31 700 D
Vaststelling van de begrotingsstaat van het Fonds economische structuurversterking voor het jaar 2009

nr. 2
MEMORIE VAN TOELICHTING

INHOUDSOPGAVEblz.
   
A.Artikelsgewijze toelichting bij het wetsvoorstel2
 Wetsartikel 12
 Wetsartikel 22
 Wetsartikel 32
 Wetsartikel 43
 Wetsartikel 53
   
B.Algemene toelichting bij de begroting4
 1. Inleiding4
 2. Uitgaven5
 3. Ontvangsten7
 4. Totaaloverzicht van het Fonds7
   
C.Toelichting per begrotingsartikel9
 1. Uitgaven9
 2. Ontvangsten17
   
Bijlagen20

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om de begrotingsstaat van het Fonds economische structuurversterking (Fes) voor het jaar 2009 vast te stellen.

Alle voor dit jaar vastgestelde begrotingswetten tezamen vormen de Rijksbegroting voor het jaar 2009. Een toelichting bij de Rijksbegroting als geheel is opgenomen in de Miljoenennota 2009.

Met de vaststelling van dit wetsartikel wordt de in de begrotingsstaat opgenomen begroting van de uitgaven en de ontvangsten voor het jaar 2009 vastgesteld. De in die begroting opgenomen begrotingsartikelen worden door middel van een algemene toelichting en een toelichting per begrotingsartikel toegelicht in de onderdelen B en C van deze memorie van toelichting.

Wetsartikel 2

In het Coalitieakkoord is afgesproken dat het Fes een vaste voeding krijgt die niet meer fluctueert als gevolg van mutaties in de gasbaten. Daarom wordt in dit artikel bepaald dat – vooruitlopend op een wijziging van de Wet Fonds economische structuurversterking, Stb. 1996, 51 en 52 (Feswet) – in het jaar 2009 de gasbatenvoeding van het fonds wordt gevormd door de niet-belastingontvangsten van de staat uit aardgasbaten voor het bedrag dat daarvoor in de begrotingsstaat is opgenomen. Het in de begrotingsstaat opgenomen bedrag komt overeen met de totale uitgaven in de begroting 2009. De voeding uit aardgasbaten wordt derhalve niet meer berekend als een percentage van de gasbaten.

Door de hierboven toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is de Fes-voeding uit incidentele baten niet meer relevant en is derhalve komen te vervallen.

Wetsartikel 3

In het Coalitieakkoord is afgesproken dat in 2011 minimaal € 500 mln van de investeringen die in het Coalitieakkoord zijn opgenomen Fes-waardig moet zijn. Het betreft o.a. investeringen op het gebied van infrastructuur, kennis en het regionaal economische beleid. Het kabinet zal een voorstel doen om deze investeringsgebieden in de Fes-wet op te nemen. Om te voorkomen dat de voorziene uitgaven in het Fes in 2009 vanwege de tijd die gemoeid is met het wetgevingsproces, geen wettelijke basis hebben, wordt voor dit begrotingsjaar met de Fes-begroting 2009 afgeweken van de Fes-wet. Hierdoor wordt het mogelijk de in het Coalitieakkoord voorziene investeringen in verduurzaming van de energiehuishouding, ruimtelijke investeringen (waaronder bodemsanering, stedelijke hoofdstructuur en ecologische hoofdstructuur en de projecten die genoemd worden in de brief van de Minister van VROM aan de Tweede Kamer d.d. 2 juli 2007 (TK vergaderjaar 2006–2007, 29 435, nr. 192)) en investeringen in waterbeheer uit het Fes te financieren.

Wetsartikel 4

Door de onder wetsartikel 2 toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is het niet meer nodig om de gevolgen van een batig of nadelig eindsaldo van het fonds van het jaar 2007 toe te voegen aan het beginsaldo van het begrotingsjaar 2009 en latere jaren. Dit boekhoudkundige saldo was in beginsel belegd met uitgaven in de jaren na deze kabinetsperiode en was niet beschikbaar om extra uitgaven uit te financieren. Omdat de ontvangsten uit aardgasbaten in het jaar 2009 en later zo zijn vastgesteld dat de uitgaven in enig jaar gedekt kunnen worden is het voordelig eindsaldo 2007 niet meer relevant.

De totale geraamde fondsuitgaven in enig jaar mogen niet hoger zijn dan de totale voor dat jaar geraamde ontvangsten plus het cumulatief eindsaldo van het jaar ervoor. Dit is het zogenaamde kasplafond. Door de nieuwe systematiek wordt de voeding van het Fes afgestemd op de begrote uitgaven en het is niet meer nodig om de geraamde ontvangsten in enig jaar te verminderen met 10 procent (de zogenaamde buffer) bij het bepalen van het kasplafond.

Wetsartikel 5

Door de onder wetsartikel 2 toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is het amendement De Nerèe tot Babberich van oktober 2006, (Kamerstukken II 2006–2007, 30 804, nr. 11) niet meer relevant. Het amendement betreft de verhoging van de ontvangsten in het jaar 2009 met € 1 mld, vermeerderd met rente. De hiervoor bedoelde verhoging diende ter compensatie van de beperking van de voeding van het Fes in het jaar 2007 met € 1 mld ten behoeve van de voorfinanciering van lastenverlichting.

De minister van Economische Zaken,

M. J. A. van der Hoeven

De minister van Financiën,

W. J. Bos

B. ALGEMENE TOELICHTING BIJ DE BEGROTING

1. Inleiding

Bij wet van 21 december 1995 is het Fonds economische structuurversterking (Fes) ingesteld (Wet Fonds economische structuurversterking, Stb. 1996, 51 en 52). Het fonds is een begrotingsfonds conform de Comptabiliteitswet 2001 en heeft als doel het financieren van investeringsprojecten van nationaal belang waarmee beoogd wordt de economische structuur te versterken. Hiertoe worden vanuit het fonds bijdragen toegekend aan andere begrotingshoofdstukken ter financiering van dergelijke projecten. Het Fes is dus een verdeelfonds, de feitelijke projectuitgaven worden onderbouwd, geraamd en verantwoord op de andere begrotingshoofdstukken.

Wijziging van de Fes-systematiek

Dit kabinet hecht waarde aan investeringen in de economische structuur. Daarom is in het Coalitieakkoord afgesproken dat in 2011 minimaal € 500 mln van de intensiveringen die in het Coalitieakkoord zijn opgenomen Fes-waardig moet zijn. Het betreft o.a. investeringen op het gebied van infrastructuur, kennis en het regionaal economische beleid.

In het Coalitieakkoord is tevens afgesproken dat er een nieuwe voedingssystematiek wordt geformuleerd met meer stabiliteit (vaste voeding) en goede criteria gericht op investeringen die de economische structuur versterken.

Op deze wijze is de voeding van het Fes niet meer afhankelijk van de veranderlijke olieprijs. In voorgaande jaren heeft de sterk fluctuerende olieprijs geleid tot een korte aanloop naar de besluitvorming over Fes-uitgaven. De vaste voeding leidt ertoe dat mee- en tegenvallers in de aardgasbaten niet direct leiden tot aanpassing van de voeding van het Fes. Dit voorkomt bij hoge meevallers het risico op een te korte aanloop naar de besluitvorming en bij tegenvallers het risico van bezuinigingen op lopende projecten. Dit sluit aan bij het advies dat de Studiegroep Begrotingsruimte in 2006 uitbracht over het Fes.

Vooruitlopend op de wijziging van de Fes-wet heeft dit kabinet met ingang van de begroting 2008 een vaste voeding ingevoerd. De voeding van het fonds is voor deze kabinetsperiode vastgesteld op het bedrag dat daarvoor in de begrotingsstaat van artikel 21 Ontvangsten uit aardgasbaten is opgenomen.

Met de wijziging van de Fes-wet wil het kabinet de vaste voeding voor de resterende jaren van deze kabinetsperiode, de nieuwe lange termijn voedingssystematiek voor de jaren daarna en de aangepaste Fes-domeinen integraal in één wijziging van de wet vastleggen. Deze wetswijziging wordt momenteel voorbereid. Een brief van de Ministers van EZ en van Financiën inzake de wijziging van de Fes-wet is reeds aan de Tweede Kamer verstuurd (brief d.d. 1 juli 2008, Kamerstukken II 2007–2008, 31 200 D, nr. 11). In deze brief wordt, zoals in de Miljoenennota 2008 is toegezegd, op hoofdlijnen uitgewerkt hoe het kabinet de Fes-voeding op de langere termijn wil vormgeven.

2. Uitgaven

In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van alle uitgaven die reeds uit het Fes zijn gefinancierd of waarvoor middelen zijn geraamd binnen het Fes. In paragraaf 2.1 (Besluitvorming) wordt kort ingegaan op alle besluitvorming die heeft plaatsgevonden over Fesuitgaven. In paragraaf 2.2 (Toezeggingen) en in de bijlage bij deze begroting wordt ingegaan op alle formele toezeggingen die tot nu toe door de Fesbeheerders zijn gedaan voor een bijdrage uit het Fes aan een departementale begroting, aansluitend bij de besluitvorming.

