal van de zitting van het briefstembureau (model N 10-2). Dit advies is
overgenomen.
Modellen voor de Eerste Kamerverkiezing
De modellen voor de Eerste Kamerverkiezing, met uitzondering van de modellen T 4,
T 11 en U 16, zijn opgenomen in de algemene modellen voor de andere verkiezingen.
Derhalve zijn de modellen R 1, R 2, R 7-1, R 7-2, R 8, S 1, S 2 en T 2 geschrapt.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
R.H.A. Plasterk