2e Voortgangsrapportage Plan van Aanpak NVWA
Inleiding
Het plan van aanpak voor de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) bevat maatregelen
om het toezicht door de NVWA te versterken en verbeteren (Kamerstuk 33 835, nr. 1). Elk half jaar wordt over de voortgang gerapporteerd. Deze tweede halfjaarrapportage
betreft de periode 1 juni 2014 tot en met 31 december 2014. Naast de uitgevoerde activiteiten
en kwalitatieve resultaten die sinds 1 juni zijn geboekt, is kwantitatieve informatie
opgenomen over de uitgaven en personele inzet voor het jaar 2014 als geheel.
De rapportage bevat de volgende onderdelen:
-
1. Context en beeld van de realisatie
-
2. Beheersing programma plan van aanpak NVWA
-
3. Versterken van het toezicht op de vijf domeinen1
-
4. Versterken organisatie ter ondersteuning van het primaire proces
-
5. Financiële paragraaf
1. Context en beeld van de realisatie
De NVWA heeft de ambitie om in 2017 een kennisgedreven en risicogerichte autoriteit
te zijn. Een autoriteit met zicht en invloed op de naleving van wet- regelgeving door
bedrijven, die op basis van integrale risicoanalyses en een gedegen kennispositie
effectief ingrijpt in de keten.
In 2014 is de basis gelegd voor het bereiken van deze ambitie door het uitwerken van
de maatregelen van het plan van aanpak tot een samenhangende vernieuwingsagenda en
het scheppen van de randvoorwaarden voor implementatie in de organisatie in de komende
jaren. Met de maatregelen ter verbetering van het toezicht in de vee- en vleessector
is eind 2013 een begin gemaakt. Vandaar dat ook in deze rapportage relatief veel over
deze verbeteringen kan worden gemeld. Voor de andere maatregelen geldt dat deze in
2014 zijn voorbereid en in de tweede helft van het jaar op gang zijn gekomen. De feitelijke
investeringen volgen op een later moment. Vanwege de te doorlopen wervingsprocedures
en benodigde opleidingen van nieuwe medewerkers, konden in 2014 ook nog niet alle
nieuwe medewerkers worden aangesteld. Hierdoor is het budget voor 2014 niet volledig
tot besteding gekomen. Er zijn maatregelen genomen waardoor dit geen gevolgen heeft
voor de realisatie van het plan van aanpak in 2017. Zo is de governance van de implementatie
heringericht wat de realisatie versoepelt en versnelt, is extra geïnvesteerd in recruitment
en zijn budgetten meegenomen naar 2015 om de benodigde uitgaven te kunnen doen. Om
specifiek de implementatie in de vee- en vleesketen te ondersteunen is buiten het
plan van aanpak voor 2015 nog eens 1,5 miljoen euro vrijgemaakt specifiek voor vee-
en vlees.
Over het geheel genomen ligt de NVWA op koers met de uitvoering van het plan van aanpak.
2. Beheersing programma plan van aanpak NVWA
In de eerste voortgangsrapportage is reeds ingegaan op de planning, het Dagelijks
Bestuur Verbeterplan, de externe toetsing en het creëren van draagvlak voor de door
te voeren veranderingen. Bij de externe toetsing van de eerste voortgangsrapportage
heeft de Auditdienst Rijk (ADR) drie aandachtspunten benoemd voor de verdere versterking
van de programmabeheersing, die de NVWA als volgt heeft uitgewerkt:
-
I. Verscherpen van de verdeling van verantwoordelijkheden en bevoegdheden in de interne
programmaorganisatie.
Conform de aanbevelingen van de ADR is de interne programmaorganisatie en -aansturing
aangescherpt. Hiertoe is verder gewerkt aan een meer samenhangende en geprogrammeerde
implementatie van het plan van aanpak.
-
II. Verduidelijken van de spelregels tussen NVWA en de Ministeries van Economische Zaken
(EZ) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) inzake de voortgang en aanwending
van de beschikbaar gestelde middelen.
De spelregels tussen de inspecteur-generaal van de NVWA als opdrachtnemer van het
plan van aanpak en de Ministeries van EZ en VWS zijn verduidelijkt. Deze partijen
nemen deel aan de stuurgroep NVWA die onder andere de geldende budgetrestricties bewaakt
en besluit over eventuele bijstellingen.
-
III. Opstellen en verder uitdiepen van een business case.
De business case is opgesteld. Deze zal met regelmaat worden herijkt.