2.1 Besluitvorming

2.1.1 Besluitvorming tot 2007

Voor de Investeringsimpuls 1994 is binnen het Fes in totaal € 3 117 mln geraamd en gerealiseerd. Aan deze impuls is later het investeringsplan voor het Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) toegevoegd, dat ook geheel is afgerond (€ 45 mln).

Voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn is binnen het Fes op artikel 11 Verkeer en vervoer in totaal € 4 525 mln geraamd en gerealiseerd. Daarnaast is als onderdeel van de reeks Bereikbaarheid/voorfinanciering, Investeringsimpuls 1998, € 1 784 mln aan voorfinanciering en gemaximeerde prijsbijstelling geraamd voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn.

Het project Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB) is ultimo 2000 geheel afgerond. Hieraan is € 549 mln bijgedragen uit het Fes.

Voor de extra impuls voor de ruimtelijk-economische structuur uit 1998 is in totaal € 899 mln geraamd in het Fes ten behoeve van een aantal verkeer- en vervoerprojecten. De middelen zijn volledig gerealiseerd.

Voor de Investeringsimpuls 1998 is in totaal € 6 363 mln binnen het Fes gereserveerd voor de periode tot en met 2012 (daarnaast is op het artikel 11 Verkeer en vervoer als onderdeel van de reeks Bereikbaarheid/ voorfinanciering € 1 784 mln aan voorfinanciering geraamd voor de Betuweroute en de Hogesnelheidslijn). Daarvan is tot en met 2007 in totaal € 4 663 mln gerealiseerd.

Voor de Hubertustunnel is vanuit het Fes € 11,4 mln beschikbaar gesteld en gerealiseerd. Het gaat hierbij om gemaakte kosten voor de Industriële Tunnelbouw-Methode (ITM), die uiteindelijk niet is toegepast bij de ondertunneling van het Hubertusduin.

Voor de Investeringsimpuls 2001 is binnen het Fes in totaal € 5 621 mln gereserveerd voor investeringen in de clusters Bereikbaarheid, Natuur, Milieu en vitaliteit steden en Kennis voor de periode tot en met 2013 (€ 5 634 mln voor de gehele impuls). Hiervan is tot en met 2007 € 4 336 mln gerealiseerd.

Via de zogenaamde Fes-brug werden in de jaren 2000 tot en met 2006 Fes-waardige projecten in het Infrastructuurfonds die voorheen werden gefinancierd uit de reguliere Rijksbegroting, gefinancierd uit het Fes. Hierdoor viel ruimte vrij op de reguliere Rijksbegroting. Het gaat in totaal om € 1 540 mln geraamd en gerealiseerd in de periode 2000 tot en met 2006.

Voor het project Kenniswijk is € 33,7 mln beschikbaar gesteld binnen het Fes. Hiervan is tot en met 2007 € 29,5 mln gerealiseerd.

In het kader van het Fileplan Zichtbaar, Slim en Meetbaar (ZSM) is in de jaren 2004 tot en met 2006 € 492 mln aan extra middelen uitgetrokken voor mobiliteit en bereikbaarheid. De middelen zijn volledig gerealiseerd in de bovengenoemde periode.

Voor het Besluit subsidies investeringen kennisinfrastructuur (Bsik) is binnen het Fes in totaal € 801 mln gereserveerd voor de periode tot en met 2012. Daarvan is tot en met 2007 € 412 mln gerealiseerd.

Voor de Investeringsimpuls 2005 is binnen het Fes in totaal € 2 095 mln gereserveerd voor de periode tot en met 2013 (€ 2 128 mln voor de gehele impuls). Daarvan is tot en met 2007 € 936 mln gerealiseerd.

Daarnaast is er in 2005 besloten bepaalde investeringen voor duurzame energie (bijvoorbeeld windmolens op zee) te financieren uit het Fes (MEP). Het gaat om een bedrag van in totaal ca. € 1 miljard aan investeringen. Hiervan is tot en met 2007 € 3 mln gerealiseerd.

Voor de Investeringsimpuls 2006 is binnen het Fes in totaal € 1 630 mln gereserveerd voor de periode tot en met 2013 (€ 1 907 mln voor de gehele impuls). Hiervan is tot en met 2007 € 170 mln gerealiseerd.

2.1.2 Besluitvorming huidige kabinetsperiode

Een deel van de uitgavenenveloppen uit het Coalitieakkoord en de doorwerking daarvan in het jaar 2013 wordt verdeeld via het Fes. Het gaat om een bedrag van in totaal € 2 323 mln in de periode 2007–2013. Hiervan is tot en met 2007 € 1 mln gerealiseerd.

Zoals aangekondigd in de kabinetsnota «De Kenniseconomie in zicht» zal bij Voorjaarsnota 2009 besluitvorming plaatsvinden over selectieve continuering van aflopende Fes-projecten in het domein kennis, innovatie en onderwijs (TK Vergaderjaar 2007–2008, 27 406, nr. 120). Ter voorbereiding hiervan zal op korte termijn een traject – op basis van gebruikelijke Fes-criteria en Fes-procedures – worden opgestart. Voor deze impuls wordt door het kabinet in totaal maximaal € 500 mln beschikbaar gesteld. Omdat het aangaan van verplichtingen met kasgevolgen in deze kabinetsperiode – zonder nadere maatregelen – leidt tot een kastekort in het Fes zal binnen het Fes naar kasruimte worden gezocht, bijvoorbeeld door een tegengestelde kasschuif of onderuitputting als gevolg van vertraging van projecten. Randvoorwaarde is dat binnen het huidige meerjarige uitgaventotaal van het Fes wordt gebleven. Per jaar moet de kas sluiten. Een en ander zal bij Voorjaarsnota 2009 worden bezien.

2.2 Toezeggingen

De fondsbeheerders kunnen ten laste van het fonds toezeggingen doen voor bijdragen aan begrotingshoofdstukken. In de hiertoe opgestelde toezeggingsbrieven is aangegeven onder welke voorwaarden de bijdragen beschikbaar worden gesteld en hoe de verantwoording dient te geschieden. Tot nu toe zijn op deze wijze voor een totaalbedrag van ongeveer € 26,8 mrd toezeggingen geformaliseerd. In Bijlage I bij deze begroting vindt u een overzicht van de afzonderlijke toezeggingsbrieven.

3. Ontvangsten

Met ingang van 2008 kent het Fes conform de afspraken in het Coalitieakkoord een vaste voeding uit gasbaten, die derhalve niet meer fluctueert als gevolg van de hoogte van de gasbaten. Voor de begroting 2009 wordt deze vaste voeding bij begrotingswet vastgesteld. Een wijziging van de Fes-wet zelf wordt door het kabinet voorbereid.

Omdat de ontvangsten uit aardgasbaten in het jaar 2009 en later zo zijn vastgesteld dat de uitgaven in enig jaar gedekt kunnen worden is de Fes-voeding uit incidentele baten niet meer relevant en is derhalve komen te vervallen.

4. Totaaloverzicht van het fonds

(x € 1,0 mln)t/m 2007200820092010201120122013Totaal t/m 2013
Investeringsimpuls 1994 (incl. Marin)3 162      3 162
BR en HSL4 525      4 525
SWAB549      549
Extra impuls 1998899      899
Impuls 1998 (incl. voorfinanc. BR HSL)4 6631 2729098594404 8 147
Impuls 20014 336465365436181 5 621
Bruggetje RA 19981 540      1 540
Fileplan Zichtbaar, Slim en Meetbaar492      492
Impuls 2004 (Bsik)412154140552317 801
Impuls 2005936491257235997162 095
Overig (Voorfinanciering GIS, Hubertustunnel, Kenniswijk, Reserveringen va. 2011)230135141997701 2981 2503 923
MEP3109101166205205205994
Impuls 2006170490270263135264391 630
Coalitieakkoord11582934004954854912 323
Totale uitgaven21 9193 2742 4782 5122 1852 3461 99036 702
ONTVANGSTEN:        
Aardgasbaten16 7983 2742 4782 5122 1852 3461 99031 582
Rentebaten3 432      3 432
Staatsdeelnemingen (eenmalig)3 267      3 267
Overig vermogen600      600
Common area1 137      1 137
Extra export gas1 352      1 352
Totale ontvangsten26 5863 2742 4782 5122 1852 3461 99041 370

De totale geraamde fondsuitgaven in enig jaar mogen niet hoger zijn dan de totale voor dat jaar geraamde ontvangsten plus het cumulatief eindsaldo van het jaar ervoor. Dit is het zogenaamde kasplafond. In onderstaande tabel worden de in deze ontwerpbegroting opgenomen uitgaven geconfronteerd met het kasplafond.

