35 236 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2019 (incidentele suppletoire begroting inzake Urgenda)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2019 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 3

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van de wet.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes

B. BEGROTINGSTOELICHTING

a. Inhoudelijke toelichting

Het kabinet heeft besloten extra middelen beschikbaar te stellen om versneld te werken aan reducering van broeikasgasuitstoot. Hiervoor worden de beschikbare middelen op de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat uit de begrotingsreserve Maatregelen CO2-reductie ingezet. In onderstaande overzichtstabel is de verdeling van het budget over de verschillende departementen en over de verschillende jaren opgenomen.

Bedragen x € 1 mln

Departement

2019

2020

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK, VII)

35,00

148,00

Infrastructuur en Waterstaat (IenW, XII)

7,55

78,451

Economische Zaken en Klimaat (EZK, XIII)

114,40

23,50

Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV, XIV)

14,00

74,50

Totaal

170,95

324,45

X Noot
1

Onderdeel hiervan is een kadercorrectie, omdat niet alle maatregelen aan de uitgavenkant van de begroting plaatsvinden. Voor de uitbreiding van de fiscale regelingen MIA/VAMIL in 2020 ten behoeve van circulaire technieken of bedrijfsmiddelen worden extra middelen beschikbaar gesteld (€ 14,7 mln). De MIA/VAMIL zijn gebudgetteerde fiscale regelingen en vallen als zodanig onder het inkomstenkader. Omdat verwacht wordt dat middels deze regeling kostenefficiënt CO2-reductie kan worden gerealiseerd in 2020 is besloten om een deel van het budget uit de begrotingsreserve voor CO2 reductie te gebruiken om deze regeling op te hogen middels een kadercorrectie van de Rijksbegroting. Het uitgavenplafond wordt met eenzelfde bedrag verlaagd. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is beleidsverantwoordelijk voor de MIA en Vamil regeling. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Belastingdienst voeren de MIA en Vamil uit.

Met de incidentele suppletoire begrotingen worden de bedragen voor het jaar 2019 en 2020 budgettair verwerkt. Via de incidentele suppletoire begrotingen worden de geplande onttrekkingen aan de begrotingsreserve Maatregelen CO2-reductie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) geraamd. De bedragen die door andere departementen dan EZK worden besteed worden overgeheveld naar de desbetreffende departementale begrotingen.

Voor het jaar 2019 en 2020 wordt de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat verhoogd met een bedrag van in totaal € 137,9 mln. Deze middelen worden als volgt verdeeld over de volgende beleidsartikelen:

  • Artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen: € 38,5 mln.

  • Artikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering: € 99,4 mln.

Onderstaand treft u voor de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat per begrotingsartikel een toelichting aan bij de financiële instrumenten.

Artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen

Subsidies

Urgendamaatregelen Industrie

Stimulering energiebesparing, warmtenetten en specifieke investeringen in de industrie

In de industrie en afvalsector zijn specifieke investeringen geïdentificeerd die versneld kunnen worden uitgevoerd. Het gaat om projecten gericht op (rest)warmte en CO2 afvang. Het betreft projecten die in een redelijk ver gevorderd stadium zijn, die zeer waarschijnlijk mede met subsidiering (van de onrendabele top) ondersteund kunnen worden en nu versneld zouden kunnen worden uitgevoerd. Hierbij worden met diverse partijen (CO2-leverancier, netwerkbedrijf, provincie en afnemers) afspraken gemaakt over levering en afname van CO2 en restwarmte. Voor deze maatregelen wordt in totaal € 8,5 mln beschikbaar gesteld.

Stimuleringsregeling energiebesparing en CO2 reductie in de Industrie

Verder worden door middel van een subsidieregeling concrete CO2-reductiemaatregelen in de industrie gestimuleerd. Het gaat om het stimuleren van het toepassen van reeds bestaande technieken of installaties voor CO2-reductie met een terugverdientijd van 7 tot 12 jaar. Hiervoor wordt in totaal € 30 mln beschikbaar gesteld (dit is inclusief uitvoeringskosten RVO).

Artikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Subsidies

Maatregelen voor CO2-reductie

Er wordt in totaal € 94,4 mln beschikbaar gesteld voor maatregelen ten aanzien van individuele bedrijven waarmee een significante broeikasgasreductie kan worden behaald:

  • 1. Het kabinet heeft besloten om het verbod op kolen voor elektriciteitsproductie voor de Hemwegcentrale van Vattenfall NV al per 1-1-2020 effect te laten hebben. Dit zal leiden tot een vervroegde sluiting van deze centrale per januari van volgend jaar. Deze maatregel is reeds op 8 maart jl. door het kabinet aangekondigd (Kamerstuk 32 813, nr. 303).

  • 2. Het kabinet heeft besloten om, middels een éénmalige financiële prikkel vanuit de overheid, het bedrijf Fibrant op Chemelot te stimuleren op korte termijn reducerende maatregelen te nemen. Door deze maatregelen wordt vanaf 2020 de uitstoot van lachgas op Chemelot aanzienlijk gereduceerd.

Daarnaast wordt met de invoering van de informatieplicht, die per 1 juli 2019 wordt ingevoerd, voor bedrijven – met name MKB – de uitvoering van de energiebesparingsverplichting vergemakkelijkt. Er wordt daarom € 5 mln, gelijkelijk verdeeld over 2019 en 2020, beschikbaar gesteld om achterblijvers nadrukkelijker aan te sporen de informatie aan te leveren en de verplichte energiebesparingsmaatregelen te treffen. Daarmee wordt ook een gelijk speelveld tussen MKB’ers beter gewaarborgd.

Toelichting op de begrotingsreserve

Begrotingsreserve Maatregelen voor CO2-reductie

Bedragen x € 1.000

Stand 1/1/2019

500.000

+ Geraamde storting

 

– Geraamde onttrekking

170.950

Stand (raming) per 31/12/2019

329.050

Het kabinet neemt additionele maatregelen om aanvullende CO2-reductie te realiseren. Omdat de aard en timing van de aanvullende maatregelen nog onzeker is, heeft het kabinet besloten deze maatregelen via een tijdelijke begrotingsreserve te financieren. De reserve loopt tot en met 2020. De reserve is in 2018 eenmalig gevuld met € 500 mln. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert de set aan maatregelen om CO2 te reduceren. De ministeries van LNV, IenW en BZK doen ook een beroep op deze middelen voor CO2-reducerende maatregelen.

b. Budgettaire consequenties beleidsartikelen

Begrotingsstaat Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Artikel 2. Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen

Budgettaire gevolgen van beleid, (incidentele suppletoire begroting) (Bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2019, incl. NvW

Stand 1e suppletoire begroting

Mutatie incidentele suppletoire begroting

Stand incidentele suppletoire begroting 2019

Mutatie

2020

Mutatie

2021

Mutatie

2022

Mutatie

2023

VERPLICHTINGEN

2.135.414

2.197.964

21.000

2.218.964

17.500

     

Waarvan garantieverplichtingen

1.300.000

1.300.000

0

1.300.000

0

     

Waarvan overige verplichtingen

835.414

897.964

21.000

918.964

17.500

     
                 

UITGAVEN

937.668

975.006

17.500

992.506

21.000

     

Waarvan juridisch verplicht (percentage)

84%

82%

 

82%

       
                 

Garanties

56.892

56.892

 

56.892

       

BMKB

36.375

36.375

 

36.375

       

Storting reserve BMKB

               

Groeifaciliteit

8.772

8.772

 

8.772

       

Garantie Ondernemingsfinanciering

(GO)

11.745

11.745

 

11.745

       

Garanties MKB Financiering

               
                 

Subsidies

146.319

144.355

17.500

161.855

21.000

     

MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

34.747

29.191

 

29.191

       

Eurostars

17.958

17.119

 