3. Versterken van het toezicht
Vee- en vleessector
In het plan van aanpak en de eerste voortgangsrapportage is de aanpak ter verbetering
van het toezicht in de vleesketen geschetst. Hierin komen de diverse bouwstenen voor
een kennisgedreven en risicogerichte aanpak samen die leiden tot een duidelijke, uniforme
en rolvaste handhaving.
In 2014 is het merendeel van de 158 kleine en middelgrote slachtplaatsen en 22 grote
slachtplaatsen bezocht en geïnspecteerd volgens deze nieuwe toezichtsaanpak. De eerste
gegevens laten zien dat de nieuwe aanpak effect heeft. Bij alle 22 grote slachtplaatsen
is de implementatie afgerond en zijn substantiële verbeteringen op het gebied van
slachthygiëne waar te nemen.
Zo heeft de invoering van deze toezichtaanpak op het onderdeel hygiëne bij de vier
grote kalverslachtplaatsen geresulteerd in een aantoonbare en structurele daling van
het aantal met feces bezoedelde karkassen. Waar bij de eerste metingen nog geen van
de kalverslachtplaatsen voldeed aan de normen voor bezoedeling2, voldoen nu alle vier de slachterijen hieraan. In het algemeen is de nieuwe aanpak
ook door de toezichthoudend dierenartsen positief ontvangen.
Een van de mogelijke corrigerende maatregelen is de verlaging van de bandsnelheid
indien omissies ten aanzien van het hygiënisch slachten worden geconstateerd. In de
tweede helft van 2014 heeft de NVWA bij grote slachtplaatsen negentien maal (verdeeld
over elf slachtplaatsen) de bandsnelheid verlaagd. Daarnaast is zeventien maal (verdeeld
over tien slachtplaatsen) de band tijdelijk stilgezet.
Een belangrijk deel van deze slachtplaatsen heeft ondertussen zelf zijn bedrijfsproces
aangepast, waaronder het verlagen van de bandsnelheid, zodat de mate van naleving
stijgt en onze inspecteurs niet hoeven op te treden.
In 2014 is bij de koel- en vrieshuizen en uitsnijderijen gestart met risicogericht
toezicht. Hierbij zijn bedrijven ingedeeld in risicocategorieën. Mede op basis van
de inspectieresultaten van 2014 zijn de bedrijven gescoord voor 2015. De bedrijven
die in 2015 als nieuw hoog-risicobedrijf worden beoordeeld, krijgen in 2015 meer toezicht
dan in 2014. Ook zal de nieuwe toezichtaanpak bij de koel- en vrieshuizen en uitsnijderijen
in de eerste helft van 2015 worden uitgerold.
Aanbevelingen Vanthemsche
De versnelde implementatie van de resterende maatregelen op basis van het rapport
van Vanthemsche maakt onderdeel uit van het plan van aanpak en is goeddeels uitgevoerd.
-
• Sinds februari 2015 zijn alle dierenartsen opgeleid voor handhaving op grond van de
Wet dieren.
-
• Het toezicht is risicogerichter opgezet waarbij de toezichtfrequentie is afgestemd
op de belangrijkste risico’s per bedrijf.
-
• Er wordt permanent ingezet op de werving van dierenartsen. Na de in de eerste voortgangsrapportage
genoemde twintig dierenartsen zijn sindsdien nog eens twintig dierenartsen geworven.
-
• Het project voor de uitrol van de mobiele toegang tot het bedrijfsprocessensysteem
(MSPIN) over de circa 450 inspecteurs die keuringswerkzaamheden uitvoeren, waaronder
practitioners, is afgerond en nagenoeg alle medewerkers zijn opgeleid. De inspecteurs
houden nu uniform toezicht met vereenvoudigde digitale inspectielijsten via MSPIN
op hun smartphone.
-
• Met de invoering van MSPIN en daarop voortbouwende verbeteringen wordt naar verwachting
een besparing van ruim 1,5 miljoen euro gerealiseerd.
-
• De digitalisering van de facturatie van keuringswerkzaamheden op aanvraag van het
bedrijfsleven is eveneens met de implementatie van MSPIN afgerond.
Plantaardige sector
De werving voor negen fte extra capaciteit voor versterking van het fytosanitaire
toezicht is deze zomer gestart.
-
• Vijf vacatures zijn nu vervuld.
-
• De vereisten voor import van fytosanitair risicodragend materiaal ten behoeve van
proefnemingen, wetenschappelijke doeleinden en selectiewerkzaamheden zijn gestandaardiseerd.
Ze zijn nu ook vooraf inzichtelijk voor belanghebbenden voor een veelheid aan verschillende
mogelijke situaties.