(x € mln)200820092010201120122013
Geraamde uitgaven3 2742 4782 5122 1852 3461 990
Kasplafond3 2742 4782 5122 1852 3461 990

C. TOELICHTING PER BEGROTINGSARTIKEL

1. UITGAVEN

Bijdragen van het fonds aan andere begrotingen

Artikel 11. Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van verkeer en vervoer

Opbouw uitgaven (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 1 231 6341 274 8931 398 060425 259478 876 
1e suppletore begroting 2008 59 56349 00039 00038 00031 890 
Mutatie 80 000– 190 000– 224 340502 981247 323716 617
Ontwerpbegroting 20091 444 9411 371 1971 133 8931 212 720966 240758 089716 617

Op dit artikel worden de volgende bijdragen ten behoeve van het onderdeel verkeer en vervoer geraamd:

• De bijdragen aan projecten van het Infrastructuurfonds uit de investeringsimpuls 1998, de investeringsimpuls 2001, de investeringsimpuls 2005, de investeringsimpuls 2006 en het Coalitieakkoord voorzover deze voldoende zijn uitgewerkt.

• De uitgaven voor de gestegen kosten van de geluidsisolatie rond Schiphol (GIS) zijn op dit artikel opgenomen (totaal € 169 mln). Het betreft hier uitgaven in de jaren 2002 tot en met 2004. Terugbetaling van de voorfinanciering uit het Infrastructuurfonds wordt gedekt door een verlenging van de bestaande heffingen in het kader van het Heffingenbesluit Geluidhinder Burgerluchtvaart (Stb. 82(284)) met ingang van 2008.

• De bijdrage aan het Infrastructuurfonds ten behoeve van het versneld aanpakken van zwakke schakels in de Nederlandse kust en dijkversterking (amendement van het lid Snijder-Hazelhoff).

• De bijdragen aan het Infrastructuurfonds ten behoeve van het project Mainport Rotterdam (PMR) en Infrastructuur Noordvleugel.

Specificatie artikel 11
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Voorfinanciering GISIF– 32 000– 33 000– 34 000 – 35 000– 35 000
Amendement Snijder-HazelhoffIF2 391   27 890 
PMRIF   408 240447 199273 617
Infrastructuur NoordvleugelIF   60 000238 000478 000
Bijdrage systeemkosten tolheffingIF80 00010 00010 660   
Bereikbaarheid/voorfinanciering 12 mld pakketIF974 542867 053829 020435 000  
Bereikbaarheid en stedelijke ontwikkelingIF237 178230 840343 040   
ZuidasIF  15 00025 00060 000 
Vit.infrastructuur-bescherming OV tegen terroristische aanslagenVenW300     
Betere benutting hoofdwegen Programma fileverminderingIF49 786     
Betere benutting hoofdwegen Dynamisch verkeersmanagementIF50 000     
Slimme benuttingsmaatregelen spoorIF 10 00010 000   
Quick Wins wegen/Aanpak knooppuntenIF4 0004 0009 00013 00020 000 
Praktijkproef verbetering doorstroming A10 A’damIF5 00030 00010 0005 000  
Quick Wins vaarwegenIF 15 00020 00020 000  
  1 371 1971 133 8931 212 720966 240758 089716 617
Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Voorfinanciering GIS     – 35 000
PMR   7 9819 323273 617
Infrastructuur Noordvleugel   60 000238 000478 000
Bijdrage systeemkosten tolheffing80 00010 00010 660   
Bereikbaarheid/voorfinanciering 12 mld pakket – 200 000– 235 000435 000  
Totaal80 000– 190 000– 224 340502 981247 323716 617

Toelichting op de mutatie:

De mutatie betreft de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 11 Verkeer en vervoer (en naar de begroting van het Infrastructuurfonds) ten behoeve van de Fes-projecten PMR, Infrastructuur Noordvleugel en Bijdrage systeemkosten tolheffing (Anders betalen voor mobiliteit).

Daarnaast wordt met de mutatie in het kader van de Bereikbaarheid/voorfinanciering 12 mld pakket de raming ten behoeve van dit project in overeenstemming gebracht met de financieringsbehoefte binnen het Infrastructuurfonds.

Ten slotte betreft de mutatie de terugbetaling van de voorfinanciering GIS uit het Infrastructuurfonds in het jaar 2013.

Artikel 12 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van milieu en duurzaamheid

Opbouw uitgaven (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 256 946208 350224 510243 540212 458 
1e suppletore begroting 2008 57 94017 74011 1904 700  
Mutatie 49 78048 76027 34023 34017 950220 880
Ontwerpbegroting 2009224 046364 666274 850263 040271 580230 408220 880

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor de projecten in het kader van milieu en duurzaamheid voorzover deze voldoende zijn uitgewerkt.

Specificatie artikel 12
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Milieutechnologie EET/ISEZ8 717     
Milieutechnologie PromTVROM5 3334 9004 9004 9004 270 
Westerschelde (inrichten EHS)LNV7 0007 0008 000   
BodemsaneringVROM20 39616 600    
LuchtkwaliteitVROM81 60329 700200   
LuchtkwaliteitLNV406300100   
Duurzaamheid-biobrandstoffenVenW2 2643 5002 0001 0001 458 
Duurzaamheid-UKREZ7 7003 8502 3101 540  
Duurzaamheid-Europese aanbestedingsregeling CO2 opslagVROM2972 5006 0006 0006 0006 000
Duurzaamheid-Energiebesparingstender UKREZ7 0002 0001 000   
Duurzaamheid-Ophogen budget EOS       
Demo-tenderEZ1 1701 040390   
Duurzaamheid-Verhoging budget 4e tender UKREZ10 0007 5005 0002 500  
Duurzaamheid-UKR CO2 afvangtechnologieEZ8 0006 0004 0002 000  
Duurzaamheid-Verhoging budget besparingstender UKREZ1 9001 200800200  
Duurzaamheid-Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGOVROM/WWI 6 0004 000   
MEPEZ109 100100 900165 900205 000205 000205 000
Groninger pijpleidingVROM4 0004 000    
Enveloppe luchtkwaliteit (lokale maatregelen)VROM40 00040 00040 00030 000  
Innovatie KRW (env. water en kust)IF9 50025 500    
Synergie KRW (env. water en kust)IF2 2808 36014 44014 44013 6809 880
Enveloppe luchtkwaliteit (Coalitieakkoord)VROM35 000     
Enveloppe luchtkwaliteit (Coalitieakkoord)LNV3 0004 0004 0004 000  
Totaal 364 666274 850263 040271 580230 408220 880
Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Milieutechnologie PromT 4 9004 9004 9004 270 
Duurzaamheid-Europese aanbestedingsregeling CO2 opslag     6 000
Duurzaamheid-Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGO 6 0004 000   
MEP     205 000
Innovatie KRW (env. water en kust)9 50025 500    
Synergie KRW (env. water en kust)2 2808 36014 44014 44013 6809 880
Enveloppe luchtkwaliteit LNV (Coalitieakkoord)3 0004 0004 0004 000  
Enveloppe luchtkwaliteit VROM (Coalitieakkoord)35 000     
Totaal49 78048 76027 34023 34017 950220 880

Toelichting op de mutatie:

De mutatie betreft de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 12 Milieu en duurzaamheid (en naar de VROM-begroting) voor de projecten Milieutechnologie PromT, Europese aanbestedingsregeling CO2 opslag en Luchtkwaliteit van het Ministerie van VROM.

Daarnaast betreft de mutatie het overboeken van middelen ten behoeve van de projecten Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGO van het Ministerie van VROM/WWI, de MEP van het Ministerie van EZ, Innovatie KRW en Synergie KRW van het Infrastructuurfonds en het project Luchtkwaliteit van het Ministerie van LNV.

Artikel 13 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van kennis en innovatie

Opbouw uitgaven (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 590 887524 481303 237131 18678 424 
1e suppletore begroting 2008 168 67410 67474 92940 62225 810 
Mutatie – 55 211– 8 51715 80531 47516 44882 822
Ontwerpbegroting 2009604 619704 350526 638393 971203 283120 68282 822

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd voor de projecten in het kader van kennis en innovatie voorzover deze voldoende zijn uitgewerkt.

Specificatie artikel 13
(x € 1 000)200820092010201120122013
Kenniswijk4 208     
Impuls 19989 3489 1369 136   
Impuls 200178 60278 60878 535   
Impuls 2004 (Kennis Bsik)153 883139 67353 19122 78617 488 
Impuls 2005189 070122 11999 39960 4733 130 
Impuls 2006243 335127 10298 71059 02437 06439 226
Coalitieakkoord25 90450 00055 00061 00063 00043 596
Totaal704 350526 638393 971203 283120 68282 822

In Bijlage II bij deze begroting vindt u een uitgebreide specificatie van artikel 13 Kennis en innovatie.