17.119

       

Bevorderen Ondernemerschap

14.301

19.065

 

19.065

       

Groene Groei en Biobased Economy

 

152

 

152

       

Cofinanciering EFRO, inclusief INTERREG

27.464

27.344

 

27.344

       

Bijdrage aan ROM's

5.507

5.507

 

5.507

       

Verduurzaming industrie

43.900

43.535

 

43.535

       

Urgendamaatregelen Industrie

   

17.500

17.500

21.000

     

Overige subsidies

2.442

2.442

 

2.442

       
                 

Opdrachten

19.578

17.843

 

17.843

       

Onderzoek en opdrachten

3.898

3.853

 

3.853

       

Caribisch Nederland

1.237

1.190

 

1.190

       

ICT beleid

5.871

4.917

 

4.917

       

Regeldruk

2.206

2.039

 

2.039

       

Mainport Rotterdam

               

Regiekosten regionale functie

650

650

 

650

       

Invest-NL i.o.

 

543

 

543

       

Cybersecurity

3.216

3.216

 

3.216

       

Small Business Innovation Research

2.500

1.435

 

1.435

       
                 

Bijdragen aan agentschappen

94.099

109.249

 

109.249

       

Bijdrage RVO.nl

78.499

92.036

 

92.036

       

Bijdrage Agentschap Telecom

1.949

505

 

505

       

Bijdrage Logius

887

887

 

887

       

Invest-NL i.o.

12.764

15.821

 

15.821

       
                 

Bijdragen aan ZBO's/RWT’s

296.809

304.321

 

304.321

       

Bijdrage aan TNO

152.551

159.587

 

159.587

       

Kamer van Koophandel

120.821

121.297

 

121.297

       

Bijdrage aan NWO-TTW

23.437

23.437

 

23.437

       
                 

Bijdragen aan medeoverheden

               

Sterke Regio's en Nota Ruimte

               
                 

Bijdragen aan (inter-) nationale organisaties

323.971

342.346

 

342.346

       

Internationaal Innoveren

46.336

44.210

 

44.210

       

PPS-toeslag (voorheen TKI-toeslag)

142.950

143.690

 

143.690

       

TO2 (Deltares, MARIN en NLR)

45.355

46.355

 

46.355

       

Topsectoren overig

6.285

24.590

 

24.590

       

Ruimtevaart (ESA)

68.610

68.910

 

68.910

       

Bijdrage NBTC

8.860

8.860

 

8.860

       

Bijdragen organisaties

5.575

5.731

 

5.731

       
                 

ONTVANGSTEN

113.157

124.490

 

124.490

       

BMKB

33.000

33.000

 

33.000

       

Groeifaciliteit

8.000

8.000

 

8.000

       

Garantie Ondernemingsfinanciering (GO)

13.000

13.000

 

13.000

       

Luchtvaartkredietregeling

9.906

9.906

 

9.906

       

Rijksoctrooiwet

36.312

40.312

 

40.312

       

Eurostars

5.094

5.094

 

5.094

       

Joint Strike Fighter

5.000

5.000

 

5.000

       

Diverse ontvangsten

2.845

10.178

 

10.178

       

Artikel 4. Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Budgettaire gevolgen van beleid, (incidentele suppletoire begroting) (Bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2019, incl. NvW

Stand 1e suppletoire begroting

Mutatie incidentele suppletoire begroting

Stand incidentele suppletoire begroting 2019

Mutatie

2020

Mutatie

2021

Mutatie

2022

Mutatie

2023

VERPLICHTINGEN

10.686.729

10.691.347

96.900

10.788.247

2.500

     

Waarvan garantieverplichtingen

71.300

67.880

0

67.880

0

     

Waarvan overige verplichtingen

10.615.429

10.623.467

96.900

10.720.367

2.500

     
                 

UITGAVEN

2.878.275

2.888.550

96.900

2.985.450

2.500

     

Waarvan juridisch verplicht (percentage)

92%

95%

 