-
• De formulieren zijn zodanig verbeterd dat ze transparantere en efficiëntere werkprocessen
mogelijk maken, zowel bij de NVWA als bij de aanvragers en vergunninghouders. Hiermee
wordt bijgedragen aan het tegengaan van illegale importen en illegale transporten
van fytosanitair risicodragende materialen ten behoeve van research en veredeling.
Veterinaire exportcertificering
Om tot lastenvermindering voor bedrijven te komen, met behoud van kwalitatief goede
controles heeft de NVWA het Export Kanalisatiesysteem (EKS) vanaf september 2014 gefaseerd
ingevoerd.
-
• 29 koel- en vrieshuizen en uitsnijderijen zijn uitgenodigd om op vrijwillige basis
gebruik te maken van de mogelijkheid om EKS in te voeren. De eerste 16 bedrijven hebben
zich aangemeld.
-
• De audits van deze bedrijven zullen in het eerste kwartaal van 2015 plaatsvinden.
Tweedelijnstoezicht zuivelsector
Vooruitlopend op de herbezinning op het huidige systeem van keuring en toezicht zijn
de keuringsdienstmedewerkers van het Centraal Orgaan voor Kwaliteitsaangelegenheden
in de Zuivel (COKZ) aangesteld als onbezoldigd ambtenaar van de NVWA. Om de correcte uitvoering van de keuringswerkzaamheden
te borgen, is het toezicht op en samenwerking met het COKZ geïntensiveerd;
-
• De NVWA heeft in 2014 alle inspecties van zuivelexporten naar Rusland uitgevoerd samen
met inspecteurs van COKZ.
-
• Het interventiebeleid van COKZ gaat aansluiten op dat van de NVWA;
-
• Het proces van het afgeven van gezondheidscertificaten, specifiek het certificeren
volgens overeengekomen instructies, is verbeterd.
-
• Het COKZ sluit aan op de jaarplan- en verantwoordingscyclus van de NVWA.
-
• Er zijn afspraken gemaakt tussen NVWA en COKZ over een gecoördineerde opvolging van
meldingen over producten die een mogelijk gevaar voor de volksgezondheid opleveren.
-
• NVWA en COKZ werken gezamenlijk aan de versterking van expertise ten behoeve van de
kwaliteit van inspecties.
Consument en veiligheid
Voor de versterking van het toezicht op het terrein van consument en veiligheid wordt
ingezet op twee lijnen. Ten eerste wordt ingezet op het aantrekken van nieuwe medewerkers
ten behoeve van meer risicogerichte inspecties. Van de 50 vacatures op grond van het
plan van aanpak zijn er in 2014 36 ingevuld voor versterking van het toezicht gericht
op bijvoorbeeld voedselveiligheid in horeca en handel en productveiligheid. Ook is
een nieuwe medewerker aangetrokken voor de versterking van het Centrum Monitoring
Vectoren.
Ten tweede wordt ingezet op effectiever en efficiënter toezicht. In de tweede helft
van 2014 betrof het onder andere de volgende activiteiten:
-
• Er zijn doelgroepanalyses uitgevoerd voor bijvoorbeeld importeurs van sportvoeding
en noten, keukens in ziekenhuizen, verkoop van tabak <18 door pompstations en verwerkers
van diervoeding om ketens beter in beeld te hebben. Hierbij is de sector betrokken.
-
• Inspecteurs werken met aangescherpte inspectielijsten, zodat er meer focus is bij
de inspectie en meer aandacht is voor de opvolging van geconstateerde tekortkomingen.
Dit wordt de komende tijd verder verbreed naar meer domeinen op het terrein van consument
en veiligheid.
-
• Om dit beter te ondersteunen worden ook quick wins in de ICT-ondersteuning uitgevoerd.
Zo wordt een pilot uitgevoerd met digitale inspectielijsten (de invoering van MSPIN)
op het terrein van certificering en aanlanding van vis. Hierdoor kunnen inspecteurs
efficiënter en uniform hun inspectieresultaten registreren.
-
• De pilot risicobedrijven is gestart. Hiermee worden risicovolle bedrijven met meer
diepgang geïnspecteerd, bijvoorbeeld door inzet van administratieve experts. Om dit
te kunnen doen worden meer inspecteurs opgeleid op het terrein van boekhoudkundige
expertise.
-
• Sinds 7 juli 2014 worden de oordelen van de NVWA over de hygiëne en ongediertepreventie
van lunchrooms gepubliceerd. Openbaarmaking wordt conform toezeggingen aan de Tweede
Kamer verbreed naar andere domeinen van de NVWA. Vanaf 2015 te beginnen met het openbaar
maken van inspectieresultaten bij andere doelgroepen in de horeca. Ook bij productveiligheid
en visketen wordt in 2015 gestart met de voorbereiding van openbaarmaking.