Specificatie mutatie
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Kennis Bsik EZEZ– 12 320– 33 1978 06922 30015 148 
Holst CenterEZ– 19 3006 0006 0006 0001 300 
TechnostartersEZ– 7 5057 505    
SleutelgebiedenEZ – 1 0001 000   
Inn.progr. en toponderzoek-scheidingstechnologie PPSEZ1 452– 330– 3 5792 457  
Vit. infra-XIRAFJUS– 121121    
TTI watertechnologieEZ– 2 6002 000600   
NICISVROM/WWI– 1 217384115718  
Centre for Translational Molecular MedicineEZ     21 000
RSVVWS     – 7 000
Beroepsonderwijs in bedrijf-Fonds «versterkingberoepsonderwijs-bedrijfsleven« (incl. Regie regionale keten)EZ     5 840
Beroepsonderwijs in bedrijf-Leren en werkenOCW– 5 0005 000    
Beroepsonderwijs in bedrijf-EVC trajecten en proceduresOCW– 8 6005 0003 600   
Beelden voor de toekomstOCW     19 386
Biomedical materialsEZ     3 096
GenomicsOCW     40 500
Totaal – 55 211– 8 51715 80531 47516 44882 822

Toelichting op de mutatie:

De mutatie is in de eerste plaats het gevolg van gewijzigde inzichten in het kasverloop van diverse projecten, waardoor de middelen anders over de jaren verdeeld worden. Het gaat hierbij om met name de volgende projecten:

• Kennis Bsik, Holst Center, Technostarters, Sleutelgebieden, Scheidingstechnologie PPS en TTI Watertechnologie van het Ministerie van EZ.

• Projecten in het kader van Beroepsonderwijs in bedrijf van het Ministerie van OCW.

Daarnaast betreft de mutatie de overboeking van reeds toegezegde middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 13 Kennis en innovatie (en naar de OCW-begroting) voor het project Genomics van het Ministerie van OCW.

De overige mutaties betreffen het verwerken van de extrapolatiecijfers in het jaar 2013.

Artikel 14 Bijdragen aan andere begrotingen in het kader van ruimtelijke ordening

Opbouw uitgaven (in € 1 000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 165 09935 02316 23720 130500 
1e suppletore begroting 2008 293 437     
Mutatie – 27 93386 33327 40032 70019 0005 500
Ontwerpbegroting 200915 365430 603121 35643 63752 83019 5005 500

Op dit artikel worden de bijdragen geraamd in het kader van ruimtelijke ordening voor zover deze voldoende zijn uitgewerkt.

Specificatie artikel 14
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Vitaliteit steden/SleutelprojectenVROM274 52824 2891 800   
BIRK&SaneringsregelingVROM104 91550 9679 43717 730500 
Mooi NederlandVROM3 0009 5009 0007 0005 0001 500
KlimaatbuffersVROM 3 0004 0005 0003 000 
GeluidskaartenVROM 3 0003 0003 0003 000 
BIRK/A2 MaastrichtIF5 0005 0005 000   
BIRK/W4 LeiderdorpVenW24 158     
PrimavieraLNV 6 000    
GreenportsLNV11 9008 1005 7001 400  
Klavertje 4 (Greenport Venlo)LNV 11 5005 7005 700  
NatuurpilotLNV   13 0008 0004 000
Archeologisch bodemonderzoek (Malta)OCW7 102     
Totaal 430 603121 35643 63752 83019 5005 500
Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Vitaliteit steden/Sleutelprojecten– 3 1783 178    
BIRK&Saneringsregeling– 39 65542 055 – 2 400  
Mooi Nederland3 0009 5009 0007 0005 0001 500
Klimaatbuffers 3 0004 0005 0003 000 
Geluidskaarten 3 0003 0003 0003 000 
Primaviera 6 000    
Greenports11 9008 1005 7001 400  
Klavertje 4 (Greenport Venlo) 11 5005 7005 700  
Natuurpilot   13 0008 0004 000
Totaal– 27 93386 33327 40032 70019 0005 500

Toelichting op de mutatie:

De mutaties zijn in de eerste plaats het gevolg van gewijzigde inzichten in het kasverloop van de NSP-projecten Arnhem en Rotterdam en diverse BIRK-projecten van het Ministerie van VROM, waardoor de middelen anders over de jaren verdeeld worden.

Daarnaast betreffen de mutaties de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar artikel 14 Ruimtelijke ordening (en naar de begroting van VROM en LNV) voor de Nota Ruimte projecten Mooi Nederland, Klimaatbuffers en Geluidskaarten van het Ministerie van VROM en de projecten Primaviera, Greenports, Klavertje 4 (Greenport Venlo) en Natuurpilot van het Ministerie van LNV.

Artikel 15 Projecten in voorbereiding

Opbouw uitgaven (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 465 409658 473717 5121 298 5671 496 721 
1e suppletore begroting 2008 52 939– 119 096– 63 525– 41 400– 20 000 
Mutatie – 114 920– 118 245– 55 745– 566 525– 259 869964 246
Ontwerpbegroting 2009 403 428421 132598 242690 6421 216 852964 246

Op dit artikel worden alle middelen geraamd die binnen het Fes worden gereserveerd voor projecten die in voorbereiding zijn. Zodra de projecten voldoende zijn uitgewerkt, worden de middelen overgeheveld naar de desbetreffende artikelen van de Fes-begroting en de departementale begrotingen.

Specificatie artikel 15
(x € 1 000)200820092010201120122013
Verkeer en vervoer143 42994 09266 610232 432338 031296 669
Milieu en duurzaamheid91 057116 293232 406219 133118 240137 000
Kennis en innovatie44 22775 679117 657118 420306 241237 925
Ruimtelijke ordening124 715135 068181 569120 657454 340292 652
Totaal403 428421 132598 242690 6421 216 852964 246

In Bijlage III bij deze begroting vindt u een uitgebreide specificatie van artikel 15 Projecten in voorbereiding.

Specificatie mutatie
(x € 1 000)200820092010201120122013
Milieutechnologie– 9 164– 9 806    
Luchtkwaliteit1497641   
Duurzaamheid747– 5 253– 3 253   
Bijdrage systeemkosten tolheffing– 80 528– 10 066– 10 066   
Maatschappelijke sectoren en ICT209     
Infrastructuur Noordvleugel   – 495 000– 238 00022 000
Enveloppe NoMo   1 6761 669114 669
Enveloppe NoRu– 3 000– 51 892– 26 292– 33 97815 677222 823
Westerschelde   1 187  
Vrije ruimte kennis, innovatie en onderwijs 827827414414168 000
TTI watertechnologie 52104104  
Centre for Translational Molecular Medicine 111445556  
Beroepsonderwijs in bedrijf740962    
Integrale gebiedsopgaven (NoRu)1 1121 1121 112 – 738– 50 738
Reservering kennis/innovatie/onderwijs va.2011     11 827
Reservering ruimtelijk economische invest. va.2011     38 567
Genomics     598
Env Innovatie, kennis en onderzoek: Nader te verdelen 30310650650 
Env Infra en (vaar)wegen: investeren in wegen (incl. veiligheid)207354354561738 
Env Infra en (vaar)wegen: investeren in vaarwegen74295665812738 
Env Infra en (vaar)wegen: Luchtkwaliteit– 5 911– 5 911– 5 911– 6 897  
Env Reg. ec. beleid: Luchtkwaliteit– 5 911– 3 91189103  
Env Reg. ec. beleid: herstructurering bedr. terreinen/verrommeling1574118148  
Env Reg. ec. beleid: sterke regio’s148369517812812 
Env Reg. ec. beleid: nader te verdelen 74185185399 
Env Openbaar vervoer: Impuls spoorambitie148443591886886 
Env Energie: Pakket project Schoner en Zuiniger/innovatie2817381 1961 6541 654 
Env Water en kust: Waterkwal./KRW/WB21, nutriëntenpilots– 11 145– 33 003– 13 436– 36 457– 13 414 
Env Natuur, EHS en vitaal platteland: Luchtkwaliteit– 2 956– 3 941– 3 941– 3 941  
Env Innovatie, kennis en onderzoek     57 500
Env Infra en (vaar)wegen     100 000
Env Reg. ec. beleid     82 000
Env Openbaar vervoer     60 000
Env Energie     112 000
Env Water en kust     25 000
Totaal– 114 920– 118 245– 55 745– 566 525– 259 869964 246

Toelichting op de mutaties:

• De mutatie betreft op de eerste plaats de overboeking van middelen van artikel 15 Projecten in voorbereiding naar de desbetreffende uitgaven artikelen (respectievelijk de desbetreffende departementale begroting) voor diverse projecten uit de enveloppen Luchtkwaliteit (Ministerie van VROM en LNV) en de enveloppe Nota Ruimte (Ministerie van VROM en LNV). Daarnaast betreft de mutatie de projecten Milieutechnologie PromT van het Ministerie van VROM en de projecten Bijdrage systeemkosten tolheffing, Innovatie KRW, Synergie KRW en Infrastructuur Noordvleugel van het Infrastructuurfonds.