92%

       
                 

Subsidies

2.637.199

2.633.749

96.900

2.730.649

2.500

     

Topsectoren Energie

121.490

106.302

 

106.302

       

– Tenderregeling Energie-innovatie (TSE)

71.490

58.262

 

58.262

       

– SDE + projecten (Hernieuwbare Energie Regeling)

50.000

48.040

 

48.040

       

Energie-efficiency

2.368

2.233

 

2.233

       

Green Deals

500

500

 

500

       

Klimaat- en Energieakkoord

50.700

81.065

 

81.065

       

– Demonstratie-regeling Energie Innovatie (DEI)

41.000

73.165

 

73.165

       

– Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS)

3.300

1.500

 

1.500

       

– Projecten Klimaat- en Energieakkoord

6.400

6.400

 

6.400

       

MEP

47.025

47.025

 

47.025

       

SDE

652.451

652.151

 

652.151

       

SDE+

1.550.434

1.545.879

 

1.545.879

       

Storting in begrotingsreserve duurzame energie

               

Aardwarmte

15.000

15.000

 

15.000

       

ISDE-regeling

100.000

100.000

 

100.000

       

Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS)

61.000

50.005

 

50.005

       

Carbon Capture Storage (CCS)

3.080

2.365

 

2.365

       

Subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS)

               

Hoge Flux Reactor

7.651

7.250

 

7.250

       

Elektrisch rijden

               

Caribisch Nederland

3.000

3.000

 

3.000

       

Overige subsidies

22.500

20.974

 

20.974

       

Storting in Begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie

               

Maatregelen voor CO2-reductie

   

96.900

96.900

2.500

     
                 

Leningen

               

Pallas

               
                 

Garanties

4.700

4.780

 

4.780

       

Verliesdeclaraties Aardwarmte

0

3.500

 

3.500

       

Storting in begrotingsreserve Aardwarmte

4.700

1.280

 

1.280

       
                 

Opdrachten

12.357

9.547

 

9.547

       

Onderzoek mijnbouw-bodembeweging

1.816

1.516

 

1.516

       

SodM onderzoek

2.500

2.500

 

2.500

       

Joint implementation

               

Uitvoeringsagenda Klimaat

823

823

 

823

       

Klimaat mondiaal

359

359

 

359

       

Onderzoek en opdrachten

6.859

4.349

 

4.349

       
                 

Bijdragen aan agentschappen

53.069

71.707

 

71.707

       

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

40.621

60.932

 

60.932

       

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

720

820

 

820

       

KNMI

1.193

2.117

 

2.117

       

NEa

7.875

6.295

 

6.295

       

RIVM

1.467

0

 

0

       

Rijkswaterstaat

1.193

1.543

 

1.543

       
                 

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

130.010

131.960

 

131.960

       

Doorsluis COVA heffing

111.000

111.000

 

111.000

       

TNO Kerndepartement

17.269

19.219

 

19.219

       

TNO SodM

1.741

1.741

 

1.741

       
                 

Bijdragen aan mede-overheden

24.356

23.940

 

23.940

       

Uitkoopregeling

24.356

23.940

 

23.940

       
                 

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

16.584

12.867

 

12.867

       

ECN/NRG

15.135

11.418

 

11.418

       

Internationale contributies

1.449

1.449

 

1.449

       
                 

ONTVANGSTEN

2.232.211

2.320.085

170.950

2.491.035

324.450

     

COVA

111.000

111.000

 

111.000

       

Opbrengst heffing ODE (SDE+)

1.730.000

1.730.000

 

1.730.000

       

ETS-ontvangsten

300.000

380.000

 

380.000

       

Onttrekking begrotingsreserve duurzame energie

78.000

78.000

 

78.000

       

Onttrekking begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie

   

170.950

170.950

324.450

     

Ontvangsten zoutwinning

2.511

2.511

 

2.511

       

Diverse ontvangsten

10.700

18.574

 

18.574

       
Naar boven