-
• De NVWA onderzoekt of bij crises en incidenten binnen de wettelijke mogelijkheden
sneller informatie kan worden gedeeld met het bedrijfsleven zodat producten versneld
uit de levensmiddelenketen kunnen worden gehaald.
-
• De responsorganisatie voor incidenten op het terrein van voedselveiligheid wordt op
orde gebracht. Er is een implementatie-/werkplan vastgesteld voor de inrichting van
de NVWA Incident- en Crisisbeheersingsorganisatie.
Zoals vermeld in de brief die aan de Tweede Kamer is gestuurd (Kamerstuk 26 991, nr. 462) maakt de versterking van het toezicht op de voedselveiligheid in de visketen onderdeel
uit van het plan van aanpak. In het kader van het Plan van Aanpak NVWA heeft de NVWA
voor de inspecties in de visketen vanaf dit jaar dan ook extra inspecteurs aangenomen.
Er zijn twee fte toegevoegd aan de ruim zeven fte. Tevens worden in 2015 slecht nalevende
bedrijven binnen een termijn van maximaal vier maanden bezocht en wordt het interventiebeleid
strikter gehanteerd. Daarnaast treft de NVWA de voorbereidingen om dit jaar de inspectieresultaten
van de visafslagen individueel openbaar te maken. In 2016 zullen alle inspectieresultaten
van de andere bedrijven in de visproductieketen openbaar worden gemaakt. Eind 2015
start het Bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering van de NVWA de ketenanalyse
van de visketen.
4. Organisatie op orde
Organisatie op orde betekent een NVWA die adequaat is toegerust en functioneert als
moderne toezichthouder, met een optimaal gebruik van kennis, informatie(technologie)
en inzet van de best passende handhavingsinstrumenten. Om dat te bereiken zijn het
afgelopen half jaar de volgende activiteiten ondernomen.
Versterken kennisbasis en risicogericht werken
Het Bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering (bureau) van de NVWA voert
risicoanalyses uit voor de onderscheiden ketens. Bureau is hiertoe versterkt met nieuwe
wetenschappelijk medewerkers. De eerste analyse – de roodvleesketen – wordt begin
2015 afgerond. De resultaten worden gebruikt voor de ketenevaluatie en bepaling van
prioriteiten van het toezicht.
Een meer risicogerichte aanpak van het toezicht en daarmee een doelmatiger inzet van
de capaciteit vraagt om data-analyse. Hiertoe is ervoor gezorgd dat op projectbasis
snel waar nodig extra analysecapaciteit kan worden ingezet. Voor de analyses zijn
en worden meer en betere analysetools ingezet.
De NVWA meet de effectiviteit van handhavingsinstrumenten en handhavingsstrategieën.
Een goed voorbeeld is de effectmeting van het vernieuwde toezicht op shoarmaondernemers.
Daarin is het effect gemeten van een nieuwe interventiemethode, waarbij verschillende
op shoarmaondernemers toegesneden manieren van beïnvloeding werden gecombineerd met
repressief toezicht. De nieuwe aanpak leidt voor de juiste hygiënische omgang met
voedsel tot een stijging met 9 procentpunt naleving ten opzichte van de reguliere
wijze van werken. Deze aanpak werd vergeleken met een aanpak waarbij een langere periode
(ongeveer 1,5 jaar) geen controles werden uitgevoerd. Dit leidde tot een sterke daling
in het nalevingsniveau. Dit illustreert het belang van regelmatig en gericht toezicht.
Kwaliteitssystemen
De NVWA zet in op een versterking van het gebruik van de resultaten van private kwaliteitssystemen
voor de inrichting van risicogericht toezicht. Hiertoe zijn aangescherpte criteria
vastgesteld waar kwaliteitssystemen aan moeten voldoen willen ze als ondersteunend
voor het NVWA-toezicht kunnen worden gebruikt. Daarbij is de aanpak voor de beoordeling
door de NVWA van aangemelde kwaliteitssystemen vastgesteld. Belangrijke criteria voor
acceptatie zijn onder andere:
-
• Het kwaliteitssysteem van bedrijven moet geaccrediteerd zijn volgens internationaal
geaccepteerde standaarden.
-
• In het systeem moet borging van productintegriteit zijn opgenomen.
-
• Certificatie-instellingen die voor de beheerder van het kwaliteitssysteem de aangesloten
bedrijven controleren (en mogelijk certificeren) moeten hun controles risicogericht
alsook aan- én onaangekondigd verrichten.
-
• Het kwaliteitssysteem moet een eigen sanctiesysteem hebben.