• Voor de jaren 2012–2020 zijn binnen het Fes middelen gereserveerd die bestemd zijn voor de Noordvleugel, de Nota Mobiliteit en de Nota Ruimte. Daarnaast zijn middelen gereserveerd voor Kennis, innovatie en onderzoek en voor ruimtelijk economische investeringen en middelen in het kader van de Coalitieakkoordenveloppen. Deze projecten/enveloppen zullen nader uitgewerkt worden alvorens middelen aan de departementale begrotingen worden toegevoegd. De mutatie betreft het verwerken van de reservering voor het jaar 2013.

• De reserveringen voor enveloppen, die nog niet verdeeld zijn en/of waarover nog geen besluitvorming heeft plaats gevonden en voor projecten die nog niet voldoende zijn uitgewerkt en nog niet overgeboekt kunnen worden naar de desbetreffende departementale begroting, worden geraamd op artikel 15 Projecten in voorbereiding en krijgen jaarlijks prijscompensatie binnen het Fes (voorzover hierover geen afwijkende afspraken gemaakt zijn).

De mutatie betreft het verdelen van de prijscompensatie tranche 2008 voor de bovengenoemde categorieën.

2. ONTVANGSTEN

Ontvangsten van het fonds

Artikel 21 Ontvangsten uit aardgasbaten

Opbouw ontvangsten (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 2 120 2452 095 1282 024 6161 567 8421 716 139 
1e suppletore begroting 2008 632 553– 41 68261 59441 92237 700 
Mutatie 521 446424 423425 400574 811591 6921 990 065
Ontwerpbegroting 20092 219 7283 274 2442 477 8692 511 6102 184 5752 345 5311 990 065

Op dit artikel zijn de voor het fonds bestemde ontvangsten uit aardgas geraamd. Vanaf 2008 is conform de afspraken in het Coalitieakkoord sprake van een vaste Fes-voeding waarbij de voeding uit gasbaten bij begrotingswet wordt vastgesteld.

Toelichting op de mutatie

Voor het jaar 2008 en later is sprake van een vaste Fes-voeding uit gasbaten. De mutatie betreft de aanpassing van de raming die daaruit voortvloeit en die nodig is om de voorziene Fes-uitgaven te dekken.

Artikel 22 Voeding uit incidentele baten

Opbouw ontvangsten (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Vastgestelde begroting 2008 589 730606 092634 940550 840550 840 
Mutatie – 589 730– 606 092– 634 940– 550 840550 840 
Ontwerpbegroting 2009587 678000000

Toelichting op de mutatie

Vanaf 2008 is conform de afspraken in het Coalitieakkoord sprake van een vaste Fes-voeding waarbij de voeding uit gasbaten bij begrotingswet wordt vastgesteld.

Het in de begrotingsstaat (artikel 21) opgenomen bedrag is toereikend om alle uitgaven in de begroting 2009 te dekken. Door deze manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is de Fes-voeding uit incidentele baten niet meer relevant en is derhalve komen te vervallen.

Saldi

Artikel 31 Voordelig eindsaldo/beginsaldo

Voordelig eindsaldo

Opbouw standen (in € 1 000)
 2007200820092010201120122013
Ontwerp-begr. 2008 3 582 9173 582 9173 582 9173 582 9173 582 917 
Mutatie – 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917 
Ontwerp-begr. 20094 667 090000000

Op dit artikel wordt het voordelig eindsaldo geraamd. Het voordelig eindsaldo is gelijk aan het positieve verschil in enig jaar tussen de ontvangsten inclusief batig beginsaldo en de uitgaven inclusief nadelig beginsaldo.

Door de onder wetsartikel 2 toegelichte manier van vaststellen van de gasbatenvoeding van het fonds is het niet meer nodig om de gevolgen van een batig of nadelig eindsaldo van het fonds van het jaar 2007 toe te voegen aan het beginsaldo van het begrotingsjaar 2008 en latere jaren. Dit boekhoudkundige saldo was in beginsel belegd met uitgaven in de jaren na deze kabinetsperiode en was niet beschikbaar om extra uitgaven uit te financieren. Omdat de ontvangsten uit aardgasbaten in het jaar 2008 en later zo zijn vastgesteld dat de uitgaven in enig jaar gedekt kunnen worden is het voordelig eindsaldo 2007 niet meer relevant.

Toelichting op de mutatie

De nieuwe mutatie is per saldo het gevolg van de mutaties in de bijdragen aan de begrotingshoofdstukken en bij de ontvangsten. Een neerwaartse mutatie in de bijdragen leidt tot een opwaartse mutatie bij het voordelig eindsaldo. Een opwaartse mutatie bij de ontvangsten (inclusief het voordelig beginsaldo) heeft hetzelfde effect. De nieuwe mutatie is als volgt opgebouwd (de raming in 2013 vloeit voort uit de extrapolatie van de uitgaven en ontvangsten):

(x € 1 000)20082009201020112012
Uitgavenmutatie artikel 11– 80 000190 000224 340– 502 981– 247 323
Uitgavenmutatie artikel 12– 49 780– 48 760– 27 340– 23 340– 17 950
Uitgavenmutatie artikel 1355 2118 517– 15 805– 31 475– 16 448
Uitgavenmutatie artikel 1427 933– 86 333– 27 400– 32 700– 19 000
Uitgavenmutatie artikel 15114 920118 24555 745566 525259 869
Ontvangstenmutatie artikel 21521 446424 423425 400574 811591 692
Ontvangstenmutatie artikel 22– 589 730– 606 092– 634 940– 550 840– 550 840
Mutatie voordelig beginsaldo – 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917
Correctie voordelig eindsaldo– 3 582 917    
Totaal mutatie– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917

De technische correctie betreft de hierboven toegelichte afwijking van artikel 4, lid 1 en 2 van de Wet Fonds economische structuurversterking ten aanzien van het gerealiseerde batig of nadelig eindsaldo van het fonds van het jaar 2007.

Voordelig beginsaldo

Opbouw standen (in € 1000)
 2007200820092010201120122013
Ontwerp-begr. 2008 3 582 9173 582 9173 582 9173 582 9173 582 917 
Mutatie  – 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917– 3 582 917 
Ontwerp-begr. 20094 148 6553 582 91700000

Op dit artikel wordt het voordelig eindsaldo van het voorafgaande jaar geraamd, welk saldo op grond van het eerste lid van artikel 4 van de Wet Fes ten gunste van de begroting van het fonds in enig jaar komt (zie ook de toelichting bij uitgavenartikel 31 Voordelig eindsaldo). Het voordelig eindsaldo van jaar t is het voordelig beginsaldo van jaar t+1.

Toelichting op de mutatie

De nieuwe mutatie sluit aan op de mutatie in het voordelig eindsaldo van het voorafgaande jaar en is bij dat artikelonderdeel nader toegelicht.