-
• Kwaliteitssysteem, certificerende instellingen en aangesloten bedrijven moeten relevante
informatie over het systeem en bedrijven uitwisselen met de overheid/toezichthouder.
Als systemen voldoen aan de vastgestelde criteria kan de NVWA in het toezicht rekening
houden met bevindingen van deze systemen en een vorm van aangepast risicogericht toezicht
hanteren.
Voor het eind van 2014 waren 18 systemen voor beoordeling aangemeld. Wanneer een systeem
wordt geaccepteerd, wordt tevens een plan voor het onderhoud van de acceptatie gemaakt.
Fraudeaanpak
Naar aanleiding van de kabinetsreactie op het rapport van de Onderzoeksraad voor de
Veiligheid inzake risico’s in de vleesketen (Kamerstuk 26 991, nr. 418) heeft de NVWA de samenwerking met het Openbaar Ministerie, de drie andere bijzondere
opsporingsdiensten, de politie en de relevante toezichthouders geïntensiveerd. Zo
wordt een gezamenlijke aanpak voor vleesfraude in de vleesketen vanuit het Platform
bijzondere opsporingsdiensten uitgewerkt. Inmiddels is informatie over de vleessector
verzameld, op basis waarvan in 2015 een netwerkanalyse en een integrale handhavingsstrategie
wordt opgesteld. De hierbij verzamelde informatie wordt tevens gebruikt als bouwsteen
voor de eerder genoemde risicoanalyse. Een publieksversie van een voorverkenning ten
behoeve van de integrale aanpak vleesfraude, het rapport «Fraude in de vleesketen»,
wordt eind maart gepubliceerd op de website van de NVWA.
In de maanden december 2014 en januari 2015 heeft de NVWA bijgedragen aan OPSON IV,
een door INTERPOL-Europol gecoördineerde actie gericht op voedselfraude. In Nederland
is daarbij extra gecontroleerd op productintegriteit van vleesproducten.
Bij de koel- en vrieshuizen is een pilot uitgevoerd gericht op signalering en verfijnen
van fraudeindicatoren die aanleiding kunnen geven voor vervolgonderzoek.
Modernisering ICT
Vernieuwing van de ICT is een belangrijke randvoorwaarde voor de verbetering van het
primaire proces. Om de kwaliteit van het ICT-programma te waarborgen, is een meerjarenplan uitgewerkt waarvoor onder andere, conform
de aanbevelingen van de commissie Elias, marktconsultaties zijn uitgevoerd. Regelmatige
externe reviews zorgen voor gedegen tegenspraak en reality checks. In de tweede helft
van 2014 is de concernarchitectuur nagenoeg geactualiseerd. Deze geeft kaders en richting
voor de gewenste eindsituatie van de informatiehuishouding. Daarnaast zijn de functionaliteiten
voor de basisinformatievoorziening geformuleerd. Dit heeft geleid tot een aanbestedingsstrategie
en een bestek. De Europese aanbesteding wordt begin 2015 gestart.
Modernisering van ICT-middelen maakt het mogelijk dat inspecteurs hun werk efficiënter
uit kunnen voeren. Met de afronding van het project voor de verbetering van de verbinding
op werkplekken zoals slachthuizen en havenkantoren, is een groot aantal knelpunten
opgelost. Inmiddels worden nieuwe verbeteringen in hard- en software getest (zoals
4G, mobile WiFi, tablets, smartphones en apps) met als doel medewerkers tijdig te
voorzien van toekomstgerichte moderne ICT-middelen.
Uniformering van processen en producten is een belangrijke voorwaarde bij de modernisering
van de ICT. Dit draagt bij aan een meer professionele, effectieve en efficiënte organisatie.
Inmiddels werkt de NVWA met één tijdverantwoordingssysteem. Hiermee is voldaan aan
de toezegging om vóór 1 januari 2015 over te gaan op één verantwoordingssysteem (Kamerstuk
33 942, nr. 11).
Opbouw organisatie, cultuur en medewerkers en kwaliteit management
In 2014 zijn, waar relevant, NVWA-teams verkleind en herschikt, waardoor onder andere
reistijden afnemen en teamleiders meer tijd hebben om medewerkers te coachen en te
sturen. Begin 2015 volgen de veterinaire teams.
Medio 2013 is een wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar de handhavingsattitude
bij toezichthoudend dierenartsen. De handhavingsattitude van toezichthoudend dierenartsen
wordt versterkt door het invoeren van een nieuw werkwijze gebaseerd op het aangescherpte
interventiebeleid en door intervisie en coaching van medewerkers. Om de ingezette
ontwikkeling te volgen, wordt medio 2015 een nieuwe meting van de handhavingsattitude
uitgevoerd.
Versterken ondersteuning primair proces
Zoals aangekondigd in het plan van aanpak is een kwantitatieve benchmark op de ondersteunende
functies (informatiemanagement, communicatie, juridische zaken, P&O en planning, financiën
en control) uitgevoerd door een extern bureau. Door aanmelding bij de RijksBredeBenchmark
worden ook in het vervolg regelmatig prestaties vergeleken met andere organisaties
in de publieke sector. Naar aanleiding van verschillende (visitatie-)rapporten over
de kwaliteit van de ondersteunende functies zijn specifieke verbeteracties in gang
gezet op de betreffende afdelingen.
Wegnemen van inefficiënties
Het rijksbrede onderzoek inzake de harmonisatie van regelingen op het gebied van woonplaats/standplaats
is afgerond. Dit heeft niet tot een eenduidig beeld geleid. De NVWA gaat zelfstandig
verder met de herziening van de arbeidsvoorwaarden.
De aanbevelingen van het logistieke onderzoek naar de mogelijkheden tot verbetering
van de efficiency in de planning van keuringswerkzaamheden zijn overgenomen. Een aantal
actiepunten die snel leiden tot verbetering van de interne werkprocessen en inzetbaarheid
van dierenartsen is direct uitgevoerd.
De herschikking van de veterinaire teams in 2015 zal ook bijdragen aan een efficiëntere
uitvoering van de werkzaamheden.
5. Financiële paragraaf
Realisatie kosten voorgenomen maatregelen
Met het plan van aanpak zijn extra middelen beschikbaar gesteld om de noodzakelijke
kwaliteitsslag te financieren. Voor 2014 was in totaal 23,3 miljoen euro voor de maatregelen
uit het plan van aanpak beschikbaar. De afrekening van de besteding van dit budget
is onderdeel van de totale jaarrekening van de NVWA.
Vanwege de te doorlopen wervingsprocedures en benodigde opleidingen van nieuwe medewerkers,
kon in 2014 nog niet alle extra productie worden geleverd, waardoor de realisatie
lager uitpakt dan in het oorspronkelijke plan van aanpak. In overleg met de opdrachtgevers
is daarom een deel van het budget voor 2014 doorgeschoven naar 2015. Dit geldt ook
voor een aantal geoormerkte investeringsbudgetten, zoals voor de modernisering van
ICT en programmamanagement. Het jaar 2014 stond vooral in het teken van de zorgvuldige
voorbereiding van deze investeringen. De feitelijke investeringen volgen daarna. In
overleg met de eigenaar zijn daarom investeringsmiddelen die niet tot besteding zijn
gekomen, doorgeschoven naar 2015.
Daardoor is voor het versterken van de organisatie in 2015 4,4 miljoen euro extra
beschikbaar om deze investeringen alsnog te doen. Tabel 1 geeft een overzicht van
wijzigingen
Tabel 1: ontwikkeling budget plan van aanpak
|
in mln €'s
|
Oorspronkelijke PvA
|
Schuif
'14 -> ’15
|
PvA 2015
incl. schuif
|
|
2014
|
2015
|
|
Versterking toezicht op vijf domeinen
|
12,4
|
12,8
|
2,5
|
15,3
|
| |
|
|
|
|
|
w.v. versterken toezicht EZ
|
6,9
|
6,9
|
2,2
|
9,1
|
|
Vee- en vleessector
|
3,6
|
3,6
|
1,0
|
4,6
|
|
Plantaardige sector
|
1,9
|
1,9
|
0,5
|
2,4
|
|
Tweedelijns toezicht zuivelsector
|
0,3
|
0,3
|
0,2
|
0,5
|
|
Overige EZ-domeinen
|
1,1
|
1,1
|
0,4
|
1,5
|
| |
|
|
|
|
|
w.v. versterken toezicht VWS
|
5,5
|
5,9
|
0,3
|
6,2
|
|
Consument en Veiligheid
|
5,5
|
5,9
|
0,3
|
6,2
|
|
Organisatie versterken ter ondersteuning primair proces
|
10,9
|
14,3
|
4,4
|
18,7
|
| |
|
|
|
|
|
Versterken kennisbasis risicogericht toezicht
|
1,1
|
2,2
|
0,4
|
2,6
|
|
Modernisering ICT
|
5,4
|
6,3
|
3,3
|
9,6
|
|
Opbouw van de organisatie, cultuur en medewerkers
|
0,3
|
0,3
|
0,3
|
0,6
|
|
Versterken kwaliteit management
|
0,6
|
1,2
|
0,3
|
1,5
|
|
Versterken ondersteuning primair proces
|
1,0
|
2,0
|
0,1
|
2,1
|
|
Wegnemen inefficiëntie in de bedrijfsvoering
|
|
– 1,2
|
|
– 1,2
|
|
Ruimte inbouwen voor incidenten en onverwachte risico's
|
2,5
|
3,5
|
|
3,5
|
|
Totaal1
|
23,3
|
27,1
|
6,9
|
34,0
|
X Noot
1Door afronding telt de tabel niet overal op
Effect op de capaciteit van de NVWA
In het plan van aanpak is aangegeven wat het indicatief effect is van de maatregelen
op de capaciteit. Eerder in deze rapportage is reeds melding gemaakt van specifieke
vacatures die zijn ingevuld. Tabel 2 geeft hier een overzicht van. Tevens heeft de
NVWA in 2014 de in het plan van aanpak aangekondigde productiviteitsstijging doorgevoerd.