BIJLAGE I

Specificatie van toezeggingsbrieven
Aand.d.Voor project(en)(in € mln)
EZ16.08.94HPCN en NOBIS27,2
VenW16.08.94Verkeer en vervoer, Bodemsanering, LWI, Transportechnologie en Ondergronds bouwen2 071,50
VROM16.08.94Bodemsanering136,1
OCW16.08.94Mainport Rotterdam en MIBITON20,4
LNV16.08.94Agro ketenmanagement13,6
VenW16.02.96Betuweroute (BR)43,6
EZ15.08.96MARIN45,4
VenW20.12.96Betuweroute en Hogesnelheidslijn1 832,8
VenW22.01.98Hogesnelheidslijn (HSL)7,7
VenW12.01.99Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB)592,2
VenW12.01.99Betuweroute (BR)315,4
VenW12.01.99Impuls ruimtelijk economische structuur846,8
VenW12.01.99Doorloop na 1998 van verkeer en vervoer projecten uit Investeringsimpuls 1994830,4
VenW12.01.99Hogesnelheidslijn (HSL)23,6
VROM12.01.99Impuls ruimtelijk economische structuur, ontsluiting vinex-locatie Deventer – Colmschate Noord11,3
VROM15.10.99Stichting kennisontwikkeling en kennistransfer Bodem (SKB)15,9
VenW15.10.99Ondergronds Logistiek Systeem (OLS)4,1
EZ15.10.99Gigaport64,4
VenW15.10.99Connekt, Kenniscentrum Verkeer en Vervoer15,9
VenW15.10.99Expertisenetwerk Meervoudig Ruimtegebruik (EMR)15,9
OCW15.10.99Wetenschap en Technologie Centrum Watergraafsmeer13,6
OCW15.10.99Biomade6,8
OCW15.10.99Kaderregeling Technocentra18,2
LNV15.10.99Ketennetwerken, Clusters en ICT (KLICT)13,2
OCW15.10.99Delfts Cluster19,1
VenW21.12.99Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB)– 45,4
VenW21.12.99Bereikbaarheidsimpuls 1998148,8
EZ21.12.99Economie Ecologie en Technologie (EET)18,2
EZ21.12.99Regeling Kennis Experimentele Faciliteiten11,3
VROM21.12.99Programma Milieutechnologie (ProMT)9,1
VROM21.12.99Nationaal Initiatief voor Duurzame Ontwikkeling (NIDO)12,7
VenW18.12.00Bereikbaarheid voorfinanciering505,6
OCW18.12.00ICT en Onderwijs467,4
OCW18.12.00Kennis, onderzoek en innovatie113,4
VenW19.12.00Hogesnelheidslijn (HSL)172,4
VenW19.12.00Fes-brug158,8
VenW21.02.01Prijscompensatie Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB)2,5
VenW21.02.01Hubertustunnel (inclusief prijscompensatie)27,4
VenW20.12.01Prijscompensatie Investeringsimpuls 19948,1
VenW20.12.01Prijscompensatie Impuls ruimtelijk economische structuur26,5
VenW20.12.01Prijscompensatie Hubertustunnel1,0
VenW20.12.01Prijscompensatie Bodemsanering1,2
VenW2.11.01Kenniswijk Eindhoven45,4
VenW2.11.01Hogesnelheidslijn (HSL)375,7
VenW2.11.01Voorfinanciering Samen Werken Aan Bereikbaarheid (SWAB)506,9
VenW2.11.01Bereikbaarheidsoffensief Randstad (BOR)259,3
VenW2.11.01Fes-brug237,0
OCW2.11.01Prijscompensatie ICT en Onderwijs (impuls 2001)21,0
OCW2.11.01Prijscompensatie kennis, onderzoek en innovatie5,1
EZ2.11.01Herstructurering bedrijventerreinen47,4
EZ2.11.01Kennis, onderzoek en innovatie237,1
VenW20.12.01Ven W impuls 19949,1
VenW2.05.02Voorfinanciering Geografische Informatie Systemen (GIS)169,0
EZ30.01.03Prijscompensatie tranche 2002 Kenniswijk0,3
EZ30.01.03Prijscompensatie tranche 2002 Milieu en stedelijke ontwikkeling (Bedrijventerreinen)0,3
EZ30.01.03Prijscompensatie tranche 2002 Kennis, onderzoek en innovatie1,6
OCW30.01.03Prijscompensatie tranche 2002 Kennis (ICT en Onderwijs)3,2
OCW30.01.03Prijscompensatie tranche 2002 Kennis, onderzoek en innovatie0,8
VenW30.01.03Prijscompensatie tranche 2002 voor verschillende projecten76,2
VenW30.01.03Infrastructuurfonds2 133,0
EZ19.02.03Milieutechnologie EET9,1
VROM3.03.03Programma Milieutechnologie (ProMT) 20033,7
OCW14.07.03Technocentra27,2
EZ11.12.03ICES/KIS-3-projecten308,9
OCW11.12.03ICES/KIS-3-projecten248,9
VWS11.12.03ICES/KIS-3-projecten44,8
VROM11.12.03ICES/KIS-3-projecten90,0
VenW11.12.03ICES/KIS-3-projecten37,4
VROM16.12.03Programma Milieutechnologie (ProMT)13,6
VROM16.12.03Nieuwe Sleutelprojecten (NSP)339,9
VenW16.12.03Enveloppe Mobiliteit (Strategisch Akkoord 2002)1 476,0
VenW16.12.03HSL-zuid bevestiging 2003430,9
VenW16.12.03Verkeer&Vervoer, Impuls 1998 bevestiging 2003604,5
VenW16.12.03Bereikbaarheidsoffensief Randstad (BOR) bevestiging 2003753,0
VenW16.12.03Fes-bruggetje bevestiging 2003283,3
VenW16.12.03Betuweroute bevestiging 2003286,9
VenW9.01.04Hubertustunnel– 17,1
EZ21.02.03ICES/KIS-3-projecten0,5
LNV18.03.04ICES/KIS-3-projecten Transitie duurzame landbouw30,0
VenW18.03.04ICES/KIS3-projecten Transitie duurzame mobiliteit30,0
VROM18.03.04ICES/KIS3-projecten Systeeminnovaties10,0
EZ3.06.04SOS-Regeling45,4
VenW18.11.04Betuweroute (BR) bevestiging 2004112,8
VenW18.11.04Hogesnelheidslijn HSL bevestiging 20049,4
VenW18.11.04Bereikbaarheidsoffensief Randstad (BOR) bevestiging 2004735,4
VenW18.11.04Fes Brug bevestiging 2004187,7
VenW18.11.04Verkeer en vervoer, impuls 1998 bevestiging 200488,1
VenW17.12.04BIRK-projecten (Hoogmade, A2 Maastricht, W4 Leiderdorp)69,9
OCW7.12.05Kennis Technocentra45,4
OCW7.12.05VVE19,0
EZ7.12.05Innovatievouchers60,0
OCW7.12.05Faciliteiten nanotechnologie (cleanrooms)17,0
EZ7.12.05Holst Center40,0
EZ7.12.05Technostarters12,0
LNV7.12.05Plantkundog onderzoek9,0
OCW7.12.05TNO Automotive10,7
EZ7.12.05Sleutelgebieden40,0
LNV7.12.05Westerschelde (inrichten EHS)30,0
VenW7.12.05Zuidas100,0
OCW7.12.05Monumenten (restauratie rijksmonumenten)100,0
OCW7.12.05Malta (archeologisch bodemonderzoek)10,0
VWS7.12.05Topinstituut Farma130,0
VROM10.01.06Transgene gewassen10,0
VROM10.01.06Budget Investeringen Ruimtelijke kwaliteit (BIRK)357,5
VenW18.01.06Betuweroute (BR) bevestiging 2005– 4,8
VenW18.01.06Hogesnelheidslijn HSL bevestiging 2005294,4
VenW18.01.06Bereikbaarheidsoffensief Randstad (BOR) bevestiging 2005640,0
VenW18.01.06Fes Brug bevestiging 2005150,7
VenW18.01.06Verkeer en vervoer, impuls 1998 bevestiging 2005120,6
OCW16.08.06MS&ICT Contentstimuleringsregeling1,2
VWS16.08.06MS&ICT KOALA1,2
VWS16.08.06MS&ICT Madonna1,2
VenW16.08.06MS&ICT MultiModaal Mobiliteitsplatform1,2
BZK16.08.06MS&ICT Opschaling beveiligingsketens1,2
VenW23.08.06Vit. Infra-compartimentering dijken2,0
EZ23.08.06Vit. infra-cybercrime4,0
BZK23.08.06Vit. infra-centrale technische fall back voorziening5,0
BZK23.08.06Vit. infra-bescherming tegen elektronische aanvallen1,5
BZK23.08.06Vit. infra-nationaal adviescentrum vitale infrastructuren (NAVI)5,0
Just23.08.06Vit. infra-XIRAF2,3
Just23.08.06Vit. infra-reconstructie dmv 3D camerabeelden2,9
Just23.08.06Vit. infra-CBRN-security1,4
Just23.08.06Vit. infra-cameratoezicht sensoring en triggering1,0
VenW23.08.06Vit.infra-bescherming OV tegen terroristische aanslagen5,0
OCW23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-GATE10,1
VenW23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-Haaglanden3,0
LNV23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-Phytophthora10,0
EZ23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-WCFS+33,2
EZ23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-scheidingstechnologie PPS15,1
EZ23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-technostarters in de creatieve industrie5,0
LNV23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-potato genoom sequencing3,0