De sterke verwevenheid tussen het plan van aanpak en reguliere werkzaamheden maakt
dat meer medewerkers dan hieronder specifiek zijn benoemd zich inzetten voor het versterken
van het toezicht en de basis van de organisatie.
Het totale aantal in te vullen vacatures is groot. Enerzijds als gevolg van nieuwe
formatieruimte door het plan van aanpak, anderzijds door verloop en interne wisselingen.
Op 31 december 2014 stond NVWA-breed voor 128,7 fte aan vacatures open. Ook nog niet
alle vacatures vanwege het plan van aanpak konden in 2014 worden ingevuld. Om de werving
te versnellen en te monitoren zijn extra recruiters en ondersteuners aangetrokken.
In totaal zijn 101 vacatures vervuld die relevant zijn voor het plan van aanpak. In
de onderstaande tabel zijn deze nader gespecificeerd.
Tabel 2: vervulde vacatures op de onderdelen van het plan van aanpak
| |
in 2014 vervulde vacatures relevant voor het plan van aanpak
|
|
Vee- en vleesketen
|
40
|
nieuwe dierenartsen
|
|
Plantaardige sector
|
5
|
fytosanitair (5);
|
|
Consument en veiligheid
|
37
|
inspecteurs (34); teamleiders (3)
|
|
Versterken van de kennisbasis voor risicogericht toezicht
|
5
|
wetenschappelijk medewerkers (4); projectleider informatiegestuurd toezicht (1).
|
|
Ondersteuning versterking primair proces
|
7
|
Wob-juristen (6); MD-adviseur (1).
|
|
Overig
|
7
|
Teamleiders Inlichtingen- en Opsporingsdienst (2); programmabureau Verbeterplan (5).
|
|
Totaal
|
101
|
|
Tot slot
In 2014 heeft de NVWA de basis gelegd voor een flexibele, professionele en toekomstbestendige
organisatie. Aan het eind van 2014:
-
• is de handhaving in slachterijen kwalitatief en kwantitatief versterkt met zichtbaar
effect in de sector;
-
• is op de domeinen vee- en vleesketen, plantaardige sector en consument en veiligheid
een groter aantal inspecties gerealiseerd dan op basis van de oorspronkelijk planning
voor 2014 mogelijk was;
-
• is een model voor wetenschappelijke risicoanalyse van ketens vastgesteld en wordt
de eerste analyse uitgevoerd om de inzet van het instrumentarium optimaal te kunnen
richten;
-
• is de basis voor de verbeterde ICT-ondersteuning gelegd zodat de Europese aanbesteding
voor een nieuw basisinformatiesysteem in 2015 kan worden uitgevoerd;
-
• zijn teams verkleind met ruimte voor nieuwe teamleiders en een betere sturing en begeleiding
van medewerkers;
-
• is in vervolg op het NVWA Handboek Incident- en Crisisbeheersing (HIC) een implementatie-/werkplan
vastgesteld voor de inrichting van de NVWA Incident- en Crisisbeheersingsorganisatie.
De 2e voortgangsrapportage laat zien dat op veel vlakken, soms tegen de stroom in, actielijnen
uit het plan van aanpak worden uitgevoerd en de handhaving bij de NVWA wordt verbeterd.
Met de implementatie van het plan van aanpak is ook een nieuw elan en dynamiek voelbaar
in de NVWA. Dit is nog kwetsbaar en staat onder constante druk van het grote beroep
op de (verander)capaciteit van de NVWA en nog onbekende toekomstige ontwikkelingen.
Voor het slagen van het plan van aanpak is het evenwel de belangrijkste randvoorwaarde.