LNV23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-TTI Groene Genetica20,1
Just23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-VIA(ICT schil CT infobox), Just3,1
BZK23.08.06Inn.progr. en toponderzoek-VIA, BZK1,9
VROM23.08.06Luchtkwaliteit VROM388,6
VenW23.08.06Luchtkwaliteit V&W (roetfilters)12,1
LNV23.08.06Luchtkwaliteit LNV1,9
VenW23.08.06Amendement Snijder-Hazelhoff50,0
EZ23.08.06MEP993,6
OCW23.08.06TNO Automotive0,1
OCW23.08.06Modernisering VMBO scholen (OCW)283,7
LNV23.08.06Modernisering VMBO scholen (LNV)16,3
OCW23.08.06Beroepskolom MBO (OCW)76,7
LNV23.08.06Beroepskolom MBO (LNV)4,3
OCW23.08.06Transitie samenwerking TU’s50,3
VROM23.08.06Bodemsanering, VROM50,3
OCW23.08.06Grootschalige researchfaciliteiten100,7
VenW23.08.06Bijdrage systeemkosten tolheffing100,7
OCW7.12.06MS&ICT-Frequentie Nu: Games Atelier0,5
OCW7.12.06MS&ICT- Groeien door Games1,2
OCW7.12.06MS&ICT- Leren in een virtuele wereld1,2
OCW7.12.06MS&ICT- Games to learn1,1
OCW7.12.06MS&ICT- LOGO0,6
OCW7.12.06MS&ICT- Virtuele games als uitdagend Leermiddel1,1
EZ9.10.06Duurzaamheid-UKR15,4
VenW9.10.06Duurzaamheid-Biobrandstoffen12,5
OCW23.11.06Parelsnoer35,0
LNV23.11.06Impuls veterinaire aviaire influenza, 5 mln voorfinanciering15,0
EZ23.11.06TTI watertechnologie17,5
BZK23.11.06NICIS15,0
EZ23.11.06Centre for Translational Molecular Medicine75,0
OCW23.11.06ITER15,0
VWS23.11.06RSV, voorfinanciering27,9
OCW23.11.06Rendement&excellentie50,0
OCW23.11.06Investeringsagenda beta&techniek60,0
OCW23.11.06Leren door te experimenteren25,0
OCW23.11.06Leerwerktrajecten voor jongeren op maat26,3
EZ23.11.06Fonds «versterking beroepsonderwijs-bedrijfsleven» (incl. Regie regionale keten)32,5
OCW23.11.06EVC trajecten en procedures10,5
OCW23.11.06Docentstages in het bedrijfsleven16,0
OCW23.11.06Leermateriaal en examenmateriaal29,5
OCW23.11.06Beelden voor de toekomst, 64 mln voorfinanciering154,2
EZ23.11.06Onderwijs&ondernemerschap20,0
OCW23.11.06VVE (versnelling)45,0
VenW23.11.06Programma filevermindering (betere benutting hoofdwegen)65,0
VenW23.11.06Dynamisch verkeersmanagement (betere benutting hoofdwegen)50,0
VenW23.11.06Slimme benuttingsmaatregelen spoor20,0
VROM23.11.06Groninger pijpleiding9,0
VenW16.01.07Versnelling hoofdwegen, voorfinanciering362,0
VenW16.01.07Beheer en onderhoud, vorrfinanciering107,0
VenW16.01.07Waterveiligheid, voorfinanciering109,2
VenW16.01.07Zwakke schakels, voorfinanciering177,0
VenW16.01.07Hogesnelheidslijn HSL bevestiging 200598,9
VenW16.01.07Bereikbaarheidsoffensief Randstad (BOR) bevestiging 2005444,8
VenW16.01.07Fes Brug bevestiging 2005275,0
VenW16.01.07Verkeer en vervoer, impuls 1998 bevestiging 2005496,7
EZ16.01.07Kenniswijk– 12,0
VROM16.01.07Transgene gewassen, prijscompensatie tranche 20060,1
OCW16.01.07Technocentra, prijscompensatie tranche 20060,3
VWS16.01.07Topinstituut Farma, prijscompensatie tranche 20060,8
VROM16.01.07Nieuwe Sleutelprojecten (NSP), prijscompensatie tranche 20061,4
VROM16.01.07Budget Investeringen Ruimtelijke kwaliteit (BIRK), prijscompensatie tranche 20061,2
VenW16.01.07W4 Leiderdorp, prijscompensatie tranche 20060,2
VWS16.01.07BSIK VWS, prijscompensatie tranche 20060,2
VROM16.01.07BSIK VROM, prijscompensatie tranche 20060.5
VenW16.01.07Verkeer en vervoer, prijscompensatie tranche 200110,5
VWS9.02.07Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel RSV3,7
Def9.02.07Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel Passie2,9
BZK9.02.07Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel NICIS0,8
VenW13.06.07Betuweroute (BR)– 175,9
VenW13.06.07Hogesnelheidslijn HSL– 118,9
VenW13.06.07Fes Brug– 6,7
VenW13.06.07Bereikbaarheid (12 mld pakket)– 44,0
VenW13.06.07Bereikbaarheid en stedelijke ontwikkeling– 30,1
VWS13.06.07MS&ICT-Opschaling VideoTeleconsult in de revalidatiezorg1,0
VWS13.06.07MS&ICT-TeleMedisch Centrum Nederland1,2
VWS13.06.07MS&ICT-Landelijke uitrol sectorspecifiek EPD1,0
OCW13.06.07MS&ICT-Business games à la carte1,2
EZ22.06.07Duurzaamheid-UKR CO2 afvangtechnologie20,0
VROM22.06.07Duurzaamheid-Europese aanbestedingsregeling CO2 opslag60,0
VenW22.06.07Duurzaamheid-Innovatieprogramma duurzaam openbaar busvervoer10,0
EZ22.06.07Duurzaamheid-Verhoging budget vierde tender UKR25,0
EZ22.06.07Duurzaamheid-Energietender in Technopartner Seed Faciliteit8,0
VROM12.07.07Budget Investeringen Ruimtelijke kwaliteit (BIRK), VROM– 15,1
LNV12.07.07Budget Investeringen Ruimtelijke kwaliteit (BIRK), LNV15,1
EZ12.07.07Energiebesparingstender van de UKR10,0
EZ12.07.07Ophogen budget voor de huidige Energie Onderzoek Subsidie Demo-tender2,6
VROM12.07.07ProMT 2007–201019,0
VROM12.07.07Luchtkwaliteit (lokale maatregelen)150,0
WWI12.07.07NICIS15,0
BZK12.07.07NICIS– 15,0
VROM6.12.07Kennis voor Klimaat50,0
EZ6.12.07Boiomedical meterials45,0
OCW6.12.07Genomics245,0
BZK21.12.07MS&ICT-Slimmer veilig0,8
VWS21.12.07MS&ICT-Beste Zorg Beloond1,1
VWS21.12.07MS&ICT-Toegankelijke Internetbehandeling0,6
EZ21.12.07Duurzaamheid-Verhoging budget besparingstender UKR4,1
WWI21.12.07Duurzaamheid-Innovatieve Energiebesparing en Duurzame WGO28,5
VenW21.12.07Quick Wins wegen/Aanpak knooppunten50,0
VenW21.12.07Praktijkproef verbetering doorstroming A10 A’dam50,0
VenW21.12.07Quick Wins vaarwegen55,0
VROM21.12.07Luchtkwaliteit (nieuw geld)150,0
VROM21.12.07Luchtkwaliteit (lokale maatregelen), prijscompensatie tranche 20070,7
VROM21.12.07Luchtkwaliteit, prijscompensatie tranche 20070,4
VenW21.12.07Bereikbaarheid (12 mld pakket)1 100,0
VenW21.12.07Bereikbaarheid en stedelijke ontwikkeling316,8
VROM6.02.08Luchtkwaliteit2,5
VenW6.02.08Luchtkwaliteit– 2,5
VenW6.02.08Enveloppe Mobiliteit– 984,0
VWS6.02.08Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel RSV– 2,7
Def6.02.08Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel/init.kn Passie0,7
OCW6.02.08Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel /init. kn ITER3,6
VenW6.02.08Inn.progr. en toponderzoek-uitwerking voorstel /init. kn Delta inst.3,7
LNV6.02.08Impuls veterinaire aviaire influenza– 5,0
EZ6.02.08Fonds «versterking beroepsonderwijs-bedrijfsleven» (incl. Regie regionale keten)– 5,0
OCW6.02.08EVC trajecten Leren en Werken5,0
VenW6.02.08Versnelling hoofdwegen– 362,0
VenW6.02.08Beheer en onderhoud– 107,0
VenW6.02.08Waterveiligheid– 109,2
VenW6.02.08Zwakke schakels– 177,0
Jeugd en Gezin25.06.08MS&ICT-CHOICE: keuze in plaats van keurslijf0,8
Jeugd en Gezin25.06.08MS&ICT- Innovatief jongerenportaal voor zorg, onderwijs en maatschappelijke participatie0,7
Jeugd en Gezin25.06.08MS&ICT- KiSS: Kind Signalering Systeem1,1
EZ25.06.08Fonds «versterking beroepsonderwijs-bedrijfsleven» (incl. Regie regionale keten)27,5
OCW25.06.08Leerwerktrajecten voor jongeren op maat26,3
OCW25.06.08EVC trajecten en procedures10,5
OCW25.06.08Docentstages in het bedrijfsleven16,0
OCW25.06.08Leermateriaal en examenmateriaal29,5
OCW25.06.08EVC trajecten Leren en Werken5,0
Totaal  26 831,7

BIJLAGE II

Specificatie artikel 13
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
KenniswijkEZ4 208     
Kennis Bsik (leven met water en processysteeminnovatie)V&W/IF6 2208 158    
Kennis Bsik (Transumo)V&W8 6584 224    
Kennis BsikVWS10 480 6 617 2 340 
Kennis BsikEZ46 24552 85136 17922 30015 148 
Kennis BsikOCW50 20752 6475 071   
Kennis BsikVROM25 33516 033    
Kennis BsikLNV6 7385 7605 324486  
Kennis TechnocentraOCW9 3489 1369 136   
Kennis (ICT en onderw)OCW47 77647 77647 776   
Kennis onderzoek en innovatieEZ18 88818 88818 888   
Kennis, onderz. en inn. (vernieuwingsimpuls)OCW11 93811 94411 871   
VMBO/funderend onderwijs OCWOCW26 6901 000800   
VVEOCW8 965     
InnovatievouchersEZ24 00211 83511 750   
Holst CenterEZ 6 0006 0006 0001 300 
TechnostartersEZ 7 505    
Plantkundig onderzoekLNV3 3762 0351 600   
SleutelgebiedenEZ14 34910 5828 027360  
Topinstituut FarmaVWS28 67329 29731 98924 733  
Transgene gewassenVROM2 7652 8002 100950  
Grootschalige researchfaciliteitenOCW22 82210 1623 9021 8301 830 
Transitie samenwerking TU’sOCW10 06610 06610 06610 066  
Inn.progr. en toponderzoek-GATEOCW2 0002 0002 0001 000  
Inn.progr. en toponderzoek-HaaglandenIF1 2411 259    
Inn.progr. en toponderzoek-PhytophthoraLNV1 2741 2901 2044 445  
Inn.progr. en toponderzoek-WCFS+EZ10 0008 2508 2503 000  
Inn.progr. en toponderzoek-scheidingstechnologie PPSEZ4 0433 4203 4202 457  
Inn.progr. en toponderzoek-technostarters in de creatieve industrieEZ1 4421 2501 250   
Inn.progr. en toponderzoek-potato genoom sequencingLNV1 100750620   
Inn.progr. en toponderzoek-TTI Groene GeneticaLNV4 0005 0005 0005 632  
Inn.progr. en toponderzoek-VIA (ICT schil CT infobox)BZK1 900     
Inn.progr. en toponderzoek-VIAJUS4001 5001 220   
Vit. Infra-compartimentering dijkenIF1 805     
Vit. infra-cybercrimeEZ1 189     
Vit. infra-bescherming tegen elektronische aanvallenBZK1 200300    
Vit. infra-nationaal adviescentrum vitale infrastructuren (NAVI)BZK3 987700    
Vit. infra-XIRAFJUS847921    
Vit. infra-reconstructie dmv 3D camerabeeldenJUS1 1731 019    
Vit. infra-CBRN-securityJUS643     
Vit. infra-cameratoezicht sensoring en triggeringJUS1 007     
MS&ICT-MadonnaVWS400200    
MS&ICT-KoalaVWS120     
MS&ICT-Beste Zorg beloondVWS62134252   
MS&ICT-Toegankelijke InternetbehandelingVWS338225    
MS&ICT-Slimmer veiligBZK265413149   
MS&ICT-ContentstimuleringsregelingOCW1 200     
MS&ICT-Frequentie Nu: Games AtelierOCW208     
MS&ICT- Groeien door GamesOCW480240    
MS&ICT- Leren in een virtuele wereldOCW480240    
MS&ICT- Games to learnOCW666293    
MS&ICT- LOGOOCW506     
MS&ICT- Virtuele games als uitdagend LeermiddelOCW683280    
MS&ICT-Telemedisch Centrum NederlandVWS448126    
MS&ICT-Landelijke uitrol sectorspecifiek EPDVWS493247    
MS&ICT-Opschaling VideoTeleconsult in de revalidatiezorgVWS363379    
MS&ICT-MultiModaal MobiliteitsplatformVenW438     
MS&ICT-Business games a la carteOCW402193    
ParelsnoerOCW7 7507 7507 750   
Impuls veterinaire aviaire influenzaLNV7 8002 200    
TTI watertechnologieEZ6 0007 1001 521   
NICISVROM/WWI3 2453 0843 7154 118  
Centre for Translational Molecular MedicineEZ3 9643 56110 42217 22217 10021 000
RSVVWS3 70012 60011 600– 7 000– 7 000– 7 000
Rendement&excellentieOCW10 00010 00015 00015 000  
Investeringsagenda beta&techniekOCW24 79813 1758 750   
Leren door te experimenterenOCW19 0535 000    
Beroepsonderwijs in bedrijf-Leerwerktrajecten voor jongeren op maatOCW26 250     
Beroepsonderwijs in bedrijf-Fonds «versterking beroepsonderwijs-bedrijfsleven» (incl. Regie regionale keten)EZ12 1419 61011 0708 0406 7105 840
Beroepsonderwijs in bedrijf-Leren en werkenOCW3 0005 000    
Beroepsonderwijs in bedrijf-EVC trajecten en proceduresOCW2 1995 0003 600   
Beroepsonderwijs in bedrijf-Docentstages in het bedrijfslevenOCW16 000     
Beroepsonderwijs in bedrijf-Leermateriaal en examenmateriaalOCW29 500     
Beelden voor de toekomstOCW36 16022 92222 03221 14420 25419 386
Onderwijs&ondernemerschapEZ9 2507 0003 250500  
VVE (versnelling)OCW22 52513 100    
Kennis voor klimaatVROM10 00010 00010 00010 00010 000 
Biomedical materialsEZ3 9047 0008 00010 00012 0003 096
GenomicsOCW12 00033 00037 00041 00041 00040 500
Totaal 704 350526 638393 971203 283120 68282 822

BIJLAGE III

Specificatie artikel 15
(x € 1 000)Departement200820092010201120122013
Verkeer en vervoer       
Infrastructuur NoordvleugelIF133 00053 000  81 00022 000
Enveloppe NoMoIF   115 173114 669114 669
Env Infra en (vaar)wegen: investeren in wegen (incl. veiligheid)VenW/IF20735435420 56130 738 
Env Infra en (vaar)wegen: investeren in vaarwegenVenW/IF7410 29525 66535 81250 738 
Env Openbaar vervoer: Impuls spoorambitieVenW/IF10 14830 44340 59160 88660 886 
Env Infra en (vaar)wegendivers     100 000
Env Openbaar vervoer      60 000
Milieu en duurzaamheid       
Milieutechnologiedivers 3 89713 703   
LuchtkwaliteitVROM3 4366 69044 053   
Duurzaamheiddivers36 08727 55831 408   
WesterscheldeLNV   81 539  
Enveloppe Bescherming vitale infrastructuurdivers  69   
Enveloppe luchtkwaliteitVROM176176176132  
Env Infra en (vaar)wegen: LuchtkwaliteitVROM898989103  
Env Reg. ec. beleid: LuchtkwaliteitVROM892 0896 0897 103  
Env Energie: Pakket project Schoner en Zuiniger/innovatiedivers19 28150 73882 196113 654113 654 
Env Water en kust: Waterkwal. / KRW/WB21, nutriëntenpilotsdivers31 85524 99754 56416 5434 586 
Env Natuur, EHS en vitaal platteland: LuchtkwaliteitVROM44595959  
Env Energiedivers     112 000
Env Water en kustdivers     25 000
Kennis en innovatie       
Kennis BSIKVWS30 1 517   
Kennis onderzoek en innovatieOCW– 6     
Kennisdivers3 733488    
Innovatieprogramma’s en toponderzoekdivers5 6073 657291   
Maatschappelijke sectoren en ICTdivers34 123     
Vrije ruimte kennis, innovatie en onderwijsdivers 56 82756 82728 414196 414168 000
TTI watertechnologieEZ 3 5677 1357 135  
Centre for Translational Molecular MedicineEZ 7 64430 57738 221  
Beroepsonderwijs in bedrijfdivers7401 466    
Reservering kennis/innovatie/onderwijs va.2011divers    65 17711 827
GenomicsOCW     598
Env Innovatie, kennis en onderzoek: Nader te verdelendivers 2 03021 31044 65044 650 
Env Innovatie, kennis en onderzoekdivers     57 500
Ruimtelijke ordening       
BIRK projectenLNV15 000 99   
Enveloppe NoRudivers– 3 00023 10848 70842 012209 323222 823
Integrale gebiedsopgaven (NoRu)divers101 55276 44276 442 50 738– 5 0738
Reservering ruimtelijk economische invest. va.2011divers    212 54438 567
Env Reg. ec. beleid: herstructurering bedr. terreinen/verrommelingdivers1 0155 0748 11810 148  
Env Reg. ec. beleid: sterke regio’sdivers10 14825 36935 51755 81255 812 
Env Reg. ec. beleid: nader te verdelendivers 5 07412 68512 68527 399 
Env Reg. ec. beleiddivers     82 000
Totaal 403 428421 132598 242690 6421 216 852964 246
Naar boven