Resultaten externe toetsing ADR op 2e Voortgangsrapportage
Conform de toezegging aan uw Kamer, voert de ADR een externe toetsing uit op het Plan
van Aanpak NVWA (d.d. 19 december 2013)4. Elk halfjaar tot en met de afronding van het Plan van Aanpak NVWA in 2017 toetst
de ADR:
-
1. de kwaliteit van de programmabeheersing, gericht op het realiseren van de doelstellingen,
zoals deze zijn geformuleerd in het Plan van Aanpak NVWA d.d. 19 december 2013;
-
2. de juistheid en de volledigheid5 van de opgenomen voortgangsinformatie in de halfjaarrapportages.
Ad. 1 De kwaliteit van de programmabeheersing
De ADR heeft in de periode januari – maart 2015 de kwaliteit van de programmabeheersing
onderzocht. De focus van het onderzoek was gericht op:
-
• de aandachtpunten volgend uit het onderzoek juni 2014;
-
• de inrichting en het bestaan van de planning en controlcyclus binnen het programma
-
• de kwaliteit beheersing twee deelprogramma’s (Verbeterplan Vleesketen en Verbeterplan
Consument en Veiligheid);
-
• de kwaliteit van de informatievoorziening en projectadministratie
2014 stond voor de NVWA in het teken van de verdere structurering en inrichting van
het programma. Op dit moment staat een robuuste programma structuur en programma governance.
De bevoegdheden en verantwoordelijkheden binnen de programma governance zijn expliciet
vastgelegd, het mandaat van de opdrachtnemer en de kaders tussen de stuurgroep en
opdrachtnemer NVWA zijn opnieuw bekrachtigd. De stuurgroep komt regulier zes keer
per jaar samen en heeft in 2014 in belangrijke mate in het teken gestaan van de «Herbezinning
op Keuring en Toezicht».
Wel kent de governance structuur een complicerende factor door de verwevenheid tussen
de reguliere aansturingsrelaties en de programma governance. Deze verwevenheid is
gezien de omvang en impact van het Plan van aanpak NVWA logisch.
Uit het onderzoek blijkt een duidelijke sturing en beheersing van het programma’s
en de deelprogramma’s. Er is doorlopende aandacht voor en bijsturing op het Programma
Verbeterplan en de Business Case. Binnen het programma en de deelprogramma’s worden
alle ontwikkelingen, de voortgang en derisico’s geadresseerd en indien nodig ter besluitvorming
voorgelegd op het juiste niveau. De planning en control wordt goed ondersteund door
een projectadministratie, die benodigde (niet financiële) informatie juist, volledig
en snel beschikbaar heeft. De gestructureerde aanpak heeft geleid tot een toenemend
draagvlak en tot goede eerste resultaten in het structureel verbeteren van het toezicht
(in de keten Rood Vlees).
De NVWA heeft daarmee invulling gegeven aan de aandachtspunten (juni 2014).
Gedurende het onderzoek heeft de ADR enkele nieuwe aandachtspunten geadresseerd. Deze
aandachtspunten zijn:
-
1. Zorg voor het behoud van een duidelijk onderscheid tussen het programma en de reguliere
relatie door naast de stuurgroep geen formele aanvullende overleggen in de programmastructuur
op te nemen.
-
2. 2015 zal voor de NVWA in het teken staan van de uitvoering van het programma. Het
verdient de aanbeveling om de voortgang van het programma als vast agenda punt op
te nemen voor de stuurgroep. De actualiteit van het programma Verbeterplan en de Business
Case zouden minimaal twee keer per jaar in de stuurgroep behandeld moeten worden.
-
3. Het Programma Verbeterplan en de Business case zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Het zijn dynamische documenten die gedurende het traject worden geactualiseerd en
waar nodig bijgesteld. Het verdient de aanbeveling om deze documenten te combineren
en in samenhang te bezien bij het bijstellen.
-
4. Het inzicht in de financiële voortgang van het project behoeft verbetering. Het verdient
de aanbeveling om periodiek inzicht te bieden in de programmabegroting en de realisatie
van de begroting (bijvoorbeeld als onderdeel van het agendapunt Voortgang voor de
stuurgroep.
Ad.2 Juistheid en volledigheid van de opgenomen voortgangsrapportages
De juistheid en volledigheid van de in deze halfjaarrapportage opgenomen informatie
is beoordeeld aan de hand van de aan de ADR beschikbaar gestelde (project)documentatie.
De beoordeling van de volledigheid beperkt zich hierbij tot de volledigheid van de
in het Plan van Aanpak NVWA opgenomen acties en maatregelen.
De ADR heeft vastgesteld dat de informatie in deze halfjaarrapportage juist en volledig
is weergegeven.